Feitelijke gegevens

• 15e druk, 1915
• 72 pagina's
• Uitgeverij: Fischer

Flaptekst

Eerste zin

Als Gregor Samsa eines Morgens aus unruhigen Träumen erwachte, fand er sich in seinem Bett zu einem ungeheueren Ungeziefer verwandelt.

Samenvatting

Deel I:

Op een dag ontwaakt Gregor Samsa uit een onrustige slaap en ontdekt hij dat hij is veranderd in een gigantische kakkerlak of kever-achtig wezen. Hij denkt dat hij nog slaapt en droomt. Hij fantaseert over zijn leven en zijn werk als reizende koopman. Ineens heeft hij een realisatiemoment en krijgt hij door dat hij niet droomt. Hij ziet op de klok dat hij twee uur te laat is voor zijn werk en maakt zich zorgen dat zijn baas heel boos op hem zal worden. Ziek melden is ook geen optie omdat hij de afgelopen twee jaar altijd naar zijn werk is gegaan, in elke omstandigheid.

Zijn moeder en zus komen aan de deur en waarschuwen hem dat hij te laat is. Ze krijgen zijn kamerdeur niet open omdat die nog op slot zit. Gregor probeert uit bed te komen maar dat lukt niet omdat hij iedere keer weer op zijn rug rolt wanneer hij naar zijn zij rolt. Ondertussen hoort hij dat de procuratiehouder van zijn werk langs is gekomen om te kijken wat er aan de hand is met Gregor. Hierdoor schrikt hij, het lukt hem uit bed te rollen en hij roept dat hij zo snel mogelijk uit zijn kamer zal komen om met hem te praten. De procuratiehouder geeft Gregor door de deur heen een preek over zijn slechte werkhouding de afgelopen tijd, Gregor geeft hem ongelijk en probeert dit te verklaren, maar het blijkt dat zijn stem ook is veranderd en dat niemand kan verstaan wat hij zegt. Iedereen stelt hierdoor vast dat hij een ernstige verkoudheid te pakken heeft. Hierna lukt het Gregor de deur open te maken, dit doet hij met zijn mond die hij in het proces van uit bed komen heeft beschadigd.

Wanneer de deur open is, schrikt de procuratiehouder zich rot en rent hij het huis uit. Gregor probeert hem te volgen en zich te verklaren, zijn moeder valt flauw van het zicht en zijn vader jaagt hem weer zijn kamer in met een stok en een krant. Hij is echter te breed voor de deur en het lukt hem niet om zich snel in zijn kamer te wurmen, hij beschadigd zijn poten in het proces. Eenmaal in zijn kamer is hij doodmoe en valt hij in slaap.

Deel II:

Wanneer hij weer wakker wordt ziet hij een schaaltje met melk en brood liggen, hij heeft vreselijke honger en is blij dat hij zijn favoriete eten aantreft. Hij begint te eten en ontdekt al snel dat zijn smaakpapillen ook zijn veranderd, het smaakt vies en hij eet het niet op. Hij voelt zich slecht en verschuilt zich onder de bank. Vanaf dit moment brengt zijn jongere zusje Grete hem iedere ochtend verrot eten (wat hij wel lekker vindt) en maakt zijn kamer schoon. Gregor verschuilt zich onder de bank omdat hij zich om zijn uiterlijk schaamt en bang is dat hij zijn zusje zal afschrikken. Iedere avond luistert hij naar de gesprekken die zijn ouders tijdens het avondmaal houden. Deze gaan vooral over hoe zij gaan overleven nu hun kostwinner is veranderd in ongedierte. Hij denkt na over dat hij met kerst wilde aankondigen dat hij een studie aan het conservatorium voor zijn zusje wilde betalen, maar dit is niet mogelijk meer. Ook verneemt hij dat zijn moeder hem wil bezoeken, maar dat zijn vader en zusje het haar verbieden doordat ze ernstige astma heeft. Ondertussen ontdekt Gregor dat hij met zijn insectenlichaam over het plafond kan lopen en heeft hier veel plezier in. Zijn zusje merkt dit en besluit samen met hun moeder het meubilair dat tegen de muren staat uit zijn kamer te halen. Gregor vat dit echter anders op, het voelt voor hem alsof zij zijn vergeten wie hij is en hem van zijn laatste beetje menselijke identiteit proberen te ontnemen. In paniek probeert hij zijn houtgravure die hij laatst heeft gemaakt die aan de muur hangt te beschermen zodat ze het niet weg halen. Zijn moeder ziet hem nu weer voor het eerst sinds de eerste dag dat hij is veranderd en ze valt flauw. Zijn zusje wordt boos op hem en schreeuwt naar hem en noemt zijn naam, dit is voor het eerst sinds zijn verandering. Hij schrikt en rent de keuken in, zijn vader schrikt en bekogelt hem met appels om hem weer in zijn eigen kamer te jagen. Een appel blijft tussen zijn lichaamsdelen steken en maakt een grote, pijnlijke wond. Hij gaat terug naar zijn kamer.

