Gezag

Deze stelling klopt misschien niet helemaal want iedereen reageert anders op gezag. Daarom is het moeilijk om te bepalen dat gezag op leeftijd berust of op respect voor andermans mening. Gezag is door de jaren heen sterk verandert. Vroeger werden de mensen opgevoed met respect voor autoriteiten: de burgemeester, politie, de leerkrachten. Soms worden kinderen al helemaal niet opgevoed met respect voor anderen, die kinderen zullen het later dan misschien moeilijk krijgen met mensen die gezag over hen hebben. In de relatie tussen kinderen en ouders berust het gezag meestal op leeftijd, alhoewel dit niet helemaal klopt. Het gaat niet zozeer om iets absoluut als leeftijd, maar meer om de ervaring en levenswijsheid die meestal met de jaren komt. Zo is het perfect mogelijk dat iemand die jonger is een soort “natuurlijk” gezag bezit over iemand die ouder is.De jongere persoon zal dan ondanks zijn leeftijd een groter maturiteit bezitten dan de oudere persoon die dan tegenover de jongere persoon eigenlijk mentaal jonger is. Natuurlijk is dit bij ouders niet direct mogelijk zeker niet als de kinderen niet volwassen zijn. Ouders hebben meer levenservaring door hun leeftijd en hebben dus meestal een zeker mate van gezag over hun kinderen.

Een gezaghebbende leiderfiguur is geen dictator. Hij of zij luistert veel, maar beslist met overtuiging. Hij of zij durft regels en normen uit te zetten, maar hij staat ook open voor de meningen van zijn “ondergeschikten”. Dus mensen moeten niet alleen respect hebben voor een gezaghebbende persoon, maar het is ook noodzakelijk dat die gezaghebbende een zekere vorm van respect betuigt voor zijn “ondergeschikten”. Over de vorm van respect bestaan er verschillende meningen. De meest moderne mening bestaat erin dat de leider bijna al zijn beslissingen moet laten afhangen van zijn ondergeschikten en dat de ondergeschikten een zeer grote vrijheid bezitten. Deze mening heeft zeer veel waarde in milieus waar de bedoeling is dat mensen zich ontwikkelen en een eigen mening ontwikkelen. Voorbeelden hiervan zijn het gezin, onderwijs en verenigingen van allerlei soort. Toch kan men deze mening op vele plaatsen handhaven. Vaak wordt er van een leider verwacht dat hij beslissingen maakt. In bedrijven bijvoorbeeld is het nodig dat de baas beslissingen maakt die zijn medewerkers niet zullen appreciëren. Voorbeelden hiervan zijn in het extreemste geval onslagen, maar ook gewone bedrijfsbeslissingen zijn vaak van die soort. In deze soort situaties is het niet de baas die de meningen van zijn mensen groepeert, maar nu moet hij verschillende factoren (bedrijfsbelang, beslissingen van hogerhand, belangen van zijn mensen en tenslotte ook de meningen van mensen) in achte nemen en hieruit de juiste beslissing filteren. Soms zijn er zelfs gevallen waarin men met de mening van anderen totaal geen rekening kan of mag houden. Deze gevallen (oorlog, gevangenis,…) zijn extreem, maar komen toch vrij vaak voor. Wat er geldt voor alle gevallen is dat er een zekere vorm van respect gevraagd wordt van de leider. Als er geen vorm van respect aanwezig is, dan zal hij ook zelf geen respect terugkrijgen. In dat geval zal hij dwang moeten gebruiken en in de meeste gevallen (behalve in oorlog of in de gevangenis) zal zijn opdracht en die van zijn ondergeschikten hier onder lijden.

Als conclusie zou men kunnen stellen dat in bijna alle gevallen gezag gebaseerd is op een grotere ervaring, kennis of bekwaamheid. In veel soorten relaties valt dit samen met leeftijd. Toch volstaan noch ervaring, noch kennis, noch bekwaamheid om gezag te behouden. Er is een sfeer van wederzijds respect nodig. Dit sluit evenwel niet uit dat in veel gevallen de leider toch het laatste woord heeft, maar als hij dit voorrecht zonder respect voor de andere misbruikt, gaat hij in de problemen komen.