1. Beschrijvingsopdracht
Het Boek Winterjaar gaat over een jongen (naam niet genoemd) wiens leven beheerst wordt door de ongeneeslijke ziekte van zijn vader (naam niet genoemd) en het strenge katholicisme van zijn moeder (naam niet genoemd). Het verhaal speelt zich af in Limburg, en laat zien hoe de ziekte van de vader het leven van iedereen in het gezin beheerst.
De hoofdrolspeler heeft veel bewondering voor zijn vader. Het boek volgt alle gevoelens van de jongen, en dat wordt afgewisseld met fragmenten uit de dag dat de vader voor het eerst last krijgt van z’n hart. De vader was voor zijn ziekte een politieagent. Die fragmenten laten een sterke volwassene zien, waar de rest van het verhaal een machteloos persoon laat zien.
Deze aftakeling valt samen met de puberteit van de jongen, en het verlies van het geloof in God. In het verhaal komt er regelmatig een arts langs, en heeft de hoofdrolspeler ook gesprekken met andere figuren (zoals de geestelijk gehandicapte buurjongen) maar het echte verhaal gaat eigenlijk gewoon over de aftakeling van de vader, hoe de jongen daar mee omgaat, en de benauwde sfeer die in huis heerst, mede door de fanatiek katholieke moeder.
2. Verdiepingsopdracht
· Verwachtingen vooraf
Ik kende de schrijver Ton van Reen niet, en wist helemaal niet wat ik moest verwachten. Mijn moeder (Limburgse van oorsprong) raadde me dit boek aan, en toen ik de achterkant gelezen had werd ik toch wel nieuwsgierig. Ik verwachtte toen een redelijk simpele beschrijving van de weg naar de dood van een vader, en de manier waarop de zoon daarmee om zou gaan.
· Thematiek
Hèt thema van dit boek is de vader-zoon relatie. Het verhaal draait om de relatie tussen de zieke vader en de jongen, die altijd tegen hem opkeek. Ook de ontwikkeling tot volwassenheid van de jongen speelt daarbij een rol. Het katholicisme speelt ook een grote rol, en samen met de dood van hun vader beheerst dit het leven van de hoofdrolspeler en zijn broer, Johan. De angst voor de dood van de vader is ook een thema. Voortdurend is de moeder bezig met hoe het nou verder moet als hij uiteindelijk zou sterven, en de moeder is bang voor een vrouw die de dood van hem komt voorspellen. Verder is liefde van de jongen voor dieren en verschoppelingen een thema *. De manier waarop de jongen omgaat met zijn mongoolse buurjongen Wiele, en met de konijnen die ze thuis hebben laat dat zien. Ook Limburg is een thema op zich. Met name de stukjes over de tijd dat de vader nog in dienst was van de politie geven een goed beeld van het Noord-Limburg rond de jaren vijftig. * De Standaard, Jacques Kersten (1986) · Verband economische en sociologische aspecten met de tijd
Economische aspecten komen niet echt voor in het boek, behalve de schaarste van de naoorlogse tijd die ook in dit gezin en deze regio heerste. Sociologische aspecten komen duidelijker voor. Het beeld dat van Limburg geschapen wordt, met de plichtsgetrouwe vader als hoofd van het gezin, de onderdanige moeder, tevens op en top huisvrouw, en het katholicisme en bijbehorende angst voor het kwaad, zijn hier de voornaamste voorbelden van. Als met de vraag bedoeld wordt met welke literatuur, en de sociologische en economische aspecten daarvan, dit boek vergeleken kan worden, dan zou ik niks kunnen bedenken/vinden, maar mijn moeder denkt het eerste aan Anton Koolen, een sfeerschrijver uit dezelfde tijd en dezelfde regio. En ook een beetje Teun de Vries, al is die politieker (en niet uit Limburg). · Visie auteur en verband met het boek
