Ondertitel: geen
Verschenen in: 1982
Aantal blz: het verhaal telt 203 blz
Leestijd: 8 uur
Uitgelezen op: 18 Januari 2000
Ik heb dit boek gekozen omdat dit in mijn leespakket zat en omdat het mij werd aangeraden door mede-leerlingen ook was ik natuurlijk benieuwd naar de verschillen tussen het boek en de film. Bronnen : www.internetcollege.nl en www.scholieren.com
Verwachtingen vooraf
Ik had niet heel duidelijke verwachtingen vooraf ik dacht wel dat het spannend zou zijn en intrigerend maar verder had ik er niet zo’n duidelijke verwachtingen van. Dit boek heeft mij aan het denken gezet. Ja/nee = Ja
ik heb iets aan dit werk gehad. Ja/nee = Ja

Dit boek spreekt mij aan omdat dit je aan het denken zet over de dingen die gebeurt zijn in de 2e wereldoorlog en waarom die gebeurt zijn. In dit geval over waarom men een lijk van een NSB-agent voor het huis sleept van een onschuldig gezin. Wat kan er zo belangrijk zijn dat er onschuldige mensen voor moeten boeten ? Samenvatting
1e episode 1945
Terwijl Anton Steenwijk met zijn familie binnen een spelletje speelt, wordt buiten de NSB’er Ploeg doodgeschoten en vervolgens slepen de buren het lichaam voor hun huis . Anton’s broer, Peter, rent naar buiten om het lichaam weer terug te slepen maar het is te laat want de politie-agenten zijn al aan gekomen en arresteren de familie Steenwijk. Anton gaat naar zijn oom en tante in Amsterdam. 2e episode 1952
Na de bevrijding bleek dat de ouders van Anton, inmiddels student medicijnen, vermoord waren. Anton was sinds 1945 nooit meer in Haarlem geweest maar nu was hij uitgenodigd voor een feestje daar. Maar toen hij er was voelde hij voor het eerst weer die angst en wilde nooit meer terug naar Haarlem. 3e episode 1956
Anton is gespecialiseerd in de studie anesthesie, hij las artikelen over alles behalve de oorlog, ook politiek had niet zijn interesse. Tijdens de gewelddadige demonstratie in Amsterdam komt hij de zoon van Ploeg tegen en denkt voor het eerst in jaren weer over de gebeurtenissen in de oorlog. 4e episode 1966
Anton is afgestudeerd en werkt in een ziekenhuis. Hij is in 1961 getrouwd met Saskia de Graaff en op een begrafenis ontmoet haar vader al zijn verzetsvrienden, oa Cor Takes, deze blijkt Ploeg te hebben vermoord samen met zijn verzetsvriendin ( Truus ). Natuurlijk wil Anton alles weten, vooral waarom juist voor zijn huis. Takes wilde van Anton weten of het zijn vriendin was die de nacht van de aanslag bij hem in de cel zat. 5e episode 1981
Anton is van Saskia gescheiden en getrouwd met Liesbeth. Toen hij weer eens in Haarlem was herinnerde hij zich dat Truus in de cel had gezegd van Cor te houden. Maar Cor zag hij nooit meer. Terwijl Anton gechanteerd meeliep in een demonstratie kwam hij Karin Korteweg tegen ( haar vader had het lichaam van Ploeg voor hun huis gesleept ) hij vroeg waarom ze het lichaam verplaatst hadden, waarom juist voor hun huis. Er zijn 5 episodes en in iedere episode wordt beschreven hoe een stukje van de puzzel op zijn plek valt. En pas in de laatste episode is het anton duidelijk hoe het verhaal in elkaar steekt. Tijd en ruimte
Het verhaal speelt zich af in 5 tijden deze geven de 5 verschillende leeftijdsperioden weer. Ik vond het moeilijk om de verteltijd weer te geven maar volgens mij was dit 5 uur en de vertelde tijd telt 37 jaar. Het verhaal speelt zich af in Haarlem, Amsterdam, Toscane en in het huis van Takes zijn souterain was een hoofdkwartier geweest. De 5 tijden zijn; 1945, 1952, 1956, 1966 en 1981
De wijze van vertellen
Het verhaal wordt beschreven door een personale verteller die zich uit via meestal Anton en anders gewoon opheldering geeft over gebeurtenissen. Ook wordt verteld op auctoriale wijze niet veel maar af en worden er op deze wijze een paar hints gegeven waar ze verder in het boek op terug komen. Dus er is sprake van 2 vertelwijzen maar de auctoriale komt nauwelijks voor. Spanning

Dit verhaal kent meerdere climaxen, de aanslag op Ploeg is er een van, verder de ontmoeting met Takes en natuurlijk het langzaam ontdekken van de reden waarom juist het lichaam voor hun huis is gelegd. Thema en motieven
Anton begint vanaf zijn 27e langzaam erachter te komen waarom Fake werd vermoord en waarom dit lijk juist voor hun huis is gelegd, namelijk er waren joden verscholen in het huis van de buren. Ook begint hij na te denken over wiens schuld het is en wat nu juist belangrijk genoeg is om het lichaam bij hun te leggen. Ik denk dat men er goed aan heeft gedaan om het lijk voor hun huis te leggen, anders hadden de Duitsers misschien de verborgen Joden bij de buren ontdekt en dan waren er veel meer slachtoffers gevallen. Iets wat ook blijft terug komen is de naam Peter dit is een afgeleide van het latijnse woord “ Petra ” en dat betekent rots en dit slaat weer op alle mensen met deze naam die voor Anton een rots in de branding zijn. Motieven; het lot- het was Anton’s familie niet overkomen als Fake niet vlakbij hun huis was vermoordt, de zucht naar waarheid - Anton doet dit niet bewust maar heel langzaam zorgt hij ervoor dat de stukjes in de puzzel passen. Nog iets is het vergeten van afschuwelijke gebeurtenissen. Anton is niet voor niets een anesthesist geworden (specialist in het "vergeten"). Hij had trouwens min of meer mystieke vermoeden, dat een narcose de patient niet zo zeer gevoelloos maakte, maar dat de chemicalien uitsluitend bewerkstelligden, dat hij zijn pijn niet kon uiten, en verder, dat zij acheraf de herinnering aan de doorstane pijn wegnamen. Terwijl de patient er toch door veranderd was. En dit kunnen we weer op Anton zelf betrekken. Personages
