De nebiim

Inhoudsopgave.
Inleiding.
Actueel.
Geschiedenis.
Thora.
Nebiim.
Chetoebim.
Plaatjes.
Het Hebreeuws.
Conclusie.

Dit werkstuk is door ... gemaakt.
Het was leuk om te maken want de joden spelen een belangrijke rol in het nieuws.
Door de ruzie in Israël daarom is het belangrijk wat van de geloven en voorgeschiedenis af te weten.
We/ik ho(o)p(en) veel te leren.

De joden leven al heel lang in ons land maar in de tweede wereld oorlog kwamen er 6 miljoen om
De meeste joden wonen in Israël.

Maar in de hele wereld kun je sporen van joden vinden
Er staan veel synagogen.
Joden mogen geen varkensvlees
Ze moeten zuivelproducten gescheiden eten zuivel houdt in producten van melk.
Een joodse jongen is vanaf zijn 13e verjaardag bar-mitswa. Dat betekent `zoon van de wet'. Een joods meisje wordt al een jaar eerder bat-mitswa, `dochter van de wet'. Ze zijn vanaf die dag volwaardig lid van de joodse gemeenschap. Ze moeten zich nu net als de volwassenen aan de joodse regels houden. Ze zijn vanaf nu zelf verantwoordelijk voor het opvolgen van deze regels.

Voor de jongens en meisjes is het een grote feestdag om bar- of bat-mitswa te worden. Op deze dag lezen de jongens tora. Dat wil zeggen ze lezen in de synagoge (gebedshuis) een stukje voor uit de bijbel. In het Hebreeuws, dat is taal van de bijbel. De kinderen hebben Hebreeuws geleerd. In sommige synagogen mogen ook de meisjes een stukje bijbel lezen.

Het Joodse geloof bestaat al heel lang.
Ze stammen af van de Israëlieten.
Ze woonden in het Midden-Oosten.
Door een hongersnood moesten ze naar Egypte
Daar werden ze tot slaven gemaakt en onder leiding van Moses
Trokken ze naar het beloofde land.
Onderweg kregen ze de tien geboden van god mee.
Dat waren de regels waar ze zich aan moesten houden.
Ze kwamen rond 1200 voor Christus in Palestina terecht.
Dit was het beloofde land.

In het jaar 66 kwam het joodse volk in opstand tegen de Romeinen.
De Romeinen wonnen en Jeruzalem werd plat gelegd.

Na nog een opstand in 135 moesten de joden weg uit het Midden-Oosten.
De verspreiding over de wereld van de joden heet diaspora.

In de landen waar de joden terechtkwamen werden ze vaak het slachtoffer van onderdrukking en discriminatie.
Dat kwam omdat ze altijd in de minderheid waren.
Ze werden vermoord of verbannen.
In 1200 besloten Frankrijk, Portugal, Duitsland en Spanje de joden het land uit te zetten.

De Tora is een van de drie delen van de Hebreeuwse bijbel voor de Joden, die Tenach word genoemd.
De tora bestaat uit vijf boeken, de boeken heten:1e boek Genesis, 2e boek Exodus,
3e boek Leviticus, 4e boek Numeri, 5e boek Deutronomium.
De tien geboden staan ook in de Tora, in het boek Exodus.
Letterlijk betekent Tora dan ook onderwijzing/leer, want de Joden moeten leren aan welke regels ze zich moeten houden.

De Torá-rol

Bij een lezing uit de tora in de synagoge is de Tora-rol altijd handgeschreven.
De rol word geschreven met een ganzen of kalkoenenveer, dor een sofeer (schrijver).

