Gegevens over het boek Titel: Gaten
Oorspronkelijke titel: Holes
Schrijver: Louis Sachar
Vertaald uit Engels: Marja Waterman
Geschreven in: New York
Uitgeverij: Lemniscaat
Jaar van uitgave: 1999
Druk: 2e druk
Pagina's: 224
Omslagillustratie: Bas Sebus
Afmetingen: 223x139x26mm
Gewicht: 492 gr. Uitvoering: Gebonden
Isbn: 90-5637-242-4
Opdracht: “Voor Sherre, Jessica, Lori, Kathleen en Emily
En voor Judy Allen, Lerares in een vijfde klas, Van wie we allemaal iets kunnen leren.” Samenvatting Stanley Yelnats en zijn familie worden al generaties lang door ongeluk achterna gezeten. Stanley word vals beschuldigd en word afgevoerd naar Camp Green Lake waar hij elke dag een gat moet graven van anderhalf meter bij anderhalf. Zero, een andere gevangene, wil graag leren lezen en biedt in ruil voor lessen aan dat hij voortaan een deel van Stanley’s gaten graaft. Stanley vindt het goed, maar de rest van de groep is er niet blij mee. Zero besluit hierdoor weg te rennen van het kamp. Stanley loopt een paar dagen later ook weg en gaat hem zoeken met de gedachte in zijn achterhoofd dat Zero dood is. “ Voer voor de gieren,” had de groepsleider gezegd. Maar toch vindt hij hem in de woestijn, onder een wrak van een boot; de woestijn was vroeger een meer. Samen besluiten ze naar een berg te gaan die leek op een rechtopstaande duim. Daar overleven ze een tijdje door middel van het eten van uien die daar groeiden en het drinken van grondwater. Ze besluiten toch weer terug te gaan naar het kamp om verder te zoeken naar de schat van Kissing Kate Barlow. Zero wil in het kamp water stelen zodat Stanley verder kan graven naar de schat. Het gat zit vol met geelgevlekte hagedissen, maar dat ziet Stanley niet want het is donker. Het kamp wordt gealarmeerd en de Directeur komt naar buiten. Niemand wil hun helpen want de hagedissen kunnen dodelijk bijten. Opeens komen er twee mensen aan. Het is de advocaat van Stanley en de openbare aanklager van Texas die Stanley’s onschuld kunnen bewijzen. Stanley en Zero worden uit het gat geholpen en Stanley word bevrijd. Alle gegevens over Zero hadden ze al vernietigd, want niemand had nog gedacht dat ze nog leefden. Daarom word Zero ook vrijgelaten, er was geen bewijs meer tegen hem. Het kamp werd gesloten wegens kindermishandeling. Het werd jaren later een Padvinderskamp voor meisjes.
Onderwerp Het onderwerp is het jeugdgevangenschap waar de jongeren gevangen zitten en gaten moeten graven. Verklaring van de titel De titel “ Gaten” is heel logisch. De gevangen in Camp Green Lake moeten elke dag een gat graven. Personen Naam: Stanley Yelnats, een jongen van waarschijnlijk rond de 14 jaar. Stanley is zachtmoedig en past qua gevoelens helemaal niet in de groep. Op school werd hij gepest door Derrick Dunne. Toch mogen de meeste jongens hem. Stanley heeft een beetje een hekel aan X-Ray omdat hij wordt gezien als een leider. Stanley’s karakter word vervormd door de andere jongens. Tijdens het gaten graven denkt hij na over verschillende dingen. Hij fantaseert hoe zijn vrienden Derrick in elkaar slaan. Hierin kun je goed de karaktervervorming zien. ‘Het graven van gaten vormt je karakter’ volgens de directeur. Van een soort ‘mietje’ gaat hij naar een harde jongen. Naam: Zero
Zero is een mysterieus (zwart) persoon. Je komt weinig over Zero’s gevoelens te weten, omdat hij niet van praten houd. Hij is somber tegenover mensen tenzij hij ze erg goed kent. Hij ligt niet als beste in de groep en word dan ook een beetje raar aangekeken; Zero zegt tegen ze dat hij van gaten graven houd waar hij eigenlijk helemaal niet van houd. Als klein kind is zijn moeder weggelopen. Zero loopt in het boek weg van het kamp. Stanley komt een paar dagen later achter hem aan. Ze raken steeds beter bevriend en Zero uit zijn gevoelens naar Stanley. Hij vertelt dingen van vroeger als straatjongen. Maar dan vertelt hij aan Stanley dat hij de veroorzaker was van Stanley’s gevangenschap. Tijd & Plaats Het verhaal speelt zich af in onze tijd. De vertelde tijd is een paar maanden. Ik had nog geen week nodig om het boek uit te lezen. De tijdsverloop is niet Chronologisch. Tussen het verhaal door zie je de geschiedenis van Green Lake. Er lopen twee verhalen door elkaar. De een verklaart het ander. Er wordt geen gebruik gemaakt van flashbacks. Het hele verhaal speelt zich af in Green Lake, Texas, behalve het einde. Dat is bij Stanley thuis. Perspectief Het verhaal is verteld in het ‘hij perspectief’. Stanley’s gevoelens worden heel goed en nauwkeurig weergegeven. Van de andere personen ‘zie’ je alleen maar de buitenkant, maar je kunt wel goed hun karakter afleiden uit de dialogen die ze voeren. Je kunt niet door de ogen kijken van de andere personen.
