Sporen van boeddha in onze samenleving

Werkstuk door een scholier
6e klas aso | 1920 woorden
8 juli 2013
3 keer beoordeeld

3 keer beoordeeld

Taal

Nederlands

Vak

Levensbeschouwing

Sporen van boeddha in onze samenleving

ZIN@LIFE

1 Het boeddhisme

1.1 Wat is boeddhisme

1.1.1 visie op mens

In het boeddhisme staan de mens en het menselijk geluk centraal. Zo streeft men ernaar zichzelf en de medemens gelukkig te zien. Egoïsme en wraakzucht probeert men dan ook te weren.

Fysieke gebied

Ook leert het boeddhisme ons dat ieder mens van nature uit goed is. Boeddhisten bestempelen deze natuurlijke goedheid als hun ware aard en is alom en immer aanwezig. Voor hen is het een bron van wijsheid en daarom de meest kostbare schat binnen henzelf. Net zoals alle dingen in het universum de eigenschap hebben van opkomen en vergaan, heeft de mens in het boeddhisme dat ook. De Boeddha heeft de mens in vijf categorieën of aggregaten beschreven:

1) Lichamelijkheid of vorm/materie

2) gevoelens

Mentale gebied

waarnemingen

4) mentale factoren

5) bewustzijn

Deze vijf psychologische groepen veranderen voortdurend waardoor de mens onderhevig is aan lijden, er geen sprake is van een ‘ik’ en de mens ook geen ziel heeft. Dit onderscheidt het boeddhisme van andere religies. Het aggregaat bewustzijn houdt de overige aggregaten samen. Zo kan bewustzijn ervoor zorgen dat mentale factoren zoals bijvoorbeeld haat kunnen worden omgezet in liefdevolle vriendelijkheid. Maar het belangrijkste aspect waar bewustzijn voor kan zorgen, is inzicht ofwel wijsheid. Wanneer iemand zijn bewustzijn niet wil loslaten, dan zullen er geen positieve veranderingen plaatsvinden. We blijven dan vasthouden aan het oude, want mensen zijn bang voor het nieuwe, het onbekende. Problemen en lijden zijn dan het gevolg. Ook onze ervaringen worden door de kwaliteit van ons bewustzijn bepaald.

Wanneer onze mentale kenmerken zich niet ontwikkelen, zorgt het bewustzijn ervoor dat een wezen blijft hangen in de cyclus van leven en dood, met andere woorden de cyclus van lijden. Het hoogste doel van het boeddhisme is een einde maken aan dat lijden. Elke mens heeft dit vermogen in zich en het is de bedoeling dat hoogste doel te bereiken zonder externe hulp. Boeddha plaatst de mens dus boven elke goddelijke macht. Nog een aspect dat het boeddhisme uniek maakt ten opzichte van andere godsdiensten.

Visie op wereld

Volgens de boeddhistische wereldvisie is de wereld niet geschapen en is er niets bovennatuurlijk. De Boeddha vertelde hen het belang van de daden voor de aarde en andere mensen. Hij noemde zijn leer ook wel “de leer van de daden”. Elke daad, of deze nu goed of slecht is, heeft rechtstreeks gevolg voor het volgende leven.

Een belangrijke pijler in het boeddhisme is dat alles wat er om ons heen gebeurt een oorzaak en een gevolg heeft. Ook geloven boeddhisten dat alles met elkaar verbonden is, er kan niets afzonderlijk bestaan. Zo zou de mens niet kunnen bestaan zonder de natuur en daarom voelen ze zich ook verantwoordelijk voor alle dieren en planten. Boeddhisten geloven dat wanneer ze samen met de natuur leven en hun bijdrage leveren aan een gezonder milieu dit een positieve invloed heeft op zichzelf en de volgende generatie. Dit wordt ook wel karma genoemd. Verder is het zeer belangrijk dat men van dieren houdt. Het is van groot belang dat je elk organisme hoe groot of hoe klein het ook is met respect behandeld wordt. Boeddhisten zijn voortdurend bezig om de ware aard van de natuur te realiseren. Anders dan in andere godsdiensten, zoals het Christendom, geloven ze niet dat de natuur en de wereld in het algemeen gecreëerd is.

Het boeddhisme heeft niet alleen respect voor dieren en planten maar ook voor elke mens die op aarde leeft. Daaruit volgt dus dat voor boeddhisten ras, huidskleur en een religie geen verschil maken. Boedha zei dat het heel mooi is dat er zoveel verschillende godsdiensten bestaan omdat elke mens eigen interesses en gedachten heeft en zo een godsdienst vindt die perfect bij hem past.

