Zakenvrouw Annemarie van Gaal zat gister in onze druk bezochte chatbox en kreeg een enorme lading vragen op haar afgevuurd. Nu weten we dat Annemarie na haar vwo nooit meer een studieboek open heeft geslagen. En dat ze helemaal niet van plan was ondernemer te worden: "Ik ben ondernemer geworden omdat ik in mijn eigen plannen geloofde en mijn baas niet. Toen heb ik ze zelf uitgevoerd."

140 man bezocht de chatbox, de complete lijst met vragen en antwoorden, inclusief een aantal goeie tips voor als je een eigen bedrijf wil starten: hieronder.

Alle vragen en antwoorden

Jordy_Kruse: Annemarie, wat is een goede reden om als jongere een bedrijf te starten? En, wat als je ouders al dat gedoe niet ziet zitten?
AnnemarieVGaal: De enige goede reden om een bedrijf te beginnen is omdat je er een enorme passie voor hebt (anders hoef je het niet te doen). En als je ouders het niet zien zitten, dan zul je vaak moeten wachten tot je 18 bent (je ouders moeten namelijk voor je tekenen, bijvoorbeeld voor het openen van een bankrekening voor je onderneming).

AnnemarieVGaal: Kijk trouwens op http://www.kvk18.nl voor geweldige tips over het starten van een onderneming als je nog geen 18 bent.

ayoub_8347: Ik zou graag een bedrijf willen starten, ik heb de motivatie ervoor en alle benodigde inzet, alleen zou ik niet weten in welke branche? Met wat zou ik, 15 jarige jongen een bedrijf kunnen starten?
AnnemarieVGaal: Als je nog niet precies weet in welke branche - dan zou ik zeggen: maak er een project van. Ga werken (bijbaantjes, vakantiewerk) in zoveel mogelijk verschillende branches. Van restaurants en winkels tot fabrieken. Als jij 's avonds met meer energie en ideeën thuiskomt dan toen je 's morgens wegging - dan heb jij je branche gevonden!

chewinggum: Wat voor soort ondernemingen zetten 18minners dan vaak op?
Quicksweex: Ik denk meer iets met internet.
AnnemarieVGaal: Heel verschillend. Zelf investeer ik in http://www.thijl.nl die een bezorgdienst heeft opgezet voor biologische producten, maar ik ken jongeren die geweldige sites hebben, of die gadgets produceren.

nientjuhh: Annemarie, hoe kun je als 13 jarige geld verdienen als je van je ouders nog geen krantenbaan mag?
AnnemarieVGaal: Oppassen, autowassen, klusjes in de buurt, boodschappen doen voor bejaarden ..... keuze genoeg.

MilouV6: Annemarie, ik weet niet wat ik na mijn VWO wil ga doen, het enige wat mij echt leuk lijkt is een kledingzaak. Ik weet alleen niet of het in deze tijd nog slim is om dat te doen, weet u hier meer van? Ik wil mijn vwo niet "vergooien".
AnnemarieVGaal: Ik zou zeker eerst gaan werken in een kledingzaak en dan na een jaar bedenken of je dit echt nog wel zo leuk vindt. Ik zou ook bij verschillende zaken gaan werken en kijken voor welk publiek en welke soort mode je het meeste gevoel hebt.... En je 'vergooit' natuurlijk nooit je VWO. Dat heb je en dat blijf je houden!

Quicksweex: Heb ik trouwens een verzekering nodig voor mijn bedrijf ? Dat vroeg de bank gisteren aan mij.
AnnemarieVGaal: Wat voor soort bedrijf wil je beginnen?
Quicksweex: Ik ben er al mee begonnen het is een webshop in elektronische producten.
AnnemarieVGaal: Als je zelf spullen in voorraad houdt, dan heb je natuurlijk verzekeringen voor schade ed. nodig. En anders (als het buiten jou om geleverd wordt) moet je goed regelen dat de verzender de aflevering 'verzekert' en garandeert (anders ben jij aansprakelijk).

dennis_7059: Annemarie, dingen inkopen en verkopen met winst via o.a. marktplaats, is dat een mooie opstap naar een bedrijfje in de toekomst?
AnnemarieVGaal: Prima opstap, maar doe het wel rustig aan. Begin met spulletjes die je ouders anders zouden weggooien of die in de weg staan en alles wat je verdient investeer je dan in wat betere spullen die je inkoopt .... en zo bouw je je bedrijfje op.

