Zelfmoord

1. Inleiding: Ik koos het onderwerp zelfmoord omdat het de laatste tijd veel in het nieuws komt, jongeren meer en meer zelfmoord plegen, en eigenlijk was ik ook nieuwsgierig naar waarom mensen dit doen, en op welke wijze… Ik hoopte dat ik de mogelijkheid zou krijgen om een aantal vragen te stellen aan iemand die al zelfmoordpogingen achter de rug heeft, maar dit was niet mogelijk omdat de persoon in kwestie er liever niet over wou praten, ik respecteer zijn mening hierover, en kan het eigenlijk wel begrijpen. 2. Het ontstaan: Zelfmoordneigingen komen veel voor en kunnen verschillende oorzaken hebben. Vaak hebben mensen die zelfmoordneigingen hebben het gevoel dat niemand van hen houdt en willen ze graag aandacht. Of ze chanteren er anderen mee, door te zeggen dat ze zelfmoord plegen als iemand niet doet wat hij wil. Enkele belangrijke oorzaken van zelfmoord zijn: - Het percentage werklozen: hoe hoger, hoe meer suïcides. - Een verstoorde gezinssituatie. Te denken aan een gezin waar extreem veel ruzie gemaakt wordt en aan mishandeling en seksueel misbruik binnen gezinnen. Een echtscheiding schijnt slechts een zeer gering effect te hebben op suïcidaal gedrag. Echtscheiding is er in ieder geval nooit het enige oorzaak van, al kan zij soms wel de aanleiding zijn. - De schoolsituatie. Volgens sommige onderzoekers kan er een rechtstreeks verband aangetoond worden tussen aan de ene kant de school en de prestaties daar en aan de andere kant het aantal zelfmoorden. Nogmaals, het is altijd een combinatie van negatieve situaties die tot suïcidaal gedrag leidt. Anderzijds kunnen bijvoorbeeld ernstige problemen thuis gecompenseerd worden door een heel leuke school. De bovengenoemde negatieve factoren blijken verstrekt te worden door drugs en overmatig alcoholgebruik. Ook het feit dat iemand in zijn of haar nabije omgeving zelfmoord heeft gepleegd, kan ertoe leiden dat degene die in moeilijkheden zit, eerder tot zelfmoord geneigd is.
3. Symptomen: Men wil een zelfmoordpoging ondernemen, of doet dit ook daadwerkelijk. Aangezien er bij jongeren een grote groepsdruk is, hebben veel jongeren vaak te kampen met een depressie (bv omdat ze zichzelf te lelijk vinden, niet in de groep passen, niet goed presteren op school). Bij jongeren is zo’n depressie vaak ‘gemaskerd’. (Bijna) niemand weet dan wat er eigenlijk aan de hand is omdat zij hun depressie op een heel indirecte manier uiten. Een jongere die problemen heeft zegt vaak niets over zijn wanhoop. In plaats daarvan zal hij zijn gevoelens verbergen achter snelle, impulsiever en soms heel onredelijke gedragingen, zoals woede aanvallen, plotselinge periodes van heftige opstandigheid of verzet, leugenachtigheid, spijbelen, stelen, drugs- en overmatig drankgebruik. 4. Godsdienst: Religieuze argumenten spelen in onze samenleving geen doorslaggevende rol meer. De godsdiensten geven echter als geen ander antwoord op levensvragen. Laten we daarom kijken wat de bijbel zegt over zelfmoord. Verbazingwekkend weinig. Nergens in de bijbel wordt zelfmoord uitdrukkelijk verboden. De bijbel geeft alleen het gebod om andere personen niet te doden. Een ander godsdienstig argument is dat leven een geschenk van god is dat we niet mogen vernietigen. God schenkt ons leven en wij hebben geen recht om dat af te wijzen. Hoe dit verhoudt tot onze vrije wil, onze vrijheid is onduidelijk. Weer een ander argument is dat zelfmoord onnatuurlijk is. God heeft het leven op aarde geschapen. Zelfmoord doorbreekt de natuurlijke orde die hieruit volgt. Alle handelingen van de mensen wijzigen echter de natuurlijke orde. Elke steen die we verplaatsen verandert de natuur, waarom zou zelfmoord hierin een speciale positie nemen? 