1. Zakelijke gegevens
a. Auteur: Pieter Nouwen
b. Het negende uur, Thoth, Bussum, 2001-4 (1e druk 1997), 189 blz.
c. Genre: Historische detective
2. Eerste reactie
a. Het leek mij een heel mooi boek, en omdat het ook met muziek te maken had, wilde ik het graag lezen.
b. Het is een mooi boek, alleen zijn sommige stukken wel luguber, zoals het vastnagelen van de handen aan het kruis.
3. Verdieping
a. Samenvatting
Deze roman gaat over een zanger, de bas Edward Schneider, die onder onbekende omstandigheden overleden is, kort nadat hij heeft meegewerkt aan een uitvoering van de Mattheüspassion van Bach. Centraal in het boek staat de passage uit het Evangelie: “Und von der sechsten Stunde an war eine Finsternis über das ganze Land bis zu der neunte Stunde. Und um die neunte Stunde schriee Jesus laut und sprach: Eli, Eli, lama asabthani? Das ist: Mein Gott, mein Gott, warum hast du mich verlassen?” (Matth. 27:45 en 46).
Voor de hoogmoedige Edward Schneider is alle muziek, zelfs die van de Mattheüspassion, een middel om beroemd te worden. Hij is daarmee het tegenbeeld van Bach, die al zijn talent in dienst wil stellen van de verkondiging van de lijdensboodschap in de kerkdienst op Goede Vrijdag. Schneider verzet zich tegen de gedachte dat kunst bedoeld zou moeten zijn tot eer van God. Dit staat in contrast met de opvattingen van Bach, die onder bijna al zijn werken schreef: 'Soli Deo Gloria’ (aan God alleen de eer).
Op Stille Zaterdag, een paar dagen na het optreden van Edward Scneider met zijn Christusrol in de Mattheüspassion, wordt hij levenloos op de divan in zijn theekoepel aangetroffen. De situatie is vreemd: het was goed mogelijk dat Schneider rond drie uur (het Bijbelse negende uur) overleden is. Eveneens merkwaardig was dat de partituur van de Mattheüspassie opengeslagen lag bij het fragment ‘Und um die neunten Stunde schriee Jesus laut, und sprach…’. Omdat het zou kunnen zijn, dat hij vermoord is, wordt de politie erbij gehaald. De rechercheur stelt een onderzoek in naar de doodsoorzaak van de zanger. Hij ondervraagt vrienden, familieleden en collega’s, onder andere de dirigent Agincourt. Ook leest hij, door Schneider geschreven, brieven en recensies over zijn optreden(s). Uit die documenten rijst het beeld op van een zielig mens. Edward was een gefrustreerde kunstenaar, die niet kon verwerken dat hij als zanger alleen optrad in concertzaaltjes in de provincie en niet doorbrak naar de grote podia van beroemde concertgebouwen. Als hij dan toch opeens gevraagd wordt om in te vallen voor een zieke zanger bij een uitvoering van de Mattheüspassion in het Amsterdamse Concertgebouw, nog wel onder leiding van de wereldberoemde dirigent Stanislaus Agincourt, lijkt voor hem de wereld open te liggen. Maar juist bij die gelegenheid, bij een generale repetitie met publiek op de zaterdag voor Palmzondag, gooit hij zijn eigen glazen in door de passage met Eli, Eli, lama Sabachthani te zingen op de wijs van een carnavalsliedje. De dirigent reageert woedend daarop. Dat Schneider de volgende dag bij de echte uitvoering perfect zingt, kan zijn spottende misstap niet meer goedmaken. In een interview heeft Agincourt uitgesproken dat het Edward niet uitmaakt of hij de rol van Colas de tovenaar (uit een opera van Mozart) zingt of de Christuspartij uit de Mattheüspassion: “Het christendom is een tovergeloof en het passieverhaal is een sprookje, een mythe”.
De ‘moord’ wordt echter niet opgelost; de rechercheur komt niet verder dan ‘een niet nader te verklaren hartstilstand’. Wel komt de rechercheur steeds meer te weten over Schneiders persoonlijkheid: hij leefde alleen voor zichzelf, anderen waren alleen handig als hij er succes mee kon halen. Hij wist zich ver verheven boven alle moraal: “Is er iemand in deze bespottelijke wereld te vinden die zo rein en rechtvaardig is, dat hij mij mag vertellen wat ik doen en wat ik laten moet?”.
