Doping

INHOUD · INLEIDING · DOPING · HET GEBRUIK VAN DOPING · BIJWERKINGEN EN GEVOLGEN · ALTERNATIEVEN VOOR DOPING · WAAROM EEN VERBOD OP DOPING · DOPING CONTROLES OP MINDERJARIGE · EIGEN MENING Inleiding Dope betekent verdovend middel. Doping betekent toedienen van opwekkende middelen aan dier of mens voor hun deelneming aan een sportwedstrijd. Oftewel het toedienen of laten gebruiken van onnatuurlijke stoffen, in welke vorm dan ook, en van natuurlijke stoffen in abnormale hoeveelheden of via abnormale weg, met het doel een oneerlijke verbetering van de prestaties te bevorderen of te bereiken. Als gevolg van ernstige ongevallen tijdens sportevenementen is de controle op doping, bij zowel amateur/ als beroepssportbeoefenaren voor of direct na de wedstrijd, een vrijwel algemene regel geworden. Voor deze controle moeten sportbeoefenaars urine afstaan dat vervolgens wordt onderzocht op sporen van doping. In de sportwereld bestaat hiervoor een lijst waarop alle middelen die als Dope worden gezien staan vermeld. Ieder jaar wordt deze lijst verder uitgebreid omdat weer een nieuwe Dope op de markt is gebracht/ontdekt. Doping Doping is allerlei soorten middelen en stoffen die het lichaam in staat stellen betere resultaten te halen. Dat kan op een hele hoop manieren. Je kan je spieren sterker maken, waardoor ze meer aankunnen of meer kracht krijgen waardoor je bijvoorbeeld harder kan lopen of hoger kan springen. Je kan ook doping nemen als je heel moe bent, je krijgt dan weer extra energie waardoor je betere prestaties kan neerzetten. Dit zijn even twee voorbeelden van doping die in de sport vaak voorkomen. Natuurlijk komt het niet bij alle sporters voor dat ze doping gebruiken, het ligt er ook aan welke sport je doet. Over het algemeen gebruikt maar liefst 80% van de sporters doping. Een voorbeeld is atletiek, het ligt er aan welk onderdeel je beoefent. Bij hoogspringen, als je je beenspieren versterkt door middel van doping kan je hoger springen. Bij sprinten kan je harder afzetten en dus ook harder lopen. Bij kogelstoten, je armspieren worden sterker en je kan dus ook verder stoten. Doping wordt niet alleen in de atletiek gebruikt, ook bij zwemmen. Kijk maar naar de afgelopen Olympische spelen toen er een hele grote groep Chinese zwemmers thuisbleef. Wielrennen is ook een goed voorbeeld. De tour de France van 1998 werd geteisterd door dopinggevallen. Hele ploegen werden uit de koers gezet en nog steeds worden er invallen gedaan om te controleren of men geen doping gebruikt. Dopingcontroles worden niet alleen bij wielrennen, zwemmen en atletiek uitgevoerd, bij elke tak van sport wordt dat gedaan. Het is ook wettelijk verplicht om te controleren. In de meeste gevallen worden er geen personen positief bevonden, maar af en toe wel en die worden dan geschorst of krijgen een andere straf. Doping stimuleert dus het lichaam om betere prestaties te leveren, dat gebeurt door middelen in te nemen of in te spuiten, wat verboden is, maar wel af en toe wordt gedaan. In de middelen zitten bepaalde stoffen die hersencellen bevorderen tot het maken van bijvoorbeeld rode bloedcellen, of zorgen voor een verhoogde concentratie waardoor iemand heel alert kan reageren. Af en toe hoor je ook verhalen van sporters die alleen maar een hoestdrankje of neusdruppels hebben gebruikt, ook dat staat op de dopinglijst. In neusdruppels zit de stof efedrine. Die stof valt onder de stimulantia en is dus doping. Hierdoor kan het voorkomen dat sporters positief worden bevonden terwijl ze alleen hun neus gedruppeld hebben. Een hoop spelers gaan tegen de beschuldigingen van doping in. Ze ontkennen bijna altijd. Als ze beschuldigt worden gaan ze in beroep, omdat ze in een rechtzaak bijna altijd kunnen winnen. Dit komt doordat ze heel makkelijk medische specialisten kunnen strikken. De specialisten overtuigen de rechters vaak dat het een natuurlijke oorzaak heeft. Daarnaast hebben de sportbonden vaak weinig zin in rechtzaken omdat de sporters toch heel vaak gelijk krijgen. Waarna de sportbonden vaak veel geld als schadevergoeding moeten betalen en de dopingtests zelf zijn ook heel duur. De bonden hebben hun beperkte budget vaak alleen al nodig voor de sport zelf.