Deel III:

Intussen is Grete serveerster geworden en is zijn vader bankier. Ze verhuren drie kamers van het huis aan drie mannen om extra geld te verdienen. De schoonmaakster en kok hebben ontslag genomen omdat ze bang zijn voor Gregor en de familie heeft een nieuwe schoonmaakster ingehuurd. Dit was belangrijk omdat Grete haar motivatie was verloren om Gregors kamer schoon te maken en hem te voeden, daarom hebben ze een schoonmaakster ingehuurd die niet bang is voor Gregor. De drie mannen die de kamers huren weten niks van Gregors bestaan af. Omdat de familie onderhand gewend is geraakt aan Gregor laten ze de zijn deur op een kiertje open staan zodat hij naar hun gesprekken kan luisteren en een beetje kan rondwandelen wanneer de drie mannen niet thuis zijn.

Een dag laten ze de deur per ongeluk ook open staan wanneer de drie huurders wel in de huiskamer zitten. Die hadden die avond net gegeten en zitten nu te kletsen. Ze vroegen of Grete een stukje viool voor hen kan spelen. Gregors vader commandeert haar direct een stukje te spelen en wanneer zij begint realiseert Gregor zich dat de prachtige muziek die zij maakt, het enige is wat zijn zintuigen op een menselijke manier prikkelt. Dit laat hem weer als zichzelf voelen na een heel lange tijd. Hierdoor kan hij het niet weerstaan om in het gangetje naar de woonkamer te gaan zitten om te kijken. Hij wordt zo overdonderd dat hij naar haar toe wil kruipen om te laten zien dat hij het prachtig vindt. De drie huurders zien hem, ze schrikken zich dood en ruziën met Gregors vader. Ze besluiten om te verhuizen en willen het geld terug. Wanneer de mannen weg zijn begint Grete te huilen en zegt ze dat Gregor hun hele familie zal verwoesten. Als Gregor echt nog was zoals vroeger was zou hij hen allang hebben begrepen en was hij uit zichzelf weg gegaan, stelt ze vast. De hele familie geeft haar gelijk, Gregor realiseert zich dat ze gelijk heeft en kruipt met veel moeite, omdat hij last heeft van zijn verwondingen, verdrietig naar zijn kamer. Eenmaal aangekomen fantaseert hij nog eventjes en sterft hij.

De volgende ochtend is de familie een beetje verdrietig maar vooral opgelucht wanneer ze Gregor dood aantreffen. Ze laten de schoonmaakster zijn lijk opruimen en ontslaan haar hierna. Vervolgens gaan ze op een uitstapje naar het platteland waar, ze financiële plannen maken voor de toekomst. De ouders realiseren zich, en het voelt aan alsof Gregor nooit heeft bestaan op dit moment, dat hun dochter een mooi geschapen vrouw is geworden en het tijd is om een leuke man voor haar te vinden.

Personages

Gregor Samsa

Een jonge rondreizende koopman in de twintig die de kostwinner van de familie is tot hij verandert in een ongedierte. Hij is heel strikt, staat iedere ochtend om 5 uur op voor zijn werk en mist nooit een dag door ziekte of verkoudheid. Zijn hele wereld stort in wanneer hij niet meer in staat is om te werken en zijn familie te onderhouden. Hij wilde ook zijn zusje financieren voor een studie aan het conservatorium maar dit valt in het water wanneer hij veranderd. Ten tijden van de laatste maanden van zijn leven in de vorm van een ongedierte reflecteert hij op het leven en denkt hij na over zijn familie. Hij realiseert zich ook dat zijn familie blijkbaar niet heel erg veel om hem geeft wanneer hij geen geld meer verdient, maar toch doet hij hen niet direct pijn omdat hij wel veel om hun geeft. Dit personage is bedoelt als zelfreflectie van de auteur. De negatieve gedachtes en het gevoel van onderwaardering ervoer Kafka zelf ook bij zijn familie.