In het laatste hoofdstuk is Schneider aanwezig na zijn dood. Hij ‘viel in slaap’ en ‘beleefde’ de eerste uitvoering van de Mattheüspassie onder leiding van Bach zelf in de Thomaskerk in Leipzig. Hij ziet zichzelf in witte kleren in de kerk zitten. Eerder in het boek ziet Bach tijdens de eerste uitvoering een man in witte kleren in de kerk zitten (Edward). Het lijkt erop dat zijn lichaam deze ervaring niet aankon: “Mijn hartslag wil door mijn borst, mijn hals, mijn slapen naar buiten barsten en tegelijk lijkt mijn hart als een steen tot onder mijn middenrif te zinken. Het zweet breekt me uit in ritmische stuwingen en mijn handen kruipen als bange krabben over mijn borst en mijn bovenbenen”. Hieruit zou de geheimzinnige doodsoorzaak van Edward Schneider kunnen blijken, maar dat is niet zeker.
b. Verhaaltechniek
Schrijfstijl: Er worden vaak lange zinnen gebruikt, maar als je eenmaal in het verhaal zit, heb je daar geen last van.
Ruimte: Het verhaal speelt zich eigenlijk maar op twee plaatsen af: in de muziek, en ‘live’.
Verhaalfiguren:
- Edward Schneider: hoofdpersoon
- Johan Sebastian Bach: componist van de Mattheüspassion
- Miriam Wicherson: relatie van Edward
- Rechercheur: zoekt naar oorzaak dood Edward
- Pierre Kerkhoffs: relatie van Edward
- Stanislaus Agincourt : relatie van Edward
- Julius Beylevelt: relatie van Edward
- Vera Görgey: relatie van Edward
- Jan Wynandts: vaste pianist van Edward
- Helga Schneider: moeder van Edward
Vertelwijze: Het verhaal is verdeeld in twee delen die elkaar afwisselen. De oneven hoofdstukken gebeuren in het heden en de even hoofdstukken gebeuren in de tijd van Bach. Aan het eind van het verhaal komen de twee verhaallijnen bij elkaar.
c. Thematiek
1,2. Thema: het lijden van Jezus en de betekenis daarvan (de Mattheüspassion, en het feit dat veel stukken parallel lopen met de Bijbel)
3. Het negende uur (de tijd waarop Jezus stierf, en Edward ook, voor de mensen was dit een uur van verlossing, maar voor Edward niet).
d. Plaats in de literatuurgeschiedenis
1. Het werk is voor het eerst gepubliceerd in 1997
2. Pieter Nouwen is geboren in Geldrop op 19 mei 1949. Hij was een journalist en schrijver. Hij heeft journalistiek gestudeerd in Utrecht. Pieter Nouwen was rooms-katholiek opgevoed, is toen jarenlang antichristelijk geweest, en uiteindelijk is hij toch weer bekeerd tot het christelijke geloof. Op 57-jarige leeftijd overleed hij op 2 februari 2007 aan een hartstilstand. Hij heeft vier boeken geschreven, waarvan ‘Het negende uur’ de bekendste is.
3. Het hoort bij ‘literatuur van 1950 tot heden’, en het is wel typerend voor deze tijd: bijv. de door elkaar lopende handelingen, de wisselende perspectieven etc.
4. Best typerend, omdat hij zelf jarenlang tegen het christendom heeft geschopt, en later toch weer christelijk is geworden, dat is bij Edward ook zo, alleen ziet deze dat te laat.
5. zie 3
4. Beoordeling
1. Het is heel mooi om te zien, dat alles is terug te koppelen aan de Bijbel, bijna iedere personage staat parallel aan de Bijbel.
2. Het einde van Edward, dit is namelijk heel geheimzinnig, je bent meer over de persoon Schneider te weten gekomen, maar niet over zijn dood.
3. Sommige brieven van of over Edward zijn te lang en worden zodoende saai.
4. Het boek zal wel met de film te vergelijken zijn, maar omdat ik die niet gezien heb, kan ik dat ook niet beoordelen.
5. Het is eigenlijk een onbekend thema, er zijn bijna geen boeken te vinden met een zelfde thema. Dat maakt het boek ook origineel.