Indeling Het boek heeft 3 grote hoofdstukken deze hoofdstukken zijn weer onderverdeeld in 50 kleinere hoofdstukken. De 3 grote hoofdstukken hebben en een cijfer en een titel. De kleine hoofdstukjes hebben alleen een cijfer. De 3 grote hoofdstukken en tussen haakjes de kleinere hoofdstukken: 1. U betreedt Camp Green Lake (hoofdstuk 1 t/m 28) 2. Het laatste gat (hoofdstuk 29 t/m 49) 3. Gaten vullen (hoofdstuk 50) Begin & Einde Het boek begint met een stuk informatie over Green Lake. De eerste paar regels zijn: ”Er is geen meer bij Camp Green Lake. Ooit was hier een heel groot meer, het grootste van Texas. Dat was meer dan honderd jaar geleden. Nu is het alleen nog maar een droge, vlakke woestenij.” Het eerste hoofdstuk is eigenlijk ook niet echt boeiend, maar wel van belang. Het is een gesloten einde. Stanley en Zero worden vrijgelaten en het kamp word gesloten wegens kindermishandeling. Er werd bij Stanley thuis een bescheiden feestje gegeven. De laatste paar regels van het boek luiden: “Ik wou, ach, ik wou – maar de maan geeft geen antwoord; weerspiegelt slechts de zon en al wat is geweest. Hou vol, moede wolf, keer dapper terug op je schreden. Vlieg hoog, kleine vogel, Mijn engel, mijn alles. Dit gedicht komt een paar keer vaker voor in het boek, maar dan wat vervormd na enkele generaties. Dit gedicht zong Stanley’s vader altijd voor hem. “De melodie was lieflijk en melancholiek.” volgens Stanley. Er zijn nog paar vragen waar je geen antwoord op krijgt, maar volgens de schrijver zijn die antwoorden saai en langdradig. Aan het einde van het boek geeft de schrijver nog een antwoord op de vraag :’Wat zat er in de schatkist?’ Realisme Het boek lijkt mij gedeeltelijk realistisch. Kissing Kate Barlow heeft echt bestaan als een echte moordenaar, maar of zij bij Green Lake woonde en een schat begraven heeft weet ik niet. Het zou zo kunnen zijn geweest. De verhaallijn vind ik een beetje onrealistisch, omdat de verhalen te toevallig in elkaar overlopen. In mijn ogen zou dat niet kunnen, maar dat Stanley in Camp Green Lake zou zitten zou de realiteit kunnen zijn. Ik kan me het gevangenschap goed voorstellen en dat komt mede omdat de schrijver het zo goed verwoord. Genre Gaten is een avonturenroman, omdat de personen veel avonturen beleven. Bedoeling van de schrijver De schrijver wil met dit verhaal zeggen dat er uiteindelijk altijd gerechtigheid zal zijn. Stanley wordt immers gestraft voor iets wat hij niet heeft gedaan, maar uiteindelijk wordt toch bewezen dat hij onschuldig is. Het taalgebruik Het taalgebruik was eenvoudig en duidelijk. In het boek staan niet echt veel dialogen, want tijdens het graven denkt Stanley meestal na over dingen en een groot deel van het boek is Stanley aan het graven. Hierdoor kun je je goed verplaatsen in Stanley. Eigen Mening Ik vond het een leuk boek. Ik kon me best wel goed inleven met Stanley, omdat de schrijver zijn vermoeidheid tijdens het graven erg goed beschrijft. De tweede keer dat ik het boek las zag ik de verhaallijn veel beter, omdat soms de flashbacks eerder kwamen dan de uitleg. Er vielen me hele andere dingen op dan de eerste keer. De tweede keer dat ik het las vond ik dus zeker niet minder dan de eerste keer dat ik het boek las. De verhaallijnen kwamen precies goed in elkaar, dat vond ik heel goed. Ruud Kraaijeveld in Jeugdliteratuur in de basisvorming: ”Gaten blijkt een heel ander boek te zijn dan je denkt. Sachar weet uiteindelijk alle verhaallijnen ingenieus te verknopen.”
De auteur Louis Sachar is geboren in East Meadow, New York op 20 maart 1954. Hij studeerde economie en rechten aan de universiteit van California. Hij ging werken als econoom, later als advocaat en is nu fulltime schrijver. Schrijven doet hij in z’n kantoor waar niemand hem mag storen, behalve zijn honden Lucky en Tippy. Louis is getrouwd en heeft een dochter Sherre. Een uitspraak van Louis: ” 'Het verbaast me dat ik op een dag bijna niets doe - slechts een paar bladzijden schrijf, die later niet eens echt goed blijken te zijn. En toch, als ik al die verspilde dagen samenbreng, eindig ik op een of andere manier met een boek waar ik erg trots op ben.' Louis Sachar ontving maar liefst zeventien prijzen in Amerika voor zijn boek Gaten. In Nederland kreeg hij er in 2000 een Zilveren Zoen voor. Het is het eerste boek van de ruim twintig boeken van Sachar dat in het Nederlands is vertaald. Gaten behoort tot de kerntitels van de Jonge Jury 2002.