Hadden we er maar wat van gezegd! door Jan de Zanger

Auteur: Jan de Zanger
Titel: Hadden we er maar wat van gezegd
Verschenen in: 1990
Aantal blz.: Leestijd: 4 uur
Uitgelezen op: 12 okt. ’99
Verantwoording van de keuze: Ik heb van een meisje dat ik ken gehoord dat dit een goed boek is. Verwachtingen vooraf: Ik denk dat het wel een mooi boek zal zijn maar drama is niet mijn favoriete onderwerp dus echt leuk zal het niet zijn.  Dit werk heeft mij aan het denken gezet over hoe realistisch de kans is dat zoiets
gebeurt.  Ik heb daarom ook wel iets aan dit werk gehad

Dit werk spreekt wel aan omdat het zo realistisch is. Korte samenvatting van de inhoud: Pieter Vink herinnert zich bijna niets meer van zijn schooltijd. Nog slechts flarden van herinneringen komen boven drijven, namen, vage gezichten, dat is alles. Als hij op een dag een uitnodiging krijgt van zijn oude school om naar een reunie te komen, besluit hij te gaan, na 25 jaar terug naar school. Vooral zijn vrouw staat erachter. Zij weet dat er vroeger iets gruwelijks gebeurd moet zijn, waardoor hij zich niks meer kan herinneren. Al jaren heeft Pieter hier nachtmerries over. Als hij op de drempel van het klaslokaal staat waar hij moet zijn, krijgt hij een raar gevoel. Hij krijgt het gevoel dat als hij deze drempel overstapt, dat hij dan niet meer terugkan. Hij wordt de drempel overgeduwd door een vrouw. Als hij kijkt wie het is, blijkt het een klasgenoot te zijn, ze is zelfs zijn vriendinnetje van vroeger. Ze is blij verrast dat hij er is, want de klas heeft al eerdere reünies gehouden, maar ze hebben hem nooit kunnen opsporen. Ze besluiten in een bar van de school wat te gaan drinken. Hij vertelt haar dat hij zich nog maar weinig van vroeger herinnert, en ze frist zijn geheugen wat op. Later druppelen steeds meer van zijn oude klasgenoten de bar binnen, en langzaam beginnen de herinneringen terug te komen. Als het hem op een gegeven moment even teveel wordt, besluit hij om de reunie even te verlaten, om naar de stad te gaan. Hij vraagt Joyce mee. Ze besluiten op een terrasje te gaan zitten om te praten. Nu kan hij alles even op een rijtje zetten. Hij herinnert zich Sietse, de pispaal van de klas. Een klein mager joch, met een hoge intelligentie, die altijd over zich heen liet lopen. Hij werd zo erg gepest dat hij een dag voor het examen zelfmoord heeft gepleegd. Dat beseft Pieter zich nu, de anderen denken nog steeds dat het een ongeluk was. Pieter begint zich alle gruwelijke pesterijen te herinneren. En hij begint ook te begrijpen waarom hij alles verdrongen heeft. Pieter denkt namelijk dat hij de zelfmoord had kunnen voorkomen. Op de laatste avond voor het examen hadden ze een feest bij Elly thuis. Elly, de grote bonkige en bazige meid. Sietse was er ook bij, ook al werd hij gepest. Het was zijn laatste poging bij de klas te horen, beseft Pieter nu. Elly trok Sietse op een gegeven moment op haar schoot, en ze had hem gestreeld. Even later riep ze uit: “Hé, kleine jongetjes kunnen ook groot worden.” Sietse had er met een rood hoofd bij gezeten. Ze had zijn allerlaatste stukje waardigheid afgenomen, door hem zo openlijk voor schut te zetten. Pieter had er toen weinig aandacht aan besteed, zo verliefd als hij toen op Joyce was. Toen ze ‘s nachts naar huis liepen had hij Sietse een stuk voor hen uit zien lopen. Hij had hem toen kunnen roepen, misschien dat hij toen niet op de trein van 10 voor half 6 had zitten wachten, om een einde aan zijn leven te maken. Maar Pieter was toen zo verliefd op Joyce geweest, dat hij Sietse er niet bij wilde hebben. En daar heeft hij nu veel schuldgevoelens over. De volgende dag kreeg hij te