Grete Samsa

Het jongere zusje van Gregor die 17 jaar oud is. Ze is een erg getalenteerde violist, maar gaat niet naar het conservatorium omdat de familie het financieel niet kan subsidiëren. Wanneer Gregor in een ongedierte verandert gaat zij uit eigen initiatief hem voeden en zijn kamer schoonmaken omdat zij als broer en zus een uitzonderlijk goeie band hadden. Echter neemt dit naar mate van tijd af omdat zij haar broer niet meer terugziet in het insect dat hij is geworden, ze wordt ook serveerster om geld te verdienen voor het gezin. Ze is de laatste die hem laat vallen, maar wanneer ze zich uitspreekt is het voor iedereen duidelijk dat Gregor daadwerkelijk is verdwenen, dit is zelfs voor Gregor zelf duidelijk. Die avond sterft hij. Grete is ook gebaseerd op de echte zus van Franz Kafka, en de relatie tussen broer en zus is ook gebaseerd op de werkelijkheid.

Meneer Samsa

Hij is een erg strenge man die sceptisch en negatief is tegenover Gregor. Hij is de eerste van het gezin die het beest niet meer erkent als zijn zoon en doet Gregor in regelmatig fysiek pijn. De appels die hij naar Gregor gooit zijn uiteindelijk ook de doodsoorzaak. Hij was met pensioen toen Gregor nog een man was, hij was eind 50, begin 60. Wanneer de familie uiteindelijk in financiële problemen vervalt na Gregors metamorfose wordt hij bankier om de familie te onderhouden.

Mevrouw Samsa

Is een erg zorgzame vrouw die graag haar zoon als haar zoon wilt blijven zien, maar het lukt haar steeds niet. Ze is erg ziek en heeft last van ernstige astma, iedere keer wanneer ze Gregor als ongedierte ziet valt ze flauw. In discussies in het gezin is ze altijd beschermend over Gregor, maar haar mening is nooit doorslaggevend. Ze doet ook nooit iets voor Gregor waardoor je ook terwijl je leest twijfelt of haar liefde voor hem echt is of dat ze het zich aanpraat.

Quotes

"Als Gregor Samsa eines Morgens aus unruhigen Träumen erwachte, fand er sich in seinem Bett zu einem ungeheueren Ungeziefer verwandelt." Bladzijde 7

"Als er nun so dahintorkelte, um alle Kräfte für den Lauf zu sammeln, kaum die Augen offenhielt; in seiner Stumpfheit an eine andere Rettung als durch Laufen gar nicht dachte; und fast schon vergessen hatte, daß ihm die Wände freistanden, die hier allerdings mit sorgfältig geschnitzten Möbel voll Zacken und Spitzen verstellt waren - da flog knapp neben ihm her. Es war ein Apfel; gleich flog ihm ein zweiter nach; Gregor blieb von Schrecken stehen; ein Weiterlaufen war nutzlos, denn der Vater hatte sich entschlossen, ihn zu bombardieren." Bladzijde 49

Thematiek

Eenzaamheid en isolement

Het is duidelijk dat het belangrijkste thema eenzaamheid en isolement is. Dit is vooral duidelijk als je het verhaal in verband brengt met het autobiografische aspect en bedenkt wat Kafka er mee wilde zeggen. Hij was ontevreden en voelde zich achtergelaten en ondergewaardeerd door zijn familie en probeerde dit uit te beelden door er een surrealistisch verhaal over te schrijven. Het feit alleen al dat het uit Gregors perspectief geschreven is, waar eigenlijk niet veel mee gebeurt na de gedaanteverwisseling, onderstreept constant zijn eenzaamheid en isolement: hij trekt zich terug naar zijn kamer en verschuilt zich onder zijn bed, de familie laat hem langzamerhand vallen en sluit hem buiten, niemand accepteert hem en men vindt hem maar vies. Niemand bezoekt hem, zijn kamerdeur is over het algemeen gesloten. Niemand doet na verloop van tijd nog moeite om zich te realiseren dat hij dezelfde Gregor is als voorheen. En Gregor kijkt machteloos toe. Hij verstaat alles wat zij zeggen, hoort alle negatieve dingen die over hem gezegd worden, voelt aan dat hij niet meer gewenst is en voelt aan dat de oude Gregor vergeten is. Op het einde van het boek wordt ook de desinteresse van de familie duidelijk gemaakt door te schrijven dat ze opgelucht zijn met zijn dood en dat ze vlak daarna trouwplannen smeden voor hun dochter.

