Tegenliggers door René Appel

Titel: Tegenliggers Auteur: René Appel Uitgeverij: Bert Bakker Plaats van uitgave: Amsterdam Jaar van uitgave: 1995 Druk: tweede druk Jaar van eerste druk: 1995 Aantal bladzijden: 233 bladzijden Genre: misdaadroman Samenvatting Martin van Leeuwen lijdt een rustig leventje met zijn vrouw Lenie en zijn 2 kinderen Kim en Jason. Hij heeft een eigen rijschool die goed draait. De laatste tijd gaat de relatie tussen Martin en Lenie niet echt goed. Martin denkt aan een klein dipje, maar Lenie denkt daar heel anders over. Op een dag is ze met de kinderen vertrokken naar haar vriendin Jeanine en ze heeft ook nog zijn modelauto verzameling vernielt. Martin denkt dat ze weer snel terug zal komen, maar niets is minder waar. Na de scheiding hebben Martin en Lenie (die nu Heleen wil heten) een omgangsregeling, maar Martin kan ze niet goed vermaken. Kim wil niet meer komen en Jason pleegt diefstal. Hij verdenkt Jeanine ervan dat zij Lenie heeft omgepraat en iedereen tegen hem heeft opgezet. Hij wordt langzaam gek en probeert in haar huis te breken en hij verspreid brieven door de buurt. Nu mag hij zijn kinderen helemaal niet meer zien. Wat hem helemaal tot wanhoop drijft. Het gaat ook niet goed met zijn rijschool, want er is een concurrent bijgekomen die veel lagere prijzen biedt. Langzaam gaan alle leerlingen weg. Een van zijn leerlingen, Sandra, ziet hem als grote held, want haar man Peter mishandelt haar. Als Peter haar op een dag verkracht loopt ze weg en gaat ze bij Martin wonen. Martin is ook de concurrent rijschool helemaal zat, hij verdient bijna niets meer en steekt vervolgens de banden van zijn concurrent, Jim Versteeg, lek. Hierna zijn nog een paar wisselende wraakacties eindigend met een uitgebrande auto van Jim. Martin is Jeanine ook helemaal zat. Zij is volgens hem de reden dat zijn leven helemaal kapot is en ze moet daarom uitgeschakeld worden. Hij belt haar op om speelgoed van de kinderen op te halen en zij stemt in. Hij staat met de auto van Sandra op haar te wachten. Maar plotseling gaat Lenie de spullen halen en in plaats van Jeanine rijdt hij Lenie aan. Lenie overlijdt in het ziekenhuis. Jeanine is vastbesloten dat Martin erachter zit, maar hij geeft niet toe. Als Martin haar toevallig tegenkomt op haar werk bied hij haar een lift aan. Beide zitten ze te wachten tot de ander ze iets aan doet. Terwijl ze aan het rijden zijn is Jason aan het spijbelen. Hij is met zijn vriendje Maikel, de terrorist van de buurt. Hij en Jason gooien bakstenen naar auto’s van het viaduct. Eerst gooit Jason expres mis, maar Maikel dwingt hem raak te gooien en deze keer gooit hij raak. De bestuurder verliest de macht over het stuur en schuift onder een vrachtwagen. In de auto blijken Martin en Jeanine te zitten. Martin is op slag dood, Jeanine ligt zwaargewond op de intensive care. Sandra blijft achter met de kinderen in Martin’s huis. Ruimte en tijd Het verhaal speelt zich af in een provinciestad. Het meeste gebeurt op straat, bij Martin en Jeanine thuis of in de auto. Verder wordt er weinig over de ruimte geschreven. Het verhaal speelt zich in ongeveer een half jaar tot een jaar af tussen 1995 en nu in. Het verhaal wordt chronologisch verteld. Er zijn af en toe flashbacks over de tijd die Martin en Lenie vroeger hadden toen ze nog samen waren.
