Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2015
• 320 pagina's
• Uitgeverij: Karakter

Flaptekst

Eerste zin

Aan de binnenkant van de celdeur zit geen kruk. Vanaf het moment dat hij iedere middag om vijf uur wordt ingesloten totdat de deur de volgende ochtend om half acht wordt geopend confronteert het ontbreken van die kruk Gideon nadrukkelijk met zijn afhankelijke positie. Dat steekt. Het begint zelfs pijn te doen.

Samenvatting

Deel I: De aanloop. (ho 1-44)
Gideon Metselaer zit in de gevangenis: hij heeft twee jaar gekregen voor de  moord op zijn dochter Tamara die hij niet heeft gepleegd. Zijn vrouw Rifka heeft Tamara's hoofd onder water geduwd. Hoewel hij het vuile werk voor haar uitzit, wil ze hem nauwelijks bezoeken. Ze heeft een oogje op de directeur van de school, Clemens, die de vriend van haar dochter was. Ze wil seks met hem, maar hij lijkt er geen behoefte aan te hebben. Dat frustreert haar.
Matthias, de door Gideon misbruikte  leerling, is een nieuw leven begonnen als bedrijfsleider bij een AH-winkel in een ander gedeelte van Nederland. Maar een familielid van hem ziet hem en vertelt door aan zijn moeder waar Matthias is. Rifka komt daar ook achter en ze zit nog steeds vol wraakgedachten vanwege de dood van Lieve (e;f jaar geleden) die door Matthias in de auto van Gideon is doodgereden. Wanneer Gideon een keer naar huis belt, neemt Clemens op. Hij is bij Rifka blijven slapen en opnieuw is er geen seks. Gideon vermoedt dat Rifka hem ontrouw is.

Mattias krijgt een briefje waarop staat dat "ze  hem heeft gevonden." Later nog één. De briefjes zijn van Rifka. Bea- haar moeder- begrijpt niet dat Rifka zo in het verleden blijft hangen: zij heeft ook een dood kindje gekregen. Ze had namelijk een buitenechtelijk voorkind van een crimineel, Rifka. Toen er een tweede kindje op komst was, had Rifka dat niet kunnen  verdragen. Ineens was het kindje dood (wiegendood), maar Bea heeft altijd gedacht dat Rifka het kindje op haar buik had gelegd. Wanneer Rifka weer eens op bezoek bij haar ouders is, krijgen ze ruzie over deze Femia.
Bea vertelt het een en ander aan Gideon die ze regelmatig bezoekt. Gideon is in de gevangenis een buitenbeentje: de criminelen mogen hem niet. Een van hen wil hem er in luizen door hem een mobieltje te geven en Gideon is zo dom dat te melden bij de directie van de gevangenis. Zijn veiligheid kan niet worden gegarandeerd en hij wordt overgeplaatst.
De wraakzuchtige Rifka heeft intussen Matthias bij A-H gespot en wil vrede sluiten zegt ze. Ook Clemens bemoeit zich ermee. Ze gaan Matthias opzoeken en dat maakt indruk. 

Bea heeft intussen haar vermoedens geuit tegenover Gideon en ze vermoedt dat die onschuldig vast zit. Gideon is behoorlijk van slag, omdat Bea ook denkt dat Rifka schuldig is aan de dood van haar kleine zusje.
Clemens komt weer een keer naar Rifka: onder invloed van alcohol hebben ze seks, maar bij het orgasme roept Clemens onbewust de naam van Tamara. Rifka is woedend en heeft het nu wel gehad met de schooldirecteur. Bea confronteert haar bovendien met haar vermoeden dat ze Tamara heeft ondergedompeld. 

