1. SAMENVATTING VAN DE INHOUD. Samenvatting 1: In deze Frankische ridderroman wordt ons verhaald hoe koning Karel ontkomt aan de dood, doordat hij als het ware bij toeval te weten komt dat men een aanslag op zijn leven heeft voorbereid. In feite is het de gehoorzaamheid aan God, die hem het verradersplan laat ontdek ken. In de nacht voor de hofdag wordt Karel gewekt door de stem van een engel, die hem - door God daartoe gezonden - aanmaant te gaan stelen. Tot driemaal toe, wat wijst op goddelijke macht, moet de engel het bevel herhalen voor Karel gevolg geeft aan dit raadselachtig advies. Als hij, in het harnas gestoken, uitgaat, blijken de wachters te slapen, waardoor hij ongemerkt de burcht, die te Ingelheim aan de Rijn staat, kan verlaten. Al rijdende, overdenkt Karel hoe hij stelen moet en tevens waar. Voor zijn geestesoog doemt een vroegere leenman, Elegast genaamd, op. Deze is verbannen van het hof om een kleinigheid en leeft nu als roofridder. Elegast zal hem zeker van raad kunnen dienen. Bovendien steelt Elegast niet bij armen. Karel wordt uit zijn overpeinzingen opgeschrikt, als hem een zwarte ridder voorbijrijdt. Er ontstaat een gevecht, want noch de een noch de ander wil zich bekend maken. Karel weet Elegast te overwinnen, waarop de laatste zich bekend maakt. Karel noemt zich Adelbrecht. Ze besluiten samen op roof te gaan. Elegast stelt voor bij Eggeric van Eggermonde, een zwager van Karel, te gaan stelen. Dit stuit eerst op bezwaren van Karels kant, maar het plan gaat door. Als ze bij het kasteel zijn aangekomen, wordt de onhandigheid van Karel als rover komisch getekend: hij wil een gevonden ploegijzer als breekijzer gebruiken. Elegast, die toverkruid heeft ingenomen waardoor hij de taal der dieren verstaat, verneemt aldus dat de koning in de buurt is. Elegast sluipt daarna het kasteel binnen en bereikt zelfs de slaapkamer van Eggeric en zijn gemalin, die wakker geworden zijn door de bellen van een zadel, dat Elegast wil stelen. Elegast verbergt zich onder het bed en hoort hoe Eggeric, die voor die tijd onrustig sliep, aan zijn vrouw vertelt dat de volgende dag haar broer, koning Karel, vermoord zal worden. Als zij protesteert, slaat Eggeric haar op het gelaat; Elegast toont het bewijs daarvan aan Karel: hij heeft het bloed opgevangen in zijn rechter handschoen. Door een bede weet Elegast de echtgenoten in een vaste slaap te doen geraken. Karel begrijpt, als hij het relaas van Elegast heeft aangehoord, waarom hij door God is uitgestuurd. Ze scheiden daarop; Karel zal de koning waarschuwen, want de verbannen Elegast - die zijn metgezel nog steeds niet kent - kan dat niet doen. Door deze nachtelijke tocht blijkt aan Karel de trouw van Elegast ondanks alles, waartegen de ontrouw van Eggeric schril afsteekt. De volgende dag worden, als alle mannen van Eggeric binnen zijn, de verraders ontmaskerd: onder hun kleding bevinden zich vele wapens. Ontkennen helpt absoluut niet. Eggeric, die alle schuld ontkent, krijgt gelegenheid om zich te verdedigen tegen de inmiddels ontboden Elegast. Aanvankelijk weigert Eggeric, maar Elegast weet hem keurig te antwoorden als hij zegt: 'Ik ben hertog als gij.' Het tweegevecht dat nu volgt, wordt door Elegast gewonnen. Het bewijs dat Eggeric schuldig is, wordt hiermee geleverd. Elegast wordt in eer hersteld en krijgt de vrouw van Eggeric - nu weduwe - toegewezen. Thema
Het thema van het verhaal is trouw. De trouw van Elegast aan de koning ondanks dat hij verbannen is uit zijn rijk, maar ook de ontrouw van Eggeric aan de koning.
