Titel: Het bittere kruid Ondertitel: Een kleine kroniek Auteur: Marga Minco De ondertitel van het boek luidt: “Een kleine Kroniek”. Wat is een kroniek en waarom koos Minco deze ondertitel? Verhaal van of boek met chronologisch geordende gedenkwaardige feiten. Het verhaal werd zo ondertiteld, omdat het op een bepaalde volgorde van tijd te belezen is. En omdat het een korte samenvatting is van het boek! Op blz. 5 vind je een motto: een deel van een gedicht van Bert Voeten(de in 1992 overleden echtgenoot van Marga Minco). Leg uit wat deze regels betekenen. De trein vol joden verwijst uiteraard naar het wegbrengen van de joden naar de concentratiekampen. Om zoiets pijnlijks te verwerken kan je gedichten schrijven. Zo kun je met het verleden leren leven. Daar slaat het eigenlijk op.
Het Hoofdstuk “Op een dag” opent met de woorden: ‘Het begon op een dag…’. Wat wordt bedoeld met het woord ‘Het’? Het begin van haar verhaal en het begin van de jodenvervolging. Aan het eind van het hoofdstuk ‘De Kloosterlaan’ zegt de ik-figuur: ‘… midden in de Kloosterlaan zou stappen, dat die troep scheldende kinderen op me stond te wachten en dat ik er weer doorheen zou moeten.’ (blz. 13). Moet je dit vooruitzicht letterlijk opvatten? Leg je antwoord uit. Misschien wel, omdat ze zo al een gevoel heeft van dat er weer wat gaat gebeuren tegen mij, omdat ik Joods ben. Zoek op wat Czardas is. (blz. 18) Waarom speelt Dave juist zo’n muziekstuk? Hongaars nationale dans, bestaande uit een langzaam (lassan) en een snel deel (friska). Misschien dat hij juist dis stuk speelde om medeleven te tonen voor de Zigeuners. Wat is er gebeurd in het hoofdstuk ‘Het gebeurde’? (blz. 23) Waarom vindt je juist in dit hoofdstuk de flashback van Bettie die in de Dinkel verdwijnt? Waar kun je de regels: ‘Knechten heersen over ons; en er is niemand die ons uit hun hand rukke’ vinden? Schrijf de vorige en de volgende regel op. Welk verhaal wordt hier verteld? Marga wist niet wat ze moest doen, er volgde hierna een verhaal over haar zus die in de Dinkel verdwijnt waarbij ze hetzelfde gevoel had. Ze kon dit keer weer niets doen. Haar zus zat in de auto, maar ze kon geen hand naar haar uitstrekken. Toen haar zus in de Dinkel verdween kon ze ook niks doen, ze kon dit keer weer haar hand niet uitstrekken. Ze was machteloos. Ze kon alleen maar staren. In het hoofdstuk ‘In bewaring’ leer je het buurmeisje een beetje kennen. Wat voor indruk krijg je van haar? Wat betekent de titel van dit hoofdstuk? Het buurmeisje is iemand die graag wil helpen om kostbare dingen te redden. De titel ‘In Bewaring’ betekent dat het buurmeisje van Marga Minco kostbare dingen van Marga Minco zelf veilig wil stellen en goed wil verbergen.
In het hoofdstuk ‘De Lepelstraat’ keert de ik-figuur een dag na haar mislukte wandeling naar de slager in die straat. De beschrijving van die straat lijkt op een scène uit een film(blz. 48/49). Wat ‘zie’ je achter de rustige beschrijving van de straat? Achter de rustige beschrijving van de Lepelstraat wordt verteld dat er veel papierwerk ligt, dwarrelend over het asfalt. Kapotte bloempotten, versplinterde panelen, deuren wijd open, een lege, maar netjes opgeruimde slager. In het hoofdstuk ‘Het Bittere Kruid’ wordt de titel van het hoofdstuk en het hele boek verklaard. Leg uit waarom deze verklaring niet volledig is. Er wordt niet precies verteld waarom op die eerste twee avonden van het paasfeest de uittocht van Egypte symbolisch gevierd wordt. Door het eten van deze Bittere Kruiden herdenken de Joden de bittere tijden die ze meegemaakt hebben en nog steeds meemaken. Er wordt wel duidelijk nadruk gelegd op waarom ze het zo vieren. In het hoofdstuk ‘De tol’ zie je een meisje met een rode tol spelen. Deze wordt door een vrachtwagen verpletterd. Waarom heeft Minco deze scene hier opgenomen? Het laatste deel van het boek heet ‘Epiloog’. Wat is een Epiloog en waarom heet het laatste deel zo? Het woord “Epiloog” betekent: “Nawoord”. Ik verwacht dat dit is gedaan, omdat het laatste deel, het Epiloog, na de oorlog wordt verteld, althans niet na de oorlog, maar na de bevrijding. In welke tijd speelt ‘Het Bittere Kruid’ zich precies af(de juiste jaartallen, graag)? Het speelt zich af in de 2de WO (1940- 1945) Op welke plaatsen speelt het verhaal zich af(volledigheid, a.u.b.)? Het verhaal speelt zich op verschillende plaatsen af. Als eerste in het huis in Breda, dan in het huis van Dave en Lotte in Amersfoort. Als Marga naar haar ouders in Amsterdam gaat speelt het zich in Amsterdam af. Dan zijn er nog de verschillende onderduikadressen zoals in Utrecht, net buiten Amsterdam en Heemstede en tenslotte in Zeist bij Marga's oom en tante. Leg uit welke rol de ruimte en de aankledingen ervan speelt in het hoofdstuk ‘De thuiskomst’(lees het hoofdstuk nog even terug, blz. 34 e.v.). De rol die speelt is het gevoel dat ze Thuiskomt. Na een treinreis naar A’dam.