1.1.1 Visie op God

Wanneer men een god of goden eert spreekt men van een godsdienst, god staat dan centraal. Het boeddhisme heeft oorspronkelijk geen goden maar stelt de mens centraal en is dus geen godsdienst. Het is wel een religie wat betekent dat het dingen in verbinding brengt met elkaar. Boeddhisten gaan beelden maken van mensen die iets goed hebben gedaan in hun leven. Dit doet men onder andere ook door naasten die overleden zijn te eren. Zo blijft hun geest bestaan. Natuurlijk maken ze ook beelden van Boeddha. Er bestaat veel verwarring over maar Boeddha is geen god, wel de stichter van het Boeddhisme. Zijn naam is afkomstig van ‘bodhi’ wat ‘verlichting’ betekent en dus is Boeddha zijn naam ‘de verlichte’. Boeddha wordt beschouwd als iemand die het lijden in de wereld ziet en tevreden is met zichzelf. Bij iedere familie heeft men een ruimte ingericht speciaal om Boeddha te eren en om te bidden. Rond het beeld van Boeddha vindt je gouden schaaltjes, geld, … . Zoals eerder vermeld, heeft het boeddhisme oorspronkelijk geen goden maar doorheen de tijd is daar verandering in gekomen. Tegenwoordig is men vrij om één of meerdere goden te aanbidden maar men aanschouwt een god eerder als een soort van kracht en niet als de schepper van de wereld. Hierdoor komen er soms in één familie verschillende goden voor. In het boeddhistische heelal bestaan er 26 hemels en 29 verschillende goden of devas. Wedergeboorte in een hemel is het resultaat van een goed karma of met andere woorden: goede handelingen. De wezens die wedergeboren worden zijn de goden of devas. Het gedenken van de goden hun kwaliteiten is een belangrijke vorm van meditatie bij boeddhisten. De bevolking maakt gebruik van een ‘bidwiel’ tijdens het bidden. Het is opgebouwd uit een handvat met erop een ronddraaiend wiel, daarin zitten kleine papiertjes met gebeden op. Bij de ingang van een boeddhistische tempel staan ook grote bidwielen en voor men de tempel binnentreedt moet men aan de wielen draaien. Net zoals het ingericht Boeddha kamertje maakt men in de tempel ook gebruik van goud en veel verschillende kleuren. Aan de muren hangen vaak schilderijen waarop afgrijselijke gebeurtenissen te zien zijn en aan het plafond hangen linten in allerlei kleuren. De buitenkant van de tempel is in het bruin of wit geschilderd, ziet er sober uit en heeft weinig ramen. Daar bovenop ligt het dak met omhoog gaande uiteindes.

1.2 Weerspiegeling op levensmomenten

1.2.1 De geboorte en de dood

De geboorte en de dood zijn volgens de boeddhistische visie twee levensmomenten, die zeer nauw met elkaar samenhangen. Naar het idee dat de wereld vergankelijk is, komt er aan alles een einde, toch staat de dood niet synoniem voor het definitieve einde.

In het boeddhisme gelooft men in reïncarnatie of wedergeboorte, dat de ziel van een mens telkens opnieuw word geboren enkel in een ander lichaam. Om dit te concept te visualiseren tekende Boeddha vaak een wiel in het zand, dit wiel symboliseert de boeddhistische denkwijze van reïncarnatie: de eindeloze cyclus van geboorte en wedergeboorte. Na de dood reist men dan ook niet ten hemel, die wel bestaat in het christelijke geloof, maar toch bestaat er in het boeddhisme wel een soortgelijke hemel. De hemel volgens het boeddhisme is geen oord, echter een gelukkige toestand waarin de ziel tot rust komt en zich geen zorgen meer hoeft te maken. In deze toestand waar elke boeddhist naar streeft, vindt men eeuwige vrede.

Men kan deze hoogste vorm van verlichting bereiken, ook wel beter bekend als het Nirvana, door de regels van het achtvoudige pad te volgen en zo de cyclus van reïncarnatie te doorbreken.

Bevrijd van de cyclus: ‘Door geen vaste denkbeelden aan te hangen, wordt degene met een zuiver hart, in het bezit van helderheid en visie, bevrijd van alle sensuele verlangens, niet

opnieuw geboren in deze wereld.’ DE METTA SUTTA¹

1.2.2 Omgaan met het kwade

Vooraleerst we het kwade kunnen bestrijden, moeten we begrijpen dat het kwade in de wereld volgens boeddhisten uit de mens zelf voortvloeit. Het is een psychologisch soort van kwaad waar ieder mens anders op reageert en naar handelt. De mens is zijn eigen ergste demoon!

Het is dan ook meer dan logisch dat we degenen die een verschillende mening hebben niet moeten veranderen, maar juist onszelf.

Het kwaad wordt bij de boeddhisten bestreden door de bron van het kwaad aan te grijpen. Het is uit onwetendheid, dat het kwade ontspringt en de geest aantast. Men moet trachtten onwetendheid op te heffen door het gebruik van kennis. In het boeddhisme staan kaarsen symbool voor licht. Met behulp van kaarslicht zoeken boeddhisten verlichting en zo kennis om de duisternis van onwetendheid te verdrijven. lijkt onmogelijk, maar waar westerse religies vaak zwart-wit denken, geloven boeddhisten in een onderliggende eenheid. Alles heeft altijd zijn aanvullende waarde: goed en slecht, mannelijk en vrouwelijk en zo dus ook onwetendheid en kennis.

¹THE BUDHIST SOCIETY, 1001 Boedhistische Wijsheden, 1^e druk, Duncan Baird, Londen, 2006, 391 blz.

Waardering voor het boeddhisme

1.3 Persoonlijke waardering

Voorheen dit werkje kende ik het boeddhisme wel al, maar begreep het nog niet zo goed als nu. Ik vindt het razend interessant dat er geen goden in deze geloofsovertuiging bestaan, er is dus geen hogere macht dan degene die iedereen bezit. Het ernaar streven om elke vorm van negativisme als egoïsme en jaloezie te weren van je gedachten, vind ik ook een erg mooi streefdoel. Volgens mij leef je dan ook gezonder, zonder de lasten van negatieve emoties. Je verspilt geen energie om jezelf beter dan een ander te maken waardoor je meer energie over hebt om te genieten van het leven. Volgens mijn geloofsaspecten ligt geloof mij beter dan te geloven in een hogere macht. Het principe dat jezelf verantwoordelijk bent voor alles: je toekomst en karma kan ik beter begrijpen.