Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2021
• 240 pagina's
• Uitgeverij: Orlando

Flaptekst

Eerste zin

Er liggen twee wolven en een vos op mij. De vos is er eentje uit een kinderboek. Een klassieker: oranjebruin met een staart voorzien van een wit uiteinde. Sommige mensen, met name bontliefhebbers, vinden een zilvervos mooier. Ik niet. Een zilvervos lijkt te veel op een mislukte hond. De wolven zijn lichtbruin met lange, grove haren. Niet heel aaibaar. Alleen van een afstand zien ze er zacht uit. Uit de geur maak ik op dat ze alle drie al een tijd dood zijn

Samenvatting

De 25-jarige Nadia Smits is op bezoek bij een zweverig type therapeute Ariane, die haar in een soort extase brengt, waarin ze haar voorouders kan zien. Ze gaat naar huis en vertelt tegen de man met wie ze onder één dak woont, maar met wie ze  zoveel mogelijk seks heeft,  dat de bijeenkomst ook over haar Marokkaanse vader ging die ze feitelijk nooit heeft gekend. Omdat ze zich schaamt voor haar Marokkaanse afkomst, noemt ze zich half-Spaans. Reyn stimuleert haar d'r vader (die ook in Amsterdam woont) op te zoeken. Haar vader heeft  zijn vrouw  na de bevalling in de steek gelaten. Haar moeder is niet enthousiast, wanneer ze haar opbelt en die mededeling doet. Maar haar vader die al jaren geleden een tweede gezin heeft gesticht, reageert hartelijk.

Na de eerste ontmoeting nodigt hij haar ook uit voor een familiebezoek. Bij die Marokkaanse familie ervaart Nadia de rituelen van een Marokkaans gezin (ze moet mee helpen koken en scherp gekruid eten wegslikken). Ook vraagt men of ze met kerst mee wil naar de familie in Marokko. Reyn vindt dat nog niet zo gek.

Hij en een vriend Fredje doen een triootje met Nadia. De seks wordt expliciet beschreven. Nadia vindt het geweldig. Kort daarop betrekt ze een eigen huis, maar Reyn komt regelmatig langs wippen, ook in letterlijke zin. Hij enthousiasmeert Nadia om Marokko toch een keer te bezoeken. Hij wil wel met haar  meegaan. Nadia's vader belt haar regelmatig op, maar heeft dan vaak kritiek op haar en een warm contact is er nog steeds niet.

In het voorjaar daarna vliegen ze naar Marrakesh. Bij de douane krijgt Nadia een paar problemen. o.a. omdat ze geen Marokkaans paspoort heeft  Ze liegt de beambte voor dat haar vader dood is. Marrakesh  valt Nadia vies tegen, ook in letterlijke zin. Eten op straat is vies en de mannen daar doen seksistisch. Nadia gaat mee op een trektocht, maar lichamelijk is dat zwaar voor haar. Wel praat ze met de gids over diens vader-zoonproblemen. De tweede dag gaat ze niet mee en dat is maar goed ook, want dat is een nog zwaardere fysieke  opgave. 
Haar vader wil maar dat ze haar familie (zijn broer) bezoekt. Maar ze gaan eerst door naar Casablanca. Nadia voelt zich een ontheemde: een vrouw tussen twee culturen. In gedachten voert ze gesprekken met haar vader (cursief in de roman gedrukt). Ze gaan vooral over de Marokkaans identiteit. Vader skypt weer met Nadia en steeds levert hij kritiek op Nadia's gedrag.

Uiteindelijk gaan ze toch naar familie in Tanger. Ze worden door de broer van haar vader gastvrij ontvangen, maar er ligt wel weer druk op haar. Haar vader skypt en levert weer kritiek. Een tocht door de gevaarlijke Medina van de stad gaat onder leiding van een neefje die Nadia niet kan verstaan.
Nadia kent namelijk te weinig Spaans om zich goed verstaanbaar te maken. Reyn voert  meestal het woord. De familie gaat ervan uit dat ze langer zullen blijven, maar Nadia en Reyn willen meer van het land zien en zeggen dat ze naar Fez doorreizen. Vlak voordat ze weggaan, krijgt Nadia een envelop met een brief van Imane, de onderdanige vrouw van haar oom. Maar die kan ze niet lezen, want hij is in het Berbers opgesteld. Bij toeval ontmoeten ze in Fez een Engels echtpaar dat zich in Marokko heeft gevestigd. Het zijn oude hippies en ze zijn erg gastvrij. Theo laat de brief vertalen door een collega. Uit de brief blijkt dat Nadia's vader het vroeger allemaal heeft gedaan onder de druk van de familie. 
Nadia voelt zich nu bevrijd: ze heeft zelf geen schuld aan haar vaders verdwijning; ze blijft echter een vrouw tussen twee culturen, maar het meest voelt ze zich Nederlands.

