Beschrijving van het boek
Auteur: Annelies Marie Frank (kort: Anne Frank)
Titel: Het Achterhuis
Ondertitel: Dagboekbrieven 12 juni 1942 – 1 augustus 1944
Uitgever: Uitgeverij Bert Bakker, Rijksinstituut voor oorlogsdocumentatie, Staatsuitgeverij ‘s-Gravenhage
Plaats: Amsterdam
Jaartal: 2004
Druk: 35ste druk
Jaar van eerste uitgave: 1991
Aantal bladzijden: 298 daarna Nawoord en Verantwoording, totaal 303
Omslag: Foto van Anne Frank uit 1942, een kleine foto van het Achterhuis zelf. Op de achterkant staat een stukje van een dagboekbrief.


Herschreven samenvatting
Aan het eigenlijke dagboek gaat een ‘inleiding’ van mevrouw Dr. Annie Romein-Verschoor vooraf. Tot 5 juli 1942 zijn het gewone dagboekaantekeningen. Ze vertelt over school, vriendinnen en wat ze allemaal heeft gedaan. Haar dagboek noemt ze Kitty. 8 en 9 juli beschrijft ze hoe ze gingen onderduiken. Er wordt zoveel mogelijk meegesjouwd en iedereen stikt zowat door de hoeveelheid kleren die men aanheeft als ze ‘s morgens heel vroeg het huis verlaten. Vanaf 9 juli wonen ze echt in het Achterhuis. Er wordt dan een grote beschrijving gegeven van hoe het Achterhuis eruit ziet. Dit Achterhuis zit in het kantoorgebouw van vader Frank. Van het personeel zijn alleen de heren Kraler en Koophuis, en Miep en Elli Voskuijl op de hoogte. Een tijdje later arriveert ook de familie Van Daan. Doordat ze met een hele familie zo dicht op elkaar wonen ontstaan er meningsverschillen en ruzies. De heer en mevrouw van Daan hebben soms ruzie, en ook mevrouw Van Daan en Anne’s moeder hebben af en toe ruzie over het gebruik van lakens en serviesgoed.
Anne kan het niet goed met haar moeder vinden, die Margot steeds meer voortrekt. Ze ziet haar moeder meer als een van haar vriendinnen. Anne voelt zich steeds meer tot haar vader aangetrokken en ze kunnen het ook goed met elkaar vinden. Haar vader noemt ze Pim. Mevrouw Van Daan vindt ze ‘onuitstaanbaar’.
In november 1942 komt de achtste onderduiker: de tandarts Albert Dussel. Hij is nogal op zichzelf en trekt zich vaak terug om te studeren. Anne moet met hem haar kamer delen wat ze helemaal niet leuk vindt.
Het leven in het Achterhuis gaat zijn gewone gang. Ze vieren Chanuka en Sinterklaas. Als er iemand jarig was gaven ze elkaar cadeaus..
Zeer belangrijk is de radio. Er wordt met verlangen uitgekeken naar de invasie.
Een paar keer wordt er ‘s avonds laat ingebroken in het magazijn. Dat zorgt voor grote spanningen.
Anne voelt zich eenzaam en gaat steeds vaker met Peter praten. Die blijkt veel aardiger te zijn dan ze dacht. Ze sluit vriendschap met Peter, die erg eenzaam is en weinig contact heeft met zijn ouders. Samen bespreken ze hun moeilijkheden. Langzamerhand wordt Anne verliefd op Peter. En het blijkt dat het van beide kanten is. Anne is helemaal gelukkig, maar als blijkt dat Margot ook gek is op Peter, voelt ze zich erg verdrietig. Later blijkt dat Anne’s vader het ook niet echt goed vindt dat Anne en Peter zo veel op de zolder zitten te praten. Hij vindt dat ze meer afstand moeten houden. Hier trekken de twee zich niks van aan.
Anne studeert hard. Margot, Peter en zij, leren en lezen, zelfs stenografie. Anne heeft veel belangstelling voor de Griekse en Romeinse mythologie. Ze verzamelt graag stambomen uit de krant. Ze wil later journaliste of schrijfster worden. Ze wil ook een boek schrijven over haar onderduiktijd. Hier kan ze haar dagboek goed bij gebruiken vindt ze, en het boek moet ‘Het Achterhuis’ gaan heten.