Personen Martin van Leeuwen: Hij is de hoofdpersoon van het verhaal. Hij is een fanatiek model auto verzamelaar en rijschoolhouder. Hij is na de scheiding helemaal de weg kwijt en zit vol met wraakgevoelens voor Jeanine en Jim Versteeg. Die drie hebben zijn leven volgens hem verwoest. Hij is een beetje verliefd op Sandra. Hij rijdt eerst zijn ex (Lenie) dood toen hij Jeanine wilde elimineren en hij overlijdt aan het einde van het verhaal, als Jason een baksteen op zijn auto gooit. Lenie van Leeuwen / Heleen Zondervan: Zij is de vrouw van Martin. Ze voelt zich niet vrij door de dagelijkse sleur en ze vindt dat Martin haar niet begrijpt. Ze neemt de kinderen mee en gaat bij Jeanine inwonen. Ze wordt Martin steeds meer zat in de loop van het verhaal, omdat hij zich niet aan de omgangsregeling houdt. Martin rijdt haar dood als ze in plaats van Jeanine spullen bij hem gaat ophalen. Jeanine Lepping: Zij is de beste vriendin van Lenie en heeft een bloedhekel aan Martin. Zij haalde Lenie over om bij Martin weg te gaan. Ze woont in Wielingen 19. Ze werkt bij een Bingson Electronics en zorgt samen met Lenie voor de kinderen. Aan het einde van het verhaal ligt ze zwaargewond op de intensive care na het auto ongeluk met Martin. Sandra: Sandra is een van de leerlingen van Martin. Ze is getrouwd met Peter, maar hij kleineert en mishandelt haar. Ze is dol op Martin, want hij begrijpt haar wel. Als Peter haar verkracht besluit ze bij Martin in te wonen. Zij blijft aan het einde met de kinderen van Martin achter. Peter: Peter is de man van Sandra. Hij mishandelt haar. Als hij erachter komt dat ze na de verkrachting bij Peter is in gaan wonen, bekrast hij Martin’s auto. Jim Versteeg: Jim is de eigenaar van de nieuwe rijschool Always Succes. Hij bied veel lagere prijzen dan Martin en daardoor neemt hij zijn leerlingen in. Martin besluit wraak op hem te nemen door de banden van Jim’s auto lek te steken. Jim breekt vervolgens in Martin’s huis, waarna Martin zijn auto in de fik zet. Kim: Kim is de dochter van Martin en Lenie. Ze is erg terughoudend en voelt zich achtergesteld door Martin. Ze wil ook liever niet naar Martin toe.
Jason: Jason is de zoon van Martin en Lenie. Hij gaat veel met Maikel om en door Maikel gaat hij spijbelen en rotzooi trappen. Hij steelt ook tijdens Martin’s kindertijd. Hij is de oorzaak van het ongeluk van Martin en Jeanine, door bakstenen naar auto’s te gooien. Mulder: De politie agent die de dood van Lenie onderzoekt. Hij komt er niet achter dat Martin de dader is. Hij wordt vaak geconfronteerd met Martin en Jeanine. Hij onderzoekt ook het auto ongeluk van Martin en Jeanine en hij komt erachter dat Jason het heeft gedaan. Vertelwijze Het verhaal wordt verteld vanuit het hij/zij perspectief. Het perspectief verschuift van persoon naar persoon. Zo lees je eerst het verhaal vanuit Martin en later vanuit Lenie enzovoorts. Motieven Er zijn verschillende motieven in dit verhaal: Haat: Martin haat Jeanine en andersom. Martin haat ook Versteeg omdat ze volgens hem zijn leven hebben vernield. Citaten uit het boek: “Uit zichzelf haatte ze Martin al genoeg.” Hoofdstuk De tegenliggers blz 211, “Jeanine sprak met een overdreven kalme stem. Daardoor kostte het Martin nog meer moeite om zijn agressiviteit te beheersen. Als hij naar haar keek groeide zijn woede.” Hoofdstuk De stomp blz 179 Wraak: Martin neemt wraak op Versteeg door zijn auto te vernielen. Versteeg neemt ook wraak op hem. Martin wil ook wraak nemen op Jeanine, maar hij rijdt in plaats van haar Lenie dood. Citaat uit boek; “Ik heet Jim, je