horen dat Sietse dood was. Dat had hem totaal verlamd, en hem in een shock gebracht. Hij heeft zijn examen in die toestand gemaakt en daarna is hij bij zijn oom op de boerderij gaan werken. Na een maand ontwaakte hij, tot grote vreugde van zijn ouders, uit de toestand, en wist hij dat hij advocaat wilde worden. Hij heeft toen zijn hele schooltijd verdrongen, en die is nu weer helemaal teruggekomen. Joyce en Pieter besluiten terug naar school te gaan. Hij krijgt van verschillende mensen te horen dat er nooit meer over Sietse gepraat is. Mede omdat Elly elk gesprek erover afkapte. Pieter besluit om het onderwerp ‘s avonds ter sprake te brengen en de hoofdschuldigen aan Sietses dood aan te wijzen. Hij besluit dit te doen door een soort rechtszaak. Tijdens het eten is heel de klas bij elkaar. Ook de leraar meneer Stigter is aanwezig. Meneer Stigter is ook een hoofdschuldige. Hij heeft Sietse op een afschuwelijke manier gepest, terwijl hij als leraar het goede voorbeeld moet geven. Elly vraagt Pieter of hij tijdens het toetje iets wil zeggen tegen de klas. Pieter neemt zijn kans waar en hij begint zijn rechtszaak. Hij wijst Elly en Stigter aan als hoofdschuldigen, Meneer Stigter is zo bang van Pieter dat hij in zijn broek plast. Pieter veroordeelt de hele klas tot het denken aan Sietse, zogauw ze een klasgenoot zien. Dan lopen ze weg uit de klas. Iedereen is ondersteboven, maar iedereen is ook blij dat het eindelijk ter sprake is gebracht. Pieter verlaat de reünie met 5 nieuwe vrienden en met het gevoel eindelijk een hoofdstuk te hebben afgesloten. Tijd en ruimte: Het verhaal speelt zich in 1990 af. De hoofdpersoon Pieter Vink bezoekt een reünie van zijn school die 100 jaar bestaat. Er zijn bijna 25 jaar verstreken sinds hij in 1965 geslaagd is van de Havo. Op het moment van de reunie is het zomer. Het verhaal speelt zich in 1 dag af, namelijk de dag van de reünie. Het verhaal bestaat grotendeels uit flash-backs, daardoor lopen er 2 verhalen door elkaar, waartussen een tijdsperiode van 25 jaar zit. Door de flash-backs komt Pieter erachter wat er 25 jaar geleden op school is gebeurd, want dat heeft hij allemaal weggedrongen. Het hele verhaal speelt zich af in een school. De school ligt in een kleinburgerlijke tegen Rotterdam aangeplakte provinciestad. De gebeurtenissen spelen zich dus maar op 1 plaats af. De locatie komt overeen met de gebeurtenissen, want je leest enerzijds over wat er op school gebeurde 25 jaar geleden, en anderzijds wat er nu op de reünie op school gebeurt. De locatie heeft dus direct invloed op de gebeurtenissen. De wijze van vertellen: Het verhaal wordt verteld door de alwetende verteller. Hij is een toeschouwer. Hij is vrij objectief en betrouwbaar. Spanning: Er wordt alleen spanning opgebouwd doordat je telkens weer een flashback wilt lezen over wat ze met Sietse gedaan hebben. En natuurlijk het einde van de avond als Pieter de schuldigen aan gaat wijzen. Thema en motieven: De hoofdpersoon van het verhaal heeft zijn schooltijd verdrongen, omdat een klasgenootje van hem zo erg gepest werd, dat hij zelfmoord pleegde. De hoofdpersoon gaat daarom naar de reünie, om de (nare) herinneringen weer terug te krijgen en te verwerken. Dat doet hij o.a. door de hoofdschuldigen van de zelfmoord aan te wijzen. Een mogelijk thema voor dit verhaal zou kunnen zijn; schuld en boete. Motieven hiervoor zijn:  De continu terugkerende herinneringen  De oplopende spanning naar het “vonnis” op het eind van de avond
Personages