In een aantal recensies * wordt vooral de mate waarin je mee gaat leven met de minderbedeelde positief opgevat, en dit heb ik zelf ook zo ervaren. Ton van Reen vind dat je dingen op moet schrijven zoals ze zijn, en niet mooier gemaakt dan de werkelijkheid. Je wordt in de tijd gezogen door de sfeerbeelden die hij gebruikt en je beleeft de cultuur en maatschappij van die tijd daardoor dus goed. Je krijgt een gevoel hoe het moet zijn geweest in die tijd, en dat is in bijna al zijn boeken het geval. Zijn visie is dus vooral dat literatuur die functie moet hebben (duidelijk beeld scheppen van de situatie zonder verbloeming) en daar is dit boek een prima voorbeeld van. Hij beschrijft namelijk alleen maar werkelijke dingen, en maakt dingen niet mooier dan dat ze zijn. * De Standaard, Jacques Kersten (1986): “Van Ton van Reen is gezegd dat hij poëtisch proza schrijft dat zich kenmerkt door een hoog ontwikkeld inlevingsvermogen. In deze roman is dit zeker in het hoofdstuk Het Winterjaar het geval. Het verhaal pakt de lezer.” · Maatschappelijke kwesties en veranderingen in de naoorlogse maatschappij
Het verhaal speelt zich vlak na de oorlog af, waardoor een aantal vernieuwingen in de naoorlogse maatschappij nog niet had plaatsgevonden. De samenstelling van het gezin is misschien wel naoorlogs te noem, maar in het boek komen geen andere culturen aan de orde en ook geen andere godsdiensten dan het katholicisme. Daarbij was de man-vrouw verhouding nog traditioneel, de man zorgt voor het inkomen, de vrouw voor het huishouden.Van feminisme is in het boek geen sprake. Verder staat het verhaal vol met taboes (over seksualiteit, respect voor je ouders en de wet enz.) en was het standsverschil nog redelijk ouderwets, gezien het hoge aanzien van de pastoor en de notabele. · Recensie
Bron: De Standaard, Publicatiedatum: 16-08-1986, Recensent: Jacques Kersten, Recensietitel: Noord-Limburg anno 1950
Uit de romans landverbeuren en Bevroren Dromen bleek dat de in Maasbree wonende auteur Ton van Reen zeer wel in staat is de lezer een indruk te geven van de zeden en leefgewoonten op het platteland. Beide romans spelen in Frankrijk en uit de beschrijvingen blijkt dat de schrijver de streek dikwijls bezocht en de mensen goed geobserveerd heeft. Bij uitgeverij Contact is nu een roman van van Reen verschenen die speelt in een streek die de auteur heel exact kent: Noordlimburg. Exacter, de gebeurtenissen spelen zich af rond het plaatsje helden, geboorteplaats van de schrijver. De roman is getiteld Het winterjaar en kent twee belangrijke verhaallagen. Centraal staan de gebeurtenissen in een familie zoals die ervaren werden tijdens het laatste levensjaar van de vader van de verteller, een tienjarige jongen. Daarnaast geeft de auteur in de hoofdstukken die als titel dragen Een winterdag een indringend en uitermate fascinerend beeld van het leven in Noorlimburg rond de jaren vijftig. De hoofdstukken over het ziekteproces van de vader het Het Winterjaar en zijn zeer ontroerend. Uit nagenoeg ieder hoofdstuk rond "der Vatersuche" blijkt de liefde van de jongen voor de stervende man die enkel uit zijn religieuze gevoelens nog kracht kan putten in