Scholieren.com publiceert iedere maand tien goede uittreksels van boeken die net uit zijn, en wekelijks lichten we er ééntje uit. Zo kan jij eens een ander boek kiezen dan de titels op de vergrijsde literatuurlijst van je docent.

Dit keer tipt onze boekverslagenschrijver Kees van der Pol het boek De lach en de dood, pas de tweede roman van schrijver Pieter Webeling. Een erg interessant verhaal, dat zich vrijwel geheel afspeelt in een Pools vernietigingskamp. De Amsterdamse komiek Ernst Hofman ('Zonder Ernst Geen Humor' is zijn lijfspreuk) wordt opgepakt en in de veetrein naar het kamp hopeloos verliefd op Hlena. Eenmaal in het kamp worden ze echter gescheiden.

Het is het laatste jaar van de oorlog en de omstandigheden in het kamp zijn bar en boos. De blokoudste vraagt of Ernst met een voorstelling de gevangenen aan het lachen kan brengen in ruil voor betere omstandigheden in de barak. Dat lukt  hem met een geniale imitatie van Charlie Chaplin. Later vraagt de kampcommandant hem ook voor de Duitsers op te treden. Eerst weigert hij, maar nadat hij voor de laatste 'douchebeurt' van de Joden zijn gruwelijke taak heeft verricht, stemt hij toch toe met optredens voor de  SS. In ruil daarvoor zullen hij en zijn geliefde Helena de oorlog overleven.

Hoe ver mag je in een oorlog moreel gaan, is een van de centrale vragen in deze roman. En kun je met humor de ellendigste omstandigheden overwinnen? Wanneer je dit boek lijst zullen je de passages over de Jodenvernietiging je altijd bij blijven, denkt Kees.

Het boek heeft de structuur van een kadervertelling: Ernst treedt op in 1946 en denkt bij zijn eerste voorstelling terug aan de oorlog. Dat is wel jammer, want door de structuur weet je dat Ernst de oorlog heeft overleefd. De vraag blijft dan: heeft Helena dat ook gedaan?

Conclusie van Kees: een mooie roman met enige onwaarschijnlijkheden, maar absoluut de moeite waard om te lezen. Alle 285 pagina's lang.

Opbrengst: 2 punten voor je literatuurlijst, denkt Kees.