Een toets of opdracht beoordelen met een cijfer is al zo'n beetje sinds de prehistorie overal ter wereld de norm. Een normale manier van werken op een normale school, maar voor mij voelt het ongewoon. Zo'n cijfer op een blaadje, ik heb het gevoel dat het niet werkt.

Want cijfers maken mij kriebelig en behoorlijk wiebelig bovendien. Die toets, waar ik hard voor heb geleerd, of dat werkstuk, vol urenlange concentratie, worden samengepropt en vervolgens driedubbelgevouwen tot één miezerig cijfertje. Al die uren. En waarom? Ik heb het gevoel dat wat ik heb gedaan minder waard wordt, omdat er alleen zo'n getalletje staat. Hoe goed of slecht het eigenlijk ook is.

Volgroene lijstjes

En bovendien is het wél dat cijfertje, waar mensen naar kijken als ze jou beoordelen. Denk eens aan Magister of een andere cijferwebsite. Ben je een groen kind? Prima, niets aan de hand, geen zorgen om, alles gaat vast perfect en vlekkeloos bij jou. Geen omkijken naar, zo'n leerling. Maar ben je een roodje? Oei, dan begint het gedoe. Dan moet je op gesprek, dan pas wordt er gevraagd hoe het met je gaat. Terwijl er natuurlijk ook iets aan de hand kan zijn met een volgroen lijstje. 

Afschaffen

Dus ik ben voor een ander plan. Iets waar ik minder kriegel van word en daarbij ook nog eens iedereen blijer. Het zou zo tof zijn als leraren níet per se als eerste naar jouw cijferlijstje moeten kijken om iets zinnigs over je te zeggen, maar naar jou. Wat dacht je ervan om cijfers helemaal af te schaffen? Ik weet het, het is radicaal. Maar in plaats daarvan krijg je van de leraar feedback (op papier of mondeling) op je toets: wat snapte je wel, wat niet? Wat kon er beter? Net als in Finland.

Ik denk dat het werkt. Zo evalueer je ten eerste veel beter waar je de volgende keer op kan letten. Ik zie veel medeleerlingen hun toets verveeld weggooien als ze zien dat ze een voldoende hebben. Blijkbaar 'was het wel goed genoeg'. Maar misschien begrepen ze een specifiek deel van de stof niet, waardoor ze bepaalde fouten maakten en volgende keer misschien opnieuw maken. Als ze dat hadden geweten, was het zesje van de volgende toets misschien wel getransformeerd naar een zeven. Zonde toch als dat niet gebeurt? 

Eindelijk overleggen

Ik hoor je denken: wie bepaalt dan of je overgaat of niet? Dat doen de leraren. Samen kunnen zij, denk ik, een goed beeld vormen van hoe je het doet - zeker als ze niet gemakzuchtig naar je cijferlijst kunnen kijken. In dit geval moeten ze namelijk overleggen over jou. Praten. Nadenken. Als je dan niet zo lekker in je vel zit, komen ze er veel sneller achter. En don't worry: als die ene docent jou niet mag, zijn er sowieso genoeg andere leraren die dat wel compenseren. 

Het afschaffen van cijfers: ik weet het. Deze maatregel is radicaal en klinkt zelfs behoorlijk onwaarschijnlijk. Het hele onderwijs zou totaal anders moeten worden. Maar oh, wat zou dat fijn zijn. En vooral: een ontzettende verbetering voor de leerlingen.