Anton Steenwijk is de hoofdpersoon in het begin wil hij niks meer weten over de oorlog maar dit veranderd als hij Takes tegenkomt, dus hij ontwikkelt zich in het boek zowel qua leeftijd als qua emoties en kennis. Anton’s familie; Vader, Moeder en zijn broer Peter dit zijn bij-personen ze komen al in het begin om maar Anton denkt nog wel vaak aan ze. Anton zijn vrouwen; Saskia en Liesbeth spelen helemaal geen rol ik kan ook niks over ze vermelden. Cor Takes ( Gijs ) is een oude verzetsheld die samen met zijn vriendin ( de wijlen Tuus Coster) de aanslag op Ploeg hebben gepleegd. Takes kan de oorlog niet uit zijn hoofd krijgen hij geeft zelfs meerdere malen toe dat de oorlog nog steeds aan de gang is. Ook hij ontwikkeld zich meer naarmate hij info krijgt van Anton over Truus. Truus Coster zij heeft een hele korte maar zeer belangrijke rol want als Anton en zij door stom toeval op de nacht van de aanslag in dezelfde cel zitten vertelt zij hem persoonlijke dingen. Deze dingen blijken later betrekking te hebben gehad op Takes. Dus haar rol is pas later van groot belang. Ook is de familie Korteweg speelt een belangrijke rol want waarom hebben zij het lijk versleept naar het huis van Steenwijk ? Omdat zij zichzelf niet wilden offeren voor de aanslag en ze konden het niet voor het huis van de familie Aarts leggen want deze hadden joden in huis. Titel ondertitel en motto
De titel slaat op de aanslag op sr Fake Ploeg. Motto ; Overal was het al dag, maar hier was het nacht, neen, meer dan nacht. C. Plinius Caecilius Secundus 79 na Christus
Ondertitel ; geen
Eigen mening
Ik vind dit een van de beste boeken die ik ooit heb gelezen. Het is ontzettend realistische je maakt ontwikkelingen mee in het denken van de hoofdpersoon, en het zet jezelf aan het denken ( bij mij dan tenminste ) over hoe vaak dit gebeurde tijdens de oorlog, hoe jij zou reageren en het einde blijft een raadsel je leest het vol spanning redelijk snel uit. En vooral omdat er veel tijden worden overgeslagen wordt het niet langdradig. Nee het is Harry Mulisch echt goed gelukt om een spannend verhaal tot het einde spannend te houden want steeds veranderd het perspectief op wiens schuld het is. Ook wist Mulisch de trauma’s van de mensen die de oorlog hebben meegemaakt, goed weer te geven. En als je alleen de film hebt gezien dan moet je zeker dit boek lezen, want je ervaart veel beter wat de hoofdpersoon meemaakt en hoe hij dit emotioneel verwerkt vele malen beter dan bij de film. Ik vind dit boek echt een must voor iedereen om te lezen, ik zou zelfs zeggen dat het hoort bij je culturele opvoeding. Achtergrondinformatie van Harry Mulisch
Op 29 juli 1927 wordt Harry Kurt Victor Mulisch in Haarlem geboren. Hij is de enige zoon van Karl Victor Kurt Mulisch (geboren in 1892 in Oostenrijk – Hongarije en overleden in 1957) en Alice Schwarz (geboren in 1908 in België). Na de scheiding van zijn ouders in 1936, bleef hij in Haarlem wonen bij zijn vader. Daar zorgde Frieda Falk, (Poolse van geboorte) voor de huishouding en zijn opvoeding. Hij was de enige thuis, die (goed) Nederlands sprak. In het jaar dat Nederland door Duitsland werd bezet, ontstond er voor hem een merkwaardige situatie: zijn joodse moeder werkte bij de Joodse Raad en zijn vader was directeur van
Lippman-Rosenthal, de bank die in beslag genomen joodse bezittingen ‘beheerde’. Vanwege die functie werd hem na de oorlog een verblijf voor drie jaar aangewezen met een verbod dit te verlaten. Deze toestand heeft onder anderen veroorzaakt dat de tweede wereldoorlog een belangrijke rol in zijn boeken speelt. Tijdens de oorlog hield hij zich nauwelijks bezig met literatuur. Dat begon pas in 1946. Een jaar later debuteerde hij in Elseviers Weekblad met het korte verhaal “ De Kamer ”. Hierna schreef hij veel romans, verhalen en toneelstukken, maar hij had hiervan veel vernietigd, omdat hij er ontevreden over was. In 1951 kreeg hij de Reina Prinsen Geerlingsprijs voor zijn roman Archibald Strohalm. In 1958 werd hij redacteur van het tijdschrift Podium. Omdat hij ontevreden was over dat blad richtte hij in 1962 Randstad op. In 1965 werd hij redacteur van De Gids. In 1971 trouwde hij met Sjoerdje Woudenberg. Hij werd vader van twee dochters; Anna in 1971 en Frieda in 1974. In 1977 werd hij benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. In 1977 kreeg hij de Constantijn Huygensprijs en de P.C. Hooftprijs en in 1978 de Nederlandse staatsprijs voor letterkunde.