Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2013
• 292 pagina's
• Uitgeverij: Anthos

Flaptekst

Eerste zin

De man staat op het dak van het flatgebouw, gevaarlijk balancerend op de rand. Het is een mistige, koude ochtend begin december, vanaf de grond is hij nauwelijks te zien.

Samenvatting

Alkmaar: het boek begint met een man die op een flatgebouw met zijn zoontje zelfmoord wil plegen. Lois Elzinga en haar collega Fred gaan proberen de man op andere gedachten te brengen. Het lukt niet: de man springt naar beneden, maar Fred weet het zoontje bijtijds weg te trekken. Het is een klap voor de jonge rechercheur Lois. Ze heeft het toch al moeilijk vanuit het verleden (vader weggegaan en moeder aan de drank geweest, totdat ze een dodelijk ongeluk kreeg), maar recent is er de verwijdering van haar relatie Brian ook bij gekomen. Hij is terug naar Amerika gegaan. Via Facebook houdt ze nog wat contact.

Ze heeft die dag weinig zin in een feestje bij haar zus Tessa die met een rijke man van adel is getrouwd (Guido). Het is allemaal “kouwe kak”. Een man is wel aardig tegen haar, Onno. Dan wordt ze weggeroepen vanwege een moord. Het slachtoffer is bij het uitlaten van zijn hond met een hard voorwerp op zijn hoofd geslagen. Bovendien is zijn penis in zijn mond gestopt. Dat lijkt erg op een wraakoefening van een vrouw, maar de man is onderwijzer, heeft nauwelijks vijanden en er is weinig op hem aan te merken. Ook zijn relatie Cynthia snapt niet wat er gebeurd kan zijn. Er zijn nauwelijks sporen. Hij heeft een folder van een kunstexpositie van Maaike Scholten in zijn zak en in huis er hangt een foto van hem en zijn vrouw die gemaakt is door ene Tamara. Wanneer de rechercheurs vrienden van David Hoogland bevragen, komen ze niet verder.

Als het perspectief wisselt, maken we kennis met Maaike Scholten die met haar vriendin Danielle iets verzwijgt over het verleden en eigenlijk wel aangeeft dat ze iets van David Hoogland af weet, maar over wie Danielle ook niets mag vertellen (zie titel). De politie probeert het spoor van Tamara door middel van een kroegentocht te vinden, maar ze lijkt weg te zijn. Toch ontmoeten ze een meisje dat beweert dat David Hoogland in zijn middelbare schooltijd betrokken is geweest bij een verkrachting van een meisje van 14.

De kerstperiode breekt aan en Maaike die zich alleen voelt heeft herinneringen aan haar vader die haar seksueel misbruikt heeft. Tamara heeft haar toen verder geholpen. Lois die ook alleen is met de Kerstdagen gaat dan toch naar het diner van haar zus Tessa en daar wordt ze opnieuw gekoppeld aan Onno. Hij blijkt psychiater te zijn en is erg sympathiek voor haar. Maar hij mag niet te dicht bij haar komen.

In een wisselend perspectief bezoekt Tamara een dag later de showroom van een autodealer. Ze vermoordt de man en snijdt zijn penis af om die weer in de mond te stoppen. Het is Tweede Kerstdag, maar de vrede is dus ver te zoeken. Deze Julian van Schaik is één van de drie jongens die destijds bij de verkrachting aanwezig waren. Tamara vertelt aan de lezer wat er is gebeurd. De politie weet intussen ook wie de derde jongen is (Remco Leegwater) en waarschuwt hem voor een eventuele aanslag. Die reageert nogal laconiek en zegt dat het meisje het destijds zelf uitgelokt heeft. (strippoker). Er is nooit een aanklacht ingediend en het is allemaal al 12 jaar geleden.

Maaike gaat naar het huis van Tamara om wat spullen te doorzoeken. Later ligt ze in het water en ze weet niet hoe dat komt. Danielle gaat Maaike opzoeken, maar tijdens het gesprek verandert de aardige Maaike in de boosaardige Tamara. Ze doodt Danielle, haar vriendin. Het lijk wordt gevonden en Maaike is nergens te bekennen. Lois bezoekt de opa van Maaike bij wie is ze is opgegroeid na de dood van haar ouders (een auto-ongeluk, waarbij ze zelf uren in de auto bekneld heeft gezeten). Hij erkent dat ze in de puberteit een meervoudige persoonlijkheidsstoornis heeft opgelopen en erg lastig was geworden. Lois weet dat Onno veel van dit soort stoornissen weet en bezoekt hem in Overveen. Hij legt uit wat er met dit soort mensen aan de hand is. Ze verdringen een traumatische gebeurtenis en er treedt een alter ego in de plaats dat de geestelijke problemen 'oplost.' De ene persoon Maaike weet dan niet wat de andere (Tamara) doet. Maaike heeft ook nog een ander alter: Stefanie, dat een lief meisje is. Na de uitleg wil Onno nog wat persoonlijke aandacht geven aan Lois, maar die is er niet van gediend en verdwijnt kribbig. Ze licht de collega’s op het werk in over deze afwijking van traumatisch verwonde mensen die kortweg Dis wordt genoemd.

Tamara zit in een Amsterdams pension, ze weet dat de politie haar op het spoor is omdat die de telefoon van Maaike heeft gepeild. De politie komt net te laat in het pension: Tamara is al gevlucht. Lois hoort van de pensionhoudster dat Tamara vaak op haar iPad zat te werken en ze komt erachter dat op Facebook zit. Zo kan ze de connecties met David, Julia en Remco volgen. Diens vriendinnetje destijds, Helen, was ook bij de verkrachting betrokken en die is ook voorwerp van wraak. Maar ze is stewardess en op een trans-Atlantische vlucht en zit in Toronto. Het is oudjaar en Tamara besluit in het huis van Helen haar komst af te wachten. Lois snapt dat en omdat ze toch alleen zit op de laatste dag van het jaar, gaat ze op onderzoek in het huis van Helen. Ze ziet dat Tamara zich via een kelderraam toegang heeft verschaft en gaat naar binnen. Tamara verrast haar en slaat haar buiten westen. Als ze weer bijkomt, probeert ze een gesprek met de drie persoonlijkheden (Maaike, Tamara en Stefanie) aan te knopen. Stefanie bekent dat ze schuldig is aan het ongeluk van haar ouders doordat ze de handen voor haar vaders ogen had geslagen (wraak: hij had haar immers misbruikt, wat ze nooit aan iemand mocht/kon vertellen). Dan verschijnt toch weer ineens de persoonlijkheid van Tamara die Maaike opdracht geeft zich te doden. Als ze het pistool van Lois op haar slaap richt, probeert die dat te voorkomen. Ze raakt gewond, maar Maaike wordt 'gered'. Ze zal een goede psychiater nodig hebben om aan het verleden te ontkomen. Misschien krijgt ze wel tbs. Lois besluit om niet meer met Brian te Facebooken. Dat stuk van het verleden kan ze beter afsluiten, had Onno haar aangeraden. Ze wenst haar collega Fred een Gelukkig Nieuwjaar.

Personages

Lois Elzinga

Lois Elzinga is 31 jaar en nog paar pas twee jaar bij de afdeling zware delicten. Ze is als het verhaal start net los van een enkele jaren durende relatie met de Amerikaan Brian die naar zijn vaderland is teruggekeerd. Ze kan zich nog niet helemaal van hem losmaken. Ze heeft een zus Tessa die een rijke man van adel heeft getrouwd. Daar moet ze nog wel eens op bezoek. Eigenlijk gunt ze zich niet de tijd om een nieuwe relatie te beginnen bijv. met de sympathieke psychiater Onno die ze bij Tessa ontmoet. Ze heeft ook een verleden achter de rug. Gaar vader is bij haar moeder weggegaan die zich daarna in de wereld van de alcohol heeft gestort. Er is een dodelijk ongeluk geweest dat ze diep heeft weggestopt, maar uiteindelijk blijkt dat haar moeder voor een gewelddadige zelfmoord heeft gekozen. In haar werk is Lois goed, maar ze doet ook wel dingen die haar leidinggevenden niet graag zien. Zo gaat ze op Oudejaarsdag toch naar de woning waarvan ze vermoedt dat Tamara daarin zal zitten. Moed kan haar dus niet ontzegd worden.

Maaike Scholten

Maaike Scholten (=Tamara en Stefanie) is nog maar 26 jaar. Ze heeft een bizar verleden achter de rug. Haar vader heeft haar seksueel misbruikt; ze heeft wraak op hem genomen door tijdens het autorijden de handen voor haar vaders gezicht te slaan en ze is op 14-jarige leeftijd verkracht door eerst mee te doen met strippoker en daarna drie jongens hun gang te laten gaan. Ze heeft er nooit over gesproken, geen aanklacht ingediend. Waarschijnlijk omdat ze zich aan alle ellende zelf schuldig voelde. Dan kan zich een DIS ontwikkelen. Alter ego’s kunnen zich ontwikkelen en dat is het geval bij Maaike in de personages van Tamara en Stephanie. Tamara ontpopt zich als de wraaknemende vrouw die moorden pleegt en de penis van de betreffende mannen in hun mond stopt. Stephanie uit haar gevoelens in het maken van schilderijen/tekeningen. Ook Maaike gaat voornamelijk schilderijen maken. De stemmingswisselingen worden dan veroorzaakt door de verschillende persoonlijkheden. Maaike kan eigenlijk niet verantwoordelijk worden gesteld voor de moorden.

Quotes

"Een aanval van hyperventilatie overvalt haar. Ze gaat snel zitten en dwingt zichzelf rustig in en uit te adem. Het werkt niet. Ze heeft een plastic zakje nodig, maar waar vindt ze dat zo snel? Ze maakt een kommetje van haar handen en sluit die om haar mond In en uit, in en uit." Bladzijde 253

"Het is mogelijk dat ze door dit besef weer dissociatie. Zo komen er alleen maar identiteiten bij, wat verklaart waarom veel patiënten zoveel alters bij zich dragen. Dat kunnen er tientallen zijn, Ik heb een patiënt gehad die er drieëndertig had." Bladzijde 218

"Wat niet wilt zeggen dat ze de pijn niet meer voelt. Of dat ze niet nieuwsgierig is naar haar vader. Als rechercheur zou het heel eenvoudig zijn om haar vader op te sporen, maar ze doet het niet. Ze heeft haar leven net weer een beetje op orde." Bladzijde 78

Thematiek

Wraak / bloedwraak / eerwraak

Tamara neemt wraak door te moorden; Maaike had al wraak genomen op haar vader, door haar handen tijdens het rijden voor zijn ogen te slaan. De hele moord is gepleegd uit wraak.

Motieven

Whydunit

Natuurlijk is er sprake van een whydunit en een whodunit. Dat motief geldt trouwens voor de meeste thrillers. Halverwege het verhaal zijn beide vragen eigenlijk al opgelost. Whydunit: Het personage Maaike van Oosten heeft een persoonlijkheidsstoornis. Door een traumatische ervaring nemen andere persoonlijkheden van haar bezit en nemen als het ware de regie over. Maaike wordt dan of Stephanie een lief kind dat het ongeluk heeft meegemaakt) of Tamara (een boosaardige figuur die de verkrachting heeft ondergaan).

Whodunit

De drie moorden worden gepleegd door Tamara. Deze twee belangrijke motieven worden gecombineerd met andere.

Verkrachting/seksualiteit

Maaike is verkracht door schooljongens.

Incest

Maaike is ook misbruikt door haar vader.

Alcoholmisbruik

Lois\\\' moeder vindt haar vlucht in de drank.

Zelfmoord

Onbekende man in hoofdstuk 1 en Lois’ moeder.

Zussenrelatie

Daar Tessa met een heel ander type man omgaat, is de relatie tussen de zussen zeker niet optimaal.

Verbroken liefdesrelatie

Brian is naar Amerika teruggekeerd; Lois is bang zich in een nieuwe relatie te storten.

Heden en verleden

De personages worden belast met zaken uit het verleden. Dat geldt zoals hierboven beschreven is voor Maaike, maar geldt ook voor rechercheur Lois Elzinga die eveneens geen al te gelukkige jeugd heeft gehad.

Trivia

(Tip-waarschuwing !!) Wanneer je deze thriller op je literatuurlijst wilt zetten, doe je er goed aan eerst het boek te lezen voordat je aan deze samenvatting begint. Ga je eerst het uittreksel lezen, dan is de spanning van het lezen van het boek eraf. En dat mag je de auteur niet aandoen. Die heeft er namelijk voor gezorgd dat door de structuur van de thriller de spanning tot het einde toe gewaarborgd is.

Simone van der Vlugt is van plan om met deze hoofdpersoon enkele thrillers te schrijven.

Titelverklaring

Er zijn in deze thriller een heleboel zaken die verzwegen moeten worden omdat ze het daglicht niet kunnen verdragen. Dat is o.a. de verkrachting die twaalf jaar geleden op de middelbare school heeft plaatsgevonden met Maaike. Ze voelde zichzelf schuldig en had het voorval aan niemand willen vertellen. Dan komt ze geestelijk onder invloed van een alter. Dat weet haar boezemvriendin Danielle, maar die krijgt van Maaike de opdracht om niets daarvan aan anderen te vertellen. Zo blijft het lang geheim waarom David Hoogland met een penis in zijn mond vermoord wordt. Ook de andere betrokkenen hebben altijd over de verkrachting gezwegen.

Een ander feit dat aan niemand verteld mocht worden is de oorzaak van het auto-ongeluk dat de ouders van Maaike is overkomen. Maaike had uren lang bekneld gezeten in de auto met twee dode ouders, maar aan het einde heeft ze haar geheim toch aan Lois meegedeeld, namelijk dat ze de handen voor haar vaders ogen had geslagen.

Een derde feit dat nooit aan het licht gekomen is, was het seksueel misbruik dat haar vader haar als klein meisje heeft aangedaan.

Ook Lois heeft het een en ander te verbergen. Haar vader is er vandoor gegaan en haar moeder was aan de drank gegaan. Bekend is dat ze ooit bij een auto-ongeluk om het leven is gekomen, maar in het verhaal onthult ze tenslotte dat het eigenlijk zelfmoord is geweest, omdat ze doelbewust met alcohol op wilde verongelukken. Zo zijn er in deze thriller dus een aantal zaken die aan “niemand mogen worden doorverteld.”

Structuur & perspectief

Het verhaal wordt verteld in 54 genummerde, relatief korte hoofdstukken die geen titel hebben. Ze staan ook in chronologische volgorde, van begin december tot begin januari.

Er zijn wel perspectief wisselingen: eerst lijkt het verhaal alleen te worden verteld door de personale vertelster Lois Elzinga, die in de o.t.t vertelt, maar in de thriller komen vooral aan het einde ook hoofdstukken voor waarin Lois helemaal niet aanwezig is. Dat zijn hoofdstukken waar het perspectief bepaald wordt door Maaike of Tamara, die uiteindelijke dezelfde persoon zijn. Ook deze verteller vertelt in de o.t.t. in de zij-vorm. Toch is er zoveel vertelafstand tussen personage en verteller voelbaar dat er eigenlijk ook best sprake kan zijn van een alwetende verteller.

Decor

In de meeste thrillers voor volwassenen is Simone van der Vlugt niet scheutig met data en jaartallen. In deze thriller wordt echter prijs gegeven dat hert eerste hoofdstuk zich afspeelt in een koude decembermaand (de zelfmoord en de moord). Het einde van het verhaal vindt plaats op Oudejaarsdag en als ze wakker wordt in het ziekenhuis is er sprake van 1 januari. De vertelde tijd is dus ongeveer een maand. Van welk jaar valt echter niet te ontdekken in de roman. Wel is er sprake van een actuele thriller, want zaken als Facebook en Twitter worden in de tekst vermeld. Ook is er sprake van een economische crisis. Het is dus denkbaar dat de verhaaltijd van het heden in 2011 of zelfs 2012 speelt.
Het verleden van de verkrachting op school heeft zich ongeveer twaalf jaar geleden afgespeeld.

Over het decor doet de schrijfster minder geheimzinnig. Ze heeft gekozen voor haar eigen woonomgeving. De schrijfster woont in Alkmaar en het verhaal speelt zich voor het grootste deel af in Alkmaar. Er zijn enkele kleine uitstapjes naar Amsterdam en Amstelveen. Er worden herkenbare straten en pleinen van Alkmaar in het boek beschreven (bijv. Waagplein van de beroemde Kaasmarkt).

Stijl

Simone van der Vlugt schrijft in een heldere taal over de zaken die Lois Elzinga bezighouden. Er zijn nauwelijks hoogdravende woorden en alles is heel goed te volgen. Ik vind het zelfs een beetje een huis, -tuin- en keukenstijl, waar bij de schrijfster af en toe wat stijlfouten maakt. (vgl. een zin als “Eenmaal op haar werkplek is het gezoem opgehouden.”-blz. 163).

Slotzin

Al op weg naar de deur draait Fred zich naar haar toe en glimlacht breed: “Gelukkig Nieuwjaar, partner.”

Beoordeling

We zullen de hoofdfiguur van deze thriller waarschijnlijk nog wat vaker tegenkomen, want de schrijfster is van plan een serie boeken over Lois Elzinga te schrijven. De opening daarvoor is al gemaakt: bijv. de relatie met haar zus en zwager, de nog niet gestarte liefdesrelatie met Onno en de nieuwe collega die aan Lois is gekoppeld. De thematiek van een vrouwelijke rechercheur die nog zoekende is naar een nieuwe liefde zie je ook terug in de serie thrillers van Lieneke Dijkzeul.

Het onderwerp van “Aan niemand vertellen” is op zich interessant, maar heel spannend is het boek niet geworden. Halverwege is een oplettende lezer er al achter hoe de vork in de steel zit. De afronding zelf gebeurt via het geijkte schema: moedige agent gaat ondanks het verbod van leidinggevende zelf op onderzoek uit, komt in de problemen maar wordt op het nippertje gered. Eind goed, al goed.

Zelf ben ik nooit zo kapot van de thrillers van deze schrijfster, maar daar denken grote groepen voornamelijk vrouwelijke lezers anders over (bijv. winnaar NS Publieksprijs). Van mij mag het allemaal. Jonge lezers als scholieren zullen zich niet vervelen bij het lezen van de thrillers van Van der Vlugt die ze waarschijnlijk al kennen van de jeugdliteratuur.

Advies voor het samenstellen van een literatuurlijst. Voor vwo-lijsten zou ik slechts 1 punt willen toekennen. Voor havo- en mavoleerlingen zouden 2 punten kunnen worden gegeven.

Recensies

"Rechttoe rechtaan geschreven, zonder al te ingewikkelde wisselingen in perspectief. Geen poespas, geen langdradige flash backs. Het is een boek dat doordrenkt is van emoties. Het enige nadeel is dat Van der Vlugt regelmatig te nadrukkelijk dwaalsporen introduceert (o.a. de suggestie van pedofilie, de suggestie dat Maaike en haar vriendin weten wie de moordenaar is die onlangs naar Alkmaar is teruggekeerd)." http://www.crimezone.nl/w...tellen.htm

"Aan niemand vertellen heeft een ijzersterke plot. Ondanks het feit dat je al vrij snel weet wie de moordenaar is blijft de spanning groot, omdat je als lezer geen idee hebt hoe het gaat aflopen. Een plot met een verrassende wending, en een climax waar je kippenvel van krijgt! Het is Simone van der Vlugt weer gelukt om een thriller te produceren die je als lezer in een ruk uit wilt/moet lezen." http://www.vrouwenthrille...9041421470