de voor hem zo moeilijke laatste maanden. Hij sterft aan een hartziekte. De vader is niet de enige die lijdt. Van Reen schrijft: "De ziekte die zijn hart opvreet tast ons allen aan. Wij kunnen dat niet meer voor elkaar verbergen, In het voortdurend besef dat we voor hem moeten zorgen en over hem waken, leven we steeds meer langs elkaar heen. We vervullen alleen onze plichten. Het wordt steeds moeilijker om er voor elkaar nog vriendelijke gevoelens op na te houden." Maar het gaat om meer. Zo wordt bij voorbeeld ook een subtiel beeld gegeven van de moeder. In de eerste instantie lijkt het of de jongen een afkeer van haar heeft omdat zij alleen maar plichtmatig lijkt te handelen. Maar tussen de regels door suggereert van Reen dat de knaap steeds meer gevoelens van liefde gaat opbrengen voor de vrouw die door de ziekte van haar man zelf ook gedwongen is een hopeloos leven te leiden en snakt naar die weinige momenten die wat licht in haar leven brengen en haar gedachten afleiden van de immer dreigende dood van de vader. Zo fleurt zij op als collega’s van haar man op bezoek komen: "Als ze zo met die mannen zit te praten over wat voor haar steeds meer buitenwereld wordt, gloeit haar gezicht en glanzen haar ogen. Korte tijd kan ze haar problemen vergeten. Even mag ze dromen over hoe het was en hoe het nog had moeten zijn. Op zo'n moment houd ik van haar. Dan besef ik goed hoe ze aan dit ziekbed gekluisterd is. Dat ze zelf niet meer heeft dan alleen maar haar angsten. Dat ze zichzelf alleen in de hand kan houden met bidden en hopen op wonderen. Ze mist het gewone leven." (p.43-44) Van Ton van Reen is gezegd dat hij poëtisch proza schrijft dat zich kenmerkt door een hoog ontwikkeld inlevingsvermogen. In deze roman is dit zeker in het hoofdstuk Het Winterjaar het geval. Het verhaal pakt de lezer. Het feit dat dit boek een onmiskenbaar autobiografische achtergrond heeft, is in dit kader van belang. Het winterjaar is het eerste deel van een trilogie die de jeugdjaren van de schrijver zelf tot onderwerp heeft en heel duidelijk blijkt dat die ervaringen bij van Reen nogal wat emoties oproepen.maar net als in de beide voorafgaande boeken weet hij die goed in de hand te houden. Zijn verteltrant is sober en beheerst. Daar komt bij dat de hoofdstukken Een Winterdag het boek in een ruimer perspectief plaatsen. De gebeurtenissen daarin beschreven leiden de aandacht af van het familiedrama. De lezer krijgt een beeld van het leven in Noordlimburg anno 1950. Bijgeloof, bokkenrijders, zonderlinge, door de samenleving om wat voor reden dan ook, geïsoleerde figuren, al deze zaken worden uitvoerig beschreven op een manier die vaak op de lachspieren werkt. Heel belangrijk in het leven van de personages is de allesoverheersende en in de ogen van de verteller zeer kwalijke rol van de katholieke kerk die enkel verboden weet te hanteren en de mensen van alle geneugten onthoudt. Van Reen vertelt hierover vanuit het perspectief van een tienjarige jongen die wat verbaasd de wereld ijstaart en niet zo begrijpt waar al die verboden toe dienen. Verder komen veel bekende thema’s uit vroeger werk aan de orde. De liefde voor dieren en verschoppelingen, de intense bewondering voor de natuur en de positieve interesse in tradities. Een veelzijdig boek waarvan van Reen 30 jaar nadat de gebeurtenissen plaatsvonden bovenal