Samenvatting 2 Koning Karel de Grote wordt in de nacht voor hij zijn hofdag gewekt door een engel. Hij beveelt Karel om te gaan stelen, maar Karel doet dat niet. Pas na de derde keer (3 is een heilig getal) gelooft hij het en sluipt Karel het kasteel uit. Alle wachters slapen. Op een gegeven moment komt hij op zijn paard een andere roofridder tegen. Beiden willen ze niet zeggen wie ze zijn en er ontstaat een gevecht. Dan noemt de onbekende ridder zijn naam: Elegast (Vroegere leenman die verbannen is). Samen besluiten ze om bij Eggeric (zwager van Karel) het kasteel binnen te dringen. Daar gedraagt Karel zich erg onhandig, door te willen inbreken met een ploegijzer. D.m.v. een wonderkruid kan Elegast verstaan wat de dieren zeggen, en hij hoort dat de koning in de buurt is, maar hij gelooft hen niet. Elegast neemt een flinke buit en wil ook nog een kostbaar zadel uit de slaapkamer stelen, maar Eggeric en zijn vrouw worden wakker van het gerinkel van de bellen van het zadel en Elegast verstopt zich onder het bed. Eggeric vertelt aan zijn vrouw dat morgen koning Karel vermoord zal worden. Als zij dan daarom tegen hem uitvalt, slaat Eggeric haar een bloedneus. Elegast vangt wat van haar bloed als bewijs in zijn handschoen op en tovert daarna iedereen weer in slaap en vlucht het kasteel uit. Dan vertelt hij alles aan Karel. Karel begrijpt hierdoor dat hij daarom door God was gezonden om uit stelen te gaan. Karel belooft Elegast dat hij de koning zal inlichten en zo gaan ze uit elkaar. Door deze nachtelijke tocht ontdekt Karel - ondanks zijn verbanning - Elegasts trouw aan de koning en de ontrouw van Eggeric. De volgende dag worden op het hofdag alle samenzweerders gevangen genomen en wordt er een tweestrijd tussen Elegast en Eggeric uitgeroepen. Elegast overwint (m.b.v. zijn gebed tot God) en Eggeric wordt gedood. Elegast wordt dan in eer hersteld en krijgt Karels zuster als vrouw. Samenvatting 3 Karel de Grote slaapt in zijn kasteel in Ingelheim aan de Rijn, de dag daarna zou hij daar een hofdag houden. In die nacht komt een engel aan zijn bed die hem beveelt uit stelen te gaan. Tot twee keer toe weigert hij maar de derde keer doet hij wat de engel hem zegt en hij verlaat met zijn paard het kasteel. Dit ging gemakkelijk want iedereen in het kasteel sliep, daar had god voor gezorgd. Onderweg krijgt hij respect voor dieven die stelen van de rijken. Hij denkt aan Elegast, een leenman die hij vanwege diefstal heeft verbannen. Hij krijgt daar spijt van en hij hoopte dat Elegast die nacht zijn begeleider zou kunnen zijn. Op zijn tocht ontmoet Karel in het bos een ridder die heelmaal gekleed is in het zwart en een zwart paard heeft. De zwarte ridder wilde de kostbare wapenuitrusting van Karel graag hebben en besloot die te gaan stelen. Hij eist van Karel dat hij zegt wie hij is en wat hij hier kwam doen. De koning weigert dit te vertellen, hierna volgt een langdurig gevecht. De zwarte ridder verliest en Karel heeft de kans hem te vermoorden maar doet dit niet en vraagt de zwarte ridder wie hij is en wat hij doet. De zwarte ridder zegt dat hij Elegast heet en steelt van de rijken maar niet van de armen. De koning is blij dat hij Elegast heeft ontmoet zegt dat hij ook een dief is en Adelbrecht heet. Hij stelt voor dat ze samen de schat van Koning Karel gaan stelen. Elegast weigert dit te doen omdat hij ondanks zijn verbanning trouw blijft aan zijn leenheer. Later besluiten ze om in het kasteel van Eggeric van Eggermonde, de zwager van Karel, te gaan stelen. Elegast maakt met zijn breekijzer een gat in de muur van het kasteel. Voordat hij naar binnen gaat steekt hij een toverkruid, waarmee hij dieren kan verstaan in zijn mond, en hij hoort dat de dieren zeggen dat de koning in de buurt is. Karel vindt dat natuurlijk niet raar. Karel neemt ook het kruid in zijn mond maar dan is het opeens verdwenen, Elegast had het zonder dat Karel het merkte het uit zijn mond gehaald. Omdat Elegast niet zo veel vertrouwen heeft in de inbrekers kwaliteiten van “Adelbrecht” besluit hij alleen naar binnen te gaan. Als hij al best veel gestolen heeft wil hij ook nog het zadel van Eggeric