Samenvatting Aan het eigenlijke dagboek gaat een ‘inleiding’ van mevrouw Dr. Annie Romein-Verschoor vooraf. De notities over 14, 15 en 20 juni zijn nog ‘gewone’ dagboekaantekeningen. Op 20 juni schrijft Anne een brief aan Kitty en de rest van het boek bestaat helemaal uit brieven, die gericht zijn aan deze denkbeeldige vriendin. De eerste maand beschrijft ze haar ervaringen op school en vertelt ze over de contacten met haar vrienden en vriendinnen. Ze moest met haar oudere zus Margot naar het Joods lyceum. Dan komt de onderduikperiode. Er wordt zoveel mogelijk meegesjouwd en iedereen stikt zowat door de hoeveelheid kleren die men aanheeft als ze ‘s morgens heel vroeg het huis verlaten. Het poesje zal een goed onderkomen krijgen bij de buren. In de brief van 9 juli wordt een uitvoerige beschrijving gegeven van het Achterhuis. Dit Achterhuis zit in het kantoorgebouw van vader Frank. Van het personeel zijn alleen de heren Kraler en Koophuis, en Miep en Elli Vossen op de hoogte. Iedereen draagt zijn steentje bij om het Achterhuis bewoonbaar te maken. Anne’s filmsterren verzameling en haar prentbriefkaarten worden op de muur geplakt. Een tijdje later arriveert ook de familie Van Daan. Er ontstaan langzamerhand allerlei wrijvingen. Waardoor Anne de karakters duidelijk beschrijft in het boek. De heer en mevrouw van Daan hebben soms ruzie, en ook mevrouw Van Daan en Anne’s moeder hebben af en toe ruzie over het gebruik van lakens en serviesgoed. Anne kan het niet goed met haar moeder vinden, die Margot steeds meer voortrekt. Ze ziet haar moeder meer als een van haar vriendinnen. Anne voelt zich steeds meer tot haar vader aangetrokken en ze kunnen het ook goed met elkaar vinden. Mevrouw Van Daan vindt ze ‘onuitstaanbaar’. In november 1942 komt de achtste onderduiker: de tandarts Albert Dussel. Hij is nogal op zichzelf en trekt zich vaak terug om te studeren. Anne moet met hem haar kamertje delen waar ze soms vreselijk veel moeite mee heeft. Langzamerhand worden alle Joden door de bezetters weggevoerd; ze worden naar de concentratiekampen getransporteerd. ‘s Avonds ziet Anne vaak rijen mensen lopen tot ze er bijna bij neervallen. Het leven in het Achterhuis gaat zijn gewone gang. Men viert Chanuka (een Joods feest) en Sinterklaas. Soms worden er kleine cadeautjes gegeven aan elkaar. Zeer belangrijk is de radio. Er wordt met verlangen uitgekeken naar de invasie. Een paar keer wordt er ‘s avonds laat ingebroken in het magazijn. De bewoners worden daar steeds banger door. Anne voelt zich eenzaam en gaat eens met Peter praten. Die blijkt veel aardiger te zijn dan ze dacht. Ze sluit vriendschap met Peter, die erg eenzaam is en weinig contact heeft met zijn ouders. Samen bespreken ze hun moeilijkheden. Langzamerhand wordt Anne verliefd op Peter. En het blijkt dat het van beide kanten is. Anne is helemaal gelukkig, maar als blijkt dat Margot ook gek is op Peter, voelt ze zich erg verdrietig. Later blijkt dat Anne’s vader het ook niet echt goed vindt dat Anne en Peter zo veel op de zolder zitten te praten. Hij vindt dat ze meer afstand moeten houden. Hier trekken de twee zich niks van aan. Anne studeert hard. Margot, Peter en zij, leren en lezen, zelfs stenografie. Anne heeft veel belangstelling voor de Griekse en Romeinse mythologie. Ze wil later journaliste of schrijfster worden en heeft al wat verhaaltjes geschreven. Ze wil ook een boek schrijven over haar onderduiktijd. Hier kan ze haar dagboek goed bij gebruiken vindt ze, en het boek moet ‘Het Achterhuis’ gaan heten. De 6e juni 1944 is de dag van de invasie (D-day). De bewoners krijgen weer moed nu de bevrijding zo dichtbij komt. Op 20 juni van dat zelfde jaar wordt een moordaanslag op Hitler gepleegd, die