Auteur: Louis Couperus
Titel: de stille kracht
Uitgever: Wolters-Noordhoff
Plaats van uitgave: Groningen
Jaar van uitgave en druk: (eerste druk 1900)
Aantal bladzijde: 175
Genre: psychologische roman
Literaire stroming: naturalisme

Samenvatting

Het verhaal gaat over de resident van Laboewangi, genaamd Otto van Oudijck. Hij woont samen met zijn tweede vrouw Léonie en vier kinderen op het land. Hij is erg druk met zijn werk en kan het niet goed vinden met zijn regent. Hij merkt niet dat Léonie hem bedriegt met vele mannen, waaronder ook haar stiefzoon Theo en de aantrekkelijke Addy. Addy heeft ook wat met de dochter van Otto. Het eiland wordt geteisterd door iets wat de bewoners “de stille kracht” noemen. Het gaat hier om een kracht die er voor kan zorgen dat de Nederlanders weggaan van het eiland. Als Otto op een dag een regent ontslaat, omdat deze zich onbeschoft gedroeg op een feest, vertellen de bewoners dat de stille kracht hem zal pakken. Eerst gelooft de familie hier niets van, maar als er vreemde dingen gebeuren in het huis, vlucht iedereen weg. Iedereen vertelt Otto dat dit komt door de regent, en als hij de regent dan een waarschuwing geeft stoppen de rare gebeurtenissen en iedereen komt weer terug. Een tijdje later komt Otto achter het verraad van Léonie met Addy. Om haarzelf te redden vertelt Léonie dat Addy alleen bij haar was om de hand te vragen van Doddy. Van Oudijck is hier tevreden mee en laat Doddy gaan. Dan lijkt alles weer goed te gaan, maar dan komt Otto erachter dat Léonie vreemdgaat. Ze scheiden en Léonie vertrekt naar Europa samen met de twee jongste kinderen. Ook Theo gaat weg, omdat hij een baan heeft gekregen. Otto besluit te stoppen met werken en vertrekt. Dan zoekt Eva Eldersma hem nog een keer op. Zij is de vrouw van een van de belangrijkste medewerkers van Otto. Hij blijkt nu ergens te wonen met een Javaanse vrouw. Na een tijdje te hebben gepraat nemen ze afscheid en dan zien de een man met een wit pak die Addy en Doddy al een keer had achtervolgt. De stille kracht, die ervoor had gezorgd dat Otto zijn macht verloor, is weer terug.

Personages

De belangrijkste personen in het boek zijn Otto, Léonie, Theo en Doddy Oudijck, Addy de Luce, Eva Eldersma en Raden Adipati Soerio Soenario.


Otto van Oudijck is een nuchtere man van 48 jaar. Hij is resident en is net als alle andere Nederlanders alleen maar bezig met zijn werk. Hij weet namelijk dat hij nog maar een paar jaar moet werken en dan kan hij met pensioen en dan pas begint zijn leven. Hij is getrouwd met Léonie van Oudijck, maar heeft 4 kinderen bij zijn eerste vrouw gekregen. Hij houdt zielsveel van Léonie en heeft veel vertrouwen in haar. Hij kan nauwelijks geloven dat Léonie vreemd gaat. Hij gelooft ook niet in de stille kracht en zoekt met zijn verstand steeds verklaringen voor de dingen die gebeuren in het huis. Op het einde van het boek gelooft hij er wel in en weet hij dat hij alles had gedaan om het te stoppen, maar dat er niets tegen te doen was.
Léonie van Oudijck is de tweede vrouw van Otto. Ze is 30 jaar oud en heel aantrekkelijk. Ze is heel egoïstisch. Ze heeft relaties met Theo en Addy en doet haar plichten niet die horen bij het zijn van een residentsvrouw. Zoals het organiseren van feesten en recepties.

Theo van Oudijck is 23 jaar en de oudste zoon van Otto en verveelt zich op het eiland. Hij heeft een relatie met zijn stiefmoeder en wordt heel boos op haar als hij erachter komt dat ze ook een relatie heeft met zijn vriend Addy.

Doddy van Oudijck is 17 jaar en de dochter van Otto. Ze is lief en aardig en is heel erg verliefd op haar eerste liefde Addy. Ze is dan ook heel blij dat ze gaat trouwen met hem en vertrekt dan met hem.

Addy de Luce is een vrouwenversierder. Hij heeft vele relaties en vindt dat geweldig. Zijn naam betekent ook verleider. Hij is eerst geschokt dat hij moet trouwen met Doddy maar na een tijd accepteert hij het en denkt hij dat het zijn straf is voor de relatie met Léonie.