stelen want deze was kostbaar en mooi. Hij komt de slaap kamer binnen van Eggeric en zijn vrouw, wanneer hij het zadel aanraakt maakt het door de bellen die er aan zitten zoveel geluid dat Eggeric en zijn vrouw wakker worden. Zijn vrouw vraagt wat er toch allemaal met hem aan de hand is, dan vertelt hij dat hij de volgende ochtend met enkele handlangers Koning Karel gaat vermoorden. Zij vindt dit erg en verzet zich hiertegen, Eggeric slaat haar dan recht in haar gezicht zodat haar neus en mond gingen bloeden. Elegast vangt het bloed op in zijn handschoen, tegenover Karel zou dit als bewijs dienen voor wat er zich in de kamer heeft afgespeeld. Karel gaat alleen terug naar Ingelheim en neemt daar de nodige maatregelen. Eggeric en de andere verraders worden de volgende ochtend gevangenen genomen. Eggeric ontkent alles maar dan laat de koning Elegast komen en Elegast laat de handschoen zien. Een gevecht tussen Elegast en Eggeric zou beslissen wie de waarheid sprak. Het gevecht dat daardoor komt duurt erg lang en er valt maar geen beslissing. Pas toen Karel bad tot God viel er een beslissing. Elegast sloeg met zijn zwaard een groot deel van het hoofd van Eggeric eraf.. Daarna werd Eggeric opgehangen samen met zijn handlangers. De verbanning van Elegast werd opgeheven en hij kreeg de weduwe van Eggeric als vrouw. 2. THEMA EN MOTIEVEN VAN HET BOEK. Thema: Het thema van het verhaal is trouw. Elegast blijft Karel trouw ondanks dat hij hem ten onrechte heeft verbannen, Elegast wordt hiervoor goed beloond. Hierbij blijft de leenman trouw aan zijn leenheer. Eggeric van Egghermonde bleef de koning (zijn leenheer) niet trouw en wordt hiervoor gestraft. De trouw aan god komt ook vaak in het boek naar voren. Denk maar aan het begin waarin Karel uiteindelijk doet wat God hem opdraagt al vindt hij het een schande voor zichzelf. Motieven: 1 Geloof in god
Karel doet wat de engel hem opdraagt al vindt hij het wel erg vreemd. Als de koning in het bos rijdt wil hij Elegast als begeleider bij zijn opdracht van God, hij bid hierom en meteen komt hij Elegast in het bos tegen. Tijdens het gevecht in het bos tussen Karel en Elegast bid Karel voor zijn leven en dan breekt het zwaard van Elegast. Voor het gevecht tussen Elegast en Eggeric bid Karel tot god om die gene die de waarheid sprak te laten overwinnen. Voor het gevecht bid Elegast tot God, Eggeric bid niet tot God. Karel bid tijdens het lange gevecht tussen Elegast en Eggeric nogmaals tot God en meteen daarna valt de beslissing, Elegast wint en Eggeric verliest. 2 Ridderlijkheid
Als het zwaard van de zwarte ridder in stukken is gebroken dood Karel hem niet want dat zou laf zijn. Elegast steelt alleen van de rijken en niet van de armen. Als Eggeric van zijn paard af is geslagen mag hij weer op zijn paard stappen, want Elegast wil het gevecht eervol winnen. Als Eggeric al dood is wordt hij ook nog opgehangen omdat een erg eerloze straf is voor een ridder. 3 Bijgeloof

Karel denkt dat de zwarte ridder de duivel is, omdat hij en zijn paard zwart zijn. Elegast kan door een gebed deuren openen en mensen in slaap krijgen. Ook heeft Elegast een toverkruid waarmee hij dieren kan horen praten. Bij het gevecht tussen Elegast en Eggeric maakt God uit wie er schuldig is en wie onschuldig. De mensen geloofden dat als zij niet konden uitmaken wie er schuldig was dat God dat op deze manier kon. 3. TIJD EN RUIMTE Het verhaal komt zeker uit de middeleeuwen(500-1500). Het verhaal is door mondelinge traditie al jaren door verteld voordat het is opgeschreven, daarom zijn er zaken van het originele verhaal weggelaten en bij verzonnen. Ook zal het verhaal door epische concentratie sterk veranderd zijn. Misschien ging het originele verhaal wel helemaal niet over Karel de Grote maar is die er gewoon door iemand in bedacht. Het verhaal begint in de nacht en eindigt de avond daarna, dus de vertelde tijd bestrijkt ongeveer één nacht en één dag. Het verhaal speelt zich af in het kasteel van Karel, in het bos en in het kasteel van Eggeric. Er wordt een duidelijke tegenstelling gemaakt in ruimte namelijk: hof (kastelen) en bos. Het hof wordt gezien als vertrouwt en een rustige veilige plek. Het bos wordt gezien als een onveilige plek waar het recht van de sterkste geld. Het hele
