Ontstaan van de verzorgingsstaat
Vroeger hadden mensen nog geen sociale zekerheid. Nederland was verdeeld in bepaalde standen en mensen waren dus nog niet gelijkwaardig. Vooral de arbeiders en daklozen hadden het in die tijd heel moeilijk. Ze waren afhankelijk van liefdadigheidinstellingen, zoals kerken. Die zorgden voor financiële ondersteuning, voedseluitdelingen of zorg voor onderdak. In 1855 werd bijvoorbeeld tweederde van de stadsbevolking regelmatig met voedsel of andere midden ondersteund. De overheid sprong alleen in bijzonder ernstige gevallen bij, of daar waar rust en veiligheid in gevaar dreigden te komen.
In de armenwet van 1854 werd het overheidsbeleid vastgelegd. Alleen bij “absolute onvermijdelijkheid” mochten gemeentelijke armbesturen sociaal zwakkere ondersteunen, maar je had daardoor nog steeds geen sociale zekerheid.
Ook was kinderarbeid in die tijd een groot probleem. Vanaf het begin van 1870 begon de overheid zich meer interesseren voor dit probleem. Op voorstel van Van Houten werd in 1874 de Wet op de Kinderarbeid aangenomen. In deze wet werd arbeid voor kinderen beneden de twaalf jaar verboden.De wet was een belangrijk initiatief, omdat de Kinderwet een eerste vorm van sociale zekerheid in Nederland was.
Ongeveer 30 jaar later, in 1901 kwam de eerste sociale verzekeringswet die na lang aarzelen werd aangenomen. Niet iedereen was blij met de nieuwe wet, de Ongevallenwet. Vooral de werkgevers waren erg tegen deze wet. De werkgevers moesten namelijk mee gaan betalen aan de uitvoering van de Ongevallenwet. De werkgevers vonden dat iedereen zich maar particulier moest verzekeren. Hierdoor kregen de eerste voorzichtige plannen te maken met veel vertraging voordat ze aks wet werden aangenomen. Ondanks het voorzichtige begin werd de staatsinvloed niet alleen gebruikt ter bescherming van de zwakkeren, maar ook voor de hervorming van de maatschappij. De gewone burger kreeg nu meer het gevoel dat de staat zijn verantwoordelijkheid voor verzorgende taken als onderwijs en sociale zaken.
De wetten volgden elkaar snel op zoals in 1909 Wet op de Arbeidsovereenkomst, in 1912 herziening van de Armenwet uit 1854, Ouderdomspensioen en Arbeidswet in 1919 en in 1930 Voorstel Ziekteverzekering.
Na de bevrijding van de tweede wereldoorlog in 1945 stond Nederland er economisch heel slecht voor. Bijna iedereen vond dat er economisch en politiek veel moest veranderen.Er kwam in opdracht van de Nederlandse regering een nieuw naoorlogs stelsel. Dit stelsel zou alle burgers hun hele leven beschermen tegen de gevolgen van ziekte, werkloosheid en ouderdom. Na 1945 werd sociale zekerheid een normaal onderdeel van het dagelijks leven van alle burgers. Het garanderen van een redelijk bestaan voor alle burgers werd nu gezien als een overheidstaak.
De ontwikkeling naar de verzorgingsstaat van nu
Dankzij de sterk groeiende economie in de jaren vijftig werd het mogelijk de verzorgingsstaat te voltooien. De uitkeringen van de AOW werden verhoogd en door de Algemene Kinderbijslagwet van 1963 werd de kinderbijslag een volksverzekering. De belangrijkste ontwikkeling was de Algemene Bijstandswet van 1965. Met deze wet kreeg elke burger het recht om in geval van nood aan de overheid financiële hulp te vragen. De armen waren niet langer meer afhankelijk van liefdadigheid.
In de jaren vijftig en zestig kon je goed zien dat de overheid de voorzieningen en regelingen voor de burgers sterk was uitgebreid.
In de jaren zestig gingen jongeren zich meer tegen de politiek afzetten. Ze vonden dat politiek te veel een zaak van de overheid en te weinig van de gewone burgers was.