Het gebruik van doping Doping wordt voornamelijk gebruikt om prestaties te verbeteren. Doping in de sport wordt vooral toegepast bij actieve sporten. Het doel is dan meestal je spiermassa vergroten of een betere concentratie krijgen. Doping kan ook worden gebruikt voor bijvoorbeeld denksporten. (schaken, dammen en bridge) Er bestaan stoffen die als doping zijn aan te duiden voor denksporters. Dit is de conclusie van het onderzoek "Denksport & Doping" dat is uitgevoerd door het Nederlands Centrum voor Dopingvraagstukken (NeCeDo) op verzoek van staatssecretaris Margo Vliegenthart van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Hierbij waren zowel vooraanstaande wetenschappers, sportbestuurders als sporters zelf betrokken. In het onderzoek is als uitgangspunt genomen dat een stof als doping is aan te duiden indien deze bij gebruik zowel prestatiebevorderend als schadelijk voor de gezondheid is. Voor de denksporten geldt dit voor de stoffen amfetaminen, efedrine, cocaïne, bètablokkers, nicotine en stoffen die zorgen voor een vergrote zuurstofbeschikbaarheid van de hersenen. De prestatiebevorderende effecten van deze stoffen zullen over het algemeen klein zijn. Op basis van de uitkomsten van het onderzoek heeft het NeCeDo het Ministerie van VWS geadviseerd ook voor de Nederlandse denksportbonden (schaken, dammen, bridge en zo) vast te houden aan de verplichting tot een actief antidopingbeleid. Er zou gecontroleerd moeten worden op de bovenstaande stoffen, met uitzondering van nicotine. Het NeCeDo vindt dat het gebruik van nicotine (middels rookgedrag) dusdanig is ingeburgerd dat het verbieden van nicotine te veel zou ingrijpen in de privé-sfeer van de denksporters. Alle sportbonden die door VWS worden gesubsidieerd, zijn verplicht een actief antidopingbeleid te voeren. Voor de denksportbonden is deze maatregel opgeschort tot 2001, in afwachting van de uitkomsten van het NeCeDo-onderzoek. Internationaal gezien worden de denksportbonden ook geconfronteerd met de heersende dopingregels in de sport, mede vanwege de ambitie van sommige denksporten om een volwaardige Olympische sport te worden. Betrokken bonden hebben reeds aangegeven het advies van het NeCeDo als een beter alternatief te beschouwen dan het uitvoeren van dopingtesten volgens de algemeen geldende IOC-dopinglijst, zoals dat in sommige andere landen gebeurt. Ook op de laatste wereldkampioenschappen bridge werd op doping gecontroleerd volgens de standaard IOC-dopinglijst. Doping kan dus voor allerlei soorten doeleinden gebruikt worden, maar hoe wordt het nou gebruikt? Doping kan worden ingenomen op een aantal verschillende manieren. Het meest voorkomende zal het innemen van tabletten zijn. Het is gemakkelijk in te nemen met wat water en allerlei soorten doping zijn ook in tabletten te krijgen. Dopingmiddelen komen ook heel vaak als poeder voor. Je kan deze soorten opsnuiven of oplossen in bijvoorbeeld water en dan opdrinken. Nog een manier om doping in te nemen is door het in te spuiten. De doping moet dan vloeibaar zijn, of eventueel opgelost in een andere stof. De doping wordt dan in je bloedbanen gespoten waardoor je eigenlijk direct energie krijgt. Verboden middelen kan je indelen in 5 groepen, stimulantia, narcotische analgetica, anabole middelen, diuretica en peptide hormonen, mimetica en analoga. Af en toe kan je die groepen nog verder opsplitsen, kijk maar bij anabole middelen. Hieronder staat een lijst van een hele hoop verboden middelen. Niet alle middelen staan hierbij, dat komt omdat er vaak nieuwe stoffen op de markt komen, bij het uitbrengen van deze lijst waren deze stoffen verboden, waarschijnlijk zijn daar nu alweer een aantal stoffen aan toegevoegd. Onder elke groep middelen staat "en verwante stoffen en/of verbindingen". Dit houdt in dat stoffen die er heel erg op lijken of in combinatie met de middelen die daarboven staan ook verboden zijn. Bijwerkingen en gevolgen De Britse sportarts Turner schatte tijdens de afgelopen Olympische Spelen dat ongeveer 60% van alle atletiekdeelnemers verboden middelen gebruikte. De Nederlandse ex-topsporter en ex-trainer schatte dit percentage zelfs op 90%. Wat het echte percentage is, is niet bekend, maar doordat er waarschijnlijk zoveel dopinggebruikers in de sport zijn is de kans groot dat bij sommige sporters er bijwerkingen komen. Deze zijn uitermate belastend voor de sporter, want als er veel