Ethiek: Abortus

Beoordeling 6.8
Foto van een scholier
  • Werkstuk door een scholier
  • 4e klas tto havo/vwo | 3693 woorden
  • 11 maart 2012
  • 93 keer beoordeeld
Cijfer 6.8
93 keer beoordeeld

Taal
Nederlands
Vak

Casus Ethiek

Abortus
Inleiding

Wereldwijd worden er 46 miljoen abortussen per jaar gepleegd. Waarvan 1,7 miljoen in Europa. In Nederland worden er 200.000 vrouwen elk jaar ongewenst zwanger. Ook al is het een ongeplande zwangerschap, er zijn mensen die er blij mee zijn. Maar er zijn ook vrouwen die geen kind willen krijgen en abortus plegen.

Redenen waarom mensen abortus plegen is:

• leeftijd van de moeder
• verkrachting
• geen kinderen willen
• geen goede opvoeding kunnen geven
• de baby niet kunnen geven wat het verdient/nodig heeft
• het kind aan een ernstige ziekte zal lijden, of een hele groten kans zou hebben deze ziekte te krijgen
• een meerling

Wij hebben het onderwerp abortus gekozen omdat het een wereldwijd probleem is. Het gebeurt overal op de wereld, illegaal en legaal, geoorloofd en ongeoorloofd. Ook hebben wij abortus gekozen omdat het dichter bij ons staat dan andere onderwerpen. Wij zijn ook vrouwen en komen misschien later ook wel voor deze keuze te staan, of iemand die dichtbij ons staat.

Sommigen mensen zien abortus als moord, daarom is het een ethisch probleem. Ook vinden sommige mensen dat het tegen de mensenrechten in gaat, ‘Article 3: Everyone has the right to life.’ Iedereen heeft het recht om te leven.

De opbouw van ons werkstuk gaat als volgt. Eerst gaan wij wat vertellen over abortus in het algemeen en de behandelingen, zodat we een goed beeld krijgen van wat abortus precies is. Daarna gaan wij wat vertellen wat men van abortus vindt in verschillende culturen en in de media. En als laatst gaan wij de voor en tegen argumenten behandelen en onze mening daarover.

Verder hebben we speciaal voor dit project ook nog twee informatiepakketten over abortus besteld, waarvan een ook echt is aangekomen, een aantal van de folders die daarbij zaten hebben we bij het project gedaan. We hebben die informatie pakketten opgevraagd omdat in die folders informatie staat die ook echt klopt. Op internet kunnen namelijk dingen staan die helemaal niet waar zijn, of gedeeltelijk niet kloppen. Een van de sites waar we die pakketten besteld hebben staat bij de bronnen. Daar staat aangegeven om welke site het gaat.

Van de ongeveer 46 miljoen abortussen die per jaar worden gepleegd, zijn 20 miljoen hiervan niet veilig. Hierdoor sterven er veel vrouwen en kinderen onnodig. Deze abortussen zijn niet veilig omdat ze vaak niet in een kliniek of ziekenhuis en onhygiënisch plaatsvinden. Ook is meestal de zogenaamde dokter die het uitvoert niet bevoegd. Meestal gebeurt dit in ontwikkelingslanden, of in een land waar abortus niet is toegestaan volgens de wet.

Informatie over het onderwerp

Bij abortus denken mensen vaak alleen aan het stopzetten van een zwangerschap. Maar waar niemand echt over na denkt is hoe dat eigenlijk word gedaan.

Er zijn vijf verschillende soorten abortus:
• De abortus pil, dit is een pil die er voor zorgt dat de bevruchte eicel vrij komt van de baarmoeder wand, en uiteindelijk dood gaat.
• De zuigcurettage, hierbij wordt de embryo uit de baarmoeder gezogen door een buisje met een pompje eraan.
• Prostaglandinenabehandeling, met deze behandeling wordt het vruchtvlies stuk gemaakt, en loopt het vruchtwater weg. Hierdoor gaat de foetus ook dood.
• Dilatatie en evacuatie (D&E), hierbij trekt de arts de foetus voor de helft uit de baarmoeder, hij haalt dan de hersenen uit het hoofdje, zodat het kindje overlijd. Hierna komt het kindje in zijn geheel uit de baarmoeder.
• Salinemethode, hierbij wordt een zoutoplossing in de baarmoeder gespoten, waardoor het kindje sterft.
• De keizersnede, dan wordt de moeder opengesneden in het kindje eruit gehaald

Deze methoden kunnen natuurlijk niet altijd gebruikt worden, er is dus een punt waarom die methode niet meer mogelijk is. Bij de abortus pil is dat 8 weken, en bij de zuigcurettage 12, daarna past de embryo niet meer door het buisje met de pomp. Van 28 tot 30 weken kan D&E worden gebruikt voor een abortus. Daar tussen kunnen de prostaglandinenabehandeling en de salinemethode gebruikt worden.

