Het informaticaonderwijs op de middelbare school moet veranderen, als het aan de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) ligt.

Ze vinden dat er een nieuw vak moet komen om scholieren 'digitaal geletterd' te maken. Ook heeft het vak informatica volgens het KNAW een update nodig. Hun adviesrapport ligt nu bij 't ministerie van Onderwijs.

Het nieuwe vak 'informatie & communicatie' is bedoeld voor havisten en vwo'ers in de onderbouw. We zijn namelijk al heel handig met smartphones en social media, maar missen toch het inzicht voor slim gebruik ervan. En daar moet het nieuwe vak verandering in brengen.

Zoekmachines en social media

Het nieuwe vak moet er dus voor zorgen dat jongeren 'digitaal geletterd' worden. Wat dat precies inhoudt? Jongeren moeten meer inzicht krijgen in de impact en de risico's, en de kansen van digitale communicatie. Als je bijvoorbeeld op Twitter plaatst dat je je leraar haat, of een aanslag op je school gaat plegen, kan dat nogal heftige gevolgen hebben. Het vak informatie & communicatie geeft info over basiskennis, maar ook over de (negatieve en positieve) gevolgen ervan voor mensen en de maatschappij.

Dat gaat dus iets verder dan 'gewoon' leren hoe Microsoft Word werkt. Zo wil de KNAW dat we leren dat een werkstuk van internet niet altijd klopt, hoe je met elkaar omgaat op social media en hoe zoekmachines werken, zodat je ook snapt welk resultaat het beste is en waarom. Helemaal op de nieuwe media gericht dus: best wel tof, zo'n modern vak.

Knoppendrukcursus

Jan Karel Lenstra, voorzitter van de onderzoekscommissie, vindt dat 't hard nodig is dat scholieren goed leren omgaan met de digitale wereld. In een interview met 't ANP zegt hij:  ''Ze moeten leren dat je op Twitter en Facebook net zomin als in het echt elkaar de vreselijkste dingen mag toewensen. Dat niet alles wat op Wikipedia staat, waar is. Dat een mailtje niet weg is als je het gewist hebt. Over digitale risico's en digitale rampen, zoals de Facebookramp in Haren.''

Sommige scholen geven nu al wel een vak informatica in de onderbouw, maar dat is vooral 'n 'knoppendrukcursus' volgens Jan Karel Lenstra. ''Het vak gaat over computers, niet over informatie of over sociale media. Het is als mensen een cursus paard en wagen mennen aanbieden als ze een mooie Ferrari voor de deur hebben staan. Met het vernieuwde informatica willen we leerlingen opleiden tot volwaardige burgers in een digitale wereld.''

Verouderd vak
Het vak informatica uit de bovenbouw is ook hard aan vernieuwing toe, volgens de KNAW. Sinds de invoering van het vak in 1995 is het vak nauwelijks meer veranderd, dus de lesstof is behoorlijk verouderd. Toen het vak ontstond, hadden we van internet bijvoorbeeld nog nauwelijks gehoord. Bovendien kun je op steeds minder scholen het vak volgen, vaak door een gebrek aan nieuwe docenten.

Dat is dus ook 'n advies van de KNAW: universiteiten en hogescholen moeten meer aandacht gaan besteden aan het opleiden van zulke leraren, en ze meteen alle nieuwe vaardigheden aanleren. Jan Karel Lenstra: ''Ik hoop dat er in de toekomst speciale opleidingen voor 'leraar informatie & communicatie' komen, en sowieso bijscholing.''

Hoe ze informatica willen updaten? De KNAW stelt voor om veel met modules te gaan werken, zodat de stof actueel blijft. Die modules moeten aansluiten op het gebruik van informatica in andere vakken zoals aardrijkskunde, biologie of economie. Informatica is tegenwoordig natuurlijk niet meer alleen voor bèta's interessant en nodig, alle scholieren krijgen ermee te maken.

Actie ondernemen

Ook andere landen zijn bezig om het informaticaonderwijs te verbeteren, of denken daar in ieder geval over na. De KNAW vindt ’t dan ook handig om actie te ondernemen, zodat we niet achter gaan lopen. Andere landen zoals Frankrijk, Oostenrijk en Finland zijn al een tijdje bezig met dit project en zijn erg tevreden.

De KNAW vindt 't ook belangrijk dat in het vmbo gespecialiseerd organisaties hiermee aan de slag gaan. Zelf geven ze vooral advies op gebied van hoger onderwijs, havo en vwo.