Doping

VOORWOORD Je kan tegenwoordig geen sportkrant meer openslaan of je wordt er mee geconfronteerd: een wielrenner is betrapt op EPO, een voetballer op nandrolon en een gewichtheffer op groeihormonen. Zelfs de meest eerlijk ogende sporter lijkt tegenwoordig doping te gebruiken. Daarom vonden wij het tijd door middel van dit werkstuk dieper op doping in te gaan. Andere redenen dat wij voor dit onderwerp hebben gekozen, zijn dat er veel informatie over te vinden is en dat we het ook leuk vonden om wat dieper op het onderwerp ‘doping in de sport’ in te gaan. We hebben het werkstuk in een aantal delen gedeeld. In ieder deel gaan we op een onderdeel van dit onderwerp in.  Wat doet doping precies? Waarom nemen sporters doping  wat is de werking ervan?  Wat zijn de tien belangrijkste dopingsoorten? De tien belangrijkste soorten doping met de kenmerken ervan  wat is het nut van de soort? / wat zijn de bijwerkingen? / evt. voorbeelden van de soort / evt. extra toelichting  Controle op doping. Is doping wel op te sporen? Hoe werkt een dopingcontrole nu precies? Ook in de zwemsport wordt heden ten dage volop doping gebruikt. Een veel gebruikte dopingsoort in deze sport is diuretica. Wat doet doping nou eigenlijk? Sportprestaties, die voor een belangrijk deel zijn terug te voeren tot spierprestaties, vereisen in de eerste plaats een in een optimale conditie verkerend spierstelsel, dat op de juiste manier moet worden onderhouden. De voeding die de spieren aan het bloed onttrekken bestaat voor een belangrijk gedeelte uit suikers, met name druivensuikers, die na de actie tot melkzuur worden verbrand. Dit melkzuur wordt gezien als een soort vermoeidheidsstof die via de bloedbaan overal in het lichaam kunnen komen, ook in de hersenen. Dit vermoeidheidsverschijnsel dient echter niet alleen voor het wegspoelen van stofwisselingsproducten te bevorderen, maar ook om rust te geven aan lichaamscellen. In de sport komt men dan op het zo gehete ‘dode punt’. De sportbeoefenaar raakt dan helemaal uitgeput en dreigt in elkaar te zakken. Ervaren sportlieden echter weten dat dit punt overwonnen kan worden. Dit is een kwestie van reserve-energie vrijmaken.
Creatine Er blijft echter altijd een moment dat de hersenen een einde stellen aan onze inspanningen, louter om het lichaam te beschermen en te behoeden voor een té grote belasting. Nu zijn we aangekomen op het gebied waar doping begint te werken. Doping schakelt namelijk dat alarmsysteem van de hersenen uit, zodat we kunnen volhouden. Op dat moment wordt het lichaam enorm veel geweld aangedaan, zonder dat we het merken. Tevens worden de noodzakelijke lichaamsreserves zonder waarschuwing opgebruikt, wat vaak leidt tot vergiftigingsverschijnselen. In eerste instantie kwam doping vooral voor bij wielrenners en voetballers, later kwam het in (vrijwel) elke sport voor. Het gebruik van doping werd ontdekt toen sporters opeens dood neervielen. Dit kwam doordat de kwaliteit toen natuurlijk nog niet zo goed was. De doping verbrandde toen al de lichaamsreserves. Wat zijn de belangrijkste soorten doping? 1. Anabolen Steroïden
Deze spierversterkende middelen helpen bij de opbouw van de spiermassa en zorgen voor een sneller herstel van het spierweefsel na intensieve trainingen. Dit komt doordat dit middel eiwitten in het lichaam aanmaakt, en spieren voor een groot deel uit eiwitten zijn opgebouwd. Doordat ze voornamelijk worden gebruikt om kracht te ontwikkelen komen ze vooral voor bij krachtsporters (bijv. gewichtheffen, speerwerpen, kogelstoten en bodybuilders) Omdat anabole steroïden je kracht opleveren, wordt deze dopingsoort vooral door krachtsporters gebruikt, zoals bodybuilders. Er zijn veel risico’s aan het gebruik van dit middel. Dit kan leiden tot o.a. de volgende aandoeningen:  Leverbeschadiging  Toename cholesterol  Toename van gevoelens van agressie  Nieraandoeningen  Kanker  Impotentie  Clitorisvergroting  Vermannelijking bij vrouwen
Dit is echter maar een beperkt lijstje, totaal zijn er tientallen aandoeningen die men door het gebruik van dit middel kan oplopen. Belangrijke soorten anabole steroïden zijn: testosteron, nandrolon, clostbol, stanozolol en androsteendion. 2. Amfetaminen
Centraal stimulerende middelen die sportlieden gebruiken om het vermoeidheidsgevoel terug te dring en aan zelfvertrouwen te winnen. Amfetamines werken verslavend en het verleggen van de vermoeidheidsgrens kan leiden tot hartklachten. 3. Bètablokkers