Pieter Vink: hij is de hoofdpersoon van het boek. Je krijgt in dit boek te maken met Pieter zoals hij 25 jaar geleden was en zoals hij nu is. Nu lijdt hij onder een hoop schuld en spijt, omdat hij Sietse niet heeft geholpen, toen die gepest werd. In die 25 jaar heeft hij veel last gehad van nachtmerries over Sietse, maar aangezien hij zijn hele schooltijd verdrongen had, wist hij niet hoe hij ermee om moest gaan. Hij had het gevoel dat hij een hoofdstuk moet afsluiten, maar hij wist niet welk hoofdstuk. Hij is in die 25 jaar natuurlijk een stuk volwassener geworden. Vroeger was hij de natuurlijke leider van de klas, maar dat had hij toen niet door. Nu heeft hij dat wel door, en maakt hij er ook gebruik van. Zijn klasgenoten hadden al vaker een reünie gehouden, maar ze hadden hem nooit kunnen vinden, omdat hij verhuist was. Nu ze hem eindelijk gevonden hebben, zijn ze ongelooflijk blij. Hij is erg geliefd bij ze. Alle meisjes zijn wel ooit op hem verliefd geweest. Zijn houding en gedrag worden uitvoerig beschreven. Al met al is hij een man die zich nu bewust is van zijn natuurlijke leiderschap, maar hij zal die leiderschap nooit misbruiken. Hij kent zijn gebreken goed. Hij is advocaat van beroep, en dat past ook echt bij hem. Hij denkt erg goed na voor hij iets doet. Sietse: hij is de jongen die zelfmoord pleegde, omdat hij zo gruwelijk gepest werd. Hij was ongelooflijk intelligent en had daarom al een paar klassen overgeslagen. Hierdoor was hij de kleinste en magerste van de klas. Hij was slecht in gym, wat natuurlijk ook tot de nodige pesterijen leidde. Hij wilde er toch graag bijhoren, maar hij wist niet goed hoe hij dat moest doen. Als hij gepest werd, deed hij niks terug. Dat was ook de reden waarom ze bleven doorgaan met pesten. Elly: zij is een van de hoofdschuldige van Sietses zelfmoord. Ze had hem niet alleen geestelijk gekleineerd, maar ook lichamelijk. Ze is groot, zwaar en bonkig. Bepaald niet elegant. Ze werd door de jongens onderling ook wel “het paard” genoemd. Met haar harde stem probeert ze van alles te regelen, ze is dus erg bazig. Altijd wil ze het laatste woord hebben, en ze noemt zichzelf de moeder van de klas. Ze wordt vooral door de meisjes van de klas erg onsympathiek gevonden. Maar de meeste doen niks tegen haar bazige optreden. Als er tijdens een reünie over Sietse gepraat werd, veranderde zij altijd snel het onderwerp. Als ze aan het einde van de reünie flink onder handen wordt genomen over haar gedrag, blijft er van haar bazige gedrag weinig over. Je leert haar vooral kennen door haar verschrikkelijke daden met Sietse. Meneer Stigter: hij was de Engels leraar van deze klas. Hoewel hij een leraar was, heeft hij niks gedaan om het pesten te stoppen. Sterker nog, hij heeft er op een gruwelijk manier aan meegedaan. Hij kon er niet tegen dat Sietse eigenlijk intelligenter was dan hij. Door een klein deel van de klas werd hij leuk gevonden. Maar als hij een grapje maakte, ging dat altijd ten koste van iemand. Door die slachtoffers van zijn grappen werd hij dan ook gruwelijk gehaat. Alleen Elly vond hem fantastisch. Zij nodigde hem dan ook uit voor het etentje op de reünie. Aan het einde van de reünie wordt ook hij flink onder handen genomen, waardoor hij vrijwel zeker veranderd zal zijn. Joyce: zij was 25 jaar geleden de vriendin van Pieter. Nu is zij de persoon die op de reünie Pieter helpt met het terughalen van zijn herinneringen. Zij is op zich een minder belangrijke personage, want je weet niet veel van haar gevoelens af. Ze was een van de weinige die Sietse nooit heeft gepest. Maar geholpen heeft ze hem ook niet. Rob: vroeger was hij een van de grootste pesters van Sietse. Vooral tijdens de gymles nam hij Sietse te grazen. Maar daar voelt hij zich nu ongelooflijk schuldig over. Op deze reünie loopt ook