5. Sociaal: Een tweede categorie argumenten tegen zelfmoord is de sociale verplichtingen. Ieder persoon heeft verplichtingen aan zijn familie, vrienden en de samenleving. Zelfmoord is in deze redenatie een egoïstische daad die juist de last van de dood bij de overlevenden neerlegt. De achterblijvers rouwen om de opzettelijke dood van hun vriend. Ze voelen zich enerzijds vol schuld over het niet voorkomen van de zelfmoord. Anderzijds zijn ze boos dat de vriend uit het leven is gestapt. Deze woede reageren ze vaak af op de verkeerde personen: politie, familie en vrienden. Pas nadat de dode de schuld krijgt, kan de innerlijke vrede terugkeren. 6. Waarde leven: Een derde categorie argumenten neemt de waarde van het menselijk leven als uitgangspunt. Het even is het waard geleefd te worden. De dood is een banvloek en we proberen alles om het leven te rekken. Het leven is meer dan alleen het lichaam of nuttig en zinvol bezig zijn. Zelfmoord is in deze redenatie uit den boze. In praktijk eten we deze soep niet zo heet. Het leven van mensen is niet heilig. Het voeren van een verdedigende oorlog om erger kwaad te voorkomen vinden we in het algemeen goed. Ook kennen vele landen nog de doodstraf. Beide maatregelen praten we goed door te wijzen op het redden of beschermen van andere levens. Ook de zelfopoffering van bijvoorbeeld een chauffeur die de dood vindt nadat hij een brandde tankauto uit een menigte heeft gereden, beschrijven we in positieve termen. Als zelfopoffering geaccepteerd is, dan valt ook het principe van de intrinsieke waarde van leven in duigen. Bovendien is de vraag: Waarde voor wie? Het leven is zoals gezegd meer dan alleen het lichaam. Maar als de zelfdoder vindt van niet? 7. Rationeel: Het verlies van zelfrespect en waardigheid is voor vele mensen een reden om in volstrekt normale omstandigheden een wilsbeschikking te tekenen dat ze willen sterven indien de medici ze kunstmatig in leven moeten houden. Ze willen geen pijn leiden en willen niet een voorwerp van zorg zijn. Vele mensen vinden echter het verlies van waardigheid geen reden voor keuze voor de dood. Het besluit uit het leven te stappen onherroepelijk, terwijl de waardigheid tijdgebonden is. Dit is een sterk argument tegen zelfmoord. Maar mogen we iemand tegenhouden die ondanks alle hulp en ondersteuning en bij zijn volle verstand kiest voor de dood? De Romeinse Stoïcijnen, de Japanse Samurai en de Franse Montagnards kozen voor een respectvolle dood boven een geknakt leven. Mogen we ook bij ons volle verstand ons lot in eigen hand nemen? Iedereen is sterfelijk. Waarom moet iemand die het leven niet meer waard vind geleefd te worden wachten op zijn dood? Hebben we niet het recht te sterven op elk moment? Een rationeel argument tegen de dood is dat niemand weet wat na de dood komt. Een kosten-baten afweging is dan onzinnig. De dood kan erger zijn dan het leven nu. Zelfs een groot leegte na de dood kan erger zijn dan het leven nu. Dit is dus een eindeloze discussie die wellicht niet te snel opgelost zal geraken.