Rifka gaat paddenstoelen verzamelen (groene, giftige knolamanieten) . Ze wil voor haar moeder daarmee  pompoensoep maken. Maar het zal anders lopen. Haar vader Freek heeft net te horen gekregen dat hij kanker heeft. Hij wil geen chemo en hij eet de soep in plaats van  Bea. Hij sterft diezelfde avond nog. Rifka is nu dus ook nog schuldig aan de dood van haar vader, maar er wordt geen sectie verricht, dus gaat ze vrijuit. Bea heeft niet zelf van de soep gegeten.

Deel II : Samenspel (ho 45-52- verteller Clemens)
In dit deel trekt Clemens samen op met Bea.  Rifka wil wraak nemen op Matthias, maar zij beiden willen dat eigenlijk verhinderen. Clemens bezoekt hem en Bea bezoekt Gideon weer in de gevangenis. Die maakt de zaak gecompliceerder, want van zijn medegevangenen heeft hij te horen gekregen dat zijn vrouw gevaar loopt vanwege zijn melding van het verborgen mobieltje. Hij waarschuwt vanuit de gevangenis.

Deel III : De catharsis (ho 54-67)
Rifka denkt dat er mensen in haar huis zijn geweest: ze treft een dildo en later een rood stringetje aan. Ze vermoedt zelf dat dit door Matthias is gedaan. Gideon waarschuwt weer vanuit de gevangenis. Rifka loopt gevaar, maar die is niet bang. Ze ziet wel dat Matthias haar stalkt . Bea wil het contact met haar dochter verbeteren, maar het loopt weer op ruzie uit.
Een van de volgende dagen verslaapt ze zich en gaat daarom later naar de zaak. Op de eigenaresse wordt een dodelijke aanslag gepleegd. Rifka weet eigenlijk wel dat die voor haar bedoeld is. Ze loopt nu toch echt gevaar. Matthias gaat weer naar het huis van Rifka en ziet dat er in de garage een auto klaar staat met een slang aan de uitlaat gekoppeld. Hij vermoedt dat Rifka zelfmoord wil plegen en gaat zonder iets te melden weg. Prima, dat Rifka zich uit de weg ruimt.
Gideon wordt een dag later meegedeeld dat zijn vrouw zelfmoord heeft gepleegd. Hij is natuurlijk onschuldig, want hij zit vast. Toch wordt hij ondervraagd door de politie.

Deel IV : De genadeklap (ho 68-72)
Bea heeft Rifka gevonden en heeft daarna de politie gebeld. Ze wordt verhoord door de politie. Net als Matthias die DNA moet afstaan. Hij gaat vrijuit bij de dood van Rifka, maar er is wel een match met het DNA dat werd afgenomen bij het ongeluk met Lieve. Hij wordt gearresteerd. Hij bekent opfgelucht
Bea vertelt aan de lezer dat ze in haar dromen wordt lastig gevallen door de doden uit haar leven. Gideon kan maar niet begrijpen dat Rifka zelfmoord heeft gepleegd. En dat is ook niet het geval. Rifka had andere plannen. In een droom vertelt Bea wat er werkelijk is gebeurd. Rifka had haar moeder willen verdoven met slaappillen  en daarna in de auto willen leggen om haar te doden. Bea had echter de kopjes thee verwisseld en Rifka was in slaap gevallen. Toen had Bea haar naar de auto gebracht en de motor gestart. Ze was dus schuldig aan de zelfmoord van Rifka. Ze had het gedaan, omdat het voor alle partijen beter was. Zij was degene die de genadeklap had uitgedeeld.

Personages

Gideon

Gideon heeft zich aan het einde van deel I opgeofferd. Hij zit het hele deel 2 in de gevangenis, waar hij zich niet thuis voelt tussen de criminelen. Hij verraadt een van de criminelen met het mobieltje en dan is hij er zeker niet meer veilig. Daarmee is hij indirect verantwoordelijk voor de liquidatie van de "baas"van Rifka. Hij heeft behoefte aan contact met normale mensen, maar Rifka bezoekt hem zelden. Bea des te meer. Hij hoort van de geheimen. Hij ziet met lede ogen aan dat Rifka van hem zal gaan scheiden. Toch waarschuwt hij haar ervoor goed uit te kijken. Vanuit de gevangenis loert men op haar. Aan het einde beseft hij wel dat hij een Rifka uit elkaar zullen gaan. Maar er is een andere oplossing.

