Pieter Bas door Godfried Bomans

Verwachtingen en Eerste Reactie Ik heb dit boek gekozen omdat ik voor het project(je) “jeugdig perspectief” ook een boek had gelezen van deze schrijver en het was me wel bevallen. Zijn schrijfstijl is wel moeilijk om te lezen maar het begrijpen wat er eigenlijk mee bedoeld wordt is makkelijk. Ik verwachtte dus eenzelfde soort schrijfstijl. Het was ook duidelijk een boek die erg lijkt op Erik of het klein insectenboek. De manier van schrijven en de sfeer lijken erg op elkaar. Ik vond het een leuk boek om te lezen door alle formele omschrijvingen van allemaal nutteloze dingen. Beknopte Samenvatting en Analyse Samenvatting In het begin wijst de ik-persoon (Pieter Bas) de lezer zijn geboortehuis en kamer aan. Dan vertelt de ik-persoon over zijn eerste geboortedag, de verjaardag van Willem III.Hij vertelt over zijn eerste jaar, en over zijn geliefde spel: spelen met soldaatjes.Dan vertelt de ik-persoon over zijn broers en over het slapen gaan en daarvoor.Ook vertelt hij over zijn schoolperiode op school bij meneer Wampier, het beeldje bovenop de gevel van "het hok van Wampier" dat Hein genoemd werd.Iedere schooljongen vertelde aan de andere schooljongens, dat als het vakantie was, Hein met een vaantje zwaaide. De school was om dit poppetje verdeeld in twee groepen, een groep die "wel aan Hein geloofde" en een groep die dat niet deed. Hij vertelt over de leraren en leraressen op de lagere school, over de gevechten met de andere school. Dan komt er een stuk van het leven van de ik-persoon op de Latijnse school waar eerst de rector, de heer Boddens nauwkeurig beschreven wordt, en daarna een zeer belangrijke persoon, Rob Delsing, ontmoet wordt, in een poging de zus van Pieter Bas te verleiden, waarin Pieter als boodschapper wordt gebruikt. Dan wordt Pieter Bas verliefd op een hele hoop meisjes achter elkaar, beginnende met Liesbeth Stappers en eindigend met Anne-Marie Bogaerts. Bij deze liefdes keert Rob Delsing steeds terug, want Delsing is een kenner. Later gaat Pieter Bas naar Leiden, om daar te studeren. Hij woont op kamers bij juffrouw Fles, die Pieter Bas graag mag. Het is in het huis een beetje een zootje, iedereen gaat zijn gang. Daarna krijgt Pieter Bas een brief dat hij kandidaatsexamen moet doen.Na allerlei trucs om examenvrees weg te halen, gaat hij naar de universiteit. Als hij dan in de kamer zit lijkt het of de kamer scheef staat. De professor vraagt wat, maar Pieter hoort hem niet, en wanneer hij hem hoort maakt hij fouten waar hij het antwoord gewoon weer. Dan concentreert Pieter zich op een vlieg die op een tafel zit, en hij weet alle antwoorden op de vragen die de professoren hem stellen, zonder na te denken of van de vlieg op te kijken.Hij slaagt cum laude. Dan wordt hij uitgenodigd bij Notaris Dorre, waar hij zijn toekomstige vrouw, Christina Dorre ontmoet. Met adviezen van Delsing weet hij haar te strikken. Dit is het einde van de memoires… maar niet van het boek. Dan volgt een “Aanhangsel, supplement of bijlage”, 50 bladzijden met allerlei informatie over Pieter Bas en een paar anekdotes. Over zijn “blijde” intocht als burgemeester in Gouda bijvoorbeeld.