klachten zijn kan hij bijvoorbeeld niet meer meedoen aan zijn sport. Ook worden de dopingmiddelen gebruikt om het ouder worden te onderdrukken. Natuurlijk kan dit ook bijwerkingen tot gevolg hebben. Soms worden ze ook gebruikt om agressie en vechtlust op te voeren. Dit werd vooral gebruikt bij de maffia. Hierdoor kregen de mannen een te hoog testosterongehalte en hierdoor kregen ze een hoge stem. Dit werd ook een handelskenmerk van een groot aantal maffiosi in de wereld. Pas enkele tientallen jaren later kwam men erachter wat testosteron nou echt deed met het lichaam, in de tijd van de maffiosi wist men nog helemaal niet dat het gebruik van doping die hoge stem veroorzaakte. Een andere nadelige bijeenkomst bij het gebruiken van testosteron is dat het aanzienlijk de kans op prostaatkanker vergroot. Bij overmatig gebruik van dit middel zet het mannelijke lichaam de hormonen om in vrouwelijke hormonen genaamd bètaoestradiol. Hierdoor kan een man last krijgen van borstvorming. Alternatieven voor doping In de sportwereld neemt men doping om de prestaties te verbeteren. Sporters doen dit voor de roem en het geld te verdienen. Op de Olympische Spelen maakt het heel veel uit of je eerste of tweede wordt, ook al is de Olympische gedachten: meedoen is belangrijker dan winnen, maakt het toch miljoenen dollars uit of je eerste of tweede wordt. Voor veel sporters is de verleiding naar het grote geld en de faam zo groot dat men aan de doping gaat waardoor alles opeens stukken makkelijker gaat dan zonder. Gelukkig zijn er ook nog een flink aantal sporters die op een eerlijke en legale wijze de top willen bereiken. Voor deze mensen is toch niet onmogelijk om zonder doping de beste te zijn. Er zijn alternatieven. Om goed te kunnen presteren moet je een aantal ding in gedachte houden. Naast een goede training heb je ook voldoende gezond voedsel en voldoende rust nodig. Dit spreekt voor zich, maar een heleboel sporters doen dit niet, omdat ze de doping hebben om hun lichaam beter te laten presteren. Met gezond voedsel wordt niet alleen fruit bedoeld, maar een goede balans zodat de sporter alles binnen krijgt wat hij/zij nodig heeft. In EPO zitten stoffen die rode bloedlichaampjes aanmaken. Deze rode bloedlichaampjes zorgen voor een betere zuurstof opname, door deze verbeterde zuurstofopname kan een sporter meer zuurstof opnemen in zijn/haar bloed en verhoogd de prestatie. Voor een toename van rode bloedlichaampjes zijn er ook legale manieren. Een van de meest makkelijke alternatieven voor EPO is het volgen van hoogtestages. Sporters verblijven dan een bepaalde periode op een hoge berg. De lucht wordt naar mate je hoger komt ijler. In ijle lucht is een lager percentage zuurstof aanwezig waardoor het lichaam meer rode bloedlichaampjes aan moet maken om een gelijke hoeveelheid zuurstof op te kunnen nemen als op zeeniveau. Door deze hoogte stages nemen de rode bloedlichaampjes toe en dus ook het prestatievermogen van de sporter. Naast het volgen van hoogtestages zijn er nog andere mogelijkheden om het aanmaken van rode bloedlichaampjes te stimuleren. De techniek staat ook niet stil, er zijn inmiddels twee methodes ontwikkeld die het aanmaken van rode bloedlichaampjes stimuleren. De eerste is een speciale tent die sporters gewoon in hun hotel kamer boven op hun bed kunnen zetten. Deze tent is zo ontwikkeld dat er een lager percentage zuurstof in de lucht in de tent zit waardoor hetzelfde effect wordt gecreëerd als een hoogte stage. Het grote voordeel van deze tenten is dat het makkelijk te gebruiken is en dat je het ook overal kan gebruiken. Het grote nadeel van de tenten is dat ze verschrikkelijk duur zijn en het effect niet zo snel komt als met EPO of een hoogte stage. De tweede mogelijkheid die door is ontwikkeld is een turbine waarin de sporters ook gewoon kunnen slapen, in deze turbine kan van alles worden geregeld van de luchtdruk tot het percentage zuurstof. Het grote voordeel van deze turbine is dat sporters niet meer ver hoeven te reizen en het effect is beter dan bij een hoogte stage. Het grote nadeel van de turbine is de gigantisch hoge prijs en het feit dat deze niet echt makkelijk mee te nemen is. Dit mag dan wel zeer sterk op een vorm van doping lijken, maar het is volkomen legaal en dus denk je dat elke sporter het kan gebruiken zonder risico te lopen om gediskwalificeerd te worden. Dit valt dus erg tegen. Bij onderzoek