een vorm gevonden heeft om zijn liefde uit te spreken voor vader, moeder en een aantal nevenpersonages. Op pagina 34 merkt de hoofdpersoon op: "Ik heb een heilig ontzag voor alle tekst die gedrukt staat." Het is mijn overtuiging dat Ton van Reen met deze roman een boek presenteert dat ontzag afdwingt. Ik ben het vrijwel volledig eens met deze recensie. De positieve punten die Kersten eruit haalt zijn met name dat het boek ontroerend is geschreven, dat de delen ‘Winterdag’ voor welkome afwisseling in het verhaal zorgen, dat het een meeslepend boek is en dat er een hoog inlevingsvermogen heerst bij Van Reen. Met al deze punten ben ik het eens (zie Evaluatie voor de argumenten) en ook de thema’s die hij beschrijft zie ik ook echt in het boek. · Typerend voor de dominante cultuur? Wel de dominante cultuur in die regio (het katholieke zuiden), maar (gelukkig voor die mensen van toen) zeker niet in heel Nederland of zeker niet in die mate. Niet zo benauwend. 3. Evaluatie
Ik vond Het Winterjaar een mooi boek. Het was vooral knap hoe het geschreven was omdat je echt in het verhaal opging en erg meeleefde met de hoofdpersoon. Bij mij was dat nog eens extra omdat ik mijn opa vroeger ook altijd zag als een groot en sterk iemand maar toen hij in het ziekenhuis lag was hij ook zwakker dan ik me ooit voor had kunnen stellen. Alleen al hierom was het een mooi boek om te lezen. Verder vond ik het goed dat er regelmatig flashbacks in zaten zodat het niet té eentonig en vlak zou worden. Helemaal prima is dat die flashbacks doormiddel van de titel ‘Winterdag’ aan worden geduid, zodat er geen misverstand over bestaat. Anders had je ook al wel snel door of het nou over vroeger of nu ging, aangezien de vader in de Winterdag-stukken altijd bezig was en in de Winterjaar stukken altijd op bed lag. Het verhaal voldeed toch behoorlijk aan mijn verwachtingen. Het was vooral een beschrijving van de dood van de vader en hoe die beleefd wordt door de zoon, met weinig details van de gebeurtenissen daaromheen. Verder is het mooi omschreven hoe de jongen omgaat met andere dingen, zoals met de buurjongen, maar de manier waarop hij af en toe nadacht over dingen was toch best onrealistisch, aangezien de jongen pas 10 jaar was. Toch gewoon leuk om te lezen, ook omdat het niet al te moeilijk geschreven was en daardoor gewoon makkelijk te volgen. Het was leuk om te zien hoe een jongen wat volwassener wordt en omgaat met de zeer strenge moeder, en de op stervende liggende vader. Het is duidelijk dat hij meer met z’n vader heeft dan met z’n moeder, maar uiteindelijk is het wel duidelijk dat hij echt van z’n moeder houdt. Wat ik wel een beetje vaag vond was de aanwezigheid van de broer, Johan, en het zusje, Doortje, die allebei maar een zeer kleine rol spelen in het leven van de hoofdrolspeler. Dat is vooral wat Johan betreft niet logisch aangezien dat z’n oudere broer is. Maar over het algemeen is het dus een goed geschreven meeslepend verhaal dat zeker de moeite van het lezen waard was. Ik vond het maken van de verdiepingsopdracht dit keer behoorlijk lastig. Dit kwam vooral omdat de vragen nogal moeilijk gesteld waren, en ik niet altijd zeker wist of ik wel snapte wat er bedoeld werd. Maar met wat hulp van mijn moeder ben ik er wel uitgekomen, en volgens mij heb ik wel door waar het allemaal omgaat in dit boek.