In 1977 wou het nieuwe kabinet (CDA en VVD) een ‘heroverwinning’ van de bestaande overheidstaken. De overheid wilde het aantal mensen met een uitkering verminderen door ze actiever naar werk te laten zoeken. Door de groeiende werkloosheid kwam hier alleen weinig van terecht. Inmiddels was het duidelijk geworden dat er een herziening van de verzorgingsstaat nodig was.
Er waren daar drie reden voor
· Het ontstaan van de samenlevingsvorm paste niet in de bestaande wetgeving
· De regels en de sociale voorzieningen waren veel te ingewikkeld
· De verzorgingsstaat was onbetaalbaar geworden door de hoge werkloosheid en de vergrijzing van de samenleving
Tijdens het kabinet van CDA-premier R. Lubbers werd het grondig aangepakt. Er kwamen minder regels, meer verantwoordelijkheid van de burger en privatisering van de overheidstaken.
Vooral op de werkloosheidsuitkeringen, WAO, studiefinanciering en Ziektewet werd flink bezuinigd.De sociale functie van de overheid werd in de jaren tachtig voor een deel terug gedraaid.
Tegenover de verzorgingsstaat van de jaren vijftig en zestig stelde de CDA de “verantwoordelijke samenleving”. De zorg voor de medemens was niet alleen een taak van de overheid maar ook een taak van de burgers.
Toen in 1994 een nieuw kabinet kwam onder leiding van Wim Kok kwam veranderde het weer een beetje. De privatisering van de sociale zekerheid werd verder uitgebreid. Een ingrijpende maatregel was bijvoorbeeld de privatisering van de Ziektewet in 1997. De hervorming van de verzorgingsstaat werd in de jaren in verband gebracht met het zogenaamde “Poldermodel”.
De verzorgingsstaat nu
Nederland is een verzorgingsstaat. Dat wil zeggen: er is sociale zekerheid voor de burgers. De mate van die zorg kan voortdurend veranderen. Dat wordt bepaald door de politiek en heeft ook te maken met hoe het land er economisch voor staat.
Alle Nederlanders maken gedurende hun leven uitgebreid gebruik van de sociale zekerheid. Voor ieder kind tussen 12 en 18 jaar ontvangen ouders zo'n € 80 per maand aan kinderbijslag (AKW). Elke werknemer die ziek wordt, krijgt een periode zijn loon doorbetaald door de werkgever (ZW). Als je 65 en ouder, dan ontvang je een AOW-uitkering. Tegenwoordig weten mensen niet zeker of de verzorgingsstaat in Nederland nog wel betaalbaar blijft. Hier volgen een aantal oorzaken:
· Nederland vergrijst de komende jaren
· te veel Nederlanders ontvangen een WAO- of WW-uitkering
· het gaat economisch niet zo goed met Nederland. Dit zou onder andere te wijten zijn aan te hoge arbeidskosten voor de werkgevers.
In deze grafiek kan je goed zien hoeveel mensen er een uitkering krijgen.
In Nederland zijn er dus heel wat mensen die een uitkering krijgen. Vooral de WAO uitkering zal de komende jaren flink omhoog gaan door de vergrijzing.
Ook de WW- uikeringen zijn omhoog gegaan, zoals in het krantenartikel uit de volkskrant ook al staat: Het eerste kwartaal van vorig jaar nam het aantal WW-uitkeringen in de eerste drie maanden van dit jaar met 32 procent toe. Het UWV verwacht dat de stijging heel 2004 zal aanhouden. De instantie schat op het einde van dit jaar 365.000 mensen in de WW zullen lopen.
Blijft de verzorgingsstaat betaalbaar
De verzorgingsstaat gaat soms behoorlijk ver in het bevorderen van het welzijn van de burgers. Bijvoorbeeld in 2001 besloot de gemeente Tilburg te gaan betalen voor het regelmatige prostitueebezoek van een gehandicapte man, die beweerde door zijn handicap niet aan een vrouw te kunnen komen. Dit op basis van een positief advies van de GGD, die na onderzoek concludeerde dat de prostituee een positieve invloed had op de gezondheid van de man. (De Volkskrant, 2001)
Dit vind ik dus echt heel apart. De verzorgingsstaat gaat dan wel heel erg ver. Door dit soort dingen vind ik het vrij logisch dat mensen zeggen dat de verzorgingsstaat niet meer betaalbaar blijft. Dit lijkt mij niet de bedoeling. De verzorgingsstaat is niet voor dit soort dingen bedoeld maar vooral voor als je, door welke reden dan ook, niet kan werken je toch geld krijgt dus een inkomen hebt.