Als een sofeer zijn werk gaat doen neemt hij een ritueel bad, en voordat de sofeer gaat schrijven neem hij een ritueel bad en test hij de veer/pen en inkt door het woord amalek te schrijven en weer door te krassen. Als hij dat heeft gedaan verklaart hij dat hij nu heilig werk gaat doen.
Als de vellen perkament na een aantal maanden klaar zijn worden ze aan elkaar genaaid met pezen van reine dieren.
De twee uiteindes worden om twee houten stokken gerold (genaamd: atsee chayiem, letterlijk levensbomen).
De tora mag niet worden aangeraakt met de handen, daarom lezen de Joden de tora met een Yat, een klein aanwijsstokje zodat ze weten waar ze zijn of waren met het lezen.
In het midden van de synagoge staat de biemá, dat is een verhoging waarop de mensen de tora lezen.
De Tora-rol word bewaard in de heilige arke, dat is een kast die naar het oosten wijst(naar Jeruzalem), en waar ze de rollen in leggen.

Inhoud Exodus

In de Tora staan ook de tien geboden (de leefregels), waar de joden zich aan moeten houden.
De tien geboden staan in Exodus (2e boek).
Daar staat in de hoofdstukken 19 en 20 hoe Mozes de geboden van Jahweh (de joodse god) ontvangt en van de berg Sinaï afkomt, en de mensen in het gouden kalf geloven, omdat ze denken dat Mozes hun verlaten heeft.
Het belangrijkste boek voor de Joden is dan ook Exodus, want de Joden leren daar uit aan welke regels ze zich aan moeten houden.
In dit bijbelboek wordt verteld hoe Mozes van Jahweh de opdracht kreeg om het Joodse volk uit Egypte te bevrijden, door het volk door een zee te leiden, waar het water voor ze wijkt en over de anderen gebeurtenissen in de woestijn.

(kort) De tien geboden:regel 1: naast Jahweh geen andere goden aanbidden, 2: je zult geen ander goden na mij aanbidden, 3: je zult de naam van je God niet misbruiken, 4: heb eerbied voor je vader en moeder 5: denk aan de sabbat, dan mag je geen enkel werk verrichten, want Jahweh heeft ook in 6 dagen alles geschapen en de 7e dag gerust, je zult niet doden, 7: je zult geen overspel plegen, 8: je zult niet stelen, 9: je zult tegen je naaste geen valse getuigenis afleggn, 10:je zult niets begeren van je vrouw, knecht, rund, ezel en van je naaste, noch iets anders, dat je naaste toebehoort.?

De Nebiim is het tweede deel van de tenach.
De Nebiim heeft de meeste boeken, en dat zijn er 19, de boeken heten : 1e boek Jozua,
2e boek Richteren, 3e boek 1&2 Samuel, 4e boek 1&2 Koningen, 5e boek Jesaja,
6e boek Jeremia, 7e boek Ezechiel, 8e boek Hosea, 9e boek Joel, 10e boek Amos,
11e boek Obadja, 12e boek Jona, 13e boek Micha, 14e boek Nahum, 15e boek Zefanja,
16e boek Haggai, 17e boek Habakuk, 18e boek Zacharia en het 19e boek Maleachi.
Vele boeken zijn naar de profeten genoemd, daarom betekend Nebiim ook letterlijk profeten.
De profeten zijn in dit deel ook de belangrijkste personen, ze vertellen eigenlijk regels en gelijkenissen aan de mensen.
In de boeken staan vooral herinneringen dat de Joden zich moeten houden aan de tien geboden, die in de tora staan.

De Profeten

De profeten voelden zich eigenlijk de boodschappers van god, ze moesten de opdrachten aan iedereen doorvertellen, de profeten waren eigenlijk de leermeesters, en dat waren zij van iedereen van de koning en van de armen.
Zij vertelden niet alleen boodschappen van god aan de mensen, maar ook veel toekomstige dingen, en ze beslisten ook voor de straffen van dieven, en anderen mensen die slechten dingen hadden gedaan, en ze vertelden niet alleen straffen voor de Joden, maar ook voor de vijand.