Bea

Bea heeft behoefte aan de waarheid. Ze verdenkt Rifka van de moord op Tamara en vermoedt dat Gideon onschuldig is. Ze vertelt hem het geheim van haar eerste dochter Femia en haar vermoeden dat Rifka dat kind gedood heeft. Ze wil Gideon redden. Ook komt ze erachter dat haar dochter besmet is met de genen van haar biologische vader. Ze besluit om Rifka de genadeklap te geven.

Rifka

Rifka komt er in dit verhaal minder goed af. Dat komt natuurlijk ook door de informatie die Bea over haar verstrekt. Het is ook niet zo sympathiek dat je van je man wilt scheiden, als die voor jou een moord bekend heeft waardoor hij twee jaar gevangenis moet uitzitten. Rifka blijkt een egoïstische vrouw met een onverwerkt verleden. Ze wil per se met Clemens naar bed, maar dat loopt op een teleurstelling uit omdat hij tijdens het vrijen de naam van Tamara noemt. Daarna wil ze ook wraak nemen op hem. Maar eerst moet haar moeder eraan. Dat mislukt, want de eerste keer eet haar vader de giftige soep op en de tweede keer verwisselt Bea zelf de thee met slaappillen. Ze sterft een zachte maar verdiende dood.

Clemens

Clemens leek in deel I en in het begin van deel II een minder sympathiek personage. Maar hij ontwikkelt zich tot iemand die wel een keuze durft te maken. Hij stoot Rifka van zich af en hij probeert Gideon uit de gevangenis te krijgen. Hij blijkt echt om Tamara gegeven te hebben.

Matthias

Matthias is verdwenen en wil ene nieuw leven beginnen, maar dat lukt hem niet omdat zijn verblijfplaats bekend wordt. Rifka wil hem dan alsnog wel te grazen nemen. Ze stalkt hem, stuurt hem briefjes en bedreigt hem samen met Clemens. Hij wil daar graag een einde aan maken. Hij zit vaak in haar buurt, maar doet niets. Ook niet als hij ziet dat er een auto met "plannen" klaar staat. Hij vindt het prima dat Rifka de pijp uitgaat. Hij staat DNA af, die hem uiteindelijk nog fataal wordt met betrekking tot een ongeluk met Lieve van 11 elf jaar geleden, maar hij is ook opgelucht om schoon schip te maken. Op zich is hij wel een sympathiek personage. Uiteindelijk is hij toch ook een slachtoffer geweest , nl. van Gideon.

Quotes

"Het is me gelukt het jarenlang van me af te houden. Pas sinds Tamara dood is denk ik er weer aan. Maar ik kan er met niemand over praten, ook niet met Freek. Hij besloot ene paar jaar nadat het gebeurde er verder over te zwijgen, omdat er niets meer viel op te lossen. Maar Freek weet niet wat ik weet. (ik= Bea)" Bladzijde 61

"De groene knolamanieten liggen op een bordje. Ze zijn een beetje gedeukt, maar ze lijken nog steeds op champignons. Als je niet veel verstand hebt van paddenstoelen kun je je heel gemakkelijk vergissen. Ze weet zeker dat ze dit later, mocht iemand haar willen verhoren, overtuigend kan verklaren. Ze kan ook verklaren dat ze altijd iets aan de pompoensoep toevoegt." Bladzijde 179