naar EPO wordt naar de hematocrietwaarde gemeten. Deze waarde geeft het percentage rode bloedlichaampjes aan in het bloed. Bij een te hoge hematocrietwaarde wordt je gediskwalificeerd. De waarde is zeer onbetrouwbaar. Je kan nou eenmaal niet zomaar aannemen dat wanneer iemand een hoge hematocrietwaarde heeft deze ook meteen EPO of een andere doping gebruikt. Bij de een maakt zijn/haar lichaam nou eenmaal meer rode bloedlichaampjes aan dan bij de ander. Ook kan het percentage zijn ontstaan door hoogtestages of door een ander van de bovenstaande methodes. Je moet dus heel erg uitkijken dat je geen overmatig gebruik maakt van de bovenstaande methodes. Zelf vinden wij dat de commercialisering de grootste oorzaak is van het toenemende gebruik van doping. Er kan nog zoveel geld in controles worden gestoken, maar de topsport zal nooit meer doping vrij zijn als er zoveel geld in om blijft gaan als er nu in om gaat. Voor de gezondheid van de sporters zou het goed zijn als deze alternatieven voor doping zich blijven ontwikkelen zodat men niet steeds naar doping hoeft te grijpen. Maar eerlijk zal het nooit meer worden. Waarom een verbod op doping? Dopingpraktijken zijn verboden omwille van: het mogelijk oneerlijk voordeel in wedstrijden en het respect voor de fairplay; de nadelige effecten op de eigen gezondheid; de mogelijke gevaren voor medesporters of tegenstanders. Van slechts weinig substanties is het wetenschappelijk bewezen dat ze prestatieverhogend werken. Vele stoffen staan echter op de dopinglijsten omdat ze in de sport dikwijls langdurig en in zeer hoge dosissen worden gebruikt, omdat ze een vermeend effect teweegbrengen, en omdat ze ernstige gevaren kunnen opleveren voor de gezondheid. Geneesmiddelen zijn bedoeld om mensen met medische problemen te helpen en kunnen bij aangepast gebruik levens redden. Niet-medisch of niet-therapeutisch gebruik ervan kan ernstige gevolgen hebben. In haar motivering verwijst de disciplinaire commissie naar enkele basisprincipes. Dopinggebruik maakt het eerlijk verloop van een sportwedstrijd onmogelijk. Bovendien kan bij professionele sportlui het dopinggebruik een financieel nadeel berokkenen aan de eerlijke collega’s. Een ander belangrijk punt is dat doping de persoonlijke gezondheid van de sportbeoefenaar in gevaar kan brengen. Medicatie moet voorbehouden worden aan zieke mensen. Het oneigenlijk gebruik van medicatie, met of zonder medische begeleiding, moet vermeden worden. Sportbeoefening heeft als doel de gezondheid te bevorderen. Topsporters zouden eigenlijk een voorbeeldfunctie moeten vervullen zodat sportclubs het vertrouwen genieten van velen. Een gedoogbeleid ten aanzien van doping heeft dan ook een zeer nefaste invloed op dat vertrouwen. Dopingcontroles op minderjarigen Het verschil meerder- en minderjarigen komt onder andere tot uiting in verschillende rechten en plichten. Ook in de sport is dit onderscheid van belang. Er zijn grote getale minderjarigen die sport beoefenen in club- en/of verenigingsverband. Belangrijk hierbij is de constatering dat de minderjarige sporters zich evenals de meerderjarige sporters moeten houden aan het dopingverbod van de sportbond. Voorts zullen alle sporters zich moeten onderwerpen aan de, in het kader van het toezicht op de naleving van het dopingverbod, uit te voeren dopingcontroles. In verband met de uit het civiele recht voortvloeiende handelingsonbekwaamheid van minderjarigen is het raadzaam expliciete of impliciete toestemming van de ouders/verzorgers te verkrijgen.
Eigen mening Hoe komt een sportbeoefenaar tot doping? Iedere sporter probeert in zijn tak van sport een goede prestatie neer te zetten. Door oefening verbetering van techniek en opbouwen van conditie probeert de sporter beter te worden. Voor iedereen in een tak van sport bereik je een eindpunt van kunnen. De prestaties verbeteren niet meer maar blijven gelijk. Wanneer je door de omgeving onder druk wordt gezet om toch te verbeteren kan doping gezien worden als middel daartoe. Misschien beginnend met een onschuldig sportdrankje kan dit uitgroeien tot gebruik van verboden middelen,zeker in een tak van sport waarbij alleen nog maar naar prestaties word gekeken. Zelf vind ik doping een slecht middel voor mensen die er gewoon niet tegen kunnen dat ze slechter zijn dan andere mensen. Zelf ben ik niet van plan om het te gaan gebruiken, want je maakt je eigen lichaam kapot.