De 6e juni 1944 is de dag van de invasie (D-day). De bewoners krijgen weer moed nu de bevrijding zo dichtbij komt. Op 20 juni van dat zelfde jaar wordt een moordaanslag op Hitler gepleegd, die helaas mislukt. Op 1 augustus 1944 schrijft Anne haar laatste brief. Op 4 augustus staat de Grüne Polizei en SS voor de deur. Ze worden allemaal meegenomen naar kamp Westerbork. Ook Victor Kugler en Johannes Kleiman worden meegenomen.

Helpers:
Johannes Kleiman werd op 18 september 1944 vrijgelaten en is in 1959 te Amsterdam overleden.
Victor Kugler is op 28 maart 1945 ontvlucht. In 1955 emigreerde hij naar Canada waar hij in 1981 overleed hij in Toronto.
Bep Voskuijl overleed in 1983 in Amsterdam
Miep Gies woont nog steeds in Amsterdam.

Onderduikers:
Edith Frank stierf op 6 januari 1945 in het vrouwenkamp Auschwitz van de honger en uitputting.
Mijnheer van Daan is volgens het Nederlandse Rode Kruis op 6 september 1944 (de dag van aankomst in Auschwitz) vergast. --> volgens Otto Frank is hij in oktober of november 1944 gedood
Mevrouw van Daan kwam op 9 april 1945 in Theresienstadt terecht. Haar sterfdatum is onbekend.
Margot en Anne Frank zijn naar Bergen-Belsen getransporteerd. In de winter van 1944-1945 brak er een tyfusepidemie uit waardoor Margot en enkele dagen later Anne stierven. Hun lichamen liggen waarschijnlijk in de massagraven van Bergen-Belsen.

Peter van Daan stierf op 5 mei 1945, dat was 3 dagen voor de bevrijding
Albert Dussel stierf op 20 december 1944 in Neuengamme

Alleen Otto Frank overleefde de concentratiekampen. Op 3 juni 1945 kwam hij in Amsterdam aan. In 1953 verhuisde hij naar Basel (te Zwitserland). Hij trouwde met Elfriede Geiringen. Hij stierf op 19 augustus 1980.

Verklaring van Titel & Ondertitel
Het Achterhuis: Anne Frank en familie zaten in een kantoor. Hun schuilplaats was aan de achterkant, verscholen achter een kast. Hun schuilplaats was een gewoon huis.
Dagboekbrieven 12 juni 1942 – 1 augustus 1944: Anne Frank hielt een dagboek bij. In het Achterhuis staan aan die dagboekbrieven vanaf de tijd dat ze daar zaten totdat ze daar weggehaald werden door de Duitsers.

Personages
Anne Frank: een jong meisje die op school veel aandacht kreeg van jongens en meisjes. Ze viel erg in de smaak bij leraren. In het Achterhuis was ze soms opstandig met een eigen mening die niemand wilde horen. Ze wordt goed bevriend met Peter en wordt later verliefd op hem. Ze houdt steeds minder van haar moeder omdat die Margot voortrekt. Ze vertrouwt eigenlijk niemand behalve haar dagboek iets toe. Anne heeft zwarte krullen en donkere wenkbrauwen. Ze draagt voornamelijk jurkjes. Ze probeert veel aan school te doen, zoals geschiedenis, Engels steno etc. Ook leert ze haar vader Frans. Haar hobby is om stambomen uit de krant te verzamelen en steeds verder uit te werken. Anne gaat vaak helpen in het bedrijf. Ze was 13 toen ze in het Achterhuis introkken.


Margot Frank: Margot was volgens haar ouders (en zoals Anne haar omschrijft) perfect. Goed in school, aardig, knap etc. Is erg alleen in het Achterhuis. Net zoals Anne doet ze erg veel aan school. Ook Margot wordt verliefd op Peter. Margot gaat net als Anne veel helpen in het bedrijf. Verder wordt er weinig over Margot gezegd.
Otto Frank: De vader van Anne en Margot. Zijn familie was vroeger erg rijk. Door de inflatie is dat minder geworden. Hij en Anne hebben samen een goede band. Het kantoor waar het Achterhuis in gevestigd is, was van hem.