Hèt thema van dit boek is de vader-zoon relatie. Het verhaal draait om de relatie tussen de zieke vader en de jongen, die altijd tegen hem opkeek. Ook de ontwikkeling tot volwassenheid van de jongen speelt daarbij een rol. Het katholicisme speelt ook een grote rol, en samen met de dood van hun vader beheerst dit het leven van de hoofdrolspeler en zijn broer, Johan. De angst voor de dood van de vader is ook een thema. Voortdurend is de moeder bezig met hoe het nou verder moet als hij uiteindelijk zou sterven, en de moeder is bang voor een vrouw die de dood van hem komt voorspellen. Verder is liefde van de jongen voor dieren en verschoppelingen een thema *. De manier waarop de jongen omgaat met zijn mongoolse buurjongen Wiele, en met de konijnen die ze thuis hebben laat dat zien. Ook Limburg is een thema op zich. Met name de stukjes over de tijd dat de vader nog in dienst was van de politie geven een goed beeld van het Noord-Limburg rond de jaren vijftig. * De Standaard, Jacques Kersten (1986) · Verband economische en sociologische aspecten met de tijd
Economische aspecten komen niet echt voor in het boek, behalve de schaarste van de naoorlogse tijd die ook in dit gezin en deze regio heerste. Sociologische aspecten komen duidelijker voor. Het beeld dat van Limburg geschapen wordt, met de plichtsgetrouwe vader als hoofd van het gezin, de onderdanige moeder, tevens op en top huisvrouw, en het katholicisme en bijbehorende angst voor het kwaad, zijn hier de voornaamste voorbelden van. Als met de vraag bedoeld wordt met welke literatuur, en de sociologische en economische aspecten daarvan, dit boek vergeleken kan worden, dan zou ik niks kunnen bedenken/vinden, maar mijn moeder denkt het eerste aan Anton Koolen, een sfeerschrijver uit dezelfde tijd en dezelfde regio. En ook een beetje Teun de Vries, al is die politieker (en niet uit Limburg). · Visie auteur en verband met het boek
In een aantal recensies * wordt vooral de mate waarin je mee gaat leven met de minderbedeelde positief opgevat, en dit heb ik zelf ook zo ervaren. Ton van Reen vind dat je dingen op moet schrijven zoals ze zijn, en niet mooier gemaakt dan de werkelijkheid. Je wordt in de tijd gezogen door de sfeerbeelden die hij gebruikt en je beleeft de cultuur en maatschappij van die tijd daardoor dus goed. Je krijgt een gevoel hoe het moet zijn geweest in die tijd, en dat is in bijna al zijn boeken het geval. Zijn visie is dus vooral dat literatuur die functie moet hebben (duidelijk beeld scheppen van de situatie zonder verbloeming) en daar is dit boek een prima voorbeeld van. Hij beschrijft namelijk alleen maar werkelijke dingen, en maakt dingen niet mooier dan dat ze zijn. * De Standaard, Jacques Kersten (1986): “Van Ton van Reen is gezegd dat hij poëtisch proza schrijft dat zich kenmerkt door een hoog ontwikkeld inlevingsvermogen. In deze roman is dit zeker in het hoofdstuk Het Winterjaar het geval. Het verhaal pakt de lezer.” · Maatschappelijke kwesties en veranderingen in de naoorlogse maatschappij
Het verhaal speelt zich vlak na de oorlog af, waardoor een aantal vernieuwingen in de naoorlogse maatschappij nog niet had plaatsgevonden. De samenstelling van het gezin is misschien wel naoorlogs te noem, maar in het boek komen geen andere culturen aan de orde en ook geen andere godsdiensten dan het katholicisme. Daarbij was de man-vrouw verhouding nog traditioneel, de man zorgt voor het inkomen, de vrouw voor het huishouden.Van feminisme is in het boek geen sprake. Verder staat het verhaal vol met taboes (over seksualiteit, respect voor je ouders en de wet enz.) en was het standsverschil nog redelijk ouderwets, gezien het hoge aanzien van de pastoor en de notabele. · Recensie
Bron: De Standaard, Publicatiedatum: 16-08-1986, Recensent: Jacques Kersten, Recensietitel: Noord-Limburg anno 1950
