Vulkanen

Alfred Wegener, een revolutionaire meteoroloog! De één gelooft dat er goden op de top huizen, de ander dat Atlantis eraan tenonder ging. De één laat er het leven bij, de ander plukt er de vruchten van. Is het een wonder dat vulkanen zo’n magische aantrekkingskracht hebben? Vulkanen hebben de mens altijd enorm gefascineerd. Ze hebben een ongelofelijke kracht, ze sissen en rommelen, blazen moeiteloos vuurfonteinen de hemel in en laten as als regen uit de lucht komen. Aan de ene kant zijn we bang voor het reusachtige en vernielende geweld, aan de andere kant maken vulkanen ook veel indruk op ons, omdat ze door de gloeiende hete lava hele stukken land in een mum van tijd kunnen veranderen. Hoe ging men hier vroeger mee om, en hoe nu? Er zijn de afgelopen eeuwen al heel wat theorieën geweest over het ontstaan en de werking van vulkanen. Ik zal de theorieën van Aristoteles en Wegener behandelen en ook toelichten hoe er nu over vulkanen gedacht wordt en mee omgegaan wordt. Ook zal ik uitleggen hoe er in de toekomst waarschijnlijk met vulkanen omgegaan zal worden. Enkele geleerden uit de oudheid probeerden erachter te komen hoe vulkanen veroorzaakt konden worden, als het niet het werk was van boze geesten. Eén van hen was de Griekse filosoof Aristoteles. Hij beweerde dat het aardoppervlak bezaaid was met spelonken, die de winden opzogen. Deze werden dan verhit door grote vuren en vervolgens weer uitgespuwd, waardoor de vulkanen ontstonden. Pas later kwam men erachter dat dit niet de waarheid kon zijn. Na jarenlang onderzoek kwam de Duitse meteoroloog Alfred Wegener (1880-1930) tot de volgende conclusie, met betrekking tot het ontstaan van vulkanen: (http://users.skynet.be/jovanis/epm0002.htm, geschreven door Guido Verleye) “In het binnenste van de aarde is het verschrikkelijk heet. De aardkern heeft een temperatuur van ruim 4000°C. Deze bestaat uit ijzer, daaromheen zit de aardmantel. De aardmantel is gloeiend heet, vloeibaar gesteente. De aardkorst is een dun laagje harde steen. Waar de aardkorst heel dun is, komt het vloeibare gesteente dicht bij het oppervlak. Daar is een magmahaard. Uit de kraterpijp van een vulkaan spuit het magma naar buiten. Als magma uit de aarde komt, heet het lava. De vloeibare lava stroomt over de hellingen van de vulkaan. Als lava afkoelt, stolt het tot harde blokken steen, bijna zwart van kleur. Bij een vulkaanuitbarsting wordt er ook as en klodders lava door de lucht geslingerd, vaak kilometers hoog. Deze heten vulkanische bommen en kunnen soms net zo groot zijn als vrachtwagens. De aardkorst lijkt wel een legpuzzel, hij bestaat uit schollen: grote stukken aardkorst verdeeld door scheuren. De schollen zijn ongeveer 40 kilometer dik. Waar de schollen uit elkaar schuiven komt lava uit de aardkorst, bijvoorbeeld IJsland. Waar de schollen botsen, ontstaan zware aardbevingen en hevige vulkaanuitbarstingen, bijvoorbeeld in Indonesië en Zuid-Italië. Als voorbeeld in Indonesië noemde hij de Krakatau in 1883. Omdat de Krakatau in zee tot uitbarsting kwam, ontstond er een vloedgolf van wel 22 meter hoog. Hierdoor zijn er ruim 36.417 mensen verdronken, ook zijn schepen tientallen kilometers ver op het land teruggevonden”. Tegenwoordig wordt er nog steeds van de theorie van Alfred Wegener gebruik gemaakt. Met name door vulkanologen, deze mensen houden zich bezig met het voorspellen van vulkaanuitbarstingen. Een groot verschil met vroeger is, dat men zich nu gaat richten op het voorspellen van vulkaanuitbarstingen en niet zozeer op het ontstaan van dit natuurverschijnsel. Er zijn 2 hulpmiddelen die gebruikt kunnen worden voor voorspellingen, namelijk: de seismograaf, een apparaat waarmee aardschokken gemeten kunnen worden, hoe dichter de magma bij het aardoppervlak komt, hoe meer en hardere schokken merkbaar zijn. Het tweede hulpmiddel: satellieten, hiermee worden veranderingen in de aardbodem in de gaten gehouden en kunnen mensen op tijd geëvacueerd worden, mochten de veranderingen te sterk zijn. Over de toekomst is men nog niet echt duidelijk, wel worden de technieken die er nu zijn waarschijnlijk wel verbeterd/aangevuld en wie weet wordt er wel iets magnifieks uitgevonden, waardoor vulkaanuitbarstingen heel goed voorspeld kunnen worden. Dus, zonder de ideeën van Aristoteles en met name Alfred Wegener had men het nu waarschijnlijk heel moeilijk gehad met het voorspellen van vulkaanuitbarstingen. Dankzij Wegener is er een goede basis gelegd en wordt het tegenwoordig nog duidelijker door het gebruik van seismografen en satellieten, waardoor goede voorspellingen gedaan kunnen worden. Hoe het in de toekomst zal gaan, is moeilijk te zeggen, waarschijnlijk verbeteringen t.a.v. de huidige hulpmiddelen. Dankzij de theorie van Alfred Wegener kunnen er nu goede voorspellingen gedaan worden, op deze man mag men trots zijn!