Het onderwijs is compleet bezeten door rendementsdenken. De cijfertjescultuur heerst meer dan ooit tevoren. Door steeds groter wordende klassen en steeds minder leraren verandert het Nederlandse onderwijs in een enorme fabriek waar scholieren uitrollen die dan wel de denkwijze van CITO begrijpen, maar niets hebben geleerd over de stof of over wie ze zelf zijn.

De gemiddelde leerling, begint vol goede moed en motivatie aan zijn of haar middelbare schoolcarrière. Dezelfde leerling verlaat het schoolgebouw na vier, vijf of zes jaar echter vaak met een compleet andere houding: cynisch, ongemotiveerd en met een grote afkeer tegen het schoolsysteem zoals we dat nu kennen. Ergens in die jaren gaat het dus fout.

Plofklassen

Door honderden schriftelijke overhoringen in de onderbouw om leerlingen in toom te houden en voor te bereiden op grotere klussen blijft er al vanaf het eerste moment geen tijd meer over voor creatievere delen van het onderwijs. Ontdekken, zelf ervaren en daadwerkelijk met de stof aan de slag gaan zijn zaken waar allang geen ruimte meer voor is.

Ook in de bovenbouw gaat dat proces verder. Op mijn school zijn er dit jaar drie zesde klassen met meer dan dertig leerlingen, in plaats van vier klassen met ongeveer 25 leerlingen. Deze situatie doet zich vaker voor. Niet alleen bij mij op school, maar door het hele land. Door die enorme klassen kun je het docenten eigenlijk niet kwalijk nemen dat er niet genoeg persoonlijke aandacht voor iedere leerling geboden kan worden.

Meer tijd om te ontdekken

Toch is voor het stimuleren van creativiteit juist die persoonlijke aandacht essentieel. Om gemotiveerd te blijven en je horizon te verbreden is het van groot belang om op school bezig met te zijn met de vraag wat je leuk vindt, wie je bent en wat je wil met de rest van je leven. Goede loopbaanoriëntatie en begeleiding is daarbij zeer belangrijk. Dat gaat verder dan een uurtje per week studiekeuzetestjes maken: het gaat er om dat bij ieder vak de vraag wordt gesteld: Wat heb ik hier aan? Vind ik dit leuk? Past dit bij wie ik ben? Hoe kan ik mij hier verder in ontwikkelen? Als je daar bij ieder vak ook maar een klein beetje aandacht aan geeft, in welke vorm dan ook, raken leerlingen veel meer gestimuleerd om zich in te zetten voor het vak en ook daadwerkelijk iets te leren.

Niet alleen nadenken over het eindexamen dus. Maar vooral bezig zijn met wie je bent en wat je leuk vindt. Dat gebeurt op dit moment nog veel te weinig. Maarja, wie kan je daar de schuld van geven, met overvolle plofklassen, een lerarentekort en een eindexamen dat in je nek hijgt.