De ene begint met een slokje wijn op zijn achttiende, terwijl de ander al op elfjarige al veel drinkt. Zo ook Yara (11) en zij is zeker niet de enige. "Als iedereen drinkt behalve jij, krijg je van de vriendengroep ook wel rare blikken."

Yara begon vier maanden geleden met drinken: "Het begon allemaal op een avond toen we gezellig bij een vriendin thuis waren. Haar zeventienjarige zus en vriendinnen waren er ook. Die avond hadden zij een fles Malibu opengetrokken. Wij keken vol nieuwsgierigheid toe. Zodra ze even de kamer uit waren, grepen wij onze kans: we mixten de Malibu met cola, net zoals zij deden. Tot onze verrassing vond iedereen het lekker", vertelt Yara. Wat begon als een onschuldige avond met Malibu, ontpopte zich al snel tot vaker en meer alcohol drinken. "Het drinken werd deels een ritueel om bij de groep te horen. Als iedereen drinkt behalve jij, krijg je van de vriendengroep ook wel rare blikken. Het is niet alleen om erbij te horen, want drankjes zoals Passoa of limoncello vind ik erg lekker om te drinken. Het is altijd gezellig als er alcohol is."

Eva Kalis, preventiedeskundige van Jellinek herkent dit beeld: "Je bent vaak behoorlijk beïnvloedbaar op jonge leeftijd, en dat je erbij wilt horen is helemaal niet gek. Vaak ligt het dus ook aan je vrienden of je begint met drinken. Als scholier wil je vaak ook de grens opzoeken. Yara is dus zeker niet de enige."

"Jongeren hebben vaak niet eens in de gaten hoe groot die risico's zijn."

Serieuze risico’s

Eva benadruk dat de risico’s serieus zijn: “Jongeren hebben vaak niet eens in de gaten hoe groot die risico's zijn. Op korte termijn kunnen er behoorlijk vervelende dingen gebeuren als je te diep in het glaasje hebt gekeken. Denk maar aan wat er kan gebeuren als je dronken op de fiets stapt. De heftigste dingen in het verkeer gebeuren met dronken jongeren. Ook kun je een alcoholvergiftiging krijgen en dan in coma raken. Onderzoek wijst zelfs uit dat dit bij jongeren vaker gebeurt. Dus, die "Nix18" wet is er niet voor niets. Naast al die korte termijn risico's, is er ook nog een waslijst met langetermijnrisico's. Denk bijvoorbeeld aan het feit dat je prestaties op school er echt op achteruit kunnen gaan. Of dat de kans op een verslaving op latere leeftijd aanzienlijk groter wordt.”

Sterke drank

Yara drinkt zelf weinig sterke drank, maar dat is bij haar vrienden wel anders. “Eigenlijk alles waar meer dan 30% alcohol in zit is voor mij een no-go omdat ik het echt vies vind. Vrienden van mij doen wel eens een shotje vodka, maar die zijn ook al dertien. Ik ben echt de jongste.”

Volgens Eva is het gebruik van sterke drank zorgwekkend. Zo vertelt ze: “In een restaurant zit in een wijnglas net zoveel alcohol als in een shotje. Als je het thuis mixt met sterke drank is de kans groter dat je veel meer alcohol binnen krijgt dan gewenst is.” Ze geeft als tip mee: “Hoe minder je drinkt, hoe beter. Natuurlijk, je kunt beter wegblijven van de wodka en Bacardi, maar het beste zou zijn als je overschakelt naar 0.0-bier of -wijn.”

"Bij roken weet je wel dat je er dood aan kunt gaan. Je hoort zelden iemand praten over serieuze gevaren van alcohol..."

Gezondheid

Dat je beter aan de mocktails kunt gaan, begrijpt Yara ook, maar over de concrete gevolgen van alcohol weet ze weinig. “Ik vind ook dat die niet heel duidelijk worden uitgelegd. Bij roken weet je wel dat je er dood aan kunt gaan. Je hoort zelden iemand praten over serieuze gevaren van alcohol, dus ergens denk ik dat het allemaal wel meevalt.” Volgens Eva is het niet Yara’s schuld dat ze weinig weet over de gevolgen. “Het gaat om een gedeelde verantwoordelijkheid. Je ouders zouden moeten stilstaan bij hoe je ‘nee’ zegt tegen een drankje. En school moet ook aandacht besteden aan het maken van gezonde keuzes. Het is dus niet gek dus dat scholieren dit niet weten.”

Oudere vrienden en vriendinnen

Yara: “Vrienden en vriendinnen van mij drinken ook alcohol. Het is wel zo dat ik de jongste ben in onze vriendengroep. De anderen zijn allemaal een of twee jaar ouder.” Yara zit met haar elf jaar dan ook ruim onder het gemiddelde. Jongeren zijn gemiddeld dertien jaar als ze voor het eerst alcohol proeven. In 1999 was dat nog twaalf jaar. Eva verwacht dat het gemiddelde nog verder zal stijgen. “Dit komt mede doordat de risico's van alcoholgebruik op jonge leeftijd steeds beter bekend en begrepen worden door jongeren,” licht ze toe.

Voor Yara ziet het er niet naar uit dat ze binnenkort gaat stoppen: “Het is dan vaak zo dat we op zaterdagavond stiekem bij iemand gaan drinken. Ik drink dan ongeveer drie glazen zijn, maar er zijn ook avonden geweest dat het bijna een fles was. Zolang mijn schoolprestaties er niet onder lijden, blijf ik zo doorgaan. Er is geen enkele ouder die het goed vindt dat we alcohol drinken. Dit maakt het ook altijd wel een beetje spannend.”

Ouders

Yara’s ouders zijn dan ook niet blij met haar drinkgedrag: “Er was een tijd terug een heel leuk feestje, tien kilometer verderop, waar ik iets te diep in het glaasje had gekeken. Mijn ouders moesten me komen ophalen. Je kunt je hun gezichten wel voorstellen. Als straf mocht ik een maand lang het huis niet uit. Als ik dit vaker deed, had ik een heel groot probleem.” 

Eva geeft aan dat alcohol en opvoeding super lastig is. “Het is vaak verstandig om afspraken te maken met je ouders, en natuurlijk moet je als ouder het goede voorbeeld geven. Jij bent als ouder een rolmodel voor je kinderen”

Dit wil je ook lezen:

Alcohol? Nee, d(r)ankje!

Leeftijdsgrens

Eva vertelt dat de alcoholgrens van achttien aardig wat impact heeft gehad. “Het aantal jongeren dat aan de drank is gegaan, is de afgelopen jaren echt gedaald.  Die leeftijdsgrens is er niet voor niets. Onder de 18 mag er ook geen drugs gebruikt worden en dat gebeurt dan ook bijna niet. Alcohol alleen wel omdat dit echt nog verbonden staat met gezelligheid.”

Yara trekt zich niets van de gevaren aan en vindt een leeftijdsgrens voor alcohol onzin.. “Als je drank wilt, kom je daar toch wel aan en nu gebeurt het ook stiekem. Ze kunnen beter deze hele grens weglaten, jongeren doen het toch wel.”