Waddenzee

Inhoudsopgave

1. Het Waddengebied

2. Hoe de Waddenzee is onstaan

3. De flora op het Wad

4. Vogels op het Wad

5. Zeehonden

6. Vervuiling

1. Het Waddengebied

De Waddenzee en de Waddeneilanden is een uniek gebied in de wereld.

Elke dag ziet het er anders uit. Door de stroming gaan miljoenen liters water en enorme hoeveelheden zand heen- en weer.

Samen met de wind vormen die een landschap van eilanden en wadplaten. Op de eilanden onder water en in de wadbodem leven vele soorten vogels, vissen, planten. Miljoenen trekvogels zijn afhankelijk van het gebied voor hun rust en voedsel.

Het is dan ook niet voor niets dat een groot deel van de Wadden sinds 2009 op de UNESCO Werelderfgoedlijst staan.

Toch is bescherming hard nodig. De natuur van de Wadden staat onder druk. Het waddengebied zoals we dat nu kennen, ontstaat tijdens de laatste ijstijd. In die tijd, zo’n tienduizend jaar geleden, ligt de zeespiegel nog ruim drie meter lager dan tegenwoordig.

Grote oppervlakten landijs houden het water vast. De kustlijn van Noord-Nederland ligt tientallen kilometers ten noorden van de huidige Waddeneilanden.

2. Hoe de Waddenzee is onstaan

Het waddengebied zoals we dat nu kennen ontstond pas zo'n 8000 jaar geleden. Na het laatste glaciaal,dat ongeveer 11500 jaar geleden eindigde, smolt de ijskap ten noorden van Nederland tezamen met een groot deel van de andere ijskappen op aarde. Hierdoor liep de Noordzee snel vol. Toentertijd was het zeeniveau nog maar 20 meter lager dan tegenwoordig. Er waren waarschijnlijk al enkele barrière-eilanden of strandruggen aanwezig ten noorden van de huidige Waddeneilanden. Door de rijzende zeespiegel verplaatsten deze eilanden en de daarachter liggende bekkens zich steeds verder zuidwaarts. Dit omdat er steeds zand van de noordrand van de eilanden erodeerde, terwijl de zuidrand juist aangroeide. Zo’n 7000 jaar geleden kwam er veel sediment terecht in het bekken achter de barrière-eilanden. Zo ontstonden de huidige wadplaten die tijdens eb grotendeels droogvallen en onderstomen bij vloed.

3. De flora op het Wad

De variatie in de plantenwereld op het wad komt doorde sterk verschillende milieus die er zijn. Deze zijn: van zoet naar zout, van kalkrijk naar kalkarm, van nat naar droog, van voedselrijk naar voedselarm, van klei naar zand, van zand naar slib, enzovoorts. Zo heeft iedere plant soort de voorkeur voor haar eigen milieu. Hieronder worden een aantal planten die vrijwel specifiek zijn voor het waddengebied besprokenDe eerste plant die we tegenkomen van wad naar land is de zeekraal. Op de plaats waar dit plantje groeit, wordt het land bij vloed met nog een dun laagje water overspoeld. Wanneer de bodem definitief droogvalt, zal de zeekraal verdwijnen, zo toegespitst is het plantje op het leven in een zout milieu, op de kwelder vinden soorten als zoutmelde, zee-alsem en lamsoor, planten die wat zout in de bodem prettig vinden. Ook planten zoals schijnpurrie en kweldergrassoorten komen voor. In de kwelderslenken vinden we spiesmelde, de strandkweek en strandbiet.

4. Vogels op het Wad

Overal in de wereld zijn op de grens van zee en land veel vogels te vinden. Dat is niet zo verwonderlijk, want kustgebieden zijn vaak rijk aan voedsel. De Waddenzee is een goed voorbeeld. Naar schatting tien miljoen vogels maken jaarlijks gebruik van dit gebied. Maar een miljoen verblijven er het hele jaar, andere komen er alleen om te broeden of te overwinteren. Weer andere komen op doortrek.

De Waddenzee is vooral voor steltlopers van groot belang. Broedvogels uit het noordpoolgebied trekken na de broedtijd naar Afrika en in het voorjaar komen ze terug. Sommige soorten leggen twee maal per jaar afstanden af van meer dan 5000 kilometer! Halverwege de trekroute ligt de Waddenzee. Hier kunnen ze voedsel vinden en uitrusten. Daarom is de bescherming van de Waddenzee van wereldwijde betekenis.

Uit onderzoek blijkt dat het met een groot aantal soorten niet goed gaat. Vooral vogels die schelpdieren eten zoals scholekster, eidereend en kanoet hebben het moeilijk. Vogels die wormen eten nemen juist in aantal toe. Sommige vogelsoorten kunnen op ander voedsel overschakelen. Na het verdwijnen van mosselbanken gingen zilvermeeuwen, eidereenden en scholeksters Amerikaanse zwaardschedes eten.

5. Zeehonden

Gewone zeehonden leven langs beschutte kusten in de Noordelijke Atlantische en Grote Oceaan. In Europa komen ze voor langs de kust van de Oost-, de Noord- en de Waddenzee, en de kust van Noorwegen, Ierland en Groot-Brittannie. Ze komen over het algemeen voor op zandplaten. Ook komen ze voor langs rotskusten. Zeehonden in Nederland komen het meest voor in de Waddenzee

Op het land bewegen Gewone zeehonden zich erg onhandig, maar in zee voelen ze zich helemaal thuis. Met golvende bewegingen van hun achterlijf en de achterste vinpoten bewegen ze zich soepel door het water. Hierbij kunnen ze snelheden van wel 35 km per uur halen en dat is handig bij de jacht naar voedsel zoals inktvis, platvis, rondvis en garnalen.

6. Vervuiling

Er zijn drie verschillende soorten milieuvervuiling.

Luchtvervuiling

Watervervuiling

Grondvervuiling

Dan zijn er bijvoorbeeld te veel bomen omgehakt of is het water en de lucht vervuilt. We kunnen dan niet meer gezond leven. De aarde is onze voorraadkamer en levert alles dat we nodig hebben. We moeten voorkomen dat de aarde geen voorraden meer heeft en het onze rommelkamer wordt. Het is toch niet prettig om tussen troep te moeten leven? Denk je eens in dat je eerst allerlei vieze rommel op moet ruimen voordat je bij je bed kunt komen! Er leven nu al veel dieren tussen het afval van de mens. Zoals vissen, mensen dumpen hun afval gemakkelijk in de zee of sloot terwijl er gewoon dieren leven. Er gaan dieren door omdat ze onder de olie zitten en veel kinderen in industriegebieden hebben last met adem halen door alle vieze rook die ze in moeten ademen. Dit is grote schade aan de waddenzee en andere gebieden.