Edith Frank: De moeder van Anne en Margot. Ze heeft vaak ruzie met Anne omdat Anne denkt dat ze Margot voortrekt.

Peter van Daan: Is de zoon van de familie van Daan. Hij is erg eenzaam in het Achterhuis en heeft weinig contact met zijn ouders. Hij wordt verliefd op Anne. Peter is verder een stille jongen.

Mevrouw van Daan: Een vrouw die zich volgens Anne overal mee bemoeit en alleen maar kan klagen.

Mijnheer van Daan: Een rustige man die alles wel best vindt. Is erg gesteld op zijn rust.

Albert van Dussel: Wil het liefste zijn eigen ding doen. Hij was een veeleisende man. Hij houdt een strak schema aan voor naar het toilet gaan, schrijven, slapen etc.

Perspectief
Het Achterhuis is geschreven als een ik-vertelsituatie. Alle gebeurtenissen worden verteld door Anne Frank.


Voorbeeld:
Liefste Kitty,

M’n hoofd loopt om, ik weet heus niet waarmee te beginnen. Donderdag (de laatste keer dat ik aan je schreef) verliep gewoon. Vrijdag was Goede Vrijdag, we speelden ’s middags beursspel, eveneens zaterdagmiddag. Deze dagen verliepen al heel gauw. Zaterdag omstreeks twee uur begon men hevig te schieten, snelvuurkanonnen zeggen de heren. Verder was alles rustig.
Zondagmiddag kwam Peter op mijn uitnodiging om halfvijf bij me, om kwart over vijf gingen we naar de voorzolder, waar we tot zes uur bleven. Van zes tot kwart over zeven werd er op de radio een mooi Mozart-concert gegeven, vooral van de Kleine Nachtmusik heb ik erg genoten. Ik kan in de kamer haast niet luisteren, omdat bij mooie muziek alles in me in beweging komt. Zondagavond kon Peter niet in bad, omdat de teil met was gevuld in de keuken beneden stond. We gingen om acht uur samen naar de voorzolder en om zacht te zitten nam ik het enige divankussen mee dat in onze kamer te vinden was. We namen op een kist plaats. Zowel kist als kussen was erg smal, we zaten helemaal tegen elkaar aan en leunden alletwee tegen andere kisten; Mouschi hield ons nog gezelschap, dus we waren niet onbespied.

Fragment van blz. 226, dinsdag 11 april 1944

Plaats & ruimte
- Het verhaal speelt zich af in Amsterdam. Op de Prinsengracht 263. Daar staat een kantoor, in dat kantoor achter een draaibare boekenkast is het Achterhuis.
- Meestal is de sfeer losjes. De meeste mensen doen hun eigen ding. Maar ook zijn er vaak ruzies. Later in het dagboek wordt het spannend omdat er meerdere keren wordt ingebroken.
- Aan het begin van het dagboek is de sfeer nog leuk. Anne praat over haar vriendinnen en over de gebeurtenissen. Later in het boek beschrijft ze hoe een dag gaat, wie er ruzie hebben, wat er verkeerd gaat etc. Op het eind van het boek is de sfeer gespannen. De bevrijding komt dichterbij en iedereen is vol hoop.

Tijd
- Het verhaal speelt zich af tussen 1942 en 1944. In die tijd zaten Anne Frank en familie in het Achterhuis en beschrijft Anne alle gebeurtenissen.

- Het verhaal duurt iets meer dan 2 jaar. Van 12 juni 1942 tot 1 augustus 1944. Er zijn zeker wel sprongen in de tijd omdat Anne niet elke dag in haar dagboek schrijft. Soms zit er wel een week tussen.
- Het verhaal is chronologisch verteld. Er zitten maar heel weinig flashbacks in. Heel soms komt Anne terug op iets dat ze al eerder heeft geschreven.
- Het dagboek begint met een beschrijving van Anne’s leven. Ze omschrijft de gebeurtenissen op school, haar vriendinnen, thuissituatie etc. Daarna beschrijft ze de dagen in het Achterhuis. Je valt wel midden in het leven van Anne.
- Het verhaal heeft een open einde. Anne heeft op 1 augustus 1944 voor het laatst in het boek geschreven. Waarschijnlijk had ze op 2 en 3 augustus geen tijd. En op 4 augustus 1944 zijn ze opgepakt en weten ze niet meer precies wat er met haar gebeurd is aangezien ze niet meer in haar dagboek schreef.
- Het boek heeft een proloog, om uit te leggen waarom dit boek geschreven is.
- Ook heeft het boek een epiloog, om uit te leggen wat er met alle onderduikers is gebeurd.
- Het boek heeft ook nog een verantwoording

