Een jongen, gevlucht vanuit Afghanistan samen met zijn jongere broertje. Een meisje van zestien, weggelopen uit het Midden Oosten met haar kleine kindje…

Het zijn de levensverhalen van een stel willekeurige leerlingen die ik vandaag tegenkom, op bezoek bij de Internationale Schakelklassen in Utrecht. Zij zijn opgegroeid in oorlogsgebieden, ik in Utrecht.

Toch valt dit niet aan de vrolijke gezichten af te lezen op school. Waar je misschien een plaats vol bitterheid en verdriet verwacht is de sfeer vol respect, vriendelijkheid en vrolijkheid verrassend.

Het begint al in de hal; bankjes versierd met mozaïeken steentjes, kleurige lampionnen aan het plafond. Leraren en leerlingen vragen belangstellend wie ik ben en wat ik kom doen om daarna enthousiast over de school te vertellen. De conciërge vergelijkt de school met een prachtige tuin vol exotische bloemen. Iedere leerling krijgt de kans op te bloeien in een veilige omgeving om daarna een plekje te kunnen innemen in de Nederlandse maatschappij.

ISK

In de Internationale Schakelklassen komen kinderen van 12 tot 18 die economisch of politiek vluchteling zijn. Dit betekent dat ze om de (on)veiligheid of armoede hun geboorteland zijn ontvlucht. Met een toelatingstest wordt je IQ en niveau ingeschat: sommige kinderen zijn nog nooit naar school gegaan, een Chinese leerling kan best goed onderwijs hebben gekregen maar wel in een ander schrift.

Het streven van de school is om in maximaal twee jaar de jongeren de Nederlandse taal bij te brengen zodat ze kunnen doorstromen naar een middelbare school of een ROC. Docenten en mentoren zijn betrokken: als er een nieuwkomer is, gaat de mentor thuis op bezoek om een idee te krijgen van z'n thuissituatie. En een gesprek met de leerling en z'n ouders gaat dan vooral met handen en voeten, want Nederlands spreken ze (nog) niet.

Meelopen

Ik loop een middagje mee met de uitstroomgroep met leerlingen die binnen een jaar de overstap zullen maken naar een normale middelbare school. De lessen zijn praktijkgericht en moeten leerlingen dwingen tot communicatie. In het Nederlands natuurlijk.

Ze doen een spelletje: de opdracht is om in een rijtje te gaan staan van kleinste schoenmaat naar grootste. En dus: overleg. Dan vraagt de lerares of iedereen het tegenovergestelde kan doen van wat 'ie normaal doet. Dat leidt tot verwarring, wat betekent 'tegenovergesteld'? Na de uitleg wordt het eindelijk duidelijk. Een meisje uit Eritrea (Noordoost-Afrika) roept dat zij de juf wil zijn en iedereen moet doen wat ze zegt, want dat is tegenovergesteld.

Gemotiveerd

Net als op elke school is iedereen blij wanneer de bel gaat. De vrolijke chaos van spelletjes en praktische opdrachten op school maakt dan plaats voor het leven thuis. Een meisje vertelt me dat ze eenmaal thuis voor haar broertjes en zusjes zorgt, de boodschappen doet én gaat koken. Pas 's avonds laat maakt ze dan haar huiswerk en daar doet ze haar best op.

“Maar dat vind ik niet erg, school is leuk.”