Om de verzorgingsstaat betaalbaar te houden moet je:
· mensen motiveren een baan te zoeken en niet afhankelijk te laten blijven van de bijstand.
· Je moet proberen meer banen te creëren
· Mensen voor zichzelf verantwoordelijk te maken. Ze moeten dus niet altijd afhankelijk blijven van de overheid.
· Zoals Gerrit Zalm in het tweede krantenartikel al zegt: de duur van de WW-uitkeringen is wel erg lang. Die kan je korter maken zodat mensen sneller proberen een baan te zoeken.
Ikzelf vindt het een erg prettig gevoel om in een verzorgingsstaat te leven. Je hebt altijd de zekerheid dat wat er ook gebeurt je niet gelijk helemaal niks meer hebt. Als je bijvoorbeeld ziek wordt krijg je nog wel een tijd je loon doorbetaald.
Toch vind ik wel dat de verzorgingsstaat verandert. De overheid is nu veel te soepel met allemaal uitkeringen. Mensen moeten zelf ook verantwoordelijk voor zichzelf worden en niet alleen op de overheid leunen. Daarom moeten er wel wat veranderingen in de verzorgingsstaat komen.
AMSTERDAM - Het aantal mensen met een WW-uitkering is eind maart gegroeid tot bijna 307.000. Dat zijn er 26.000 meer dan eind vorig jaar. `Het is voor het eerst sinds mei 1998 dat het aantal WW-uitkeringen weer boven 300.000 uitkomt`, aldus uitkeringsinstantie UWV maandag.
Ten opzichte van het eerste kwartaal van vorig jaar nam het aantal WW-uitkeringen in de eerste drie maanden van dit jaar met 32 procent toe. Het UWV verwacht dat de stijging heel 2004 zal aanhouden. De instantie schat op het einde van dit jaar 365.000 mensen in de WW zullen lopen.
De werkloosheid nam vooral toe onder jongeren. In vergelijking met het eerste kwartaal van vorig jaar steeg het aantal WW`ers onder de 24 jaar met bijna 42 procent. Met een groei van 9 procent steeg het aantal WW-uitkeringen onder mensen ouder dan 57,5 jaar veel minder snel. Het UWV onderzoekt of dit komt door recente maatregelen van het kabinet zoals de herinvoering van de sollicitatieplicht voor mensen van 57,5 jaar en ouder.
Naast de WW keert het UWV ook de WAO uit. In de eerste drie maanden daalde het aantal WAO`ers met 6000 tot bijna 780.000. In de periode nam het aantal aanvragen voor een WAO-uitkering met 20 procent af in vergelijking met het laatste kwartaal van 2003. De instroom in de WAO zal daarom de komende maanden blijven dalen, denkt het UWV. `De huidige wetgeving blijft effect sorteren.`
Zo zijn werknemers en werkgevers er zelf verantwoordelijk voor geworden om zieke mensen zo snel mogelijk weer aan het werk te helpen. Hierdoor hoeven zij minder vaak een uitkering door arbeidsongeschiktheid aan te vragen.
Mede onder invloed van de zwakke economie, waardoor mensen terughoudender worden zichzelf ziek te melden, denkt het UWV dat het aantal WAO`ers zal blijven afnemen tot 768.000 op het einde van dit jaar. Eind 2003 waren dat er nog 786.000.
Het UWV had in het eerste kwartaal moeite alle WAO-keuringen op tijd uit te voeren door een nieuwe manier van werken. Het verwacht dat `de productiviteit snel weer op orde` zal zijn.
Volkskrant, 17 May 2004
Verzorgingsstaat afgeslankt
DEN HAAG - De verzorgingsstaat wordt afgeslankt. De overheid zal mensen niet langer van de wieg tot het graf verzorgen, aldus minister-president Jan Peter Balkenende in een toelichting op de troonrede die koningin Beatrix vanmiddag uitsprak. Tal van regelingen die volgens het kabinet verhinderen dat mensen aan het werk gaan of blijven, worden afgeschaft, meldt de miljoenennota.