Er waren 2 soorten profeten, dat waren de groten profeten daar waren er 4 van, en de kleine profeten daar waren er 12 van. Je moet dan niet gelijk gaan denken dat groten waren lang en de kleine kort, want de grote profeten zijn de profeten die de historische boeken hebben geschreven en de kleine profeten en de kleine profeten zijn de overige profeten.
De grote profeten waren: Jesaja, Jeremia, Ezechiel en Daniël. De kleine profeten waren:
Joel, Amos, Obadja, Jona, Micha, Nahum, Habakuk, Zefanja, Hagai, Zacharia, Maleachi.

Inhoud Jozua

Het boek Jozua is naar Jozua genoemd, omdat hij er de hoofdrol is speelde.
De naam Jozua betekend: God, de Redder.

Nadat Mozes was overleden, werd Jozua na dertig dagen de leider van het joodse volk.
Onder de leiding van Jozua trokken de Joden de rivier de Jordaan over, en veroverde het door Jahweh beloofde land Kanaän.
Onder leiding van Jozua veroverde de Joden, Jericho met behulp van Jahweh die een wonder verrichtte. In de Tenach staat dat Jahweh tegen Jozua zegt dat de Joden 6 dagen om de stadsmuur moesten lopen, en liederen zingen. En dat 7 priesters ramsbazuinen(instrument) moeten dragen, en op de 7e dag moet het volk 7 keer om de stadsmuur lopen, moeten de 7 priesters op de bazuinen blazen en het moet volk juichen.
Dan zullen de stadsmuren instorten en het volk moet de stad veroveren.


De Chetoebim is het derde en het laatste deel van de Tenach.
De Chetoebim heeft twaalf, boeken en de boeken heten :1e boek psalmen, 2e boek Job,
3e boek Ruth, 4e boek Prediker, 5e boek Daniël, 6e boek Nehemia, 7e boek 1, 2&3 kronieken,
8e boek Spreuken, 9e boek Hooglied, 10e boek Klaagliederen, 11e boek Esther, 12e boek Ezra.
Chetoebim betekend letterlijk de geschriften, dat komt omdat er niet alleen maar verhalen en regels in staan, maar ook liederen en spreuken.
Sommige mensen wouden enkele boeken zelfs niet in de bijbel hebben, omdat een paar niet of bijna niet over Jahweh(god) gingen.

Inhoud Psalmen

De psalmen zijn de bekendste bijbelliederen/gedichten. Er zijn 150 psalmen, die zijn verdeeld over 5 bundels, die gaan over liefde, vrede, verdriet goed, kwaad en wanhoop.
de psalmen worden gezongen, gebeden of als een gedicht opgezegd.
De 5 boeken/bundels psalmen zijn net zo als Mozes de vijf boeken van de tora aan de Joden gaf gegeven door Koning David aan de Joden.

Vroeger waren sommige psalmen voor de koningen geschreven, en gingen over overwinningen, maar de meeste waren voor Jahweh, want hij was de machtigste.
Maar in de loop der tijd zijn er vele veranderd/bijgewerkt en voor Jahweh gemaakt.

Een deel van de psalmen is ook voor koning David gemaakt, die ongeveer tussen 100 en 960 voor Christus koning was van Israël.
Koning David was zelf ook dichter, en vond dat de psalmen belangrijk waren en, bij de godsdienst hoorden.

De psalmen worden onder verdeeld in 6 groepen.
De 6 groepen wat voor psalmen/liederen dat zijn:
Lofpsalmen: dat zijn liederen die Jahweh loven
Koningspsalmen: die gaan over de koning die bijv. een overwinning heeft behaald
Dankliederen: dat zijn in plaats van een gebed een lied, aan Jahweh
Klaagliederen: dat zijn liederen die gaan over het geklaag van de mensen
Boetepsalmen: dat zijn psalmen die gaan over de boete die mensen doen
Leergedichten: dat zijn gedichten waar je iets van kunt leren bijv. de 10 geboden