De dilatatie&evacuatie wordt in Nederland alleen nog maar gebruikt als de pil, de zuigcurettage en de prostaglandinenabehandeling niet meer kunnen, omdat de zwangerschap al te ver is gevorderd, of die methodes om medische redenen niet mogelijk zijn. De keizersnede worden echt zelden nog gebruikt. Alleen als zelfs de Dilatatie&evacuatie niet meer kan.

Wat veel mensen niet weten over abortus is dat het ook gewoon een natuurlijke miskraam kan zijn. Abortus betekent namelijk “het uitstoten van de vrucht uit de baarmoeder”. Om onderscheid te maken tussen die twee soorten abortus worden er twee termen gebruikt: een spontane abortus en abortus provocatus. Een spontane abortus wordt ook wel een miskraam genoemd en een abortus provocatus wordt door bijna iedereen gewoon abortus genoemd.

Welke belanghebbenden/betrokkenen spelen een rol?

Bij het plegen van een abortus zijn veel mensen betrokken; De moeder, de vader, de baby, de families en de dokter. Sommige hebben er belang bij maar meestal zijn er goede en slechte kanten.

Moeder
Van alle betrokkenen heeft de moeder er waarschijnlijk toch het meeste belang bij. Dat is omdat het uiteindelijk toch de moeder is die de beslissing maakt. Misschien hebben de andere betrokkenen hier ook invloed op maar het is de moeder die het dan moet doen. Hierdoor kan ze zelf kiezen of ze het wel of niet wil, en als ze er dan voor kiest heeft ze er waarschijnlijk goede redenen voor, dus dan heeft ze er belang bij. Dat is natuurlijk niet zo als ze het doet omdat het kindje een afwijking heeft, maar dan is het waarschijnlijk toch de goede keuze.

Vader
Of de vader belang heeft van de abortus, is meestal heel verschillend. Het kan zijn dat hij geen vader wil zijn, of dat hij niet samen wil zijn met de moeder, en dan heeft hij wel belang bij de abortus. Het kan ook zijn dat hij het kind heel graag wilt, terwijl de moeder besluit om een abortus te plegen. Dit is dan heel vervelend voor de vader, omdat het voor hem ook kan voelen alsof de vrouw geen kind van hem wil, terwijl dat niet per se de reden is.

Natuurlijk kan het ook dat de vader het helemaal niet weet, of dat de vrouw het zelf niet eens weet. Hij heeft er dan geen last van, maar het is toch niet fijn dat er een kind van je wordt weggehaald zonder dat je dat weet.

Baby
Natuurlijk is dit nog geen geboren persoon, maar het is wel een persoon met een kloppend hard, soms al rond de 25 cm lang, die ook gewoon kunnen voelen en horen. Zij hebben hier natuurlijk al helemaal niks op inbrengen.

Misschien is het in sommige gevallen beter voor de baby, als de ouders ze niet willen of helemaal geen geld hebben, is hun leven als ze blijven leven ook niet leuk.

Maar over het algemeen is het natuurlijk nooit positief om gedood te worden, ook niet voor de ongeboren baby.

Familie
De families kunnen zich ook vaak betrokken gaan voelen bij het plegen van de abortus, en zich er mee proberen te bemoeien, al is het niet alleen hun beslissing. Als de moeder jong is zijn haar ouders wel belangrijk. Die zullen misschien ook voor de baby zorgen als de moeder haar school wil afmaken.