Uit de romans landverbeuren en Bevroren Dromen bleek dat de in Maasbree wonende auteur Ton van Reen zeer wel in staat is de lezer een indruk te geven van de zeden en leefgewoonten op het platteland. Beide romans spelen in Frankrijk en uit de beschrijvingen blijkt dat de schrijver de streek dikwijls bezocht en de mensen goed geobserveerd heeft. Bij uitgeverij Contact is nu een roman van van Reen verschenen die speelt in een streek die de auteur heel exact kent: Noordlimburg. Exacter, de gebeurtenissen spelen zich af rond het plaatsje helden, geboorteplaats van de schrijver. De roman is getiteld Het winterjaar en kent twee belangrijke verhaallagen. Centraal staan de gebeurtenissen in een familie zoals die ervaren werden tijdens het laatste levensjaar van de vader van de verteller, een tienjarige jongen. Daarnaast geeft de auteur in de hoofdstukken die als titel dragen Een winterdag een indringend en uitermate fascinerend beeld van het leven in Noorlimburg rond de jaren vijftig. De hoofdstukken over het ziekteproces van de vader het Het Winterjaar en zijn zeer ontroerend. Uit nagenoeg ieder hoofdstuk rond "der Vatersuche" blijkt de liefde van de jongen voor de stervende man die enkel uit zijn religieuze gevoelens nog kracht kan putten in de voor hem zo moeilijke laatste maanden. Hij sterft aan een hartziekte. De vader is niet de enige die lijdt. Van Reen schrijft: "De ziekte die zijn hart opvreet tast ons allen aan. Wij kunnen dat niet meer voor elkaar verbergen, In het voortdurend besef dat we voor hem moeten zorgen en over hem waken, leven we steeds meer langs elkaar heen. We vervullen alleen onze plichten. Het wordt steeds moeilijker om er voor elkaar nog vriendelijke gevoelens op na te houden." Maar het gaat om meer. Zo wordt bij voorbeeld ook een subtiel beeld gegeven van de moeder. In de eerste instantie lijkt het of de jongen een afkeer van haar heeft omdat zij alleen maar plichtmatig lijkt te handelen. Maar tussen de regels door suggereert van Reen dat de knaap steeds meer gevoelens van liefde gaat opbrengen voor de vrouw die door de ziekte van haar man zelf ook gedwongen is een hopeloos leven te leiden en snakt naar die weinige momenten die wat licht in haar leven brengen en haar gedachten afleiden van de immer dreigende dood van de vader. Zo fleurt zij op als collega’s van haar man op bezoek komen: "Als ze zo met die mannen zit te praten over wat voor haar steeds meer buitenwereld wordt, gloeit haar gezicht en glanzen haar ogen. Korte tijd kan ze haar problemen vergeten. Even mag ze dromen over hoe het was en hoe het nog had moeten zijn. Op zo'n moment houd ik van haar. Dan besef ik goed hoe ze aan dit ziekbed gekluisterd is. Dat ze zelf niet meer heeft dan alleen maar haar angsten. Dat ze zichzelf alleen in de hand kan houden met bidden en hopen op wonderen. Ze mist het gewone leven." (p.43-44) Van Ton van Reen is gezegd dat hij poëtisch proza schrijft dat zich kenmerkt door een hoog ontwikkeld inlevingsvermogen. In deze roman is dit zeker in het hoofdstuk Het Winterjaar het geval. Het verhaal pakt de lezer. Het feit dat dit boek een onmiskenbaar autobiografische achtergrond heeft, is in dit kader van belang. Het winterjaar is het eerste deel van een trilogie die de jeugdjaren van de schrijver zelf tot onderwerp heeft en heel duidelijk blijkt dat die ervaringen bij van Reen nogal wat emoties oproepen.maar net als in de beide voorafgaande boeken weet hij die goed in de hand te houden. Zijn verteltrant is sober en beheerst. Daar komt bij dat de hoofdstukken Een Winterdag het boek in een ruimer perspectief plaatsen. De gebeurtenissen daarin beschreven leiden de aandacht af van het familiedrama. De lezer krijgt een beeld van het leven in Noordlimburg anno 1950. Bijgeloof, bokkenrijders, zonderlinge, door de samenleving om wat voor reden dan ook, geïsoleerde figuren, al deze zaken worden uitvoerig beschreven op een manier die vaak op de lachspieren werkt. Heel belangrijk in het leven van de personages is de allesoverheersende en in de ogen van de verteller zeer kwalijke