ADHD

Wat is ADHD? Inleiding Steeds vaker valt de term ADHD. Meestal in verband met drukke en impulsieve kinderen. Inmiddels is duidelijk dat ADHD een stoornis is die ook bij volwassenen voorkomt. De afkorting ADHD staat voor: Attention Deficit Hyperactivity Disorder. In het Nederlands: aandachtstekort-hyperactiviteitstoornis. ADHD bij volwassenen wordt ook wel ADHD-A genoemd. De A staat voor adult, het Engelse woord voor volwassene. Vroeger had ADHD een andere benaming: MBD. Deze afkorting staat voor Minimal Brain Damage. Men dacht dat een kleine hersenbeschadiging de oorzaak was van de verschijnselen. Dit blijkt niet zo te zijn. Kenmerken van ADHD ADHD heeft 3 belangrijke kenmerken: aandachtstekort, hyperactiviteit en impulsief gedrag: • De term aandachtstekort geeft aan dat iemand moeite heeft om aandacht op te brengen voor bepaalde taken en bezigheden. Iemand is snel afgeleid, kan zich niet concentreren. Dit heeft niets te maken met een tekort aan aandacht van de ouders in de jeugd. Typerend en verwarrend is dat mensen met ADHD zich meestal wel korte tijd kunnen concentreren op iets dat hun interesse heeft. Vaak is de reactie van de omgeving dan: 'Zie je wel. Je kunt het best, als je maar wilt!' Er is echter geen sprake van onwil, maar van onvermogen. • Hyperactiviteit verwijst naar de onrust of drukte, die kenmerkend is voor veel mensen met ADHD. Zij kunnen niet stil zitten, zijn enorm actief. • Impulsief gedrag houdt in dat spontane ideeën onmiddellijk worden uitgevoerd ('eerst doen, dan denken'). Deze 3 kenmerken komen niet altijd tegelijk voor bij mensen met ADHD. Sommige mensen met ADHD hebben alleen problemen met hun aandacht en concentratie. Bij hen staat het aandachtstekort voorop. Deze vorm van ADHD wordt ook wel ADD genoemd. Bij anderen staat de hyperactiviteit op de voorgrond. In feite is sprake van verschillende vormen van ADHD. Bij volwassenen blijken vooral de aandachtsproblemen hardnekkig te zijn en de meeste last te veroorzaken. De hyperactiviteit is minder zichtbaar, maar blijft aanwezig in de vorm van innerlijke onrust. Voorbeelden van aandachtstekort: • snel afgeleid zijn • moeilijk kunnen luisteren • alles tegelijk doen • dingen niet afmaken • veel fouten maken • moeite hebben met details • vergeetachtig zijn • vaak dingen kwijt zijn, niet meer weten waar iets ligt

Voorbeelden van hyperactiviteit: • niet stil kunnen zitten • steeds de handen of voeten bewegen • wiebelen of friemelen • een constant gevoel van innerlijke rusteloosheid niet te stuiten zijn, doordraven • moeite hebben met ontspannen • niet kunnen stoppen met praten • altijd bezig zijn
Voorbeelden van impulsiviteit: • doen zonder nadenken • opdringerig overkomen • moeite hebben op de beurt te wachten • impulsief geld uitgeven of gokken • impulsief relaties en banen aangaan of verbreken • vreetbuien hebben • veel spanning en sensatie zoeken (te hard rijden, gevaarlijke sporten) • snel ruzie maken Gevolgen van ADHD ADHD heeft een grote invloed op het dagelijks leven. Veel mensen met ADHD schamen zich voor hun missers, nalatigheden, schulden en slordigheden en proberen die te verbergen voor de omgeving. Volwassenen met ADHD denken vaak negatief over zichzelf en over hun mogelijkheden. Met name als ze van kind af aan veel kritiek hebben gekregen op hun gedrag, zonder dat het hen duidelijk was wat zij fout deden of hoe ze dat hadden kunnen voorkomen. ADHD leidt regelmatig tot problemen met opleiding, werk en relaties. Iemand met ADHD kan zich vaak moeilijk aan afspraken houden, vergeet dingen, heeft moeite met het organiseren van werk, huishouden en financiën. Voor de partner en werkgever kan dit een zware belasting zijn. Veel mensen met ADHD hebben behoefte aan steeds nieuwe prikkels, spanning en sensatie. Velen hebben moeite de sociale signalen van anderen op te vangen en te begrijpen. Sommigen hebben sterk wisselende stemmingen of worden snel woedend. Daardoor lopen ze vast in contacten met anderen. Problemen met aandacht en concentratie kunnen ervoor zorgen dat iemand een studie moet afbreken, moeizaam presteert of niet verder komt met zijn werk. Hoe vaak komt ADHD voor en bij wie? In Nederland kampt zo'n 3% tot 5% van de kinderen met verschijnselen van ADHD. Dat betekent dat in bijna elke schoolklas 1 of 2 kinderen met ADHD zitten. 30% tot 60% van de kinderen met ADHD houdt klachten als volwassene. Dit komt neer op 1% van de Nederlandse bevolking. Zo'n 160.000 mensen dus. De diagnose ADHD wordt vaker gesteld bij jongens, dan bij meisjes. Dit komt waarschijnlijk omdat de problemen bij jongens meer opvallen en eerder herkend worden. Meisjes hebben mogelijk vaker alleen aandachtsproblemen, zonder hyperactiviteit. Bovendien reageren meisjes met ADHD minder agressief dan jongens met ADHD. Op volwassen leeftijd is er minder verschil in het aantal mannen en vrouwen met ADHD. Dit komt met name omdat vrouwen zich op latere leeftijd alsnog melden met ADHD-klachten die vroeger niet als zodanig herkend zijn.