Middelen die de hartslag vertragen. Bètablokkers worden gebruikt in sporten waar concentratie erg belangrijk is, zoals boogschieten, biljart en de moderne vijfkamp. Bètablokkers kunnen aanleiding geven tot hartklachten en een lage bloeddruk. 4. Bloeddoping
Bij bloeddoping wordt bij de sporter voor de inspanning een liter extra bloed toegediend. Dit bloed is zes tot acht weken voor de inspanning afgenomen. Na die tijd heeft het lichaam dat weer zelf aangevuld. Vlak voor de inspanning worden de rode bloedlichaampjes uit het afgenomen bloed gehaald en toegediend, waardoor meer zuurstof kan worden opgenomen. Dit middel kan leiden tot nierbeschadiging, allergische reacties en trombose. Deze soort doping was enige tijd geleden erg populair, bloeddoping kan namelijk niet worden opgespoord. Een ander groot risico is dat het bloed wordt verwisseld met ander bloed, waaroor de sporter kan worden besmet met een ziekte. 5. Cortisonen
Stimulerende middelen die het uithoudingsvermogen doen toenemen, ontstekingsremmers. Cortisonen worden vooral gebruikt in duursporten. Belangrijke aandoeningen die een sporter bij gebruik van cortisonen kan oplopen, zijn hoge bloeddruk, diabetes en verlaging van de immuniteit. 6. Diuretica

Dit middel kan voor veel doelen worden gebruikt. Ten eerste zijn het waterafdrijvende middelende, die zorgen voor snel gewichtverlies. Dit is vooral het geval bij boksers, zwemmers en vechtsporten. Ook zorgen ze ervoor dat het hart wordt ontlast, hetgeen betekent dat je minder snel vermoeid raakt. Ook zorgen ze ervoor dat de bloeddruk verlaagd wordt. Tenslotte worden ze ook gebruikt als maskerend middel voor andere dopingmiddelen. Diuretica hebben niet veel bijwerkingen. Ze zorgen alleen voor hoofdpijn, misselijkheid, duizeligheid en een droge mond. Bij langdurig gebruik verdwijnen de laatste twee effecten. De belangrijkste soorten diuretica zijn bumetanide, furosemide, mersalyl, mannitol en chloortalidon. 7. EPO (erythropoiëtine) Een kunstmatige vorm van bloeddoping. Het hormoon bevordert de aanmaak van rode bloedlichaampjes, waardoor de sporter meer zuurstof kan opnemen en een inspanning langer vol kan houden. Het wordt dus vooral gebruikt in duursporten zoals wielrennen en lange afstandslopen. De gevaren die EPO met zich meebrengt zijn bloedverdikking, hartritmestoornissen en hartstilstand. 8. Groeihormonen (hGH) Groeihormonen hebben een anabole werking, ze verhogen het transport van aminozuren en doen de spiermassa toenemen. Groeihormonen zijn lichaamseigen. Doordat ze sporters vooral veel kracht opleveren worden ze gebruikt in krachtsporten, zoals gewichtheffen en bodybuilding. Groeihormonen hebben gevaarlijke bijeffecten. Ze kunnen er voor zorgen dat je schedel groeit en dat je handen en voeten groter worden. Ook kunnen ze leiden tot hartziekten, artrose, diabetes en kanker. Ondanks al deze nadelen worden groeihormonen toch nog vaak gebruikt. Dat komt doordat groeihormonen niet opspoorbaar zijn. 9. Narcotica
Dit verdovende middel werkt op het zenuwstelsel. Ze bezorgen een gevoel van welbehagen en werken als een soort pijnstillers. De bekendste van deze middelen is morfine. Morfine geeft de sporter een gevoel van euforie. Ook heroïne en cocaïne staan op de lijst. Als je deze middelen op het eerst gezicht bekijkt vermoed je niet dat het doping is, het verbetert de prestatie namelijk op zich niet, ze laten je het gevoel van vermoeidheid en pijn vergeten. Bij het gebruik van deze middelen ontstaat het gevaar van verslaving en van ademhalingsstoornissen
Cocaïne. 10. Probenecide
Dit geneesmiddel is bedoeld voor behandeling van bloedverdikking. Probenecide wordt ook gebruikt om sporen van anabole steroïden te maskeren, zoals gebeurde in de Tour de France van 1988 door de Spanjaard Pedro Delgado. In de wielersport wordt al vele jaren veel doping gebruikt. Het bekendste middel in deze sport is EPO. Controle op doping Doping is erg moeilijk opspoorbaar. Enkel de middelen die effectief aan zijn te tonen zijn opspoorbaar, dit gebeurt meestal door het aantonen van dopingsporen in urine. Er zijn dus nog altijd duizenden soorten doping die niet opspoorbaar zijn, vaak zeldzame en minder efficiënte soorten doping. De ene soort is dus makkelijker opspoorbaar dan de andere. Zo zien we al een lange tijd het gebruik van wekaminen teruglopen, omdat dat tot lang na de wedstrijd te achterhalen is. Dit in tegenstelling tot anabole steroïden. Dit middel is moeilijk en in sommige gevallen zelfs niet opspoorbaar. Er verstrijken vele jaren voor er goede methoden gevonden zijn om een dopingsoort op te sporen. Dit grote tijdbestek wordt veroorzaakt door de specifieke eigenschappen die elke dopingsoort heeft (zie tabel)