verhaal speelt zich af in de regio bij Ingelheim aan de Rijn. 4. TITELVERKLARING. De titel is Karel en de Elegast. De schrijver van dit boekje is onbekend dus het is best mogelijk dat de titel vroeger wel heel anders was. Het gaat in het boekje over koning Karel en ridder Elegast. Koning Karel trekt op rovers tocht met Elegast, hij komt dan tot de ontdekking dat zijn zwager op de hofdag hem wil doden en zo kan hij dat voorkomen. 5. EXTRA INFORMATIE 1. De vorm van de tekst in de ME. Men schrijft in de ME. In hoofdzaak poëzie. De ME kunstenaar streeft niet in de eerste plaats naar originaliteit in z’n taalgebruik. 2. De inhoud van de tekst in de ME
De ME unstenaar legt getuigenis af van z’n theocentrische levensbeschouwing, d.w.z. niet de mens maar God staat in het middelpunt van z’n denken. Het merendeel van de ME kunstwerken is gemaakt om de mensen iets te leren. Bij de echte vertelkunst in de ME geeft de auteur een opeenstapeling van avonturen; psychologische motivering of karaktertypering is vrijwel nog nergens te vinden. 3. Voorhoofse Ridderromans. Het hofleven. Adelijke literatuur is literatuur waarin het over ridders gaat. Om de literatuur een beetje beter te begrijpen, is het goed om iets van het ME hofleven af te weten. Een hof was een centrum van wereldlijk gezag, waar de vorst en zijn getrouwen in het middelpunt stonden. Het hof was het middelpunt van de regering, van de rechtspraak en ook van de cultuur. Dat laatste had tot gevolg, dat er ook zogenaamde hofdichters in de kring rond de vorst te vinden waren. Deze mensen hadden aan het hof in de eerste plaats een sociale functie. Zij schreven hun gedichten en lazen die voor in ruil van kleding, onderdak en bescherming. De vorst had he tnodig om zijn status en die van zijn hof te verhogen. Bovendien was de hofdichter een uitstekende figuur om verveling tegen te gaan. Je kunt je voorstellen dat men met enkele honderden mensen bij elkaar gemakkelijk allerlei moeilijkheden in de onderlinge verhouding kon krijgen, zeker wanneer men te weinig om handen had. De hofdichter was één van de mensen die daar wat tegen kon doen. Zijn de verhalen betrouwbaar. Dergelijke verhalen zijn voor ons historisch gezien weinig betrouwbaar. Het is bijv. zeer de vraag of Karel de Grote ooit wel eens een nacht uit stelen is gegaan. Maar gaat het ook niet om; het gaar er om te laten zien dat de ontrouwe Eggerik van Eggermonde een schurk is die dan ook het tweegevecht met Elegast moet verliezen en zijn verraad met de dood moet bekopen, terwijl nota bene de van het hof weggejaagde Elegast ondanks alles toch aan zijn vorst trouw blijft; die trouw wordt dan ook rijkelijk beloond, want Karel zelf is getuige van de trouw van Elegast en hij herstelt zijn Elegasts eer. Voorhoofs
Waarom heten deze romans nu voorhoofs? Omdat het er vaak zo ruw en onbeschaafd aan toe gaat; het gaat er niet hoffelijk, niet hoofs aan toe. De verhalen spelen zich af in een tijd die niet hoofs, nog niet beschaafd is; vandaar vóór-hoofs! Andere kenmerken zijn: de hoofdpersonen zijn dapper, sterk, echte vechtersbazen die een tweegevecht niet uit de weg gaan, en de goede hoofdpersonen zijn trouw aan God en aan hun leenheer. Oorsprong

De romans zijn voortgekomen uit de oude heldenliederen. De meeste voorhoofse romans zijn uit het Frans vertaalt; daarom heten ze ook wel Frankische romans. Omdat het in de meeste verhalen over Karel de Grote gaat, worden de voorhoofse romans tenslotte aangeduid als Karelromans. Allerlei heldendaden van hem, maar ook van anderen, worden op zijn naam gebracht. Dit verschijnsel noemen we epische concentratie. 6. EIGEN MENING Ik heb dit boekje Karel en de Elegast gelezen, omdat het zo’n bekend boek was, en ik het nog niet had gelezen. Mijn eerste ervaring was positief. Net als andere boeken voor 1880 was het verhaal erg tijdgebonden. Wanneer je achtergrondinformatie hebt doorgenomen, weet je eigenlijk precies wat er toen die tijd gaande was. Het is en handig boekje om te lezen dus ik zou het anderen wel adviseren.