Motieven

Relatie tussen broer en zus

De goeie band die Gregor en Grete hebben is een belangrijk aspect. Gregor wilde als mens Grete\\\'s studie aan het conservatorium subsidiëren en beschrijft dat ze verder ook een geweldige band hadden. Wanneer Gregor net is veranderd is Grete de enige die hem bezoekt, voedt en zijn kamer schoonmaakt. Ze is de enige die hem nog ziet als Gregor. Dit zwakt echter af in de loop van het verhaal, op het einde, wanneer ze uitspreekt dat het monster dat Gregor ooit was de hele familie verwoest realiseert Gregor zich ook dat er weinig van zijn eigen ik is overgebleven en dat het einde verhaal is.

Desillusie

Alsmaar in het boek probeert Samsa door te gaan met zijn leven, probeert hij zijn gevoelens te uiten naar zijn familie ondanks hij in een ongedierte is veranderd en iedere keer weer wordt hij teleurgesteld door de afwijzing die de familieleden uiten wanneer hij dit probeert.

Familiegeheim

De Samsa\'s proberen Gregor te verbergen van de rest van de wereld. Ze laten hem in zijn kamertje zitten en zetten zijn deur alleen op een kiertje wanneer er niemand anders dan hun drie in het huis zijn. Op een avond ontdekken de huurders Gregor en loopt het af met een grote ruzie en verlies van een inkomstenpost voor de familie.

Ouder-kindrelatie

In het boek vind er een belangrijke ontwikkeling plaats dat zijn ouders langzamerhand zich steeds meer realiseren dat deze Gregor hun kind niet meer is en geven ze niet om hem. Ook heeft Gregor het gevoel dat ze vroeger alleen liefdevol deden omdat hij geld verdiende, hij is zich niet bewust van zijn enge gedaante.

Identiteitsverlies

Hoewel Gregor als een mens blijft nadenken en Duits verstaat merkt hij zelf dat hij steeds meer zijn oude identiteit verliest en meer in een echt ongedierte verandert. Wanneer zijn moeder en zijn zusje zijn meubels weghalen zodat hij op de muren en het plafond kan lopen raakt hij in paniek omdat zij de bewijzen dat hij Gregor is weg halen. Op het einde van het boek realiseert hij zich wanneer zijn zusje viool speelt dat op dat moment zijn affectie voor haar muziek het enige menselijke is wat nog overgebleven is en dat hij helemaal zijn identiteit is verloren. Ook realiseren zijn familieleden zich in de loop van het boek dat hij niet meer dezelfde Gregor is als wat hij ooit is geweest.

Trivia

Het boek is sterk autobiografisch, het gaat namelijk over Kafka\'s depressieve periode uit zijn leven wanneer hij last heeft van slapeloosheid en verstoten wordt door zijn familie omdat hij niet meer functioneert in het dagelijks leven. Samsa heeft dezelfde klank als Kafka wat een indicatie is voor deze theorie, en het is een algemene waarheid dat Kafka\'s vader erg streng en negatief over hem was, net als de vader van Gregor. Ook had Franz een goeie band met zijn zusje.