rol van de katholieke kerk die enkel verboden weet te hanteren en de mensen van alle geneugten onthoudt. Van Reen vertelt hierover vanuit het perspectief van een tienjarige jongen die wat verbaasd de wereld ijstaart en niet zo begrijpt waar al die verboden toe dienen. Verder komen veel bekende thema’s uit vroeger werk aan de orde. De liefde voor dieren en verschoppelingen, de intense bewondering voor de natuur en de positieve interesse in tradities. Een veelzijdig boek waarvan van Reen 30 jaar nadat de gebeurtenissen plaatsvonden bovenal een vorm gevonden heeft om zijn liefde uit te spreken voor vader, moeder en een aantal nevenpersonages. Op pagina 34 merkt de hoofdpersoon op: "Ik heb een heilig ontzag voor alle tekst die gedrukt staat." Het is mijn overtuiging dat Ton van Reen met deze roman een boek presenteert dat ontzag afdwingt. Ik ben het vrijwel volledig eens met deze recensie. De positieve punten die Kersten eruit haalt zijn met name dat het boek ontroerend is geschreven, dat de delen ‘Winterdag’ voor welkome afwisseling in het verhaal zorgen, dat het een meeslepend boek is en dat er een hoog inlevingsvermogen heerst bij Van Reen. Met al deze punten ben ik het eens (zie Evaluatie voor de argumenten) en ook de thema’s die hij beschrijft zie ik ook echt in het boek. · Typerend voor de dominante cultuur? Wel de dominante cultuur in die regio (het katholieke zuiden), maar (gelukkig voor die mensen van toen) zeker niet in heel Nederland of zeker niet in die mate. Niet zo benauwend. 3. Evaluatie
Ik vond Het Winterjaar een mooi boek. Het was vooral knap hoe het geschreven was omdat je echt in het verhaal opging en erg meeleefde met de hoofdpersoon. Bij mij was dat nog eens extra omdat ik mijn opa vroeger ook altijd zag als een groot en sterk iemand maar toen hij in het ziekenhuis lag was hij ook zwakker dan ik me ooit voor had kunnen stellen. Alleen al hierom was het een mooi boek om te lezen. Verder vond ik het goed dat er regelmatig flashbacks in zaten zodat het niet té eentonig en vlak zou worden. Helemaal prima is dat die flashbacks doormiddel van de titel ‘Winterdag’ aan worden geduid, zodat er geen misverstand over bestaat. Anders had je ook al wel snel door of het nou over vroeger of nu ging, aangezien de vader in de Winterdag-stukken altijd bezig was en in de Winterjaar stukken altijd op bed lag. Het verhaal voldeed toch behoorlijk aan mijn verwachtingen. Het was vooral een beschrijving van de dood van de vader en hoe die beleefd wordt door de zoon, met weinig details van de gebeurtenissen daaromheen. Verder is het mooi omschreven hoe de jongen omgaat met andere dingen, zoals met de buurjongen, maar de manier waarop hij af en toe nadacht over dingen was toch best onrealistisch, aangezien de jongen pas 10 jaar was. Toch gewoon leuk om te lezen, ook omdat het niet al te moeilijk geschreven was en daardoor gewoon makkelijk te volgen. Het was leuk om te zien hoe een jongen wat volwassener wordt en omgaat met de zeer strenge moeder, en de op stervende liggende vader. Het is duidelijk dat hij meer met z’n vader heeft dan met z’n moeder, maar uiteindelijk is het wel duidelijk dat hij echt van z’n moeder houdt. Wat ik wel een beetje vaag vond was de aanwezigheid van de broer, Johan, en het zusje, Doortje, die allebei maar een zeer kleine rol spelen in het leven van de hoofdrolspeler. Dat is vooral wat Johan betreft niet logisch aangezien dat z’n oudere broer is. Maar over het algemeen is het dus een goed geschreven meeslepend verhaal dat zeker de moeite van het lezen waard was. Ik vond het maken van de verdiepingsopdracht dit keer behoorlijk lastig. Dit kwam vooral omdat de vragen nogal moeilijk gesteld waren, en ik niet altijd zeker wist of ik wel snapte wat er bedoeld werd. Maar met wat hulp van mijn moeder ben ik er wel uitgekomen, en volgens mij heb ik wel door waar het allemaal omgaat in dit boek.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden