Titelbeschrijving: Het boek gaat over een vrouw die zelf zegt ‘Ik ben een gelukkige huisvrouw’. Aan het begin van hoofdstuk 3, bladzijde 16, wordt dus letterlijk de verklaring van de titel gegeven. Want die gelukkige huisvrouw, is de hoofdpersoon. Het motto heeft weinig te maken met de titel zelf. Het boek gaat er uiteindelijk om hoe Lea de dood van haar vader verwerkt. Misschien een beetje, omdat zij aan het einde van het boek weer de gelukkige huisvrouw is. Door die rouwverwerking. Motivatie van mijn boekkeuze: Ik heb voor dit boek gekozen omdat mevrouw van Boekel dit boek aanprees in de klas. De achterflap kondigde een roman met zware thema’s verpakt in humor en ironie aan. Een vriendin van mij had het ook gelezen en die vond het heel grappig. Mijn tante kende de man van de schrijfster en vertelde dat het een leuk boek was. Het verhaal is ook enigszins waar want de schrijfster heeft zelf ook een postnatale depressie gehad toen ze een kind had gekregen.
Persoonlijke reactie: Ik vond het begin van het boek heel leuk. Er werd een bevalling beschreven. Dit werd zo overdreven dramatisch geschreven dat ik het heel leuk vond. Ik heb vaak met tranen in mijn ogen van het lachen gezeten. Maar na een paar hoofdstukken begon het boek serieuzer te worden en het ging over het overlijden van de vader van de schrijfster. Dit onderwerp ging door tot aan het einde van het boek en ik heb me echt door de laatste hoofdstukken moeten wroeten. Hoofdstukindeling: Het boek is onderverdeeld in 42 hoofdstukken. Ze hebben geen titel, maar zijn genummerd. Ieder hoofdstuk begint met een stukje uit het babyboek van de schrijfster. Thema: Het thema gaat denk ik over het verwerken van een overledene. Dit komt het meest voor in het boek. De verwerking wordt ironisch beschreven. Je leest vanuit een ik-persoon. Het thema kan ook te maken hebben met jezelf vinden, de schrijfster is zichzelf helemaal kwijt nadat ze is bevallen van een zoon. Ze heeft ook nooit de dood van haar vader verwerkt. Kunstgrepen: In deze roman zijn veel kunstgrepen gebruikt die allemaal een belangrijke plaats innemen. De belangrijkste vind ik de kunstgrepen met de tijd. Er wordt vaak overgeschakeld naar het verleden, of de toekomst. Ook wordt er gebruik gemaakt van openplekken en vooruitwijzingen. Ik vond dit wel een leuk effect. Zo wordt het niet te snel saai. Personages: Lea is de hoofdpersoon in deze roman. Ze is egocentrisch en arrogant. Dit veranderd in de loop van het verhaal een beetje, als ze meer na gaat denken over haar verleden. Maar ze blijft vinden dat zij het belangrijkste is. Lea is een uitgewerkt karakter. Harry is de man van Lea. Harry is eerder een type van de geslaagde zakenman, dan een uitgewerkt karakter. Ook Corina, Lea’s tennismaatje, is het type van de zelfbewuste vrouw in het luxe society leven. Harry junior is wel belangrijk in het verhaal, maar niet als persoon zelf. Lea’s vader is ook een uitgewerkt karakter. Hij is een vreemde man. Lea ziet hem alleen als een man die zijn gezin heeft geterroriseerd. Zij kent hem eigenlijk alleen uit de verhalen van haar moeder en denkt dat de man niet om haar heeft gegeven. Later ziet ze in dat hij zichzelf zag als een mislukking, en dat hij wel degelijk om Lea heeft gegeven. Dit inzicht is het belangrijkste in het boek. Er worden weinig tijdsaanduidingen vermeld. Je weet alleen dat de zwangerschap meer dan negen maanden duurde en dat Lea op een gegeven