8. Preventie: Een van de belangrijkste zaken in de preventie tegen zelfmoord is het begrijpen ervan en het verbreken van het sociale taboe er rond. Ook zouden de vele misvattingen rond zelfmoord uit de wereld moeten geholpen worden. Hier volgen er een paar waar minstens één ervan bij het grootste deel van de bevolking leeft. -Zelfmoord is een ziekte
Zelfmoord is zeker geen ziekte maar een sociaal of een psychologisch probleem. Soms kan een psychische kwaal wel aan de basis liggen, maar dan is zelfmoord een gevolg van die ziekte. -Mensen die vaak dreigen met zelfmoord voeren die daad toch niet uit. De meeste mensen die daadwerkelijk een zelfmoord begaan geven in de weken of maanden voor hun dood duidelijke signalen aan hun omgeving. Meestal zijn deze signalen echter verborgen, en daarmee ook niet zo gemakkelijk te herkennen (bv met kleine woordspelingen zoals iemand die zegt dat hij een ‘lange reis’ wil maken. (zie symptomen) -Praten over zelfmoord is gevaarlijk
Door er met de betrokkene over te praten zal hij merken dat hij ernstig genomen wordt en zal hij zich aanvaard voelen. Het een van de enige middelen die kunnen helpen bij het voorkomen van een zelfmoord. -Zelfmoord is een schreeuw naar aandacht
Iemand die zelfmoord wil plegen wil meestal niet echt dood, maar ziet gewoon geen andere mogelijkheid voor zijn/haar problemen. Het is wel zo, als ze nog gered worden dat hun omgeving wakker geschud is of een aantal reacties en veranderingen teweeg gebracht zijn door hun drastische optreden, waardoor een volgende zelfmoordpoging niet meer nodig is. En dus denken veel mensen in dat geval dat het slechts een schreeuw om aandacht was (wat ook wel kan, maar een minderheid is). -Nabestaanden van zelfmoordenaars zullen minden snel de hand aan zichzelf slaan
Het is juist andersom. Vaak beschouwen de ouders de zelfmoord van hun kind als de mislukking van hun eigen opvoeding. Door de zelfmoord van hun zoon of dochter voelen ze zich afgewezen door hun eigen kind. Ook mensen die hun partner door zelfmoord verloren hebben en andere verwanten van zelfmoordenaars maken meer kans om zelf ooit tot zelfmoord over te gaan dan andere mensen. Een zelfmoord(poging) meemaken is dus een belangrijk risico-element voor de betrokkenen. 9. Euthanasie: Het begrip euthanasie is afkomstig van het Griekse woord euthanasia, dat ‘goede dood’ of ‘goed sterven’ betekent. Maar dit woord wordt op verschillende manieren toegepast. Zo heeft het onder christenen eeuwenlang de betekenis gehad van ‘godvrezend sterven’. Vandaag betekent het woord niet het (christelijk) verwerken van het stervensproces, maar juist het beëindigen ervan. Het gaat ook niet zozeer om een goede als wel om een zachte dood, een pijnloos sterven. Nederland was het eerste land dat de euthanasiewet heeft goedgekeurd, Nu onlangs heeft Belgïe ook de wet goedgekeurd. Euthanasie is zelfmoord met hulp van een ander, een dokter. De bedoeling van euthanasie is om mensen die lijden en geen betere toekomst hebben te verlossen door ze pijnloos te laten sterven. 10. Besluit: Zelfmoord is echter niet te vermijden in onze samenleving. Voor sommige mensen lijkt dit de beste uitweg. Mensen die voor deze weg kiezen zijn meestal mensen met psychische, sociale of persoonlijke problemen. Niet alle mensen met zulke problemen zullen voor deze uitweg kiezen. Zij zullen dan contact opnemen met een persoon die ze vertrouwen of met één of ander hulpcentra. De vele hulpcentra hebben een goede werking en zullen de mensen op een bepaalde manier begeleiden om tot een goed eindresultaat te komen. Door meer aandacht en informatie te schenken aan de samenleving zou zelfmoord de dag van vandaag meer en meer vermeden kunnen worden. Het onderwerp zelfmoord zou hierdoor uit de taboesfeer moeten geraken, zodat wanneer mensen na een zelfmoordpoging zich beter kunnen herintegreren in de samenleving. Uit al de dingen in dit stuk kun je natuurlijk conclusies trekken over zelfmoord en pogingen daartoe. Zelfmoord wordt in veel gevallen veroorzaakt door depressies die op hun beurt weer veroorzaakt worden door twijfels, problemen, angsten, onbeantwoorde vragen, en onzekerheden. In deze gevallen, kunnen veel praten, veel leuke dingen doen en veel omgaan met anderen die je kunt vertrouwen en als vriend kunt beschouwen, een oplossing bieden voor de depressie en daarmee ook de zelfdoding. Alleen in zeer ernstige psychologische gevallen zou dat niet kunnen werken. De oplossing blijft echter vaak uit door dat de betreffende persoon het zal verbergen. Bij de ernstige ziektes is euthanasie meestal zelf de enige oplossing naast lijden. Maar in veel gevallen zal de zelfdoding toch zijn laatste speelkaart zijn. Ikzelf, denk ik, zal nooit zelfmoord plegen, ik moet hier wel “denk ik” bij zeggen want ik kan de toekomst natuurlijk niet voorspellen. Na dit verslag geschreven te hebben kan ik mij toch niet inbeelden dat de problemen van sommige mensen zo doorslaggevend kunnen zijn dat ze een eind willen maken aan hun leven. Misschien is dat mijn mening door een soort vrees voor de dood, want ik weet niet wat er na ons leven gebeurt. Al bij al vind zelfmoord toch niet dé oplossing voor problemen. Het is aan de maatschappij om de mensen met problemen op te vangen en ze niet in een hokje te duwen met als naamkaartje “zij die een eind willen maken aan hun leven”. We zouden elkaar meer moeten helpen buiten altijd naar onszelf te kijken. Gelukkig is er nog de zelfmoord hulplijn: Centrum ter preventie van zelfmoord, 02/649 95 55 (24h op 24h).