hij met plannen rond om Elly onder handen te nemen, en het eindelijk eens over Sietse te hebben. Nu helpt hij Pieter hiermee, en ze zullen na deze reünie goede vrienden worden. Marleen: Zij was vroeger verliefd op Pieter. Zij heeft Sietse ook erg gepest, want voordat Sietse bij hen in de klas zat, was zij de beste van de klas. Maar met de komst van Sietse veranderde dat. Ook zij zal na de reunie een goede vriendin van Pieter worden. Yvonne: een klasgenote. Ook zij zal na de reünie een vriendin van Pieter worden. Tiny: een klasgenote. Ook zij zal na de reünie een vriendin van Pieter worden. Deze laatste 5 personen zullen de enige vrienden zijn, waar Pieter na de reünie hoogstwaarschijnlijk nog contact mee zal houden. De rest van de klas is niet belangrijk genoeg om te bespreken. Marja: De vrouw van Pieter. Zij heeft Pieter naar de reünie gestuurd bij wijze van therapie. Titel, ondertitel en motto: Hadden we er maar wat van gezegd duidt natuurlijk op de schuldgevoelens van de klasgenoten over de dood van Sietse. De titel is te verklaren als; “Hadden we er toen maar iets van gezegd. En ook gaat de titel over het feit dat ze eerder met elkaar erover hadden moeten praten. Relatie tussen tekst en auteur: Jan de Zanger is Leraar geweest en heeft daar waarschijnlijk zijn ervaring met pesten gehad, waar het boek dus ook over gaat. De persoonlijke beoordeling: Het onderwerp is een alledaags onderwerp maar andere onderwerpen zoals science fiction-, oorlog- en griezel-verhalen spreken me meer aan. Omdat het zo’n alledaags onderwerp is kwam het sterk overeen met mijn gedachten en mening over dit onderwerp. De belangrijkste gebeurtenis in het verhaal was het moment dat iedereen erachter kwam dat ze schuldig waren aan de dood van Sietse. Het belangrijkste in het boek waren de gevoelens en gedachten. De afloop was zoals ik die verwachte schokkend voor de figuren zelf maar te verwachten voor de lezer. De hoofdpersoon kwam op mij echt over omdat dit verhaal gewoon echt gebeurd kan zijn en dus geen fictie is. Ik kon me goed in de hoofdpersoon inleven zeker in zijn gedachten en gevoelens want diezelfde situatie maakt iedereen wel eens mee of in een ander geval andersom. Het verhaal was goed te lezen, de spanning werd opgebouwd omdat je wachtte op het “vonnis” dat komen ging en dit kwam op het goede moment. Het taalgebruik was redelijk makkelijk te begrijpen en de gebeurtenissen werden op heldere wijze omschreven. Er kwamen weinig dialogen in het verhaal voor omdat er sprake was van het alwetende vertellers-perspectief. Verwerkingsopdracht: Opdracht 30, Fictief interview met de hoofdpersoon over een cruciale gebeurtenis. Persoon: Pieter
Gebeurtenis: Alle pesterijen
Waarom pestte je net als de anderen Sietse? Omdat wanneer je dat niet deed je net zo kon eindigen als Sietse, dan bedoel ik natuurlijk als pispaaltje. Je hoorde er zeker ook niet bij wanneer je niet meedeed. Ik denk dat het ook wel een klein beetje stoer doen tegenover de klas was, en natuurlijk tegenover mijn vriendin. Had je geen medelijden met hem? Als ik er nu over denk misschien wel heel erg dat is alleen maar menselijk maar toen dacht ik er gewoon niet aan, ik was misschien daarvoor ook wel te verliefd. Hoe kijk je nu tegen dit alles aan? Ik vind het heel erg om met dit te moeten leven, maar het is nu een stuk makkelijker geworden mede doordat we onze gevoelens hebben kunnen uiten tegen de schul-digen maar ook tegen onszelf. Ga je nu na dit alles anders leven, denk je? Ik ga zeker anders tegen het leven aankijken, ook als advocaat zal ik beter kijken naar de mens achter de crimineel en zijn motieven voor zijn daad of onschuld.