moment elke week naar haar psychiater, of haar shrink zoals ze hem zelf noemt, gaat. Alleen de tijd die ze doorbrengt in de kliniek wordt vrij nauwkeurig gegeven. Ik ben er niet helemaal achter gekomen hoe de verhaallijnen precies zitten. Maar volgens mij is de samenvatting een vrij goede lijn weer. Dus is er maar een verhaallijn die zich nu afspeelt. Het grootste deel van het verhaal staat in de ik-vorm. Soms wordt er overgeschakeld op een alwetende verteller of een derde persoon. Tekstfragmenten met een speciale betekenis: Bij dit fragment kreeg ik een beetje kippenvel. Er wordt in verteld hoe Lea’s moeder de dood van haar man uiteindelijk heeft ‘verwerkt’. Het is een droom van Lea’s moeder. De politie staat voor de deur. Uw man zit op het bureau. Hij vraagt of u wilt komen. Dat kan niet, mijn man is al tien jaar dood. Hij is niet dood, hij zit bij ons, in een cel. Hij wil dat u hem komt halen. Ik heb nu geen tijd. Zeg maar dat ik morgen langskom. De volgende dag staat de politie weer voor de deur. U hoeft niet meer te komen, mevrouw Cornelissen, uw man is vannacht overleden. Dit fragment heb ik gekozen omdat het goed weergeeft hoe Lea over de relatie tussen haarzelf en haar vader dacht. Zij heeft op dat moment een gesprek met psychiater van Kooten, over het rouwproces. ‘Ik vind dit helemaal niet leuk.’ ‘Waarom niet?’ ‘Omdat ik dat meisje was. En hij die vader. En omdat diezelfde vader een paar jaar later nou, u weet wel…’ Dat meisje verwijst naar een paar regels eerder. Het verwijst naar Catootje van Jan, Jans en de Kinderen. Het laatste fragment heb ik gekozen, omdat daar pas het ‘happy-end’ naar boven komt. Hier komt pas de normale Lea naar boven. Hier spreekt de gelukkige huisvrouw. 20 augustus 1998

Dag lieve Harry, hier is je mama. We zijn vandaag met z’n drietjes nar het consultatiebureau geweest. Je weegt 8200 gram en je bent al 71 centimeter! Alles gaat goed met je, mannetje. Ik zit aan papa’s bureau. Jij bent buiten in de tuin met papa aan het voetballen. Papa holt achter de bal aan en jij zit op het gras. Je snapt niet goed wat papa doet, geloof ik. O… nu rol je om. Je gaat huilen. Ik ga maar gauw naar beneden. Morgen schrijf ik verder. (blz. 298) Taalgebruik: Ik vond het boek, van een afstandje gezien, goed geschreven, maar ik heb me soms erg geërgerd aan de woordkeus. Het is soms zo overdreven geschreven. Op het laatst zaten er haast geen grappen in en het werd zo langdradig. Soms had je 2 hoofdstukken over 1 bezoek aan de psychiater. Het was soms ook heel zeurderig geschreven. Open plekken: Er zaten niet veel open plekken in het boek maar ik vond het eind van het verhaal een grote open plek. Je denkt aan het eind dat lea helemaal genezen is maar dan hoort ze ineens haar vader praten als ze in de auto zit. Hij zegt dat hij haar alleen kan spreken als ze komt naar de plek waar hij overleden is. Ze rijdt dan naar het Slotermeer en zwemt naar het midden van het meer. Ze heeft haar trouwjurk aan omdat haar vader die zo mooi vond. Dan weet je weer niet of ze nou beter is. Dit is het einde van het verhaal dus je zit met een open einde. Is ze nou beter of niet? Ook vond ik de babyversjes boven aan de hoofdstukken vaag. Je wist niet of ze uit het babyboek van de schrijfster of uit die van de persoon in het boek kwam. Dit was heel verwarrend. Ik weet nog steeds niet of Lea nou ooit beter is geweest of dat ze alles gedroomd heeft. Er zitten een