Ze reizen door naar het woestijnstadje Merzouga, waar je een kamelentocht door de Sahara kunt maken. Maar het wordt er één met dromedarissen. In de woestijn overnachten ze in de buitenlucht. Reyn zegt dat hij zich steeds meer aangetrokken voelt tot Nadia en zij beseft dat ze eigenlijk geen betere en empathische man kan krijgen. Ze besluit de brief van Imane te verbranden met de aansteker van haar gids.

Personages

Nadia Smits

Nadia is een kind van een Nederlandse moeder en een Marokkaanse vader die ze echter nooit gekend heeft, omdat hij na de zwangerschap weggegaan is. De jonge Nadia heeft een schaamtegevoel over haar afkomst. Ze zegt altijd dat ze half-Spaans is, want over Marokkanen hoort ze in haar omgeving niet veel goeds. Ook voelt ze zich er onbewust schuldig aan dat haar vader na de geboorte is weggelopen. Dat zorgt er o.a. voor dat ze seks als middel tegen mannen inzet. Ze woont in bij Reyn als huisgenoot, maar hij is ook "the dick on demand." Als de roman begint, is Nadia vijfentwintig jaar. Reyn probeert haar wel te stimuleren contact te zoeken met haar vader en later ook samen met Nadia een reis naar Marokko te maken. Nadia is een vrouw tussen twee culturen. Het meest voelt ze zich een Nederlandse, de Marokkaanse rituelen en plaatsen trekken haar niet echt. De ontvangst door de Marokkaanse familie is echter hartelijk, maar ze voelt zich niet helemaal vrij. Toch levert het bezoek aan de familie in Tanger de oplossing van Nadia's grote vraag. In een brief van haar tante Nadia leest ze wat er vroeger is gebeurd. Dat geeft haar een bevrijdend gevoel. Ook beseft welke goede eigenschappen Reyn heeft. Ze gaat steeds meer voelen voor hem als de man die in haar leven rust kan brengen.

Nadia's vader

Als Nadia haar vader opbelt om contact te leggen, reageert hij hartelijk. Zelf heeft hij dat al die jaren nooit gedaan. Ze gaan wat drinken en hij nodigt haar meteen uit om bij de familie op bezoek te komen. Hij wil Nadia meteen dingen opleggen die ze moet doen en hij oefent ook druk uit op hara om met Kerst meet te gaan naar Marokko. Dat doet ze niet en wanneer ze wel afreist, hebben ze contact via skype. Ook dan probeert hij invloed op haar uit te oefenen. Hij uit ook steeds kritiek op wat ze doet en vertelt haar wat ze moet doen. Daardoor ontstaat er geen warm contact. Uit de brief van zijn schoonzus Imane blijkt dat er vroeger vanuit de familie veel druk op hem is uitgeoefend om zijn Nederlandse vrouw te verlaten.

Reyn

Reyn is aanvankelijk alleen de huisgenoot van Nadia. Maar hij is wel "the dick on demand." Reyn is een erg aardige jongen die uit een intelligent milieu. Nadia is erg op seks belust. Reyn is een intelligente man die Nadia van goede adviezen voorziet. Zoals "neem contact op met je vader", of "Laten we naar Marokko gaan om je familie te bezoeken." Ook kan hij in Marokko goed Overweg met de familie. Hij lijkt erg extravert. Voor Nadia vervult hij een vaderrol. Ze ziet in hem steeds meer de man die haar beschermt, adviseert en terecht wijst. Hij wordt verliefd op Nadia en eigenlijk ziet ze hem ook wel zitten. Door het open einde komen we dat niet te weten.