Dokter
De dokter speelt natuurlijk een grote rol bij de abortus, omdat hij de abortus uitvoert. Natuurlijk heeft hij hier belang bij, omdat het zijn baan is en hij er dus geld mee verdiend. Het kan misschien ook wel leiden tot schuldgevoel, omdat je als dokter toch wel levens beëindigd. Dat is waarschijnlijk waarom veel dokters geen abortussen willen uitvoeren

Een overzicht van standpunten met argumenten
Abortus mag tot het eind van de 5e maand (zolang is het wettelijk toegestaan in Nederland)

Voor: Na de 5e maand is het kindje al zover ontwikkeld dat het buiten de baarmoeder al levensvatbaar is. Abortus mag, maar er moet wel een grens zijn. Het moet niet legaal zijn om een week voor de uitgerekende datum een abortus te plegen, dan zit de zwangerschap er al zo goed als op, en kan je het kindje net zo goed afstaan.

Tegen: De wet moet aangepast worden, het zou tot het eind van de 4e maand moeten zijn. Een foetus kan namelijk bij 16 weken aanrakingen voelen, en daardoor ook pijn. Dit wil dus zeggen dat de foetus echt wel door heeft dat het vermoord wordt, en het niet alleen voor de ouders moeilijk en pijnlijk is, maar ook voor de foetus.

Tegen: Het zou ook na de 5e maand legaal moeten zijn. Er zijn ook vrouwen die graag een kindje zouden willen en dan bij toeval zwanger worden van een tweeling. Maar ze kunnen dat financieel helemaal niet aan. Soms kom je daar pas heel laat achter, bijvoorbeeld pas na 5 maanden, en moet het mogelijk zijn een van de twee kindjes weg te laten halen, zodat die ander een goed leven heeft, en alle aandacht en zorg krijgt die het verdiend.

Abortus moet helemaal verboden worden

Voor: Sommige mensen vinden abortus moord, en daar zit natuurlijk een kern van waarheid in. Verder zou het veel meer overeen komen met de regels van de meeste religies. Mensen doden is niet toegestaan en daar vallen niet-geborenen ook onder. Het gaat ook in tegen de mensen rechten, ieder mens heeft namelijk het recht om te leven.

Tegen: Als abortus niet toegestaan zou zijn in Nederland zou het aantal jonge/tiener moeders veel hoger liggen. Verder zouden mensen die liever geen kinderen hebben toch kinderen hebben, en daardoor is er misschien wel meer kindermishandeling en uitbuiting van kinderen.

Vrouwen moeten zelf kunnen beslissen of ze abortus willen plegen, en wanneer

Voor: Stel je bent niet instaat een baby het leven te geven wat het verdiend. Dan moet het mogelijk zijn een abortus te plegen. Sommige stellen komen er ook niet goed uit samen, de een wil het houden en de ander niet, en voor je het weet ben je door die 5 maanden heen, en moeten mensen een overhaaste beslissing maken tussen leven en dood voor hun kindje, maar ook een beslissing voor hun zelf, willen ze al een ouder zijn, met die grote verantwoordelijkheid? Als het ook na die 5 maanden kan, hebben mensen veel langer de tijd om het besluit te nemen.

Tegen: Stel je voor dat je niet voor je kindje kan zorgen, dan is er nog een alternatief om zelf niet voor je kindje te hoeven zorgen. Adoptie. Dat is natuurlijk een hele moeilijke beslissing om te nemen. Maar zou abortus niet nog veel moeilijker moeten zijn? Als je zwanger bent leeft de foetus al, en het lijkt wel of moeders het makkelijker vinden hun kindje te laten doden, dan om het weg te geven en het een leven te bieden wat het verdiend. Dit is te zien door het aantal Nederlandse adoptie kinderen te vergelijken met het aantal abortussen in Nederland. Het aantal binnenlandse adopties die in Nederland plaatsvonden in 2009 waren er maar 15, en abortussen waren er maar liefst 33.000.

Abortus mag, maar alleen met een goede reden, als het kindje bijvoorbeeld aan een ernstige ziekte zal lijden

Voor: Vrouwen, of stellen, die graag een kindje zouden willen, maar uit onderzoek blijkt dat het kindje aan een ernstige ziekte zal leiden, willen misschien abortus plegen. Ze hebben zelf het geld niet om voor een ziek kind te zorgen, of ze willen hun kindje niet zien lijden aan die ziekte waar hij of zij toch wel aan zal komen te overlijden. Dit kan een reden zijn dat ze het leven van hun kind voor alle ellende begint willen beëindigen.