Eva Eldersma is de vrouw van een van de werknemers van Otto en een goede vriendin van Otto. Ze verveelt zich op het eiland en om de tijd te verdrijven neemt ze allerlei taken van Léonie over. Haar man moet altijd heel hard werken en ze wordt daar soms heel boos door.

Raden Adipati Soerio Soenario is de regent van Laboewangi. Zijn band met Otto is niet goed. Otto vindt dat hij niet verantwoordelijk is, omdat zijn broer, die ook regent is, het geld van hun familie verdobbelt. Als Otto dan zijn broer ontslaat gaat hij ervoor zorgen dat Otto het heel moeilijk krijgt, omdat Adipati vindt dat het niet zijn schuld is.

Ruimte en tijd

Het hele verhaal speelt zich af op het eiland Java, in Nederlands Indië. Het grootste gedeelte in het huis van Otto en een deel op feesten in de omgeving. Het speelt zich af aan het einde van de 19e eeuw. De vertelde tijd is ongeveer een jaar. Alles speelt zich af in chronologische volgorde en er zijn een paar flashbacks.

Perspectief

Het boek is geschreven in een auctoriaal perspectief. Het is helemaal in de verleden tijd geschreven en de lezen krijgt de gevoelens van alle personages in het boek te weten.

Stijl

Het taalgebruik in het boek is erg ouderwets. Dit maakt het moeilijk om te lezen. Ook staan er veel Indische woorden in. Deze zijn aan de onderkant van de bladzijde wel vertaald. Ze maken het moeilijker om het boek te lezen maar maken het wel bijzonder.


Thema

Het thema van het boek is het mislukken van het strijden tegen het lot. Otto probeerde alles te doen om te strijden tegen de stille kracht, maar hij kreeg het niet voor elkaar om ervan te winnen. Dit kwam omdat de stille kracht altijd wint en er niets tegen te doen valt.

Motieven

Het boek bevat meerdere motieven, de belangrijkste zijn:
· het verschil tussen oost en west, dit heeft te maken met de verschillen tussen de Nederlanders uit het westen, die nuchter zijn en niet geloven in dingen zoals de stille kracht. En aan de andere kant de bewoners van Laboewangi die er bang voor zijn.
· overspel, en dan vooral het overspel van Léonie die haar het grootste deel van de dag bezighoudt
· geheimzinnigheid, de stille kracht is heel moeilijk te begrijpen en het is heel geheimzinnig wat het betekent bij de Nederlanders. Ook de geheimzinnige dingen die gebeuren in het huis spelen een grote rol in het verhaal
· verveling, alle Nederlanders vervelen zich op Java. Ze zoeken allemaal naar een manier waarop ze zich bezig kunnen houden. De meeste mannen gaan daarom heel hard werken. En de vrouwen moeten wat ander verzinnen. Dit kan ook verklaren waarom Léonie overspel pleegt. Zo heeft ze iets om over na te denken. Wat wel opvalt is dat aan het einde van het boek Otto juist wil ontsnappen aan het drukke leven en juist weg gaat om zich mee te kunnen vervelen.
In het boek zit ook een leidmotief, namelijk de witte hadji. Deze persoon komt vaak voor in het boek en is het symbool voor de stille kracht. Een hadji is namelijk een moslim die de bedevaartstocht naar Mekka heeft volbracht. Het staat voor moslim en het grootste deel van de bewoners is ook moslim.


Titelverklaring

De stille kracht slaat op de tegenwerking die Nederlanders ondervinden in Nederlands Indië. De kracht wordt stil genoemd omdat niemand bekent dat hij de Nederlanders tegenwerkt. Zo zorgen de Indiërs ervoor dat niemand de schuld krijgt voor wat er gebeurt. De onderliggende gedachte hierbij is dat de kleine groep machtige Nederlands weg te jagen is doordat de Javanen samenwerken als een grote groep.

Beoordeling

Toen ik het boek aan het lezen was vond ik het niet goed. Ik ergerde me aan de ouderwetse schrijfstijl en de vele Javaanse woorden. Ook vond ik het verhaal niet erg spannend. Zo kwam de scène waar Léonie in de badkamer werd bespoten met bloed heel onwerkelijk. Ook het eind vond ik wat slap: de stille kracht had gewonnen en iedereen was met een nieuw leven begonnen. Maar toen ging ik nadenken over de betekenis van het boek. Ik begreep dat het de bedoeling was van de schrijver om je te laten geloven dat het nogal onmogelijk was dat het gedaan was door echte mysterieuze krachten. Toen zag ik het boek heel anders. Daarom vind ik het boek toch heel mooi, al vind ik het jammer dat ik dat zo niet zag tijdens het lezen.