helaas mislukt. Op 1 augustus 1944 schrijft Anne haar laatste brief. Drie dagen later is zij, en alle andere onderduikers, opgepakt. Onderdeel 1. Een eerste persoonlijke reactie: beoordelingswoorden. Ik vond dit boek: Spannend: het boek vond heel erg spannend omdat Anne frank en haar familie eigenlijk ieder moment opgepakt kunnen worden. Het is ook spannend of niemand van het kantoor ze ontdekt want je kunt in het kantoor alles horen. En de mensen van het kantoor kunnen hun ook verraden. Ik vond het ook spannend dat Anne frank en haar moeder de hele tijd ruzie hebben, want ze kunnen niet uit het huis. Ik vond het einde ook spannend, want ze worden op het laatst allemaal gearresteerd en naar een kamp gebracht. Ik vond het snappend of ze wel of niet dood zouden gaan. Zielig: ik vond het heel erg zielig voor Anne frank en haar familie dat ze vast zitten in het achterhuis. Het lijkt me verschrikkelijk om daar de hele tijd vast te zitten. Ik vind het ook zielig dat ze altijd in angst moeten zitten omdat iemand ze kan ontdekken. Ik vind het ook heel erg zielig dat ze eigenlijk niemand goed kunnen vertrouwen, want iedereen kan hun verraden. Het is ook zielig dat ze overdag geen geluid mogen maken. Een dagje zou nog niet zo heel erg zijn. Maar zij zitten daar jaren vast en mogen nooit overdag geluid maken. Ik vind het heel erg zielig dat ze niet eens het toilet mogen doorspoelen omdat iemand hun anders hoort. Niet begrijpelijk: ik vind het onbegrijpelijk dat mensen zo wreed kunnen zijn. Ik vind het onbegrijpelijk dat ze zich moeten verstoppen omdat ze anders worden vermoordt. Het is ook onbegrijpelijk dat ze het zo lang uithouden in dat huis. Ik denk dat ze haast gek zijn geworden van elkaar omdat ze zo dicht op elkaar leefden. Mooi: Ik vond het heel mooi dat Otto frank heeft gezorgd dat het dagboek uitgegeven werd. Het was een droom van Anne frank om schrijfster te worden en uiteindelijk is dat dus toch nog gelukt. Ik vind het heel mooi dat haar droom is uitgekomen. Interessant: ik vond het boek heel erg interessant omdat het over de tweede wereldoorlog gaat. Ik had nog nooit een boek over de tweede wereld oorlog gelezen en ik vond het heel erg interessant. Ik vond het ook interessant dat ze beschreef hoe ze zich voelde in het boek. Want dan kan je je voorstellen hoe iemand die moet onderduiken zich voelt.
Onderdeel: 2. een analyse: 1. gegevens. - titel: het hart van steen - auteur: Renate dorrestijn - uitgever/jaartal: uitgeverij contact - 1998 - aantal blz.: 238 - aantal hoofdstukken: 6
2. een analyse. - verklaar de titel: de titel van het boek is het achterhuis. Het boek heet zo omdat Anne frank wou dat haar boek over de tweede wereld oorlog zo ging heten. En omdat het verhaal zich afspeelt in een achterhuis. - Het thema: het thema is het onderduiken in de tweede wereld oorlog. - opbouw: word het verhaal chronologisch verteld? Ja, er zijn geen flashbacks en het verhaal wordt chronologisch vertelt. - personen: - Anne Frank: - Anne frank is aan het begin van het boek 13 jaar oud, maar in de loop van het verhaal wordt ze ouder. Ze wil graag schrijfster of journalist worden en ze heeft een goede band met haar vader. Je leert Anne frank in het boek heel goed kennen omdat het haar dagboek is. - Otto frank: - Otto frank is de vader van Anne frank. Hij heeft een heel goede band met haar. Otto frank had voor de oorlog een paar bedrijven in Amsterdam maar die moest hij wegdoen omdat hij joods was. - Mevrouw frank: - Mevrouw frank is de moeder van Anne frank, je komt niet zo heel veel over haar te weten in het boek. Ze heeft altijd ruzie met Anne frank, Anne denkt dat haar moeder Margot voortrekt. Peter van Daan: Peter is de zoon van de familie van