Tegen: Elk kind heeft recht op een leven, wat voor leven dan ook. Vrouwen met een kinderwens moeten het kindje ook houden. Ze moeten voorbereid zijn op dit soort dingen, en zorgen dat ze het aan kunnen voor het kindje komt, en voor ze überhaupt weten dat hun kindje en beperking of ziekte zal hebben. Vrouwen die ongewenst zwanger raken is een ander verhaal, maar dan nog, bij abortus neem je een levend iets zijn leven af. Ze moeten blij zijn dat ze de mogelijkheid hebben moeder te worden, er zullen genoeg vrouwe n zijn die graag in hun schoenen zouden staan, omdat zij die mogelijkheid niet hebben.

Abortus in de Politiek

Abortus wordt ook veel besproken in de politiek. Alle politieke partijen hebben hier andere ideeën over. Dit zijn een paar partijen met hun belangrijkste standpunten;

PVDA
De PvdA is over het algemeen een voorstander voor de abortus. Ze vinden dat vrouwen de zwangerschap mogen afbreken als ze dit nodig vinden, alleen wel met medische controle, en onder strenge voorwaarden. Vrouwen moeten hiervoor wel een gesprek met een arts hebben gehad. Ze vinden ook dat de vaste bedenktijd van 5 dagen afgeschaft moet worden, omdat het soms nog erger is voor de vrouw als ze 5 extra dagen moet wachten

Ze vinden wel dat een ongewenste zwangerschap zo veel mogelijk tegen gehouden zou moeten worden door meer voorlichting te geven over voorbehoedsmiddelen.

voorstander

CDA
Het CDA snapt dat abortus soms de enige oplossing is, maar ze vinden niet dan abortus als anticonceptie middel beschouwd mag worden. Ze vinden dat ongeboren baby’s het recht hebben om te leven, en dat er beter gekeken moet worden naar wat nou echt een noodsituatie is. Ze porberen het abortus cijfer te laten dalen, door meer anticonceptie voorlichtingen te geven, en door te onderzoeken wat meestal de reden is voor abortus.

PVV
De PPV vindt dat de abortusgrens zou moeten worden verlaagd tot 8 weken. Ook vinden ze dat abortusklinieken de samenleving veel te veel geld kosten. De PVV wil abortussen verbieden van iedereen die niet in Nederland woont, wat ongeveer 13% van de abortussen zijn.

GroenLinks
GroenLinks is het eens met de PvdA dat de 5 dagen bedenktijd afgeschaft moeten worden.

D66
D66 vindt dat er een flexibele bedenktijd zou moeten komen, omdat ze er op vertrouwen dat doktoren weten wat het beste voor de patiënt is. Ook vinden ze dat de huisarts abortuspillen mag voorschrijven.

SGP en Christen Unie
De SGP en Christen Unie vinden dat de abortus afgeschaft moet worden tenzij het leven van de vrouw in gevaar is, dit vinden ze omdat het leven een geschenk van god is.

VVD, SP en de Partij van de Dieren
De VVD, de SP en de Partij van de Dieren zijn het eens met de huidige wet.

Wij vinden de ideeën van de PvdA en PVV het meest overkomen met die van ons. De 5 dagen bedenktijd lijken ons ook overbodig, want de meeste vrouwen hebben er toch al lang over na gedacht. Als ze dan ook nog 5 dagen moeten wachten worden ze er echt niet beter van. Ook vinden we meer voorlichting belangrijk.

De abortusgrens verlagen vinden we ook een goed idee. Als je de zwangerschap wilt afbreken, kan dat maar beter zo snel mogelijk. Ook vinden wij dat alleen mensen die in Nederland wonen hier een abortus mogen laten doen. Wij vinden dat ze moeten leven naar de regels van hun eigen land.

Het minst zijn we het eens met de D66; als de doktoren een bedenktijd geven is het meestal langer dan 5 dagen, en hoe langer de wachttijd is hoe traumatischer het is.

Hoe denkt het Hedonisme over abortus?

