Ozonlaag (aantasting)

Aantasting van de ozonlaag

(Nb, lees voor je desgewenst u) De ozonlaag wordt aangetast door de mens. Dat komt omdat de mens allemaal schadelijke stoffen de lucht in brengt. De belangrijkste stoffen zijn de zogenaamde CFK`s (Cfk\'s; chloorfluorkoolwaterstoffen, zijn kunstmatige stoffen, die bestaan uit chloor (Cl), fluor (F) en koolstof (C)). Deze gassen zijn door industriële processen gemaakt, ze komen vanuit zichzelf niet voor in de natuur. Deze stoffen zijn veel in de jaren 70-80 gebruikt in veel verschillende apparaten zoals, in koelkasten, brandblussers, drijfgas in spuitbussen, enz. Ook het bestrijdingsmiddel methylbromide (C17H24NO3Br) is een zogenoemde ozonvreter, ook is vliegen op grote hoogte schadelijk voor de ozonlaag, dat komt omdat dan de schadelijke stoffen direct in de stratosfeer komt. En Halonen (voorbeeld van een halon (1301) broomtrifluormethaan CF3Br). Een heel nadelige eigenschap van die zogenaamde ozonvreters is dat ze pas na een jaar of 100 verdwijnen. Het gevolg van die cfk`s en andere schadelijke stoffen is dat ze ozon(O3) omzetten naar zuurstof(O2). De reactievergelijking van (een) CFK en ozon:

Cl + O3 -> O2 + Clo

Het gevormde Clo molecuul reageert verder:

Clo + O3 -> Cl + 2O2

Het gevolg hiervan is dat de ozonlaag dunner wordt en er dus meer UV op de aarde komt. UV veroorzaakt: huidkanker, oogaandoeningen, blindheid en ook de afweer neemt af. Ook is er vanaf 1980 jaarlijks vanaf september een gat in de ozonlaag. Dat is vanaf jaren tachtig gemeten en het wordt gemeten in de Dobsun Unit (DU`s). Wat staat voor de hoeveelheid ozon over een bepaald lucht oppervlakte. Men spreekt van een `gat` als de hoeveelheid ozon is gedaald tot onder de 200 DU, omdat vanaf dan UV niet goed meer wordt tegengehouden. En het nadeel daarvan is dat als planten veel aan UV worden blootgesteld, dat ze dan kleiner worden en kleinere oogsten geven. Ook plankton heeft nadelige gevolgen van teveel UV en dan moet je wel realiseren dat plankton voor het grootste gedeelte verantwoordelijk is voor het zeeleven en het veel CO2 absorbeert (CO2 is (ook) een belangrijk broeikasgas) en het ook nog eens doormiddel van fotosynthese zuurstof maakt, weet je wel wat voor schadelijke gevolgen het heeft als er minder plankton is. Reactievergelijking van fotosynthese (zodat het duidelijk wordt hoe CO2 wordt opgenomen door planten). Ook vertragen broeikasgassen, broeikasgassen zijn: kooldioxide(CO2), methaan (CH4), distikstofoxide (N2O), fluorverbindingen: dit zijn stoffen als HKF\'s, PFK\'s en SF6(deze worden gebruikt als vervangers van cfk\'s), de opbouw van nieuw ozon. Broeikasgassen warmen dus de lucht in de onderste lagen op, maar koelt de bovenste luchtlagen (waar ook de ozonlaag zit) af. Wat weer een buffer vormt voor het broeikaseffect. En hoe ironisch het ook mag zijn, ozon breekt juist snel af bij koude temperaturen.

Maatregelen:

Er zijn een hoop maatregelen genomen tegen de aantasting van de ozonlaag. De belangrijkst maatregelen zijn genomen in het protocol van Montreal (1987). Wat inhield dat 180 landen zich verplichten om in de eerste fase de productie van CFK`s te verbieden en in de tweede fase wordt ook de handel in apparaten die CFK`s bevatten verboden. En in de derde fase wordt gebruik en de afvalverwerking van CFK`s afgebouwd en geregeld. Zo moet men voordat een koelkast wordt gerecycled de CFK`s en andere ozonafbrekende chemicaliën uit deze apparaten worden verwijderd. In Nederland zijn we bij fase 3 aan belandt, dat moet overal in de wereld zijn, want het Montreal-protocol is ook een tijdpad afgesproken. Nederland wordt door de EU gecontroleerd naar de internationale richtlijnen of we het ook echt doen. De EU heeft richtlijnen opgezet waarin staat wanneer wat bereikt moet worden. Hier een overzicht van die richtlijn:

· per 2003 een verbod op productie van cfk\'s voor ontwikkelingslanden

· per 2004 een verbod op het gebruik van halonen (vooral gebruikt als brandblusmiddel)

· per 2005 een verbod op vrijwel alle toepassingen voor methylbromide. (In Nederland is de belangrijkste toepassing, bij grondontsmetting, vanaf 1992 al verboden. Op enkele uitzonderingen na is het gebruik van methylbromide in Nederland in 2001 beëindigd.)

· per 2006 een totaalverbod op productie van cfk\'s (de productie voor medische doeleinden wordt dan gestopt)

· per 2015 een verbod op hcfk\'s (onvolledig gehalogeneerde cfk\'s)