weet wel, Jim Versteeg, de rij-instructeur die al z’n vrouwelijke leerlingen verkracht. Ik wou even met je praten. Wat je nou gedaan hebt is echt de bloody limit, Van Leeuwen. Als ik je tegen kom, dan ga je wel gestrekt, weet je dat? Jij bent bezig m’n zaak kapot te maken, Versteeg. En als dat zo doorgaat, maak ik die van jou ook kapot. Dan kan het me verder niks meer verdommen.” “Ik waarschuw je nog een keer, als je…” Van Leeuwen had opgehangen. Martin was tevreden over het telefoongesprek met Versteeg.” Hoofdstuk De verkrachter blz 187-188
Liefde: Martin is verliefd op zijn model autoverzameling tot Lenie het vernielt. Lenie voelt geen liefde meer voor Martin en Sandra is juist verliefd op Martin. Martin begrijpt ook niet waarom Lenie niet meer van hem houdt. Hij houdt ook van zijn kinderen, want hij wil ze dolgraag in huis hebben maar dat mag niet van de rechter. Citaat uit boek; “Je wou over de kinderen praten?” vroeg Jeanine. “Waarom? Binnenkort moeten we toch naar de kantonrechter.” “Dat duurt me te lang. Ik wil ze graag weer ’s zien.” Hoofdstuk de Stomp blz 178, “Waarom vraag je het niet aan mij?” vroeg ze. “Wat moet ik je vragen?” “Of ik nog van je hou. Ben je daar niet benieuwd naar? Of denk je dat ik natuurlijk van je hou?” Hij haalde zijn schouders op. “ ‘k weet niet.” “Nou, ik zal je dit vertellen: Het is over, Martin, het is voorbij.”Ze bonsde een paar keer met een vuist op haar borst. “Daar zit niks meer, helemaal niks, absoluut geen gevoel meer voor jou. Het is weg, verdwenen, spoorloos. Net of het er nooit is geweest. Gewoon een lege plek.” Hoofdstuk De concurrent blz 19 Dood: Dood komt vaak voor in het verhaal. Lenie overlijdt doordat Martin haar dood rijdt. Martin overlijdt ook door een ongeluk dat door Jason is veroorzaakt. Jeanine is op het einde zwaargewond. In het begin van het verhaal droomde Martin ook dat hij Lenie vermoorde. Hij is ook blij dat Lenie dood gaat, dan kan zij hem niet meer verraden als moordenaar. Martin wil ook Jeanine vermoorden en Jeanine ziet Martin ook liever dood dan levend. Thema De tegenslagen in het leven die een mens tot waanzin drijven. Schrijfstijl Het verhaal wordt vooral geschreven in dialogen tussen de personen. Er worden ook gedachten en gebeurtenissen van de personen beschreven. Heel het verhaal is in makkelijke en korte zinnen geschreven, daardoor wordt het goed leesbaar. Achtergronden van de schrijver en boek Rene Appel werd geboren in 1945 in Hoogkarpsel (West-Friesland). Zijn vader had daar een schildersbedrijf. Appel studeerde eerst Nederlands, later taalkunde en hij specialiseerde zich in de verwerving en didactiek van het Nederlands als tweede tijd. Hij is bijzonder hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam, waar hij ook woont. Appel heeft van 1976 tot 1986 recensies over misdaadliteratuur geschreven in het NRC Handelsblad als vaste recensent, nadat hij op eigen initiatief een recensie over De terroristen van Sjowall en Wahloo had geschreven. Hij schrijft sinds begin jaren 70 en midden jaren 80 begon hij met het schrijven van misdaadromans. Zijn debuutroman is de Handicap (1987). Hij won tweemaal de Gouden Strop voor beste misdaadroman voor De Derde Persoon en Zinloos Geweld. Hij heeft ook een filmscenario en twee kinderboeken geschreven. Vanaf 2003 is hij fulltime schrijver. Tegenliggers is het achtste boek van Rene Appel. Het was genomineerd voor een Gouden Strop. Tegenliggers is een psychologische thriller. Het is later nog gebundeld met Geweten en Tweestrijd als een verhalenbundel. Tegenliggers kost nu €7,15.