Het Hedonisme is een ethische stroming, waarbij mensen streven naar direct genot. Abortus doet pijn, en daarom zou ik zeggen dat Hedonistische mensen geen abortus zouden plegen, want abortus doet pijn. Aan de andere kant kan het zijn dat ze wel abortus plegen, aangezien het soms ook met egoïsme word vergeleken. Die mensen denken alleen aan zichzelf, en daardoor kiezen ze ook alleen voor zichzelf. Ze willen doorgaan met een leven vol genot, en dat lukt meestal minder goed met een kind erbij, dan moet je namelijk altijd rekening houden met iemand anders. Het kind past niet in hun plaatje voor hun perfecte toekomst dus het moet dan maar weg.

Hier zijn we het zelf niet mee eens. Abortus mag alleen met een goede reden, en alleen in het begin van de zwangerschap. Je eigen toekomst is niet zoals je dat zelf wil is niet een rede die goed genoeg is. Die mensen moeten er maar voor zorgen dat hun kind een mooie toekomst heeft, en als hun kind zelf volwassen is kunnen ze doorgaan met het leven wat ze zo graag wilde leven.

Abortus in Nederland

Abortus mag alleen in klinieken en ziekenhuizen worden gepleegd als die klinieken en ziekenhuizen er een vergunning voor hebben. In Nederland zijn dat 17 klinieken en 108 ziekenhuizen.

Waz, Wet afbreking zwangerschap

In de Waz zijn de regels rond abortus vastgesteld. Het doel van de Waz is om elke beslissing over abortus zo zorgvuldig en rechtvaardig mogelijk te laten verlopen zowel voor de vrouw als voor het ongeboren kind. .

Een arts moet de patiënt goed voorlichten over andere opties en oplossingen.

Volgens de Waz, mag er in Nederland om elke reden abortus worden gepleegd. Maar om deze onomkeerbare beslissing zorgvuldig te laten verlopen heeft iedereen verplichte bedenktijd van 5 dagen.

In Nederland mag volgens de wet abortus worden gepleegd tot op het moment dat de vrucht buiten het lichaam van de moeder levensvatbaar is. Volgens de wet is dat bij 24 weken zwangerschap. Dokters houden echter een grens van 22 weken aan.

Alle abortus behandelingen vallen onder deze wet, m.u.v. de overtijdbehandeling.

Kosten

Als je in Nederland woont of werkt, is abortus kosteloos. Dat komt doordat iedereen verzekerd is voor de AWBZ (Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten). De AWBZ betaalt de abortus.

Abortus binnen verschillende geloven

Jodendom
In het jodendom zijn de meningen over abortus verdeeld. Orthodoxe joden staan alleen abortus toe als de zwangere vrouw in gevaar is. Maar minder strengen stromingen van het jodendom staan abortus ook in anderen gevallen toe.

Christendom
Volgens katholieken is abortus niet toegestaan, omdat ‘Gij zult niet doden’ in de Bijbel staat en dit ook op een ongeboren kindje slaat. Je vernietigd een mensen leven en dat wordt beschouwt als moord. Er zijn uitzondering als de moeder in levensgevaar is.

Bij de protestanten is abortus meer geaccepteerd.

Islam
Net als in het christendom, verschillen de mening over abortus ook in de islam. De extreme islamieten sluiten abortus helemaal uit.

Maar anderen zijn van mening dat het is toegestaan totdat het kind een ziel krijgt. Het kind krijgt 120 dagen na de bevruchting een ziel. Ook is het toegestaan als de vrouw verkracht omdat het kind dan niet gewild is en als de gezondheid van de vrouw in gevaar komt. Zo staat in de Koran: "Diegene die zich in een noodsituatie bevindt, zal geen zonden begaan bij het toepassen van wat niet is toegestaan."

Hindoeïsme
Volgens de Veda’s is abortus niet toegestaan. Dit is omdat het kwetsbare kind, speciale bescherming verdient. Ook is het niet van toepassing door reïncarnatie en karma.

Boeddhisme
Volgens het hindoeïsme is er spraken van een nieuw leven vanaf de conceptie. Hindoes vinden abortus, net als een andere medische ingreep die een leven beëindigt niet goed. Een leven beëindigen voordat het zijn of haar tijd is geeft het niet de kans om zich veder spiritueel te ontwikkelen en het verstoort de wedergeboorte. Elk mensen leven, maakt niet uit hoe klein, is waardevol en heeft zijn moeder ‘gekozen’.

