Rechtbank

De rechtbank

De rechtbank behandelt in principe alle misdrijven en de hoger-beroep zaken van het kantongerecht. Eenvoudige zaken worden door één rechter behandeld, die heet politierechter. Moeilijker zaken worden door drie rechters bekeken. Ook nu komt eerst de officier van justitie aan het woord en daarna de verdachte of diens advocaat. De politierechter doet meestal meteen mondeling uitspraak. De rechters bij de rechtbank doen veertien dagen na de zitting uitspraak. Tegen die uitspraken is in principe hoger beroep mogelijk bij een gerechtshof. Bij de rechtbank werkt een aantal gespecialiseerde rechters. De economische politierechter houdt zich bezig met economische vergrijpen, bijvoorbeeld overtreding van de winkelsluitingswet of de warenwet. De kinderrechter behandelt zaken waarin kinderen worden verdacht van het plegen van strafbare feiten.

Vroeger zat de rechter in de rechtszaal heel hoog achter een brede, indrukwekkende tafel. Hij straalde gezag uit. De verdachte mocht niet zitten en moest achter een hekje blijven staan. Het was allemaal zo ingericht dat staande verdachte wel naar de zittende rechter moest kijken. De boef moest zich vooral klein voelen. Dat was de bedoeling. Vaak keek de koningin vanuit een gouden lijst toe of de verdachte zich schuldig voelt. Tegenwoordig zit de rechter nog steeds op een verhoging. Maar die is nu minder hoog geworden als eerst.


In een moderne rechtszaal staan stoel en tafel van de rechter op een verhoging van een centimeter of twintig. En de verdachte hoeft niet meer te blijven staan, maar mag gewoon op een stoel gaan zitten. En die stoel noemen ze de “beklaagdenstoel”.

Het verloop van de rechtszaak

Iedere rechtszaak is weer anders en beginnen verschillend. Een strafrechtszaak begint met een dagvaarding, de brief van de officier van justitie aan de verdachte om op een bepaalde tijd voor de rechter te verschijnen. In die brief staat ook om welk strafbaar feit het gaat.

Aan het begin van de rechtszaak vraagt de rechter aan de verdachte of de naam en de geboortedatum kloppen. Dan leest de officier de tenlastelegging voor. Daarin staat het strafbare feit dat de verdachte op zijn geweten zou hebben. En dan start het onderzoek op de rechtszitting. De verdachte word ondervraagd. Rechter, officier en de advocaat mogen vragen stellen.

Het proces verbaal (dat is het rapport van de feiten dat door de politie is opgesteld) komt aan de beurt. Daarna houd de officier zijn requisitoir. Dat is zijn toespraak waarin hij de rechter verteld dat hij van de zaak vindt en wat voor straf hij eist. Dan komt de advocaat aan het woord. Dat is een toespraak waarin hij de rechter verteld wat voor straf hij wil.

De verdachte krijg het laatste woord. Daarna komt er een uitspraak. Een politierechter en een kinderrechter doen dat meestal meteen. Bij een meervoudige kamer zijn drie rechters betrokken. Soms kan het wel 14 dagen duren voordat de uitslag bekend is. Bij de uitspraak hoort de verdachte of hij wel of niet schuldig is aan het strafbare feit. En hij krijgt te horen welke straf hij krijgt. Hij mag in hoger beroep gaan als hij het er niet mee eens is. Ook de officier heeft het recht om in hoger beroep te gaan.


De straffen

De hoofdstraffen die de rechter op kan leggen, zijn:

• een celstraf ( gevangenisstraf of hechtenis)
• een geldboete
• een taakstraf

Naast de hoofdstraffen zijn er bijkomende straffen.

Celstraf:
Wanneer je een celstraf krijgt, ook wel een vrijheidsstraf, dan krijg je een brief thuis waarin je kunt lezen of je de straf in een gevangenis of in een huis van bewaring moet uitzitten. Als je met de plaats niet eens bent waar je je straf moet uitzitten dan kan je daartegen in beroep gaan.

De brief die je krijgt na de veroordeling bevat verder informatie over waar en wanneer je voor de straf moet melden. Meld je je niet op de aangegeven dag dan word je door de politie opgehaald. Als gevangene heb je ook wel bepaalde rechten, zoals het recht op bezoek, recht om te telefoneren en het recht post te ontvangen.


Wanneer je een vrijheidsstraf van minder dan 14 dagen hebt gekregen, dan kun je vragen of de straf op bepaalde dagen van de week uitgevoerd kan worden. Dit kan dan alleen als er een goede reden voor is, een zo’n goede reden is dat je door de week moet werken en zou je de straf in het weekeinde kunnen uitvoeren.

Geldboete:
Als de rechter een geldboete heeft opgelegd, ontvang je na enkele weken een acceptgiro. Deze worden betaald via een giro- of bankrekening.

Het is verstandig om deze boete op tijd te betalen. Op de acceptgiro staat de datum waarop u uiterlijk moet betalen. Wanneer dit niet voor die datum is betaald, dan ontvang je eerst nog een herinnering. Tegelijk met deze herinnering wordt de geldboete verhoogd. Wanneer je daarna nog steeds niet hebt betaald, kan de deurwaarder beslag leggen op je geld en je spullen. Uit de opbrengst zullen de verhoogde boete en de deurwaarderskosten betaald worden. In het ergste geval moet je de boete in een celstraf uitzitten.

Als je van te voren al weet dat je de boeten niet kan betalen in een keer, dan kan je bij de officier van justitie vragen of je bedrag in termijnen kan betalen.

Taakstraf:
De rechter kan alleen een taakstraf opleggen, als je dit zelf aan hem of aan de officier van justitie hebt voorgesteld. De te verwachten celstraf mag niet langer dan 6 maanden zijn.

Taakstraffen zijn onder te verdelen in werkstraffen en leerstraffen. Je kan ook een combinatie van beide opgelegd krijgen. De taakstraf wordt verricht in je vrije tijd. Ga je bijvoorbeeld nog naar school of werk je overdag dan kan ‘s avonds of in het weekeinde de straf worden verricht.


In het vonnis van de rechter staat precies welke taakstraf je hebt gekregen, hoelang die taakstraf duurt en binnen welke tijd u de straf uitgevoerd moet hebben. Ook staat er in het vonnis welke celstraf je zou hebben gekregen in plaats van de taakstraf. Wanneer de taakstraf niet goed wordt uitgevoerd, dan wordt alsnog de celstraf uitgezeten.