Quotes

"Ariane kijkt me indringend en nieuwsgierig aan. ‘Ik zie jou en jouw licht. Je bent hier niet zomaar. Je staat klaar voor iets groots. De tijd om tekens van boven te ontvangen is aangebroken,’ zegt ze serieus en op zachte toon. Ze lacht naar me. Bemoedigend of troostend, dat laat zich lastig interpreteren. ‘Je bent een godin, maar er zit nog een laatste blokkade. Die moet eerst weg.’" Bladzijde 11

"Ik ben al acht jaar de deur uit, maar heb nog nooit een legale, eigen verblijfplaats gehad. Ook nu woon ik weer los-vast. Dit keer met een huisgenoot, Reyn. Ik heb geen relatie, maar heb seks met wie voorhanden is en met Reyn als er verder niemand voorhanden is. Hij is mijn dick on demand." Bladzijde 12

"Dat is mijn lot: nergens passen. Dat heb ik maar te dragen. Ik weet ook niet hoe. En waar ga ik heen als er oorlog uitbreekt?"" Bladzijde 187

"Ik ben gewoon voor altijd vaderloos. Later word ik een vrouw zonder vader en als ik ooit kinderen krijg worden zij kinderen van een vrouw zonder vader en zij kinderen zonder opa. Ik kan zijn naam wel invullen in de stamboon die je altijd ziet staan in zo'n babyalbum, maar het is niet meer dan een holle frase." Bladzijde 115

"Je hebt het maar geflikt, mevrouw Smits. De waarheid waar je naar op zoek was, heb je gevonden. En eigenlijk ging het best makkelijk." Bladzijde 225

Thematiek

Vatersuchmotiv

Het thema om naar een afwezige vader te zoeken is een klassiek literair motief. Het wordt al beschreven in de klassieke oudheid en ook in de Middeleeuwse literatuur (Abele spel Esmoreit) komt het thema voor. Nadia wil weten wie haar vader was en vooral waarom hij na haar geboorte haar moeder in de steek gelaten heeft. Ze lijdt eronder met een soort bindingsangst. Haar relatie met mannen wordt bepaald door seksualiteit. Ze heeft een huisgenoot met wie ze geen relatie heeft, maar wel regelmatig seks. Als ze vijfentwintig jaar is, zoekt ze op aanraden van haar huisgenoot weer eens contact met haar vader. Maar er blijft een grote afstand tussen hen: er is geen sprake van een warm contact. Er ontstaat daardoor zeker geen suikerzoet "Spoorloos"-verhaal. Reyn stimuleert haar naar Marokko af te reizen en de familie van haar vader te bezoeken. Met al zijn voor-en nadelen van zo'n reis komt het uiteindelijk wel tot een oplossing van het probleem van Nadia. O.a. door de brief van haar tante Imane komt Nadia achter het ware verhaal van haar vader en dat bevrijdt haar van haar 'trauma.'. Deze queeste naar haar vaders motivatie heeft dus voor haar een bevrijdend einde gekregen.

Motieven

Seksualiteit

Seks is voor Nadia Smits een middel om mannen in haar macht te kunnen krijgen. Ze heeft dan ook met veel mannen seks. Met haar huisgenoot Reyn, met wie ze geen relatie heeft, heeft ze wel de meeste seks. Maar ze deinst ook niet terug voor een triootje met Reyn en zijn vriendje Fred. Bovendien wordt seks, geil zijn, lustbeleving in de roman allemaal expliciet verteld.

Liefdesrelatie

Nadia en Reyn krijgen in de loop van hun reis naar Marokko toch wel een liefdesrelatie. Ze waren eerst huisgenoten van elkaar, (weliswaar met een sterke seksuele component) maar door het avontuur in het land van haar vader zien ze van elkaar de sterke kanten. Nadia kan inzien dat ze eigenlijk geen betere man zou kunnen krijgen. Eigenlijk is op een subtiele manier een liefdesrelatie tussen Reyn en Nadia ontstaan. In een radio-interview wordt gesproken over "een slow romance." Hoewel een open einde, ligt het in de lijn der verwachting dat ze samen iets kunnen krijgen.