Er is een uitzondering als het om de gezondheid van de moeder gaat. Dan kan er besloten worden om abortus te plegen. Dit heeft dan wel gevolgen op het Karma van de moeder.

De mening van ons groepje

Abortus heeft zijn voor- en zijn nadelen, dat is zo ondertussen wel duidelijk. Wij vinden dat het wel toegestaan moet zijn, maar dan wel beperkt. Het moet niet zo kunnen zijn dat iedereen een abortus mag plegen, want iedereen heeft recht op leven. Er is dus een goede reden voor nodig, voor de arts die het uitvoert is het namelijk ook niet bepaald een leuke klus. Soms moeten ze namelijk een kindje doden dat eigenlijk zou kunnen uitgroeien tot een normaal mens, zoals die arts zelf. De arts krijgt de foetus zelf ook goed te zien, en ziet bij bijvoorbeeld Dilatatie en evacuatie dat het kindje pijn lijd, en dat is voor niemand leuk.

We vinden het ook belangrijk dat het kindje er zelf geen last van heeft. Dan moet het dus gebeuren voor een bepaalde tijd. Volgens Wetenschappers heeft het ‘kindje’ in de eerste maanden van de zwangerschap geen intelligent menselijk leven. Het zou dus niet in staat zijn pijn te voelen. Wij vinden dat je totdat het kindje een intelligent menselijk leven heeft abortus mag plegen. Dat is na 16 weken, na 4 maanden, en dat is dus eerder dan wat de Nederlandse wet toestaat.

Wij vinden dat abortus niet moet worden verboden door de wet, ook al is abortus een taboe in een land. Als abortus wordt verboden door de wet gaat het vaak illegaal en onveilig plaatsvinden. Dit kan worden voorkomen als abortus legaal zou zijn. Het gaat hier niet alleen over de levens van de ongeboren kinderen, maar ook over het leven en de gezondheid van de moeder.

Kortom, abortus moet legaal zijn, maar tot en met vier maanden en met een goede reden.

Bronvermelding

http://www.freewebs.com/anw-po-abortus/watisabortus.htm
- Wat houdt abortus in?
http://www.cftnederland.nl/abortus.htm
- Heeft een baby pijn tijdens een abortus
http://www.adoptie.nl/m/faq_algemeen/mn/2/
- Adoptie cijfers binnen Nederland
http://www.mensenrechten.org/index.php?id=9
- Het recht op leven
Encyclopedie, Antwerpen/Utrecht, 2001
- Abortus
http://www.medicinfo.nl/%7B44a1c079-e1da-4674-8a6d-948687517220%7D/d_ontwikkelingbaby
- Ontwikkeling foetus 12-26 weken
http://www.allesoverkinderen.nl/ne_ontwikkelingvrucht.htm
- Ontwikkeling van het kind tijdens de zwangerschap
http://www.worldlingo.com/ma/enwiki/nl/Hedonism#Hedonism_and_egoism
- Het Hedonisme en abortus
http://mens-en-samenleving.infonu.nl/diversen/58105-abortus-provocatus-en-mensvisie.html
- verschillende denkwijzen
http://www.erishulp.nl/index.php?paginaID=39
- Dit is de site waar we een van de twee pakketten besteld hebben
http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/abortus
- Abortus
http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/abortus/vraag-en-antwoord/waar-kan-ik-een-abortus-laten-uitvoeren.html
- Waar kan ik een abortus laten uitvoeren?
http://www.un.org/en/documents/udhr/index.shtml#a1
- Article 3
http://www.abortus.nl/
- Ongewenst zwanger

REACTIES

P.

P.

Goed onderwerp, alleen een beetje kort door de bocht zo hier en daar. Het CDA heeft er voor gezorgd dat de abortuswet is aangenomen in NL (zie Trouw 1 dec.1978)
Er zijn wereldwijd 44.000.000 abortussen.
Juist de meeste protestanten zijn tegen abortus, de Rooms-katholieke leiders zijn veelal tegen echter de RK kerkgangers hebben er over het algemeen veel minder moeite mee. Een duidelijk filmpje over abortus: http://www.youtube.com/watch?v=gON-8PP6zgQ (Engels gesproken) Met de hartelijke groeten, Paul

11 jaar geleden

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.