Vanuit welk perspectief wordt ‘Het Bittere Kruid’ verteld? Wat is het gevolg van deze perspectiefkeuze voor ons als lezers? Het perspectief wordt verteld vanuit haar eigen standpunt. Dat het voor ons als lezer duidelijk wordt wat er zich in de oorlog heeft afgespeeld. Wat is het thema van ‘Het Bittere Kruid’? Het thema van het boek is: de problemen en angsten die de joden in de Tweede Wereldoorlog hebben gehad en hoe lang deze tijd nog zal volgen in de periode die erna komt. Marga mag zich dan wel goed hebben gered uit de oorlog, ondanks de spanning en angst die ze heeft gehad en de gevaarlijke momenten dat ze bijna werd opgepakt, is de titel niet voor niets "Het Bittere Kruid". Marga weet dat haar familie voor niets is gestorven, maar de oorzaak hiervan weet ze niet. Wat is het onderwerp van ‘Het Bittere Kruid’? Het Onderwerp van het boek is: De ervaringen in de 2de wereldoorlogsperiode van Marga Minco. Wat is het idee van ‘Het Bittere Kruid’? Ook al gaat het slecht, zijn de tijden bitter, blijf altijd optimistisch. Samenvatting: Het boek vertelt over een meisje, Marga (die ook zelf de auteur is), die joods is. Het boek speelt zich af in de 2de wereldoorlog. Marga woont in Breda met haar familie wanneer de oorlog uitbreekt, haar vader vindt het nog niet nodig om te gaan onderduiken al ziet hij zelf dat de meeste joodse mensen in de buurt dat wel doen. De kinderen Dave (en zijn vrouw Lotte), Bettie en marga waaronder Bettie al gearresteerd is, worden wanhopig. De ouders, die boven de 50 jaar oud zijn, worden verwezen naar Amsterdam. Dave en Marga die door een doktersattest aan de deportatie ontkomen worden verplaatst naar een verzegeld huis in Amersfoort waar Lotte ook de toestemming krijgt om hen te verzorgen. Marga die het beu is om heel de tijd in het huis te verblijven beslist om haar ouders op te zoeken in Amsterdam wat illegaal is. De papa die een goede schuilplaats ontdekt had waar hij zich kon verstoppen wordt betrapt, Marga die daar ook zat kan nog op het nippertje vluchten via de achterdeur. Ze vlucht terug naar haar broer en naar Lotte waar ze dan op hun beurt aan de deur worden gezet. Ze willen dan naar een onderduikadres in Utrecht gaan. Bij het kopen van de kaartjes, dat elk van hen afzonderlijk doet, wordt Daves vrouw gearresteerd. Voordat Dave zich vrijwillig bij de Duitsers meldt, belt hij het adres in Utrecht op en brengt hij zijn tas met geld bij zijn niets vermoedende zuster in de trein. Pas in Utrecht hoort Marga van de arrestatie van haar schoonzuster Lotte en de reactie van haar broer. Als ze verneemt, dat ze op het Utrechtse adres niet kan blijven reist ze nog dezelfde dag weer naar Amsterdam. Daar woont een jongeman, Wout, die haar als eens hulp heeft geboden. Een kennis van Wout, oom Hannes, brengt haar naar een boerderij in de buurt van Aalsmeer. 's Middags fietst Marga, vergezeld door een jongen, naar een soort onderduikhuisje. Op dat adres zal ze zich een tijd kunnen schuilhouden, hoewel ze er niet met open armen wordt ontvangen. Als het geld uit Dave’s tas bijna op is, komt Wout met een soort nieuwe identiteitskaart en brengt haar naar een onderduikadres in Heemstede. Na de bevrijding bezoekt ze een oom in Zeist, die, omdat hij met een niet-joodse vrouw getrouwd is, aan de deportatie en de vernietiging ontkomen.