6. De zinnen lezen soms niet lekker, omdat ze best wel lang zijn.
7. Het is een heel apart boek. Eigenlijk wordt alles met elkaar vergeleken en door elkaar heen geweven, en toch komt het uiteindelijk allemaal bij elkaar. Alleen blijft de vraag bestaan, waardoor Edward is doodgegaan.
8. Ja, zie 7
a. Auteur: Pieter Nouwen
b. Het negende uur, Thoth, Bussum, 2001-4 (1e druk 1997), 189 blz.
c. Genre: Historische detective
2. Eerste reactie
a. Het leek mij een heel mooi boek, en omdat het ook met muziek te maken had, wilde ik het graag lezen.
b. Het is een mooi boek, alleen zijn sommige stukken wel luguber, zoals het vastnagelen van de handen aan het kruis.
3. Verdieping
a. Samenvatting
Deze roman gaat over een zanger, de bas Edward Schneider, die onder onbekende omstandigheden overleden is, kort nadat hij heeft meegewerkt aan een uitvoering van de Mattheüspassion van Bach. Centraal in het boek staat de passage uit het Evangelie: “Und von der sechsten Stunde an war eine Finsternis über das ganze Land bis zu der neunte Stunde. Und um die neunte Stunde schriee Jesus laut und sprach: Eli, Eli, lama asabthani? Das ist: Mein Gott, mein Gott, warum hast du mich verlassen?” (Matth. 27:45 en 46).
Op Stille Zaterdag, een paar dagen na het optreden van Edward Scneider met zijn Christusrol in de Mattheüspassion, wordt hij levenloos op de divan in zijn theekoepel aangetroffen. De situatie is vreemd: het was goed mogelijk dat Schneider rond drie uur (het Bijbelse negende uur) overleden is. Eveneens merkwaardig was dat de partituur van de Mattheüspassie opengeslagen lag bij het fragment ‘Und um die neunten Stunde schriee Jesus laut, und sprach…’. Omdat het zou kunnen zijn, dat hij vermoord is, wordt de politie erbij gehaald. De rechercheur stelt een onderzoek in naar de doodsoorzaak van de zanger. Hij ondervraagt vrienden, familieleden en collega’s, onder andere de dirigent Agincourt. Ook leest hij, door Schneider geschreven, brieven en recensies over zijn optreden(s). Uit die documenten rijst het beeld op van een zielig mens. Edward was een gefrustreerde kunstenaar, die niet kon verwerken dat hij als zanger alleen optrad in concertzaaltjes in de provincie en niet doorbrak naar de grote podia van beroemde concertgebouwen. Als hij dan toch opeens gevraagd wordt om in te vallen voor een zieke zanger bij een uitvoering van de Mattheüspassion in het Amsterdamse Concertgebouw, nog wel onder leiding van de wereldberoemde dirigent Stanislaus Agincourt, lijkt voor hem de wereld open te liggen. Maar juist bij die gelegenheid, bij een generale repetitie met publiek op de zaterdag voor Palmzondag, gooit hij zijn eigen glazen in door de passage met Eli, Eli, lama Sabachthani te zingen op de wijs van een carnavalsliedje. De dirigent reageert woedend daarop. Dat Schneider de volgende dag bij de echte uitvoering perfect zingt, kan zijn spottende misstap niet meer goedmaken. In een interview heeft Agincourt uitgesproken dat het Edward niet uitmaakt of hij de rol van Colas de tovenaar (uit een opera van Mozart) zingt of de Christuspartij uit de Mattheüspassion: “Het christendom is een tovergeloof en het passieverhaal is een sprookje, een mythe”.
De ‘moord’ wordt echter niet opgelost; de rechercheur komt niet verder dan ‘een niet nader te verklaren hartstilstand’. Wel komt de rechercheur steeds meer te weten over Schneiders persoonlijkheid: hij leefde alleen voor zichzelf, anderen waren alleen handig als hij er succes mee kon halen. Hij wist zich ver verheven boven alle moraal: “Is er iemand in deze bespottelijke wereld te vinden die zo rein en rechtvaardig is, dat hij mij mag vertellen wat ik doen en wat ik laten moet?”.