In vertalingen, beschrijvingen en analyses wordt vaak duidelijk gezegd dat Gregor is veranderd in een ongedierte dat op een insect, meestal is het een tor, een kakkerlak of een kever lijkt. Dit is echter onjuist. Kafka wilde zelfs niet dat het beest werd afgebeeld op de voorkant van het boek (wat later na zijn dood toch gebeurde). De vertaling naar insect is onjuist omdat er in het boek staat dat Gregor is veranderd in ungeheueren Ungeziefer. Dit betekent in hoog Duits letterlijk “onrein dier dat niet geschikt is voor offers”, wat door de tijd is veranderd in insect of ongedierte in de spreektaal. Echter zijn de critici er over eens dat Kafka specifiek de oude definitie van het woord gebruikte wat logisch lijkt als je het in verband brengt met het autobiografische aspect van het verhaal. Zo\'n woord voor ongedierte bestaat niet in andere talen op de manier dat het in het Duits bestaat.

Tot vandaag de dag is het de vertalers in verschillende talen nog niet gelukt om Kafka\'s schrijfstijl accuraat te vertalen waardoor het climax-gevoel in vertalingen verloren gaat. Ook is het pas mogelijk om dit gevoel te krijgen tijdens het lezen wanneer je erg gevorderd bent in Duitse leesvaardigheid. Echter, maakt dit het boek niet minder leuk of minder interessant voor mensen die een vertaling lezen of niet zo goed zijn in Duits.

Titelverklaring

Die Verwandlung betekent de transformatie. Dit slaat op het feit dat Gregor Samsa is veranderd in ongedierte, maar ook dat de gehele gezinssituatie helemaal transformeert. Gregor was de kostwinner van het gezin en zijn ouders en zusje waren werkloos, na de metamorfose wordt zijn zusje serveerster en zijn vader bankier.

Ook accepteren de gezinsleden, de een sneller dan de ander, Gregor na verloop van tijd niet meer als hun eigen familielid. Die verandering duurt erg lang bij zijn zusje, bij zijn moeder gemiddeld en zijn vader is van begin af aan al negatief over hem als ongedierte.

En als laatste wordt er in de laatste zin ook beschreven dat Grete in de tussentijd van een kind in een mooie vrouw is veranderd, en dat de toekomst van het gezin in haar handen ligt.

Kortom: hoewel de titel heel erg voor de hand liggend lijkt zijn er ook verborgen, kleinere, maar belangrijkere veranderingen die zich in de loop van het verhaal manifesteren en slaat de titel hierbij op veel meer aspecten uit het verhaal dan enkel Gregors fysieke metamorfose.

Structuur & perspectief

Het boek is verdeeld in drie delen. Deze drie delen zijn echter niet opgedeeld in hoofdstukken maar enkel alinea's om onderscheid te maken tussen de verschillende onderdelen. Ieder onderdeel heeft een andere transformatie als hoofd transformatie, en in ieder onderdeel verliest Gregor een ander familielid doordat diegene hem dan niet meer als de Gregor van voor de transformatie beschouwd.

Het eerste deel van het boek gaat voornamelijk om de fysieke transformatie van Gregors lichaam, de acceptatie daarvan en het ontdekken hoe zijn lichaam in elkaar zit. In dit onderdeel zijn zijn moeder en zusje nog erg positief over hem. Zijn zusje voedt en maakt zijn kamer vrijwillig schoon en zijn moeder wilt hem graag bezoeken, zijn vader is echter al de hoop verloren. Ook beginnen zij in dit deel plannen te maken hoe zij financieel verder moeten, maar zijn deze plannen echter nog niet heel duidelijk.

In het tweede deel krijgen zijn zusje en vader een nieuwe baan, het gezin veranderd hiermee en wordt zelfstandig zonder Gregor. Hier probeert zijn zusje de omgeving van Gregors kamer aan zijn nieuwe voorkomen aan te passen omdat ze merkt dat hij eindelijk zijn eigen lichaam is gaan begrijpen. In dit proces realiseert Gregor zich dat zijn familie moeite heeft met bevatten dat hij nog dezelfde Gregor is. Doordat hij zijn moeder laat schrikken raakt hij haar kwijt, wordt zijn vader nog negatiever over hem, en schrikt zijn zusje ook.

In het derde deel komt Gregor tot de realisatie dat er eigenlijk weinig over is gebleven van zijn menselijke vorm, behalve zijn liefde voor zijn zusjes muziek. In dit deel wordt de familie nog financieel zelfstandiger omdat ze drie huurders hebben. Ze hebben Gregor echter wel iets meer geaccepteerd in zijn dierlijke vorm waardoor ze de deur open laten staan. Echter, wanneer Gregor de huurders laat schrikken verliest hij zijn zusje als laatste. Deze klap is zo groot dat hij maar besluit dood te gaan. Hierna wordt de transformatie van zijn zusje pas duidelijk voor de familie.