Cultuurverschillen

Nadia geeft telkens aan dat ze eigenlijk nergens bij past. Ze is een vrouw tussen twee culturen. Ze is door de afwezigheid van haar vader vooral Nederlands opgevoed. Als ze later toenadering zoekt tot haar vader, wil die graag dat ze een Marokkaanse identiteit krijgt (bij het bezoek aan zijn familie in Amsterdam) en de controle die hij bij de reis van Nadia en Reyn wil houden. Haar vader wil ook dat ze op haar leeftijd een vaste relatie met een man heeft.

Familiebetrekkingen

Als Nadia vijfentwintig jaar is, zoekt ze contact met haar vader die haar na de geboorte verlaten heeft. Hij nodigt haar meteen uit om bij zijn gezin in Amsterdam te komen. Ze maakt kennis met haar stiefzusjes. Die vinden haar wel leuk en ze wordt meteen in hun kring opgenomen. Ze willen ook dat ze meegaat met kerst op familiebezoek in Marokko. Dat gebeurt niet. Maar ze gaat in het voorjaar daarna met haar huisgenoot Reyn naar het vaderland van hara vader. Ook daar is de familie heel hartelijk, maar aan de andere kant dringen ze zich nadrukkelijk op. De positie van de vrouw in het gezin is die van een onderdanige. Ze willen ook dat ze langer blijven, maar Reyn en Nadia willen nog graag meer van het land zien. Bij hun vertrek uit Tanger krijgt Nadia een brief van haar tante waarin het geheim van haar vaders beslissing wordt beschreven.

Geheim

Nadia's vader is na de geboorte van Nadia vertrokken. Nadia weet niets over de oorzaak van zijn vertrek en de eerste jaren van hara leven geeft ze zichzelf de schuld van zijn vertrek. De brief van Imane aan het einde van het familiebezoek in Tanger onthult het geheim. Het verhaal staat eerst nog in het Berbers, maar wanneer dat wordt vertaald, is het einde van de zoektocht voor Nadia opgelost.

Schaamtegevoel

Nadia voelde in haar jeugd schaamte over haar afkomst. Over de Marokkanen werd in Amsterdam in haar jeugd niet positief gesproken. Daarom vertelt ze op school alleen maar dat ze half-Nederlands en half-Spaans is. Over Spanjaarden werd in haar jeugd positief gesproken: het was een prettig vakantieland en Spanjaarden zijn geen criminelen.

Motto

"Degenen die het moeilijkst zijn om lief te hebben, hebben het het hardst nodig."
- Socrates- 

Een tweede motto is een song van Florence & The Machine - "Dog days are over."
Je kunt die beluisteren op You Tube (zie bij de bronnen hieronder)

Happiness hit her
like a train on a track
Coming towards her stuck
still no turning back
She hid around corners
and she hid under beds
She killed it with kisses
and from it she fled
With every bubble she sank with her drink
And washed it away down the kitchen sink 

Een derde is een vertaling van een gedicht van Rupi Kaur uit haar bundel "Thuis in mezelf."
"Hoor  je  de vrouwen die mij voorgingen 
vijfhonderduizend stemmen
schallen door mijn keel
alsof dit podium steeds voor hen gebouwd is
ik weet niet welke delen van mezelf zijn
en welke delen zij
zie je dat ze bezit nemen van mijn geest
mijn ledematen losschudden
om alles te doen
waar ze niet toe in staat waren
toen ze leefden.."

Alle drie zijn het toepasselijke motto's bij de inhoud van de roman en verwjzen naar de problematiek waarmee Nadia worstelt.

Opdracht

Voor Roeland, Louise en Josselien 

(dit zijn respectievelijk echtgenoot en twee dochters)

Titelverklaring

De vos speelt een belangrijke rol in de roman. Al in de eerste zin komt het woord 'vos' voor. Nadia is bij de therapeute en de huiden van wolven en vossen liggen op haar.
In het dagelijkse leven woont ze bij Reyn die eigenlijk Reinaert heet. Zijn vrienden noemen hem daarom "Vos." Het is een slimme jongen die uiteindelijk (na de Marokkaanse reis) Nadia wel in zijn greep krijgt. Aanvankelijk zijn ze alleen maar huisgenoten die overigens wel seks met elkaar hebben. Later krijgen ze genegenheid  voor elkaar.