In het laatste hoofdstuk is Schneider aanwezig na zijn dood. Hij ‘viel in slaap’ en ‘beleefde’ de eerste uitvoering van de Mattheüspassie onder leiding van Bach zelf in de Thomaskerk in Leipzig. Hij ziet zichzelf in witte kleren in de kerk zitten. Eerder in het boek ziet Bach tijdens de eerste uitvoering een man in witte kleren in de kerk zitten (Edward). Het lijkt erop dat zijn lichaam deze ervaring niet aankon: “Mijn hartslag wil door mijn borst, mijn hals, mijn slapen naar buiten barsten en tegelijk lijkt mijn hart als een steen tot onder mijn middenrif te zinken. Het zweet breekt me uit in ritmische stuwingen en mijn handen kruipen als bange krabben over mijn borst en mijn bovenbenen”. Hieruit zou de geheimzinnige doodsoorzaak van Edward Schneider kunnen blijken, maar dat is niet zeker.
b. Verhaaltechniek
Schrijfstijl: Er worden vaak lange zinnen gebruikt, maar als je eenmaal in het verhaal zit, heb je daar geen last van.
Ruimte: Het verhaal speelt zich eigenlijk maar op twee plaatsen af: in de muziek, en ‘live’.
Verhaalfiguren:
- Edward Schneider: hoofdpersoon
- Johan Sebastian Bach: componist van de Mattheüspassion
- Miriam Wicherson: relatie van Edward
- Rechercheur: zoekt naar oorzaak dood Edward
- Pierre Kerkhoffs: relatie van Edward
- Stanislaus Agincourt : relatie van Edward
- Julius Beylevelt: relatie van Edward
- Vera Görgey: relatie van Edward
- Jan Wynandts: vaste pianist van Edward
- Helga Schneider: moeder van Edward
Vertelwijze: Het verhaal is verdeeld in twee delen die elkaar afwisselen. De oneven hoofdstukken gebeuren in het heden en de even hoofdstukken gebeuren in de tijd van Bach. Aan het eind van het verhaal komen de twee verhaallijnen bij elkaar.
1,2. Thema: het lijden van Jezus en de betekenis daarvan (de Mattheüspassion, en het feit dat veel stukken parallel lopen met de Bijbel)
3. Het negende uur (de tijd waarop Jezus stierf, en Edward ook, voor de mensen was dit een uur van verlossing, maar voor Edward niet).
d. Plaats in de literatuurgeschiedenis
1. Het werk is voor het eerst gepubliceerd in 1997
2. Pieter Nouwen is geboren in Geldrop op 19 mei 1949. Hij was een journalist en schrijver. Hij heeft journalistiek gestudeerd in Utrecht. Pieter Nouwen was rooms-katholiek opgevoed, is toen jarenlang antichristelijk geweest, en uiteindelijk is hij toch weer bekeerd tot het christelijke geloof. Op 57-jarige leeftijd overleed hij op 2 februari 2007 aan een hartstilstand. Hij heeft vier boeken geschreven, waarvan ‘Het negende uur’ de bekendste is.
3. Het hoort bij ‘literatuur van 1950 tot heden’, en het is wel typerend voor deze tijd: bijv. de door elkaar lopende handelingen, de wisselende perspectieven etc.
4. Best typerend, omdat hij zelf jarenlang tegen het christendom heeft geschopt, en later toch weer christelijk is geworden, dat is bij Edward ook zo, alleen ziet deze dat te laat.
5. zie 3
4. Beoordeling
1. Het is heel mooi om te zien, dat alles is terug te koppelen aan de Bijbel, bijna iedere personage staat parallel aan de Bijbel.
2. Het einde van Edward, dit is namelijk heel geheimzinnig, je bent meer over de persoon Schneider te weten gekomen, maar niet over zijn dood.
3. Sommige brieven van of over Edward zijn te lang en worden zodoende saai.
5. Het is eigenlijk een onbekend thema, er zijn bijna geen boeken te vinden met een zelfde thema. Dat maakt het boek ook origineel.
6. De zinnen lezen soms niet lekker, omdat ze best wel lang zijn.
7. Het is een heel apart boek. Eigenlijk wordt alles met elkaar vergeleken en door elkaar heen geweven, en toch komt het uiteindelijk allemaal bij elkaar. Alleen blijft de vraag bestaan, waardoor Edward is doodgegaan.
8. Ja, zie 7
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden