Zes jaar geleden vertaalden we in de klas 'Miffa ad mare', oftewel 'Nijntje aan zee'. Weliswaar deden we het klassikaal en met heel veel hulp van de docent, maar vanaf dat moment was mijn doel duidelijk: aan het eind van mijn gymnasiumtijd wilde ik het net zo makkelijk kunnen lezen als elke andere vreemde taal. Maar helaas: ik bak er nog steeds niets van kan. En ik ben niet de enige.

Vraag een gymnasiast om een willekeurige Latijnse tekst – of zelfs 'Miffa ad mare' - te vertalen en hij zal zeggen dat dat onmogelijk is zonder woordenboek of verklarende aantekeningen. Wanneer dat zou gebeuren bij Frans of Duits, zouden docenten daar op zijn zachtst gezegd hun wenkbrauwen bij optrekken.

Hoewel ik in totaal meer dan 2,5 keer meer uren Latijn heb gehad in vergelijking met de andere talen, kan ik met de moderne talen heel veel  beter uit de voeten.

Dode taal

Voor een deel wordt dat veroorzaakt doordat Latijn niet meer gesproken wordt. Je hoeft het dus alleen te kunnen lezen, waardoor een ander soort taalbegrip en woordenschat van belang is. Zo leerde ik in de brugklas de Latijnse woorden voor bloedbad, ontvoeren, in de pan hakken, afmaken en minstens drie synoniemen voor doden, terwijl we bij Frans het alfabet oefenden met behulp van filmpjes met dansende wormen.

Daarnaast is cultuur een belangrijk aspect; waar bij de Klassieke talen vanaf de onderbouw al een deel van de lessen wordt besteed aan historische achtergronden en mythologie, ga je bij Frans, Duits en Engels pas in de bovenbouw in op de literatuurgeschiedenis.

Verwachtingen

Maar dit verklaart niet waarom ik nog steeds geen plantennaam of Harry Potter spreuk kan vertalen. Wellicht het gekste is dat er ook niet verwacht wordt dat je een hoger niveau hebt. Tot nu toe heb ik altijd prima voldoendes gehaald, en zolang mijn docenten tevreden zijn, ben ik dat ook.

Aan de andere kant blijft het knagen dat ik ondanks alle inspanningen, de uren die ik besteed heb aan stampen, oefenen en stressen voor OSO's (onverwachtse SO's; een favoriet bij de klassieke talen docenten), nog steeds geen Miffa kan lezen. Laatst keek een vriendin me heel raar aan toen ik uitlegde dat ik óók niet wist wat Thierry Baudet allemaal uitkraamde in zijn bekende Latijnse speech uit 2017 ('Quo usque tandem…'). Ik was het dan ook roerend met haar eens dat je geen moer hebt aan het eindniveau van Latijn als je zelfs op de weinige momenten dat Latijn terugkomt in het dagelijks leven een woordenboek nodig hebt om het te verklaren.

Kennis is macht

De woorden 'Scientia potestas est' staan al jaren in gouden letters op de zijkant van mijn school. Pas kortgeleden besefte ik wat het betekent: 'kennis is macht'. Een ietwat ironisch gezegde, niet alleen omdat hij meestal wordt toegeschreven aan de Chinese filosoof Confusius of de Britse denker Thomas Hobbes – niet eens een echte Romein dus! – maar ook omdat ze me er elke keer weer aan herinneren hoe weinig ik weet van Latijn.

Dat neemt overigens niet weg dat er ook leuke, positieve kanten aan Latijn zitten: de mythologie, cultuur, een extra leuke Rome-reis en een bijkomend voordeel is dat je Duits en Frans kan laten vallen. Toch had ik het fijn gevonden om minstens 'Miffa ad mare' te kunnen lezen, al was het maar vanwege mijn beschadigde eergevoel.