Harr: Ik ben te verlegen om te netwerken. hoe maak ik een goede eerste indruk bij een opdrachtgever?
MilouV6: Goed kleden, en er zijn ook cursussen voor.
AnneliesvandenH: kleren maken de man.
AnnemarieVGaal: Je maakt de beste indruk door goed voorbereid te zijn, goed nagedacht te hebben over wat je wil vertellen of wat je aan te bieden hebt en daarin te geloven en verder ... vooral jezelf te zijn. Op zich kijk ik zelf nooit zo naar kleding die iemand aanheeft.
AnneliesvandenH: Maar als iemand er niet uit ziet zal je ook geen zaken met hem/haar doen? Of wel?
dennis_7059: Wel, als de kwaliteiten van binnen goed zijn :)
hoiii: Natuurlijk wel als hij/zij goede diensten heeft.
AnnemarieVGaal: Hai AnneliesvandenH, iedereen heeft zijn eigen manier van kleding. Ik vind het veel belangrijker dat iemand echte interesse heeft en uitstraalt dat hij of zij zich echt wil inzetten, dan of diegene in een pak komt ..

Ethan: Hoe trek je het beste klanten om gebruik te maken van je diensten, zonder dat je nog ervaring hebt en de connecties hebt in die branche?
AnnemarieVGaal: Hai Ethan, Je krijgt alleen maar goede klanten als je ze verdient. En je verdient je klanten door net iets meer service te geven dan je concurrent, net iets verder te gaan voor je klant of door net een beter product voor dezelfde prijs aan te bieden.
Ethan: Dat snap ik, Annemarie. De vraag is: hoe vind je de klanten zonder dat je nog echt naam hebt?
chewinggum: Reclame maken? Netwerken?
Ethan: Je kan niet netwerken als er geen begin is.
dennis_7059: Advertenties op marktplaats, reclame zo hier en daar op hangen, en dan met geduld het opbouwen :)
AnnemarieVGaal: Klanten moeten je wel weten te vinden - dus als je nog geen naam hebt dan moet je die maken. Zoals chewinggum al zei, reclame maken of netwerken is een goed begin, maar reclame maken kost ook geld. Eigenlijk zou je iets slims moeten bedenken wat geen geld kost en wat iedereen zich herinnert. Bijvoorbeeld tijdens een beurs de voorruiten wassen van de auto's en een briefje onder de ruitenwisser doen (met de complimenten van ...) of zo. Ik noem maar wat.

dennis_7059: Annemarie, is er ook nog een manier waarop we je eventueel een e-mail kunnen sturen ooit? Heb je een site ofzo?
AnnemarieVGaal: Ik ben een beetje lastig bereikbaar omdat ik de hele dag onderweg ben normaalgesproken. Maar ik kom graag nog een uurtje chatten over een tijdje op Scholieren.com.
Micky AnnemarieVGaal: Dat is leuk om te horen! :)

ThomasNeis: Wat voor een risico's lopen mijn ouders wanneer ik een bedrijf start als 17 jarige?
AnnemarieVGaal: Je ouders moeten een juridisch document regelen bij de rechtbank waarbij zij akkoord gaan dat jij zakelijke handelingen doet. Dat betekent dus dat zij verantwoordelijk zijn als jij verliezen maakt ofzo. Stel dat jij een grote order plaatst ergens en je verkoopt niets - dan hebben je ouders een financieel probleem.
ThomasNeis: De handlichting kende ik al ja. Maar bedoel eigenlijk meer in de richting van kinderbijslag enzo. Had gelezen dat deze bij een bepaald inkomen per kwartaal zou komen te vervallen. Zijn er zo nog meer dingen die mijn ouders dan zouden kunnen mislopen.
AnnemarieVGaal: Beste ThomasNeis, het klopt inderdaad dat de kinderbijslag kan komen te vervallen als jij veel verdient. Maar aan de andere kant ... als jij zoveel verdient, en je kunt je eigen kleren en spullen kopen - dan vinden je ouders het vast niet erg dat ze die 300 euro per kwartaal kwijtraken.