11. Documentatie: Twee tienermeisjes pleegden op zaterdag 12 januari zelfmoord. Ze sprongen uit de tiende verdieping van het appartement van de vader van één van de meisjes. De 2 meisjes, die 13 en 15 jaar waren, hadden de toestemming om de speciale eenheid waar ze behandeld werden te verlaten, maar ze moesten wel binnen de muren van de instelling blijven. De verzorgers merkten tegen de middag dat de twee tieners verdwenen waren en verwittigden de politie. Intussen trokken de meisjes naar de Modelwijk waar de vader van het jongste meisje in een appartement op de tiende verdieping woonde. Ze waren daar om de vader een gelukkig nieuwjaar te wensen. Toen de vader weg moest pleegden ze hun wanhoopsdaad. Ze bonden zich met een elektriciteitssnoer bij de polsen aan elkaar vast, openden het raam van de leefkamer en sprongen de dood tegemoet. Net op dat moment kwam de vader binnen en zag hij hoe ze stierven. Het meisje van 15 was op slag dood en haar jongere vriendin is in de armen van haar vader gestorven. Ze hadden deze zelfmoord voorbereid, want het jongste slachtoffer liet tientallen afscheidsbrieven achter, waarin ze onder meer beschreef hoe haar begrafenis eruit moest zien, wie er mocht aanwezig zijn, wat er op haar graf moest staan en wat ze in haar kist wil meenemen. Na deze dubbele zelfmoord heeft er op maandag 14 januari een jongen van 17 een einde aan z’n leven gemaakt door van Gravensteen te springen. De tienerjongen loog tegen de wachter en zij dat hij voor een schoolopdracht foto’s moest maken van op de middentoren van het gebouw. Hij had net zoals de twee meisjes psychische problemen en was zelfs licht autistisch, maar volgde wel gewoon les aan het Koninklijk Atheneum. Geen enkele leerkracht zou signalen opgevangen hebben over zelfmoordplannen. Pas nadat men in z’n klas het slechte nieuws melde heeft men gehoord dat hij tegen één leerling had gesproken over zelfmoord. Nadat Sabena failliet ging pleegden verschillende piloten zelfmoord, de meeste hadden een familie, maar vonden na al die tijd nog altijd geen werk. David Van Gysel, de 22-jarige postbode van Wezembeek-Oppem pleegde zelfmoord. Facteurs, bedienden, sorteerders, chefs, kaderleden...iedereen bij De Post praat erover. Solidair vroeg verschillende postmannen naar hun mening. De meesten zijn kwaad tot zeer kwaad: “Jonge facteurs tot 7 uur ’s avonds laten werken... De directie van De Post draagt een grote verantwoordelijkheid. Ze weigerde zelfs uitleg te geven aan de journalist van Faits Divers!” En dan zeggen dat de directie de productiviteit nog drastisch wil opdrijven, om de privatisering voor te bereiden. 12. Bronvermelding: Naslagwerk: zelfmoord bij jongeren uit de gemeentelijke bibliotheek van Evergem. zelfmoordervaring door Jackie Verstraeten uit de gemeentelijke bibliotheek Ertvelde. Naslagwerk: Zelfmoord http://www.scholieren.com
Krantenknipsels: De Standaard, Het Volk