Een directe verwijzing naar de titel van de roman is het spel dat Reyn en Nadia spelen, 'De Vossenjacht'. Daarbij is de vos zowel jager als prooi. Op blz.71 staat:"We spelen vossenjacht. Ken je dat? Ik ben een vos, jij nu ook een vos. We jagen op elkaar. Degene die als eerste de ander te pakken heeft moet een massage geven van minstens een half uur met een "happy end."  Nadia is zowel jager als prooi naar resp. van de waarheid.

Structuur & perspectief

De roman wordt onderverdeeld in 16 genummerde hoofdstukken zonder titel. Aan het woord is de 25-jarige half-Nederlandse, half-Marokkaanse  jonge vrouw Nadia Smits.Ze gaat op zoek naar haar vader die ze nooit gekend heeft. Ze vertelt in de ik-vorm  en het meeste van de tekst staat in de o.t.t.
Eigenlijk is het een chronologische roman, waarbij Nadia wel terugkijkt op haar jeugd. Maar het verhaalheden betreft de ontmoeting met haar vader en de reis naar Marokko die ze met huisgenoot Reyn onderneemt.
Uit dagblad interviews (zie de bronnen hieronder) blijkt dat Racheda  haar eigen verleden, afkomst en vader-dochterrelatie heeft beschreven. Maar ze heeft er wel degelijk fictie van gemaakt. 

Decor

Het verhaal speelt zich af in Amsterdam, waar het de hoofdstukken over Nederland (hoofdstuk 1-9) betreft. In hoofdstuk 10 gaan Nadia en Reyn naar Marokko: ze bezoeken achtereenvolgens de steden Marrakesh, Casablanca, Tanger, Fez en Merzouga.

Wat de tijd betreft, kun je niet veel opmaken uit de tekst. Het is een modern en actueel verhaal in de 21e eeuw.  De reis die Reyn en Nadia ondernemen  is in het voorjaar. Ze blijven er een vakantie lang. Dat is de periode die in hoofdstguk 10-16 wordt beschreven. De vertelde tijd ervóór is ongeveer een half jaar. 

Stijl

Racheda Kooijman schrijft in een vlotte, vertellende stijl. die niet lastig te begrijpen valt. Ze schrijft ook  pakkende metaforen. Opvallend voor de hedendaagse roman is wel dat ze zeer expliciet over het seksuele leven en handelingen van Nadia schrijft. Nadia neemt bepaald geen blad voor de mond, als ze over haar  geslachtsdelen en seksuele activiteiten  vertelt. Maar ze gebruikt daar dan meestal wel een vorm van humor bij.
Twee voorbeelden: 
(vgl. blz. 28 : "De huur moet voor de laatste van de maand zijn overgemaakt. Op te laat overmaken volgt een boete die ik in natura moet voldoen. Ik heb vorige maand de huur expres te laat overgemaakt. Reyn bepaalde dat ik me van achteren moest laten nemen op zijn tafelvoetbaltafel. De roodgekleurde aanvallers van de tegenpartij prikten met hun emotieloze hoofden in mijn borsten. Ik denk dat ik deze maand de huur weer te laat ga overmaken."
(vgl.blz. 32: "De een gebruikt veel drugs, de ander drinkt zich een slag in de rondte, ik neem een neukverdoving. En zo hebben alle gehavende mensen wel iets. Reyn is niet gehavend, hij doet het omdat het lekker is."
Heel expliciet beschrijft Nadia haar triootje seks met Reyn en zijn vriend Fred.(blz. 82-86). Die gaan voor deze samenvatting iets te ver om op te nemen.

Enkele metaforen:
(blz. 36 : "Die afwezige vader  was de bal in mijn zwembad. Ik bleef hem maar onder water duwen. Het wordt tijd om 'm uit het water te vissen. Ballen in zwembaden werken niet. Leren ballen gaan rotten en plastic ballen gaan lek en raken vervolgens verstrikt in het filter van je zwembad waardoor je hele zwembad vervuilt.")
(blz. 99: "Niets laat zich meer wegdrukken. Zoals gedachten die zich niet laten wegdenken. Van die gedachten die ook pijnlijk zijn, maar dan van gêne in plaats van verdriet. De mate waarin ze je overvallen is hetzelfde, alleen het buikgevoel is anders. Daar waar de bal van verdriet een weg naar je oogballen weet te vinden gaat de bal van gêne linea reacta je hersens in om het beeld van de ongewenste gedachte zo scherp mogelijk op je netvlies te projecteren.")