"Haar stem was ineens heel dichtbij. "Wel blijven luisteren naar wat ik zeg, hè? Ik heb ook nog lekkere champignonsoep in de vriezer zitten, die bewaar ik voor Clemens en Gideon. Iedereen die mij iets heeft aangedaan, komt aan de beurt. "Maar eerst gaan we jou opruimen."Ze stopte abrupt. Ik hoorde een geluid, het leek of ze gaapte." Bladzijde 318

"Rifka is dood. Ze heeft zelfmoord gepleegd in haar auto. Koolmonoxidevergiftiging Dat betekent dat ze zichzelf in de auto moet hebben opgesloten en via een raam de uitlaatdampen binnen heeft laten stromen. Heeft ze dat echt gedaan? Is het mogelijk dat ze zelf voor de dood heeft gekozen?" Bladzijde 286

Thematiek

Wraak / bloedwraak / eerwraak

Het thema van het eerste deel is natuurlijk ook geldig voor deel II. Nog steeds zint Rifka op wraak. Ze is ooit haar dochter Lieve kwijt geraakt door een ongeluk dat Matthias heeft veroorzaakt. Daarvoor was ook Gideon medeverantwoordelijk, omdat Gideon Matthias seksueel misbruikt had. Ze heeft een haat-liefde verhouding met haar moeder, omdat die haar eigenlijk ervan verdenkt haar jongere zusje te hebben omgebracht. Ze wil haar moeder tot twee keer toe ombrengen (met soep en met een koolmonoxidevergiftiging)

Motieven

Vriendschap en verraad

Het motto verwijst naar de belangrijkheid dat je je vrienden goed uitkiest. Vrienden kunnen veranderen in vijanden.

Moeizame liefdesrelaties

- Bea had voor haar huwelijk een kortstondige relatie met een crimineel: Rifka is het resultaat ervan - Matthias had een moeizame relatie met zijn veel oudere vrouw en hij was blij dat ze doodging - Clemens had een moeizame relatie met zijn vrouwen o.a. een die graag kinderen wilde. Ook met Tamara ging het moeizaam - Gideon en Rifka hebben eigenlijk ook gene goede relatie meer: ze wil hem verlaten zodra hij uit de gevangenis komt

Het geheim

Er blijken enkele personages met geheimen rond te lopen en geheimen moeten in een verhaal nu eenmaal onthuld worden. Bea heeft een voor-en buitenechtelijk kind van een crimineel. Rifka weet dat zelf niet. Ook vermoedt Bea dat Rifka haar kleine baby heeft gedood. Ze vertelt beide geheimen aan Gideon die in de bak zit. Gideon vertelt haar het geheim van de moord op Tamara. Daarnaast er er het geheim van de seksuele relatie tussen Gideon en Matthias. Rifka dreigt dat bekend te maken als Gideon zijn bekentenis intrekt.

Schuldgevoel

Heel wat personages lopen rond met een schuldgevoel, Gideon heeft de schuld op zich genomen van de dood van Tamara. Rifka heeft haar onder water geduwd. Matthias loopt rond met een schuldgevoel omdat hij Lieve heeft doodgereden. Gideon loopt rond met een schuldgevoel omdat hij Matthias als leraar seksueel misbruikt heeft. Rifka kenmerkt zich als personage omdat ze juist weinig schuldgevoelens kent ( t.o.v. Femia, Freek (haar vader) en Tamara)

Moord

Ook in deze thriller weer een aantal moorden: - in het verleden heeft Rifka haar zusje Femia gedood, maar ook haar stiefdochter Tamara - Rifka doodt per ongeluk haar vader door middel van verkeerde soep met paddenstoelen - Bea doodt uiteindelijk Rifka, die van plan was haar te vermoorden - criminelen doden de eigenaresse van de lingeriewinkel omdat ze een persoonsverwisseling niet hebben opgemerkt.

Seksualiteit

In het verleden heeft Gideon seks gehad met zijn leerling Matthias. Rifka wil graag seks met Clemens, maar die wil eigenlijk niets. Als hij met haar vrijt, noemt hij bij zijn orgasme de naam van Tamara.