Het boek is in de auctoriale vertelinstantie geschreven. Dit houdt in dat er een verteller is die niet onderdeel maakt van het verhaal en vertelt uit het perspectief van Gregor. De verteller heeft alleen kennis van Gregors gedachte en wisselt nooit van perspectief tussen personages. Er zijn geen flashbacks. De terugblikken naar het verleden gaan nooit terug naar een ver verleden, waardoor je niks te weten komt van hoe de familie vroeger functioneerde. Het is heel erg gericht op het heden en de gevoelens van Gregor ten tijden van de gebeurtenissen.

Decor

De tijd en locatie waarin het verhaal zich afspeelt wordt nooit gedefinieerd. Echter kun je aan de gezinsverhouding, de mentaliteit en de gebruiken wel afleiden dat het erg lijkt op begin twintigste eeuw in Midden-Europa. De subtiele details die hierop duiden zijn bijvoorbeeld de autoritaire rol van de vader, de patriarchale gezinssituatie waarin de sterke mannen de zorg van het gezin nemen. Het feit dat het onmogelijk of moeilijk is voor een lagere middenklasse gezin om een kind te laten studeren is ook een kenmerk van het begin van deze eeuw en het feit dat Grete geen ander werk dan werk als serveerster kan vinden. Ook is het typerend dat een gezin met weinig inkomen toch schoonmaaksters heeft, wat een gebruik was uit deze periode.

Het verhaal strekt zich over een half jaar of een jaar ongeveer. Lang genoeg zodat je de metamorfose de familie kunt ervaren maar het niet te langdradig wordt. Je ervaart dus dat Grete en de vader een nieuwe baan nemen, dat er huurders in het huis gaan wonen en dat Gregor langzamerhand dood gaat aan zijn verwondingen en ondervoeding.

Het verhaal speelt zich af in het huis van de Samsa familie, voornamelijk in Gregors kamer. Dit is belangrijk omdat het vanuit Gregors perspectief is geschreven en het een feit is dat Gregor over het algemeen niet verder komt dan zijn kamer, de gang en de woonkamer. Ook is de nadruk op Gregors kamer belangrijk omdat het de eenzaamheid en isolatie Gregor illustreert en onderstreept. Zoals ik hierboven al heb genoemd kun je uit de beschreven subtiele details opmaken dat het zich een land zoals Tsjechoslowakije en Duitsland in Midden-Europa afspeelt. Dit is wel lastig om te zeggen omdat het een algemene interpretatie is en het gissen is naar Kafka's eigen bedoelingen. Wel is bekend dat het verhaal autobiografisch is en zal de plaats van handeling in dat opzicht Tsjechoslowakije zijn, omdat Kafka daar zelf ook vandaan komt.

Wat wel een duidelijk aspect van het verhaal is om deze locatie te onderbouwen zijn de Germaans aandoende namen zoals Grete en Gregor wat betekent dat het dus inderdaad waarschijnlijk in Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland of Duitssprekend Tsjechië is gesitueerd.

Stijl

Kafka kun je als een voorbeeld beschouwen van de beroemde, poëtische maar langdradige stijl die vanaf de Industriële Revolutie veel terug te vinden is in de Duitse literatuur. Deze stijl kenmerkt zich aan lange, moeilijke, dubbelzinnige zinnen die beschrijvend zijn en een bepaalde vorm van melodie bevatten. Het is heel realistisch en sober, omdat de Duitse schrijvers in deze tijd negatief waren over hoe de wereld zich ontwikkelde en dit graag terug wilden laten komen in hun literatuur als een vorm van maatschappijkritiek. Toch kun je afleiden van het de vreemde gebeurtenissen, zoals dat Gregor veranderd in een ongedierte, dat Kafka ook heel erg beïnvloed is door de surrealistische kunststroming die hij in verband probeert te brengen met de sobere realistische schrijfstijl waarin het geschreven is.