Slotzin

De kleur van de vlammen is hetzelfde als de kleur van de zon die aan het opkomen is., Als de vlammen mijn vingers dreigen te raken, laat ik hem vallen. Het kleine beetje vuur dat smeult, doof ik met een dikke klodder spuug. Op dit graf hoort geen roos. Als het kuiltje weer dicht is, begin ik de helling af te rennen. Mijn benen zakken met elke diepe stat weg in het zand en toch ben ik razendsnel beneden.

Bijzonderheden

Het is een roman met een aantal autobiografische elementen. Het leven van het personage Nadia loopt soms ongemerkt over in het echte leven van Racheda. Er zijn enkele duidelijke  parallellen: Racheda is net als Nadia half Marokkaans, ze heeft haar eigen vader ook nooit gezien tot haar vijfentwintigste jaar. Racheda heeft haar familie in Marokko bezocht. Ze heeft een zelfde soort man in haar leven ontmoet (Reyn en de man uit de opdracht Jeroen)  

Beoordeling

"Vossenjacht" is een vlot lezende en pakkende roman over een jonge vrouw die tussen twee culturen leeft.Ze heeft haar biologische vader noooit gekend, maar als ze vijfentwintig is, zoekt ze contact met hem. Het wordt daarna een klassieke zoektocht naar het verleden van haar vader. Dat is dus een veel beschreven thema.
Het verhaal blijft wel steeds de aandacht van de lezer trekken, maar er is toch wel een puntje van kritiek van mijn kant. In de hoofdstukken die in Marokka spelen, wordt wel erg veel 'uitgelegd' d.w.z. ook de strekking van het verhaal wordt niet aan de lezer overgelaten maar  voorgekauwd. Dat is wel een beetje jammer.

Verder moeten scholieren er wel op attent gemaakt worden dat Kooijman Nadia veel expliciet over haar seksuele leven loslaat en dat is misschien in wat orthodoxere kringen  een discussiepunt. Er komt dus wel veel seks in de tekst voor, maar dat wordt nergens pornografisch beschreven.

Voor mezelf vond ik het wel een aangenaam boek om te lezen. Ik heb met school enkele jaren geleden een studiereis naar Marokko gemaakt en kom daarom veel bekende toeristenpunten  tegen uit de Marokkaanse koningssteden:  Casablanca, Tanger, Fez en Marrakesh. De tochten door de Medina's van de diverse steden en het bezoek aan een leerlooijerij In Marrakesh staan nog helder gegrift in mijn hersenpan en reukorgaan. 

Recensies

"Nadat ik het gelezen had, dacht ik aan het verhaal terug als een wervelwind die op het eind is gaan liggen; zo voelde het voor me. Niet geheel ontoevallig heeft dat te maken met de (on)rust van hoofdpersoon Nadia [Nadzja] die haar vader in haar leven mist (terwijl ze vaak het tegendeel beweert) en een soort maatschappelijke druk voelt om haar woon-, studie- en relatiezaken op orde te hebben. Terwijl je dat op je 25e soms nog niet kunt, nog niet weet of nog niet hoeft." https://www.hebban.nl/rec...ossenjacht

Bronnen

Interview met de schrijfster over haar roman en haar afkomst

https://www.trouw.nl/cult...gle.com%2F

Interview in het Parool met de schrijfster over haar afkomst.

https://www.parool.nl/ps/...gle.com%2F

Interview in het AD over de afkomst van de schrijfster.

https://www.ad.nl/mezza/h...gle.com%2F

Live presentatie van de roman Vossenjacht

https://www.youtube.com/w...sJd9cCkB50

Interview op Op1 met de schrijfster Racheda over haar roman.

https://www.nporadio1.nl/...ossenjacht

Titelsong van het (tweede) motto.

https://www.youtube.com/w...WOyfLBYtuU

Interview met de schrijfster over haar roman.

https://www.mixcloud.com/...ssenjacht/