Haat

Rifka zit vol haat voor mensen die haar iets hebben aangedaan. (Haar moeder, Gideon, en Clemens) Ze is van plan hen allemaal uit de weg te ruimen. In het vorige deel had ze ook haatgevoelens voor Tamara. Die was blijven leven en haar eigen dochter Lieve was verongelukt. Tamara heeft ze dus uit de weg geruimd.

Moeder-dochterrelatie

De relatie tussen moeder Bea en dochter Rifka is slecht. Bea vermoedt dat Rifka haar kleine zusje heeft gedood door haar op haar buik te leggen. Rifka wil haar moeder tot twee keer toe doden (soep en thee/koolmonoxidevergiftiging). Beide keren lukt het. Een slechte moeder-dochterrelatie komt in heel veel thrillers van Loes den Hollander voor.

Motto

Het motto is van Oscar Wilde:
"Een mens kan nooit voorzichtig genoeg zijn in d e keuze van zijn vijanden." 

Het motto geldt voor diverse personages in de thriller. Zo is bijvoorbeeld Gideon niet zo slim als hij in de bak een beruchte crimineel gaat verlinken als die hem een mobieltje geeft. De man zint op wraak en wil de vrouw van Gideon doden. Maar de eigenaresse van een lingeriewinkel wordt de dupe door een persoonsverwisseling

Opdracht

Het boek heeft geen opdracht.

Trivia

"Genadeklap" is het tweede deel van Dossier Metselaer. Het eerste deel heet "Aangetast". Het enige gegeven waarom Loes den Hollander het verhaal in tweeën heeft gepresenteerd is dat ze de stof niet in 350 bladzijden kon vertellen.

Titelverklaring

Het boek is verdeeld in vier delen. Het laatste deel heet : "De genadeklap." Het woord spreekt eigenlijk voor zich.
Ook het laatste woord van de thriller is "genadeklap."
Bea geeft aan dat zij Rifka heeft vermoord en dat zij dus de genadeklap heeft uitgedeeld. Dat was voor alle partijen beter.

Structuur & perspectief

Deel II is een vervolg op het eerste deel  van Dossier Metselaer "Aangetast." De structuur houdt daar wel rekening wee.

Er zijn vier grote delen die een titel hebben: De aanloop- Samenspel- De catharsis - De Genadeklap. Deze worden  onderverdeeld in prettig leesbare, kleine hoofdstukken die genummerd zijn (behalve de hoofdstukken die Bea vertelt). Er zijn er 72.
 Er is door de schrijfster opnieuw gekozen voor een meervoudig perspectief, waardoor je als lezer het verhaal steeds van een andere kant kunt bekijken. Dat is essentieel voor  de spanning in de delen. Matthias, Rifka en Gideon zijn personale vertellers in de o.t.t. In deel II is Clemens de enige personale verteller

De hierboven  genoemde Bea is een ik-vertelster. Ze neemt zestien hoofdstukken voor haar rekening. In totaal zijn er dus 88 korte hoofdstukken, wat heel gebruikelijk is bij de thrillers van Loes den Hollancder

Decor

Net als in Deel I van het Dossier valt niet op te maken uit de tekst waar het verhaal zich afspeelt. Er zijn helemaal geen gegevens over plaatsaanduidingen. Toch zal er sprake zijn van een grote stad, want er moet een Penitentiaire Inrichting in de stad gevestigd zijn. Er wordt namelijk niet verteld dat de bezoekers van Gideon ver moeten reizen.

Ook wat de tijd betreft kun je weinig opmaken uit de gegevens. Wel wordt aan het begin meegedeeld dat er  zeven maanden verstreken zijn nadat Gideon bekend had dat hij de moord op Tamara had gepleegd. 
Maar aan het  einde van de thriller is het weer november, en elf jaar nadat Lieve is aangereden. Het ziet er dan naar uit dat het november 2015 is en dat de vertelde tijd dus van ongeveer juli tot en met eind november is. Er wordt niet meer gesproken over kerstdagen etc.