Analyse Motieven: Verliefdheid en aanzien Personages: Pieter Bas: Hoofdpersoon, een round character, je komt steeds een beetje meer te weten over hem. Hij groeit door het verhaal heen, van een jongetje wat nog “aan Hein geloofde” tot een in rechten cum laude afgestudeerde jonge man. Later wordt hij minister van onderwijs. Rob Delsing: Een belangrijke persoon die Pieter Bas ontmoet op de Latijnse school en ze worden goede vrienden. Hij heeft een hele goede reputatie op de school waardoor Pieter gelijk gebakken zit en hij helpt Pieter bij het versieren van zijn meisjes. Josef Bas: het kleine broertje van Pieter, ze slapen bij elkaar op de kamer en ze delen veel samen, ze vertellen elkaar alles. Perspectief en Verteller: Het boek is samengesteld uit de memoires van Pieter Bas, en Godfried Bomans heeft hier delen uitgenomen en daar een boek van gemaakt. Je leest dus een boek van Gerard Bomans die een boek over Pieter Bas schrijft. Er zijn daarom twee perspectieven, een Ik-Perspectief wanneer je door de ogen van Pieter Bas kijkt en een Hij/Zij-Perspectief wanneer Godfried Bomans wat over Pieter vertelt, zoals bijvoorbeeld in de laatste 50 pagina’s. Ik-Perspectief: ‘Op mijn zeventiende jaar oordeelden mijn ouders het raadzaam mij naar een school, ‘het hok van Wampier’, te zenden, aldus genoemd naar den hoofdonderwijzer, den heer Wampier.’ Hij/Zij-Perspectief: ‘Vanuit juridisch standpunt waren zijn betogen niet zeer sterk Doch zonder humor waren zij nimmer. Hij scheen, gelijk de Gooische Post van 1 augustus 1917 zo treffend opmerkte, zijne tegenstanders meer door zijn innemenden glimlach te verpletteren dan door een stricten bewijstrant.’ Ruimte: Het verhaal speelt zich af in het huis van Pieter Bas, in Dordrecht, verder in de school van Wampier, in de Latijnse school en op een tuinfeest van notaris Dorre, Stijl: Godfried Bomans gebruikt moeilijke woorden en zinstructuren, geen spaties na een punt en naamvallen… en het leest nog niet eens zo beroerd: ‘Ik wil mijn goeden vriend niet blameren door zijn memoires uit te geven zonder Aanhangsel, Supplement of Bijlage uit te geven.’ Ook wordt er veel cynische humor gebruikt en alle figuren in het boek gedragen zich eigenlijk naïef waardoor er spot gedreven wordt met iedereen, zelfs met de schrijver en het boek zelf. Thema: De belangrijkste dingen in een mensenleven gebeuren in de jeugd. Tijd: De jeugd van Pieter Bas wordt helemaal beschreven, dus van ongeveer zijn 2e tot zijn 22e. (~ 1860-1880) Titelverklaring: Het boek is een verhaal gemaakt uit de memoires van Pieter Bas, het gaat dus over Pieter Bas. Genre: Neoromantiek: de historische waarde speelt nauwelijks een rol. Pieter Bas was een minister van onderwijs zijn geweest maar daarvoor is dit boek niet bedoeld, het zijn natuurlijk niet écht normale memoires. Het verleden is alleen bedoeld als een leuke achtergrond voor alle verliefdheden van Pieter Bas. ‘Want mijn hoofd oplichtend van het bord (…) ontmoette ik de ogen van Catherine Dorre. Lieve lezers, vergun mij dat ik hier even ophoud, de ontroering wordt mij te machtig. Er zijn herinneringen voor een zes en tachtig-jarigen man, die hem de baas worden.’
.Beoordeling van het boek Ik vond het en leuk boek om te lezen, de manier van schrijven geeft een grappige tegenstelling doordat de schrijver expres formeel schrijft over iets wat helemaal niet formeel is. Hiermee zet hij iedereen in zijn boek voor paal en dat gevoel zit er meteen al in, het is immers niet toevallig of zo dat Godfried Bomans nou net de kinderjaren van een minister neemt. In plaats van saaie een saai boek maken over de memoires van Pieter Bas over zijn tijd als Minister wordt er nu vertelt hoe hij en zijn 3 broers in één bed lagen en vochten om het deken, en over hoe hij de ene dag het ene meisje als het ultieme wezen beschrijft en de volgende dag weer een ander. De naamvallen en rare zinsstructuren zijn in het begin wel even raar maar daar wen je wel aan, maar wat echt vreselijk was waren die laatste 50 pagina’s. Totaal geen samenhang, geen verhaal, alleen maar gebeurtenissen uit het leven van Pieter Bas, en een deel van een mogelijk vervolg op dit boek. Dat was echt vreselijk saai, niet door te komen als die ene anekdote er niet in zat. Dat is dan ook wel weer een leuk verhaal en maakt wel wat goed, maar 50 pagina’s een soort verslag van een mensenleven door de lezen is niet leuk. Maar, gelukkig is het echte verhaal wel leuk, ik wou telkens meer te weten komen over Pieter en wat voor dingen hij weer zou gaan uitspoken, en de verborgen humor was ook erg leuk.