In dit boek worden personages bijna niet beschreven, zowel niet hun innerlijk als hun uiterlijk, dit wordt in de loop van het boek vanzelf duidelijk door hun acties. Alleen Gregors uiterlijk wordt veel beschreven, maar dit is belangrijk omdat zijn lichamelijke transformatie een belangrijk aspect is uit het verhaal. Waar Kafka veel nadruk op legt zijn gevoelens, gedachtes en de omgeving waarin het zich afspeelt. Deze aspecten beschrijft hij heel uitgebreid.

Ook staat dit verhaaltje bekend om een bepaalde manier van schrijven die bijzonder en uniek is in de literatuur en kenmerkend is voor Kafka's persoonlijke schrijfstijl. Dit houdt in dat de climax en de betekenis van de zinnen die hij schrijft zich pas vlak voor het einde van de zin zich ontrafelen. Zie hieronder een (Engels) voorbeeld van wat ik hiermee bedoel:

Slotzin

Stiller werdend und fast unbewußt durch Blicke sich verständigen, dachten sie daran, daß es nun Zeit sein werde, auch einen braven Mann für sie zu suchen. Und es war ihnen wie eine Bestätigung ihrer neuen Träume und guten Absichten, als am Ziele ihrer Fahrt die Tochter als erste sich erhob und ihrer jungen Körper dehnte.

Beoordeling

Ik ben het eigenlijk helemaal eens met  de mening van het overgrote deel van literatuurcritici, dat Franz Kafka een van de beste schrijvers van de twintigste en eenentwintigste eeuw is. Het verhaal is heel simpel en kort maar toch vreselijk tragisch en aantrekkelijk. Hij neemt je helemaal mee in het verhaal, terwijl je leest voel je je bijna Gregor Samsa. Het is prachtig geschreven en demonstreert wat voor geweldige dingen de mensheid kan bereiken met zoiets dagelijks en gewoons als taal.

Wat ik ook mooi vind, is dat Kafka met het schrijven van dit verhaal een traumatische periode uit zijn leven wilde verwerken. Het is namelijk autobiografisch en het gaat over de tijd dat hij last had van slapeloosheid en hij daarom niet meer goed functioneerde in het dagelijks leven. Langzamerhand verstootte zijn familie hem en raakte hij geïsoleerd. Ook ging hij van zichzelf walgen, hij voelde zich zinloos ongedierte. Precies wat er in het boek gebeurt dus. Daarnaast had hij ook altijd problemen met zijn eigen strenge vader die hem niet accepteerde hoe hij was en is dit duidelijk terug te vinden in Gregors vader. Toen ik deze kennis tot me nam, kreeg dit boek nog een extra dimensie voor mij. Het abstracte verhaaltje werd ineens echt en tastbaar, maar wel nog zwaarmoediger dan voorheen.

Kortom: een geweldig tragisch verhaal, maar zo aantrekkelijk dat het zeker een aanrader is. Vooral als je de schrijfstijl van een verhaal belangrijker vindt in een boek dan het verhaal alleen. Maar wees er van bewust dat het erg abstract en zwaar is om te lezen. Bedenk dit voordat je er aan begint. Ook dit boek hoort tot een van mijn favoriete boeken.

Recensies

"Kafka is heel vaak nagedaan, maar nooit verbeterd. Zelfs de meest onzinnige theorieën hebben hem niet klein kunnen krijgen, de stapels proefschriften hebben hem niet verpletterd. In tegendeel, telkens als ik Kafka ter hand neem, blijft hij nieuw en verlaat ik zijn werk als herboren. Het is of hier, op deze bladzijden, de literatuur telkens weer wordt uitgevonden. Zijn verhalen zijn allegorieën waar je steeds opnieuw over gaat nadenken." http://www.volkskrant.nl/...halen.html

"En, ja, na twintig jaar is De gedaanteverwisseling nog steeds overrompelend, maar vooral verbijsterend anders. Van het alles overheersende gevoel van beklemming is amper iets overgebleven, het boek blijkt op lichte, soms bijna vrolijke toon geschreven." http://nrcboeken.vorige.n...gecrepeerd

Bronnen

Goodreads

https://www.goodreads.com...amorphosis

Nederlandse wikipedia pagina

http://nl.wikipedia.org/w...rwisseling

Engelse wikipedia pagina

http://en.wikipedia.org/w...amorphosis