Stijl

Loes den Hollander schrijft al meer dan twintig boeken vol in de voor haar typerende vertelstijl . Er wordt in een hoog tempo verteld, de dialogen zijn meestal op een natuurlijke en vlotte toon geschreven en ze hanteert met mate het stijlmiddel van de beeldspraak. Vaak zijn de beeldspraken clichés. Door gebruik te maken van de meervoudige vertellers heeft ze veel mogelijkheden hoofdstukken af te sluiten met cliffhangers, wat spanning verhogend werkt. 
Ook door de structuur met korte hoofdstukken leest het boek - net als andere boeken van Loes den Hollander- erg vlot weg.  

Slotzin

Er is tot nu toe gene dag voorbijgegaan dat ik er niet aan denk. Ik heb me nog geen moment niet schuldig gevoeld. Als ik voor de spiegel sta, kan ik mezelf niet aankijken. Toch weet ik zeker dat het moest gebeuren, dat blijf ik in gedachten herhalen. Ik was het aan Femia, Tamara en Freek verplicht, maar ook aan haar. Het was een genadeklap.

Beoordeling

Genadeklap is een vervolg op Aangetast. Het is de eerste keer dat Loes den Hollander dit experiment uithaalt. Volgens zeggen is dit omdat de stof voor deze thriller te uitgebreid was om in één deel te presenteren. Dat is wel jammer, want je jaagt lezers op dubbele kosten. Ik zou het niet herhalen dit experiment. Je dwingt lezers om twee delen te lezen, voor scholieren is dat sowieso onhandig. Het zijn dan namelijk 700 pagina's en dat is veel voor een scholier.

Niettemin is het tweede deel een goed vervolg op Aangetast. Het is spannend, hoewel het geen whodunit is. De schrijfster kan je enkele keren op het verkeerde been zetten, zoals het hoort in een thriller. Het einde is op zich ook wel bevredigend.
Er zijn natuurlijk wel enkele gegevens die minder goed uitgewerkt zijn : de onverwachte (gif) dood van Freek en dan vrijwel niets over zijn begrafenis vertellen, is op zich vreemd. Ook krijgt Bea wel heel snel uitslag van de onderzoeken die aangeven dat ze geen maagkanker heeft. Daar gaan bij zo'n procedure normaal gesproken toch wel enkele weken overheen. Maar ja,  over zulke gegevens moet je heen kunnen stappen.
Voor de adepten van Den Hollander zal het Dossier Metselaer zeker een must zijn.
 

Recensies

"Het is het grote vakmanschap van de auteur dat ze in Dossier Metselaer naar believen en met zichtbaar plezier, aan haar lezers presenteert. En dan gaat het er niet meer om dat de genadeklap komt, maar is het belangrijk wanneer en wat er aan voor gaat. Nooit heeft Loes den Hollander zoveel mannelijke karakters in een verhaal gezet die prominent en bepalend aanwezig zijn. Maar de balans blijft volledig in evenwicht door hun vrouwelijke evenknieën die een gelijkwaardige partij blijven meespelen en af en toe ook nog wel in zijn voor een brutale en bepalende solo." https://www.hebban.nl/rec...angetast-2

"Het boek leest als een trein en is nergens saai. Vanaf de eerste bladzijde tot de laatste heeft het mij kunnen boeien door de afwisselende verhalen en de spanning die volop aanwezig is! Loes weet de spanning geleidelijk aan op te voeren, met een paar fantastische wendingen, waardoor ik het boek gewoon niet kon wegleggen! Mijn oordeel: een heerlijk, lekker spannend boek met een ontknoping die ik niet zag aankomen en daarom waardeer ik “Genadeklap” met 5* " http://www.vrouwenthrille...9045211534