aantal spanningsbogen in. Je wordt van het heden naar het verleden geslingerd. Bijvoorbeeld als Lea opgenomen moet worden. Je krijgt dan een korte beschrijving hoe het in het crisiscentrum is waar ze verblijft en in het volgende hoofdstuk is ze ineens weer heel gewoon. Tijd: Er worden weinig tijdsaanduidingen vermeld. Je weet alleen dat de zwangerschap meer dan negen maanden duurde en dat Lea op een gegeven moment elke week naar haar psychiater, of haar shrink zoals ze hem zelf noemt, gaat. Alleen de tijd die ze doorbrengt in de kliniek wordt vrij nauwkeurig gegeven. Ik ben er niet helemaal achter gekomen hoe de verhaallijnen precies zitten. Maar volgens mij is de samenvatting een vrij goede lijn weer. Dus is er maar een verhaallijn die zich nu afspeelt. Periode en oeuvre auteur: Het boek is modern geschreven want het gaat over een vrouw die een goede baan heeft en het zeer druk heeft. Haar vader heeft zelfmoord gepleegd en haar zus wil de muziekwereld in. Haar moeder is heel dominant en haar man is maar een goedzak. Het verhaal speelt zich denk ik ook in deze tijd af want er komen geen onderwerpen in voor die niet van deze tijd zijn. Het is ook een beetje een autobiografie omdat de schrijfster hetzelfde in haar echte leven heeft meegemaakt. Ik vind het boek daarom heel erg bij de auteur passen omdat het een beetje over haar gebeurtenissen gaat. Ze heeft ook een postnatale depressie gehad nadat haar kind was geboren. Dit is ook het onderwerp in het boek. Ik weet niet of haar vader zelfmoord heeft gepleegd. Mijn eindoordeel: Oordeel van: Mevr. M.D.R. Garcia, Castricum. Amper bekomen van de kater na het lezen van De gelukkige huisvrouw trof ik het bericht Psychiater tegen Heleen van Royen (AD, 11 augustus) aan. In plaats van de naam van de psychiater uit het boek te verwijderen kan de Amsterdamse rechtbank beter het hele boek uit de circulatie nemen. Wat mij opviel was de egocentrische houding en de arrogantie van de schrijfster en haar platvloerse stijl. Bovendien wilde ze zeker interessant doen door een overdaad aan Engelse woorden te gebruiken. Kortom: onvolwassen. (AD, show & zo, woensdag 15 augustus2001) Deze vrouw heeft mijn aandeel bijna perfect bewoord. Ik vond de ‘platvloerse stijl’ helemaal niets. Ik vond alleen het begin heel leuk, dat was heel grappig maar de rest van het boek vond ik heel langdradig. Ik zal het boek niet nog een keertje gaan lezen omdat ik het zo leuk vond, dus ik heb wel geleerd dat dit geen stijl is die mij aanspreekt. Hier zal ik zeker rekening mee houden als ik andere boeken ga kiezen. Recensie: Schrijver Royen, Heleen van

Titel Gelukkige huisvrouw, De
Jaar van uitgave 2000
Bron Elsevier
Publicatiedatum 20-05-2000
Recensent Thomas van den Bergh
Recensietitel Een zwalkende huisvrouw: De hype rond de debuutroman van Heleen van Royen levert meer stampij op dan literaire opwinding
Oscar van Gelderen en Lex Spaans, de drijvende krachten achter uitgeverij Vassallucci, introduceerden in Nederland een 'nieuwe', op Amerikaanse leest geschoeide stijl van uitgeven, die hun geen windeieren heeft gelegd. Dankzij slimme marketing en agressieve reclamecampagnes werden Lulu Wang en Elle Eggels bestsellerauteurs. Manuscripten zijn in een vroeg stadium beschikbaar voor de pers, literair agente Linda Michaels interesseert buitenlandse uitgevers, en voor je het weet is er een hype. Met debutante Heleen van Royen ging het net zo. Haar roman