Van wieg tot graf is onbetaalbaar; kabinet maakt burgers zelf verantwoordelijk
''Het idee van de verzorging van het wieg tot het graf met allerlei afzonderlijke regelingen zullen we veranderen,'' aldus Balkenende. De verzorgingsstaat, zoals die in de jaren zestig en zeventig is ontstaan, is volgens Balkenende vanwege de vergrijzing en de verslechterde concurrentiepositie niet meer te handhaven. 'Eigen verantwoordelijkheid van mensen' komt centraal te staan. Ouderen moeten langer blijven werken, waartoe onder andere de vut en de prepensioenregeling worden aangepakt. Ook moet het aantal mensen met een WAO-uitkering sterk worden beperkt. Het kabinet komt volgend jaar met een notitie over de vraag of de WW in de huidige vorm te handhaven valt. Vooral minister Gerrit Zalm van Financiën vindt de duur van die uitkering - maximaal vijf jaar - erg lang. In deze kabinetsperiode moet er 'een definitieve oplossing' komen voor het probleem van de WAO, aldus Balkenende. Het doel is dat er per jaar nog hooguit 25.000 volledig arbeidsongeschikte werknemers bij komen. Werkgevers moeten twee jaar lang het salaris van zieke werknemers door betalen. Het kabinet maakt het minder aantrekkelijk om eerder te stoppen met werken. Vanwege de vergrijzing is dat volgens Balkenende achterhaald. Op dit moment gaat eenderde van de premies al naar werknemers die met vut of prepensioen zijn. Fiscale voordelen van dat soort regelingen worden afgeschaft. Maar de regeringspartijen CDA en D66 zijn tegen het plan mensen die met vut gaan, in ÈÈn keer een belastingaanslag voor vijf jaar op te leggen.Werkgevers moeten een deel betalen van de WW-premie van werknemers van 57,5 jaar en ouder die werkloos worden. Aanvullingen van voormalige werkgevers op de WW-premie worden in alle gevallen afgetrokken van de uitkering. Volgens Balkenende heeft het kabinet drie belangrijke doelstellingen. De structuur van de economie moet worden versterkt, de overheid moet 'slagvaardiger' te werk gaan en in de samenleving moet meer 'samenhang' komen. Hij noemde het van belang dat niet alleen wordt gekeken naar wat de komende jaren bereikt kan worden, maar ook naar de effecten op de langere termijn. ''Je kunt niet voorbijgaan aan de noodzaak van structurele ingrepen.'' Ook benadrukte hij het belang van loonmatiging in de komende jaren. ''We zijn te duur geworden.''In het beleidsprogramma 2004-2007 heeft het kabinet doelen vastgelegd. Volgens Balkenende kan de kiezer daarmee over vier jaar beoordelen of de regering haar voornemens heeft uitgevoerd. Het niet halen van de doelstellingen betekent echter niet dat bewindslieden moeten vertrekken.Volgens de Amsterdamse wethouder Geert Dales van FinanciÎn wordt de hoofdstad nog zwaarder getroffen dan verwacht. ''We zijn volgend jaar voor een groot deel op onszelf aangewezen.'' Volgens Dales heeft het kabinet weinig oog voor de grote steden. Regeringspartij CDA vindt dat het kabinet enige ruimte moet bieden aan werkgevers en werknemers als die bereid zijn tot loonmatiging. Coalitiegenoot VVD vindt het echter veel te vroeg om concessies te doen. De VVD is erg tevreden over de miljoenennota, die vanmiddag door Zalm aan de Kamer is aangeboden, en heeft alleen moeite met een 'dip' in het aantal agenten in 2004. VVD en D66 noemen de plannen 'hard maar noodzakelijk'. De linkse oppositiepartijen zijn zeer negatief. PvdA-leider Wouter Bos noemt de voornemens 'onfatsoenlijk en hopeloos'. Volgens Bos presenteert het kabinet 'alleen cijfers'. "Er wordt nergens hoop geboden."
© Het Parool, 16-9-2003
REACTIES
1 seconde geleden
K.
K.
Wauw
6 jaar geleden
Antwoorden