Thema & motieven
Thema: kinderen in de oorlog, onderduiken. Het hele boek gaat over het onderduiken van de familie Frank. Anne beschrijft hoe haar onderduikleven was.
Motieven:
- Anne is erg bang voor de oorlog. Ze weet niet hoe haar leven verder gaat. Ze heeft wel dromen maar omdat ze een onzeker leven heeft zijn dat dromen gebleven.
- Ook heeft Anne liefde en aandacht nodig. Dat krijgt ze niet van haar moeder. Wel van haar vader maar dat vindt ze niet genoeg. Ze zoekt contact met Peter en krijgt van hem veel liefde en aandacht.
- Omdat er zoveel ruzies in huis zijn denkt Anne daar veel over na. Ze vindt dat de oudere ruzie maken over niets.


Genre
Dit boek behoort tot een oorlogsverhaal maar ook tot dagboekverhalen. Het hele boek is een dagboek van iemand die in de Tweede Wereldoorlog leefde.

Taalgebruik
Dagboekfragment:
Het hele huis dendert van de ruzie. Moeder en ik, Van Daan en papa, moeder en mevrouw, alles is kwaad op elkaar, leuke sfeer hè? Het gebruikelijke zondenregister van Anne kwam in z’n hele omvang opnieuw op het tapijt. Verleden zaterdag kwamen de buitenlandse heren weer op bezoek. Ze zijn tot zes uur gebleven, we zaten allemaal boven en durfden ons niet te verroeren. Als er anders niemand in huis of in de buurt aan ’t werk is, hoort men in ’t privé-kantoor elke stap. Ik heb weer de zitkoorts, zo lang muisstil zitten valt heus niet mee. Mijnheer Voskuijl ligt al in het Binnengasthuis, mijnheer Kleiman is weer op kantoor, de maagbloeding was gauwer gestelpt dan anders. Hij heeft verteld dat de Burgerlijke Stand nog eens extra toegetakeld is door de brandweer, die in plaats van het vuur de blussen, de hele boel onder water heeft gezet. Doet me plezier! Het Carlton Hotel is kapot, twee Engelse vliegers met een grote lading brandbommen aan boord zijn precies op het ‘Offiziersheim’ gevallen. De hele hoek Vijzelstraat-Singel is afgebrand. De luchtaanvallen op de Duitse steden worden van dag tot dag sterker. We hebben geen nacht rust meer, ik heb zwarte kringen onder mijn ogen door het tekort aan slaap.
Ons eten is miserabel. Ontbijt met droog brood en koffiesurrogaat. Diner al veertien dagen lang: spinazie of sla. Aardappels van twintig centimeter lengte, smaken zoet en rot. Wie wil vermageren logere in het Achterhuis! Boven klagen ze steen en been, wij hebben het niet zo tragisch.
Alle mannen die in 1940 gevochten hebben of gemobiliseerd waren, zijn opgeroepen om in krijsgevangenkampen voor de Führer te werken. Doen ze zeker als voorzorgsmaatregel voor de invasie!

Fragment van blz. 91/92, dinsdag 27 april 1943

Ik vind dat Anne best vaak uitspraken heeft die heel volwassen klinken. Maar soms heeft ze ook hele kinderlijke uitspraken.

Volwassen uitspraken:
- Het hele huis dendert van de ruzie
- Het gebruikelijke zondenregister – kwam in z’n hele omvang opnieuw op het tapijt

- Ons eten is miserabel
- Boven klagen ze steen en been, wij hebben het niet zo tragisch
- gemobiliseerd

Kinderlijke uitspraken:
- Ik heb weer de zitkoorts