De gelukkige huisvrouw werd op basis van een uittreksel van één A4'tje voor veel geld verkocht aan de gerenommeerde Duitse uitgeverij Rowohlt. Grote interviews in Vrij Nederland en Het Parool volgden, een minirelletje over het omslag en een tv-optreden bij Paul de Leeuw deden de rest. Is De gelukkige huisvrouw al deze stampij waard? Het boek begint met een eigenaardige, beetje aanstellerige opdracht aan de lezer: 'Dit boek is voor jou. Toen ik het schreef, heb ik steeds aan je gedacht. (...) Je mag ermee doen wat je wilt. Het bestaat uit 80962 woorden. Ik zou het op prijs stellen als je ze allemaal leest. Het verhaal begint op bladzijde 7.' Vervuld van dankbaarheid om zoveel gulheid, maar ook wat kriegel bladeren we snel door naar die bladzijde. Daar komt de roman vlot uit de startblokken met het pijnlijk gedetailleerde verslag van de moeizame bevalling van hoofdpersoon Lea Meyer, inclusief totaalruptuur en tang. Niet geschikt voor aanstaande ouders. Van Royen tekent de kakkige Aerdenhoutse Lea scherp uit. De toon van de verteller is aangenaam brutaal en los. Lea's voornaamste zorg is: hoe blijf ik 'een lekker ding'? Geen wonder dat de zwangerschap nogal tegenvalt: 'je ziet er niet uit.' Haar weinig enthousiaste opvatting van het ouderschap: 'Van de ene dag op de andere hadden we levenslang.' Na haar traumatische bevalling komt Lea in een psychose terecht. Die overgang, van snedig formulerende vrouw-van-de-wereld tot psychiatrisch patiënt, is te abrupt. In één alinea zien we Lea afglijden. Ze gaat allerlei verbanden zien, 'leest' in de meest alledaagse dingen - een liedje op de radio, een krantenkop - aanwijzingen, hoort stemmen die haar opdrachten geven. Lea ziet zichzelf als een nieuwe Messias, met als boodschap: 'Ons leven krijgt pas zin als we het bijtijds beëindigen.' Die wijsheid probeert ze twee keer uit op haar kind. Zonder succes. Op eenderde gaat de roman trekken. Lea moet worden opgenomen in een psychiatrische kliniek, maar verzet zich heftig. Een scène met een aantal ziekenbroeders die haar pogen te kalmeren, duurt eindeloos. Ook de daaropvolgende hoofdstukken in het ziekenhuis zijn niet erg sterk. Vooral Lea’s eigen gekte is niet goed beschreven. Ook in haar zwartste momenten, als ze zich 'in de hel' waant, blijft ze gevat. Van Royen slaagt er niet in de totale ontreddering van een psychotisch patiënt voelbaar te maken. Lees dan liever het aangrijpende verslag van Piet Kuiper, Ver heen, of de boeken van Jan Arends of J.M.A. Biesheuvel. Het derde deel van de roman behandelt de genezing van Lea. Eerst verzet ze zich tegen elke medicatie, maar van het ene op het andere moment, zonder verklaring, begint ze toch pillen te slikken. Ze wordt ontslagen uit de kliniek en belandt op de sofa van jetsetpsychiater Beau van Kooten. Bij Van Kooten komt Lea erachter dat ze een onverwerkt verleden heeft, met een vader die zichzelf verdronk toen zij dertien was. Lea haatte haar vader, maar ontdekt dat hij toch, op een of andere manier, best wel lief was. Hier wordt De gelukkige huisvrouw echt vervelend. Van Royen hanteert begrippen als 'rouwproces' en 'rouwarbeid' alsof het dagelijks taalgebruik is. Ze zal het hopelijk allemaal parodistisch bedoeld hebben, maar er zijn veel te weinig momenten waarop dit softe jargon wordt doorgeprikt. Ten slotte gaat Lea spoken zien, treedt ze in contact met haar vader en loopt ze de plas in waar hij zelfmoord pleegde. Aan de