ThomasNeis: Bedankt, wat raad u aan wanneer ik (als 17 jarige) een bedrijf zou willen starten met iemand van 22. Wat voor een rechtsvorm is dan het meest handige. Of kunnen we beter 2 losse eenmanszaken starten die elkaar ondersteunen en die later samenvoegen?
AnnemarieVGaal: Hai ThomasNeis, Ik zou me nog niet direct vastleggen met een partner in een BV of een VOF, want je weet nu nog niet wie uiteindelijk de meeste inbreng gaat hebben of de meeste klanten binnenhaalt, of uren erin steekt. Beter is het om los te beginnen en als je uiteindelijk zeker weet dat je met elkaar door wilt - maak er dan een BV van. Liever een BV want bij een VOF blijf je persoonlijk aansprakelijk voor de eventuele schuld als het misgaat. Nadeel van een BV is dat het ingewikkelder en duurder is om op te richten.
ThomasNeis: Dankjewel, hier kan ik mee verder ;).

hesley: Hoe bent u zo goede zakenvrouw geworden?
AnnemarieVGaal: Ik heb tijdens mijn middelbare schooltijd nooit bewust gedacht dat ik zakenvrouw zou willen worden - dat is gewoon zo gegroeid. Ik ben ondernemer geworden omdat ik in mijn eigen plannen geloofde en mijn baas niet. Toen heb ik ze zelf uitgevoerd.

Dolceteamo: Hee Annemarie, net zoals de meeste hier zou ik ook een eigen onderneming/bedrijfje willen beginnen via internet, maar wat is precies nodig om zoiets te beginnen?
AnnemarieVGaal: Hai Dolceteamo, ik zou persoonlijk proberen om zelf te leren om de site te bouwen, want als je moet beginnen om een sitebouwer in te huren - dan is je investering te hoog. Maar voor een internetbedrijf is het natuurlijk vooral zaak om veel bezoekers te krijgen. Dat is de uitdaging.
dennis_7059: Of begin op marktplaats!
AnnemarieVGaal: Ja inderdaad. Via marktplaats kun je ook laten doorlinken naar je eigen site.
Dolceteamo: Via marktplaats, daar heb ik inderdaad iets van gehoord. Dat zou ook een optie kunnen zijn, dank je!

Lucky_Luciano: Beste Annemarie, ik heb een dienst bedacht die best interessant is voor middelbare scholen. Echter, hoe kan ik ze nu het best benaderen en hoe kom ik erachter wat een redelijke prijs is voor mijn product? (Het product bestaat nog niet op deze markt en eigenlijk ook niet op deze schaal op andere markten).
AnnemarieVGaal: Beste Lucky_Luciano, de beste manier om te testen of je prijsstelling goed is, is om een groep (potentiële) klanten te vragen naar wat zij denken dat dit product of deze dienst zou kosten. Dat geeft de eerlijkste uitslag.

Bender: Hoe bouw je een goed netwerk op waar je in de toekomst ook wat aan hebt? (en met netwerk bedoel ik natuurlijk de mensen om je heen, niet direct je klanten maar mensen die je aan klanten kunnen helpen).
AnnemarieVGaal: Bender, een goed netwerk bouw je niet op door visitekaartjes te verzamelen bijvoorbeeld. Een goed netwerk zijn contacten die je onderhoudt, die je kunt bellen, die jou kunnen bellen en dat bouw je een-voor-een uit.
Bender: Waar en hoe vind je mensen waar je op kunt bouwen en waar je wat mee kunt? Zijn er clubjes of verenigingen voor?
Ethan: Bender: simpel: seminars! Mensen met allerlei plannen/ondernemingen/ambities bezoeken seminars om verder te komen met hun ambitie. Mensen staan vooral open voor nieuwe contacten
AnnemarieVGaal: Bender: Ik zou eens naar wat ondernemersavonden in je regio gaan (de Kamer van koophandel weet wel welke er zijn en kijk op internet). Andere ondernemers willen jonge, startende ondernemers graag helpen.

lau25-5: Heb je veel geld nodig om een simpele praktijk op te richten?
AnnemarieVGaal: Hai Lau25-5, Wat bedoel je met een 'simpele praktijk'?
lau25-5: Een dierenartsenpraktijk.
Ethan: Hangt volledig af hoe 'simpel' jij je praktijk wil houden, lau.
lau25-5: 1 dierenarts + 2 assistentes en groot genoeg voor een wachtkamer en operatiekamer.
AnnemarieVGaal: lau25-5: Qua inrichting en apparatuur moet je dan toch al snel denken in de richting van 30 a 40.000 euro.
lau25-5: oke redelijk duur dus, bedankt :D

