Onder allerlei zesdeklassers die ik spreek heerst verwarring: gaat het afschaffen van de studiefinanciering nou door? Het antwoord is nog onzeker, maar wat weten we dan wel zeker? Het is namelijk alweer een tijdje stil rondom de studiefinanciering en het sociaal leenstelsel. Tijd om de plannen van de minister van Onderwijs Jet Bussemaker eens onder de loep te nemen, want hoe werkt dat sociaal leenstelsel nou eigenlijk?

Hoe de discussie begon:

De minister van Onderwijs schrijft in januari 2013 in een officiële brief aan de Tweede Kamer dat ze meer geld in onderwijs en onderzoek wil steken. Er is één probleem: de overheid wil in het algemeen juist minder geld uitgeven. Extra geld voor onderwijs en onderzoek moet dus ergens anders uit het onderwijs worden bezuinigd.

Daarom wil de minister de zogenaamde basisbeurs vanaf collegejaar 2015/2016 afschaffen. Dit is wat iedereen kent als studiefinanciering: een geldbedrag dat elke bachelor en masterstudent (HBO of universiteit) iedere maand gratis van de overheid krijgt. Het gaat om 100,25 euro als je thuis of 279,14 euro als je op kamers woont.

Alleen studiekosten

Bussemaker legt in de brief uit dat de overheid tot nu toe niet alleen voor de studiekosten betaald, maar ook voor hun levensonderhoud: eten, drinken en de kamer van studenten. Het is een moeilijke tijd en daarom wil ze dat studenten vanaf collegejaar 2015/2016 meer zelf gaan bijdragen. Als ze dat niet kunnen, moeten ze het geld om te studeren gaan lenen via het sociaal leenstelsel.

Het sociaal leenstelsel

Als student kun je straks maximaal 967 euro per maand lenen van de overheid. Daarvan mag je 814 euro helemaal zelf besteden en 153 euro moet je verplicht uitgeven aan je studiekosten. Je kan tot drie jaar na afloop van je studie geld blijven lenen als je dat wilt.

Ter vergelijking: het wettelijk vastgestelde collegegeld dat je sowieso moet betalen aan de universiteit is 1771,- per jaar (147,59 euro per maand). Dat red je met een kleine lening dus prima.

Voor studenten waarvan de ouders minder dan 46.000 per jaar verdienen blijft er een beurs bestaan die je niet hoeft terug te betalen: de aanvullende beurs. De hoogte hiervan is afhankelijk van het inkomen van je ouders en is maximaal 252 euro per maand. 

Afbetalen

Je leent geld, dus je moet het ook ooit terugbetalen. Dat doe je met een bedrag per maand, dat afhankelijk is van hoeveel geld je in totaal geleend hebt. Gelukkig zitten aan een lening bij de overheid een aantal gunstige voorwaarden verbonden: 

1. Je leent tegen een lagere rente dan bij een normale lening. Hoe hoog het percentage precies wordt, is nog niet bekend, maar op dit moment betalen oud-studenten tussen de 0,6 en 2,39 procent rente over hun studieschuld.
2. Je hoeft pas twee jaar nadat je afgestudeerd bent te beginnen met afbetalen. Op die manier heb je tijd om een baan te vinden na je studie, zodat je alvast wat geld hebt om de schuld mee af te betalen.
3. Het totaalbedrag dat je uiteindelijk moet terugbetalen hangt af van het bedrag dat je na je studie verdient. Als je minder verdient, hoef je dus niet je hele schuld af te betalen. 
4. Je mag 20 keer het afbetalen van je schuld met een kwartaal uitstellen. Je kunt dus in totaal 5 jaar lang besluiten dat je op dat moment niet wilt of kunt betalen.
5. De schuld die je na 20 jaar nog over hebt, wordt je kwijtgescholden (zie deze brief)

OV-kaart

Tot nu toe kreeg je als student een gratis OV-kaart waarmee je in het weekend of doordeweeks gratis overal binnen Nederland kon reizen. Die kaart gaat ook verdwijnen.  

Er komt wel een vervanging voor, maar daarover is de minister nog in gesprek met OV-bedrijven en studenten. Het is nog niet duidelijk wat eruit komt: het zou een kortingskaart kunnen zijn, of bijvoorbeeld een kaart waarmee je gratis kunt reizen tussen twee steden.

Niets is zeker

Het bovenstaande plan ligt er al sinds januari 2013 en dat is alweer een tijdje geleden. De minister heeft ondertussen in februari 2014 in een nieuwe brief aan de Tweede Kamer beloofd "voor de zomer" met een nieuw voorstel te komen.

Er is op dit moment wel een meerderheid in de Tweede Kamer voor de plannen, maar niet in de Eerste Kamer. De kans dat er een totaal nieuw plan komt is niet zo groot: het zal eerder om kleine aanpassingen gaan, zodat er net wel een meerderheid is in de Eerste Kamer.