Daan. Peter is iets ouder dan Anne, 2 jaar. Anne vind hem in het begin echt een sukkel, maar doordat ze zo opgesloten en eenzaam zijn, en toch met iemand willen praten groeien ze naar elkaar toe. Anne word uiteindelijk verliefd op Peter. Tijd: in welke tijd speelt het verhaal zich af? Het verhaal speelt zich af in de tweede wereld oorlog. - Hoe lang duren de gebeurtenissen? - Perspectief, door wiens ogen zie je de gebeurtenissen? Je ziet het verhaal door de ogen van Anne frank want het is haar dagboek. - Ruimte, waar spelen de gebeurtenissen zich af? Nederland >Amsterdam >het achterhuis. - Einde, hoe loop het verhaal af? Anne frank en haar zus worden 2 maanden voor het einde van de oorlog opgepakt en naar een kamp gestuurd. Anne en haar zus Margot overlijden daar aan de tyfus. De schrijfster: De schrijfster van dit boek is Anne frank. Anne frank is geboren in Frankfurt in Duitsland. In 1933 ging ze met haar ouders en zus in Amsterdam wonen. Haar vader heeft een paar bedrijven maar die moet hij wegdoen. Tot haar dertiende heeft Anne frank een redelijk normaal leven. Op haar dertiende gaat Anne frank in een achterhuis wonen. Ze wil later schrijfster of journalist worden. Anne frank wordt verliefd op peter, ze trouwen niet. Anne frank overlijdt in een concentratie kamp aan de tyfus. Onderdeel 3: beschrijf je leeservaringen: 1. Onderwerp: -ben je door dit boek anders over het onderwerp gaan denken? Ja, ik ben echt heel erg anders gaan denken over het onderwerp. Ik wist wel dat het een zwaar leven was voor de onderduikers in de tweede wereld oorlog, maar nu lijkt het me nog erger om vast te zitten. Het lijkt me ook heel erg om dan op het einde nog niet te overleven. Heb je door het lezen van dit boek iets geleerd? Wat dan? Ik heb echt heel erg veel van dit boek geleerd. Vooral over hoe erg het kan zijn om met zijn allen opgesloten te zitten in zo’n achterhuis. Ik heb een beetje geleerd over de tweede wereld oorlog, en wat er gebeurt als je zo dicht op elkaar woont. 2. gebeurtenissen: Hebben de gebeurtenissen je aan het denken gezet? Waarover? De gebeurtenissen hebben me heel erg aan het denken gezet. Vooral over hoe het is om de hele tijd in angst te leven, omdat je nooit weet of iemand je ontdekt en verraad. Beschrijf een gebeurtenis die het meest indruk op je heeft gemaakt en waarom? Eigenlijk heeft alles indruk op me gemaakt. Maar vooral het feit dat anne frank nergens heen kon en niet eens de wc kon doortrekken omdat ze bang waren dat iemand het hoorde. Het heeft ook indruk op me gemaakt dat ze uiteindelijk toch nog dood gaat. 3. personages: Welke personages gingen voor je leven en waarom. Welke lijken op echte mensen en waarom? Anne frank zelf, omdat het haar dagboek is en je komt heel veel te weten over haar gevoelens en over de manier waarop ze denkt. Ze leefde voor mij echt omdat het eigenlijk allemaal brieven waren die ze in haar dagboek schreef. Is de hoofdpersoon een held(in) op wie je zou willen lijken? Leg uit! Ja, wel een beetje. Ik denk dat Anne frank neen heel sterk meisje was. Ze maakte echt heel erge dingen mee en ik zou wel op haar willen lijken omdat ze zo sterk is. Ze is ook wel een beetje een heldin, maar ik denk dat alle mensen uit de tweede wereld oorlog wel een beetje helden zijn omdat ze dat allemaal hebben moeten doorstaan. Opbouw: Is het verhaal boeiend? Het verhaal op zich is wel heel erg boeiend, maar ik vond de manier waarop ze schreef wel een beetje saai. Maar de verhaal lijn vond ik wel heel interessant. Ik vond het leuk dat het meer brieven waren dan dagboekstukjes, dat maakte het ook meer interessant. Hangt alles goed met elkaar samen of vind je dat juist niet? Ik vind dat alles goed met elkaar samen hangt want het is een dagboek. Alles is op chronologische volgorde dus dat is ook makkelijker om te begrijpen. 