Somebody!: Hooii, Annemarie, ik ben nu al een grote fan van je omdat je iedereens vragen beantwoord! Superlief dat je mensen wilt helpen bij het opstarten van een bedrijfje! Xxx

DJ_duo_in_oost: Ik ben samen met een vriend een dj bedrijf begonnen en willen dus muziek en licht shows geven op betaling, een drive in show dus. maar we kunnen geen prijzen schema maken en weten niet goed hoe en waar we reclame moeten maken... Kun jij ons helpen? Hoe maak ik goed reclame voor ons bedrijf?
AnnemarieVGaal: DJ_duo_in_oost: Ik zou prijzenschema's en offertes opvragen bij andere DJ-bedrijven. Dan weet je hoe zij hun prijzen opbouwen en wat de concurrentie aanbiedt.

neardo: Hey, ik vroeg me af: als ik VAR heb, mag ik mijn opleiding (kunstvakopleiding) dan tellen als uren die ik in mijn onderneming heb gestoken? Dan zou ik namelijk veel sneller op een VAR-winst uitkomen ipv van alleen een VAR-omzet.
AnnemarieVGaal: Deze vraag kun je het beste stellen aan de belastingdienst, want er zitten zoveel haken en ogen aan de VAR verklaring. maar de belastingdienst beantwoordt alles snel en goed.
Bender: @neardo, je kunt zelfs je studie+boeken als kostenpost opgeven voor je bedrijf gezien deze een direct nut hebben voor het bedrijf. In principe kun je dan de uren daar ook bij rekenen om als ondernemer gezien te worden (maar daar weet je boekhouder als het goed is alles van!) (nee, ik ben niet Annemarie maar toch!).
Ethan: neardo: Een opleiding staat volledig los van je onderneming, tenzij het een eendaagse cursus betreft of iets in die richting.
kopmuntkip: Neardo: Var verklaring moet je gewoon indienen bij de belastinginspecteur en als je niet eens ben met zijn beslissing kan je altijd in bezwaar/beroep enzovoort.

Ethan: Annemarie, ik bezoek vaker seminars van Eelco de Boer om meer te weten te komen over internetondernemen. Een webshopje vind ik alles behalve interessant. Ik ben meer op zoek naar iets groters, een goed concept wat ik goed uit kan werken. Het vereist echter wel tijd en geld - enig idee wat je kan lenen om een concept uit te werken dat bestemd is voor een internetonderneming?
AnnemarieVGaal: Als je echt een groots idee hebt, dan kun je het beste op zoek naar goede investeerders (de kans dat een bank je als startende ondernemer geld leent zonder onderpand is kleiner dan dat je op klaarlichte dag door een meteoriet getroffen wordt !). Kijk bijvoorbeeld bij BAN-Nederland.nl voor goede businessangels.
Ethan: Okay, dank.

dennis_7059: Wanneer moet je belasting betalen als je een bedrijfje begint? Er is toch een bepaald bedrag, dat je maximaal mag verdienen zonder iets te hoeven afstaan?
AnnemarieVGaal: Dat klopt, maar dat is per leeftijd/situatie anders. Ook daarvoor kun je het beste even bellen met de belastingtelefoon.

Jules_P_: Hoeveel moet je je zelf als ondernemer uitbetalen? Wij werken op dit moment gewoon met per uur uitbetaald, is dat slim?
AnnemarieVGaal: Jules_P_: Dat ligt er natuurlijk in de eerste plaats aan hoe goed je onderneming loopt. Als je nog aan het opstarten bent en je hebt nog niet veel klanten dan moet je jezelf een zo laag mogelijk salaris geven (je betaalt namelijk wel gewoon zelf inkomstenbelasting over je eigen salaris).