andere kant komt ze er 'gereinigd' uit. Dan lijkt ze eindelijk verzoend met de dood van haar vader en de geboorte van haar zoon. Zo zwalkt deze roman van zwaar-op-de-hand familiedrama via een pastiche op de hulpverlenerwereld naar het autobiografisch verslag van een wonderbaarlijke genezing. Bij Rowohlt zullen ze zich nog eens op het hoofd krabben, als ze het complete manuscript onder ogen krijgen. Opmerking bij deze recensie: Ik ben het voor het grootste gedeelte volledig eens met deze recensie. Vooral het feit dat Heleen van Royen in zo’n vroeg stadium haar boek al heeft weten te verkopen, verbaasde mij ook. Ik ben het ook eens met het feit dat hij zegt dat de roman pas echt vervelend wordt als Lea bij de psychiater langskomt. Het is ook raar dat er heel snel veranderingen zijn in het boek. Hij noemt bijvoorbeeld het stuk dat Lea ineens in een droomwereld beland, Dit gebeurt in het boek in 5 minuten. Van het een op het andere moment dus. Dit is niet logisch. De recensie heeft me niet echte geholpen naar een heldere interpretatie want die had ik al voordat ik hem gelezen had. Ik ben het dan ook met de schrijver eens. Verdiepingsopdrachten: Welke verwachtingen had je voor je het boek ging lezen? Ik dacht dat het een heel leuk boek zou worden met veel humor erin verwerkt. Het zou makkelijk te lezen zijn. Het verhaal zou je zo meesleuren dat je het boek niet kon laten liggen. Het zou ook heel feministisch zijn geschreven.
Welke verwachtingen zijn wel en welke zijn niet uitgekomen? Het boek is inderdaad heel feministisch geschreven. De man van Lea is een goedzak, een sukkel die helemaal in de wolken is van zijn pasgeboren zoon. Lea zeikt hem helemaal af. Maar het boek was wel saai en langdradig vanaf het moment dat de vader van Lea doodging. Toen vond ik het boek niet meer zo leuk. Het was dus niet echt makkelijk te lezen want ik moest me aan het einde echt erdoorheen sleuren. Is het boek een fabel of een sujet? Het boek is een sujet vanwege de flashbacks en de vooruitgaande stukken. Hierdoor weet je niet precies wat wanneer is gebeurt en of Lea nu beter is of dat het een flashback was voordat ze ziek werd. Het is niet echt chronologisch geschreven. Wat is het effect op jou als lezer van het verschil tussen een fabel en sujet in het boek dat je gelezen hebt? Het is natuurlijk makkelijker om een fabel te lezen omdat dat in chronologische volgorde is. Je hoeft niet echt na te denken bij zo’n boek. Maar ik vond het doordat het een sujet was niet saai en je zit steeds na te denken of je nu een flashback leest of dat er vorderingen in het leven van Lea zijn. Het is soms frustrerend want je weet niet wat wanneer gebeurt, maar het is niet vervelend. Beschrijf in hoeverre de personages herkenbaar zijn en jij je met de personages kunt identificeren. Ik kon me goed verdiepen in de personages, ook al is het thema niet bij mij van toepassing. Ik ben nog niet bezig met kinderen en depressies en mijn vader heeft ook geen zelfmoord gepleegd maar ik kan me er wel in inleven. Beschrijf wat je moeilijk, verwarrend of onduidelijk vond aan het boek. Ik vond de tijdsprongen moeilijk in het boek en ik vond het onduidelijk of Lea nou genezen was of dat ze nog steeds ziek was. Dat is wel verwarrend en ik vond het stom dat dit niet duidelijk werd, hier gaat heel het verhaal tenslotte om. Moeilijk vond ik het einde van het boek omdat het zo saai was, ik kwam er haast niet doorheen.