4. taalgebruik: Vind je het verhaal lastig om te lezen? Hoe komt dat? Nee, het was niet echt lastig om te lezen. Er zaten geen moeilijke woorden in. Het laatgebruik was gemakkelijk. Alleen de flash backs waren een beetje moeilijk te begrijpen maar het taalgebruik was gemakkelijk. Worden er lange zinnen en moeilijke woorden gebruikt? Nee, er worden bijna geen moeilijke woorden gebruikt, ook geen lange zinnen. Onderdeel 4: verwerkingsopdrachten: Bespreek opdrachten: J. bedenkt4 titels voor het verhaal. Bespreek uitvoerig waarom die titels er ook goed bij zouden passen. - Anne frank > omdat de hoofdpersoon Anne frank is - onderduiken > omdat Anne frank moet onderduiken, het hele verhaal wordt eigenlijk geschreven terwijl ze aan het onderduiken is en je komt ook te weten hoe het leven is als je moet onderduiken - dagboek uit de oorlog > omdat het een dagboek is dat geschreven is tijdens de oorlog - het leven van Anne frank > het hele boek gaat eigenlijk over het leven van Anne frank, ze beschrijft hoe ze zich voelt en wat er allemaal in haar leven gebeurt. Schrijfopdrachten: I Schrijf een reclame tekst voor het verhaal. Het achterhuis (dagboek van Anne frank) Dagboek brieven geschreven door een dertienjarig joods meisje tijdens de tweede wereld oorlog. Anne frank is ondergedoken in een achterhuis in Amsterdam, in haar dagboek beschrijft ze gebeurtenissen en haar gevoelens. Eigenlijk zou iedereen dit boek moeten lezen! Als je altijd al had willen weten hoe het voor onderduikers in de tweede wereld oorlog was, dan is dit een perfect boek voor jou! Je moet het gewoon lezen! Onderzoeks- / zoekopdrachten: A. zoek 2 gedichten die volgens jou bij het verhaal passen. Leg uit waarom jij vind dat ze passen bij en bewijs dat met voorbeelden uit jouw gelezen boek. als ge van ze leven in de westhoek passeert
deur regen en noorderwinden
keert omme de tijd als g’alhier passeert
den oorlog ga je hier were vinden
ja, ’t is den oorlog da je hier were vindt
en ’t graf van duizend soldaten
altijd iemands vader altijd iemands kind

nu doodstil en godverlaten
laat de bomen nu maar zwijgen en dat ’t gras niets vertelt
en de wind moet ’t ook maar niet zingen
dat julder’n dood tot niets hè geteld
dat waren al te schrik’lijke dingen
Willem Vermandere
Ik vind dit gedicht bij het boek passen omdat het over de oorlog gaat. Het is in ouderwets Nederlands geschreven, dus het zou in de tijd van de tweede wereld oorlog geschreven kunnen zijn. Het gedicht is heel erg verdrietig en ik denk dat Otto frank zich na de oorlog zo heeft kunnen voelen, hij heeft bijna zijn hele familie verloren. Ik denk dat de man die dit gedicht heeft geschreven ook veel mensen heeft verloren. Een foto Van die razzia's zijn foto's
Jonas Daniël Meijerplein
waar de Duitse militairen
joden aan het treiteren zijn
Een bange man met keurige schoenen
lange jas en vlinderdas
wordt over het plein gedreven
of het daar een veemarkt was
Kijk, daar staan drie Duitse soldaten
met een spottend lachje bij
en daar kijkt een vierde Duitser
misschien toch beschaamd, opzij
Stel je voor je zag die foto
van de man met vlinderdas
en je zou opeens ontdekken

dat het je eigen vader was
Soms moet ik er ook aan denken
hoe het die andere zoon vergaat
die ontdekte, kijk mijn vader
is die lachende soldaat
Willem Wilmink (op muziek gezet door Herman van Veen) Uit: 'Verzamelde liedjes en gedichten' Ik heb dit gedicht gekozen omdat het ook over de oorlog gaat. Anne frank is een joods meisje. Dit gedicht gaat over Duitse soldaten die joden liepen te pesten. Als Anne frank niet in het achterhuis woonde, zou dit ook met haar gebeuren.