climbingtiger: Hoi Annemarie van Gaal, ik wil later graag sound designer worden. Is het dan handiger om een eigen bedrijfje op te starten en dat mensen je in kunnen huren, of is het handiger om bij een bestaand bedrijf dat bijvoorbeeld films/games maakt te gaan werken?
AnnemarieVGaal: climbingtiger: Het beste kun je sowieso eerst aan de slag gaan bij een bestaand bedrijf. Maak alle fouten die je kunt maken maar eerst op kosten van een ander (haha)
climbingtiger: :D Maar daarna? Een eigen bedrijf starten of bij een bestaand bedrijf blijven werken? Waarbij verdien je meer? Ik denk bij je eigen bedrijf omdat je dan geen werknemers hebt en dan gaat al het geld dat overblijft naar jezelf.
AnnemarieVGaal: Als je uiteindelijk echt rijk wilt worden, dan moet je ondernemer worden omdat je met een eigen succesvolle bedrijf waarde opbouwt die je verzilvert op het moment dat je je bedrijf verkoopt. Maar .... realiseer je dat de eerste jaren ongelooflijk stressvol zijn en dat je alles wat je hebt kwijt kunt raken. Als ondernemer moet je alle zekerheid laten varen. Maar als je bereid bent om dat te doen dan is het het mooiste dat er bestaat... Als je een succesvol bedrijf bouwt waarvoor jij verantwoordelijk bent ... dan geeft dat een gevoel alsof je over water kunt lopen.
climbingtiger: Oke, bedankt! Ik zie dat de chat word afgesloten, jammer dat ik pas zo laat kon komen, maar ik moest eerst nog naar pianoles.
Bender: climbingtiger: Vergeet niet dat je als ondernemer geen sociale zekerheid hebt, je mag geen gebruik maken van arbeidsongeschiktheidswet, werkloosheidswet, verzekeringen en belastingen moet je zelf betalen, etcetc! Maar, ondernemen is erg leuk, veel uitdaging en ja vaker ook wat meer geld ;-)
Ethan: Jawel, Bender: Je kan je voor allerlei dingen verzekeringen, evenals arbeidsongeschiktswet, WW, etc.
Bender: Ethan, klopt maar die verzekeringen zijn enorm duur omdat het niet meer vanuit de sociale omgeving gaat.
Ethan: Nee hoor. Een verzekering voor arbeidsongeschiktheid/ww is iets van 13 euro per maand.

ri-an-ne03: Ik heb eigenlijk een zelfde soort vraag als climbingtiger, alleen is het bij mij -uiteraard- iets anders. Ik ben veel bezig met fotografie, vooral de fashion kant. Ik krijg veel aanbiedingen van grote modellenbureaus en andere bedrijven die graag met mij zouden willen werken. In hoeverre is het handig om als 16-jarige daar aan de slag te gaan? Zou het niet beter zijn als ik m'n eigen bedrijf zou starten?
AnnemarieVGaal: Klinkt goed! Ik zou ook vooral kennis en ervaring gaan opdoen door je aan te bieden als assistent van top-fotografen - daar leer je het meeste van.
ri-an-ne03: AnnemarieVGaal: Oke! Bedankt :)

Ethan: Wat kost het om een boek (roman) uit te geven?
AnnemarieVGaal: Als je een uitgever vindt die jouw boek interessant vindt, dan kost het helemaal niets. De boekenuitgever geeft het boek uit en verspreidt het en jij krijgt de royalties (meestal 20% van de prijs ex BTW ex korting).
Ethan: Hm, interessant. Thanks.

Anne_8951: Mevrouw Van Gaal welke opleiding heeft uw gedaan?
AnnemarieVGaal: Anne_8951: Ik heb zelf alleen middelbare school gedaan (VWO) en daarna nooit meer een studieboek ingekeken.. .

Pioen: Annemarie, ik heb geen vraag maar wil wel even zeggen dat je mij hebt gemotiveerd via het programma dubbeltje op zijn kant om mijn financiële problemen aan te pakken. Ik ben nu bijna uit de schulden!
AnnemarieVGaal: Pioen: Super! Daar doe ik het voor. Heel veel succes verder.

AnnemarieVGaal: Fijne avond jullie allemaal!
dennis_7059: Fijne avond hè Annemarie!
Micky AnnemarieVGaal: Hartstikke bedankt voor uw tijd en alle adviezen!
ikkkkkk: dank u wel, u ook.
Pioen: dag Annemarie!
Atsie (G): Zelfde !
ri-an-ne03: Tot ziens! En fijne avond :)