Een lampion voor een blinde door Bertus Aafjes

Titel Een lampion voor een blinde Auteur Bertus Aafjes Eerste druk 1973 Titel verklaring Een lampion voor een blinde en is geschreven door Bertus Aafjes. De eerste druk was in 1973, er is geen motto maar wel een ondertitel, namelijk "De zaak van de Hollandse heelmeesters". De titel is te verklaren aan de hand van de methode waarmee rechter Ooka de moordenaar ontmaskert. Ooka weet wie de moordenaar is, maar het te proberen heeft net zo weinig zin als een lampion voor een blinde. Toch lukt het Ooka door voor te stellen dat de blinde Kikoeko maar aan één oog blind is. De ondertitel is heel makkelijk te verklaren. Rechter Ooka beschouwt dit natuurlijk als een rechtszaak en alles draait om de twee Hollandse heelmeesters. Er is ook een opdracht. Die luidt: Opgedragen aan de cultureel attaché bij de Nederlandse Ambassade de Tokio Charles van der Sloot en zijn Vrouw Terry. Deze twee zullen waarschijnlijk geholpen hebben met de feiten omtrent de toestand in Decima rond die tijd. Opbouw Het boek is opgebouwd uit 5 titelloze hoofdstukken. Bij het begin van elk hoofdstuk staat het nummer ervan, versierd met drie, vermoedelijk Japanse, figuurtjes. De hoofdstukken zijn chronologisch opgebouwd.
Samenvatting Rechter Ooka gaat naar Decima op bezoek bij de Factorij der Hollanders om hun te begeleiden naar Edo. Hij ontmoet eerst Simon Slingeland, de kapitein, die hem vertelt over een probleem. Er zijn namelijk twee heelmeesters, waarvan één op Japan moet worden aangesteld en Simon weet niet wie dat zal moeten zijn. Daarna spreekt Ooka met de jonge heelmeester Jan Oranje, die hem vertelt dat hij een document in zijn bezit had betreffende zijn aanstelling in Japan, maar dat deze ontstolen is door de kok van het schip De Liefde in opdracht van heelmeester Badings. Met deze heelmeester spreekt Ooka vervolgens. Badings vertelt hetzelfde verhaal aan Ooka maar toch precies het tegenovergestelde. Aan het avondeten vertelt Ooka het verhaal van de blinde getuige. Tijdens dat verhaal ontdekken Oranje en Badings beide de volmaakte misdaad. Rechter Ooka ziet het ook en verwacht dat deze gepleegd zal worden in de eerste pleisterplaats, omdat daar een blinde kamenierster werkt, kikoeko genoemd. Toch weet Ooka niet te voorkomen dat Badings Slingeland vermoord en m.b.v. Kikoeko de schuld op Oranje schuift. Ooka doorziet Badings en weet hem alsnog te overbluffen. Badings ontloopt zijn straf en wordt een Boeddhistische monnik. Oranje wordt heelmeester. Tijd De tijd is niet-chronologisch, want er is een flash-back aanwezig van blz. 65 t/m 67, waarin Ooka vertelt over de zaak van de blinde getuige. De flash-back heeft als functie de ingeving te verklaren, die Badings tot de volmaakte misdaad brengt. Het verhaal speelt ergens in de 17e of 18e eeuw, ten tijde van de Hollandse factorij in Japan. Ruimte Enkele belangrijke ruimtelijke elementen in Een lampion voor een blinde zijn de haikoes die tijdens het verhaal voorgedragen worden en de cultuurverschillen tussen Japan en Nederland. De haikoes hebben als functie het leven in een notedop te geven en lopen daar ook parallel mee. Er zijn veel contrasten tussen Japan en Nederland, bijvoorbeeld tussen de Japanse saké, de rijstwijn en de Hollandse Jenever, en tussen de Goudse pijp, die Simon Slingeland rookt, en de Japanse pijp die rechter Ooka rookt. Deze verschillen hebben als doel de motieven van Badings voor de moord te verklaren en de motieven die Oranje zou hebben. Zij zijn beide een beetje Japans geworden, hoewel Oranje het nog moet worden. Personen -Ooka, Een rechter die echt heeft bestaan. Alles wat over hem gezegd wordt is positief; hij is scherpzinnig, hoffelijk en wordt zelfs een levende legende genoemd. Het enige negatieve zou kunnen zijn dat hij een moordenaar zijn gerechte straf laat ontlopen, maar daartegenover staat dan natuurlijk zijn menslievendheid. -Simon Slingeland, De kapitein, het opperhoofd van de Nederlandse factorij in Nagasaki. Het is een ontzettend openhartig man, drinkt veel maar heet een vrolijke dronk. Ook heeft hij een klein hart, hij wil het besluit wie er heelmeester moet worden maar niet maken. Aan het eind van het verhaal sterft hij. -Jan Oranje, Één van de twee heelmeesters. hij is van oorsprong een strateeg, daardoor brengt hij Badings op het idee van de perfecte misdaad. Rechter Ooka brengt hem als eerste in verband met kersebloesem. Ook wordt hij beschreven als een ietwat vrouwelijk en ook kinderlijk persoon. Hij wordt uiteindelijk heelmeester op Japan. -Everhard Badings, De andere heelmeester. Hij houdt van Japan als zijnde zijn vaderland. En nog meer van de beide boeken die hij wil schrijven. Dit laatste wil hij zo graag afmaken dat hij er zelfs een moord voor overheeft. Hij wordt later een Boeddhistische monnik, om alsnog zijn boek te voltooien. -Kikoeko, Kamenierster in de eerste pleisterplaats. Zij is blind aan beide ogen en heeft daardoor een sleutelfunctie in dit verhaal. Zij is dan namelijk de kroongetuige in de moord op Simon Slingeland, zo uitgedokterd door heelmeester Badings. Over haar karakter is niets bekend. Perspectief Op het eerste gezicht lijkt dit een subjectief-ik perspectief, want we zien alles door de ogen van rechter Ooka en we kennen allen zijn gevoelens en zijn gedachten. Uit blz.75 t/m 84 blijkt echter dat we te maken hebben met een objectief-(hij) perspectief met een alwetende verteller, omdat Ooka bij deze gebeurtenis helemaal niet aanwezig is.
Motieven -Moord -Liefde voor een land -Machteloosheid -Blindheid -De volmaakte misdaad Thema Hoe iemand uit machteloosheid tot krankzinnigheid gedreven wordt en de volmaakte misdaad begaat. Stijl Bertus Aafjes schrijft in een duidelijke vlotte stijl met een afwisselende zinsbouw. Toch kun je wel merken dat dit uit het oogpunt van een Japanner is geschreven, bijvoorbeeld aan de beschrijving van de aardappels en het Delfts Blauw. De woordkeus is af en toe vrij "kennisvragend" met woorden als heelmeesters, sjogoen en haikoe. Genre Het boek is een misdaadroman want het geheel draait om de volmaakte misdaad van Badings.