Vergilius Aeneïs IV 331-361

5. Aeneas blijft bij zijn besluit (IV, 331-361) A. 331-339: inleidende bedenkingen Verklaring + stijl 331 dixerat > dicere: zeggen -> plusquam perfectum
tenebat> tenere: vasthouden
331-332 immota lumina: acc, lv (onz. mv) 332 lumen: oog
immotus: onbeweeglijk
331 ille = Aeneas Iovis: Jupiter
monitus > monitum: vermaning -> abl, oorzaak (mv) 332 premebat > premere: drukken
cor-cordis: hart obnixus > obniti: zich schrap zetten (tegen zijn gevoelens) -> passief inf part perf sub (+abl): diep in
333 refert > referre: meedelen -> ind praes, historische praes

fando > fari: spreken -> gerundium deponent -> Ego numquam negabo te promeritam plurima quae enumerare fando
334 negabo > negare: ontkennen -> ind. act. futurum simplex regina: voc, aanspreking -> koningin enumerare: opsommen vales > valere: gezond zijn -> historisch praes
335 promeritam (esse) > promereri -> passief inf. perf -> zich verdienstelijk maken voor
fando < fari (dep.): gerundium me piget: het spijt me pigebit: futurum simplex Elissae: gen. bij meminisse > Elissa: meisjesnaam van Dido
336 dum + ind: zolang als
337 loquar: conj -> afhankelijke zin, toegeving pro re: aangezien de omstandigheden Neque: niet abscondere: verbergen furto > furtum: de heimelijkheid -> abl
337-338 hanc fugam: acc, v, enk ? hyperbaton
338 speravi > sperare: hopen
finge < fingere (zich inbeelden): imperatief enk. 339 praetendere: voorwenden
taeda coniugis: huwelijk Vertaling Zo had hij gesproken. Aeneas hield zijn ogen onbeweeglijk door de vermaning van Jupiter en nadat hij zich had schrap gezet, onderdrukte hij de zorgen diep in zijn hart. Tenslotte deelde hij met enkele woorden mee: “ Ik zal nooit ontkennen dat jij voor mij verdienstelijk geweest bent, je bent in staat meerdere zaken op te sommen door te spreken, en het zal me niet spijten Dido te herinneren, zo lang ik mezelf herinner, zolang de geesten mijn ledematen controleren, koningin. Laat ik gezien de omstandigheden enkele woorden zeggen. Ik heb niet gehoopt deze vlucht heimelijk te verbergen, beeld je dat niet in, nooit heb ik een huwelijk voorgewend of dat ik tot dit verbond gekomen ben. B. Aeneas’ verdediging (340 – 350) Verklaringen + stijl 340 paterentur < patere (toestaan): coni. imperf. ? si – zin

me: lv
fata: goddelijke voorspellingen
meis auspiciis: dat. ? hyperbaton
ducere: inf. ? completiefzien (~verba volendi) 341 componere = ww. 342 dulces meorum: hypallage (gramm. niet bij elkaar, inhoudelijk wel) tecta alta: nom. ond. ? metonymie (pars pro toto) ~paleis
manerent : ww. posuissem < ponere: coni. +qperf. victis < vincere: part. perf. (1e klasse) 345 iussere < iubere : syncope ~iusserunt
Gryneus Apollo nom. ond
Lyciae sortes nom. mv. ond. 347 detinet < detinere : weerhouden
Lybicae adspectus + Carthaginis arces : nom. ond. Phoenissam ? toegevende betekenis (~hoewel je zelf uit Fenicië komt …) ? verwijt omdat zij zei dat Aens naar onbekende gebieden ging
considere: verstigen Vertaling Als de goddelijke voorspellingen mij zouden toestaan dat ik mijn leven leidt naar mijn wensen en uit eigen beweging mijn aangelegenheden regel, en het eerst de stad Troje vereer en de overblijfselen van mijn dierbaren, bleven de hoge daken van Priamus staan, en had ik met eigen hand een vernieuwd Troje gebouwd voor de overwonnenen. Maar nu heeft Gryneus van Apollo bevolen het grote Italië op te zoeken en het Lycische orakel heeft bevolen naar Italië te gaan; dat is mijn liefde, dat is mijn vaderland. Indien de Carthaagse aanblik en de Carthaagse burcht jou weerhouden, hoewel je zelf uit Fenicië komt, waarom gun je het de Trojanen dan niet dat ze zich vestigen op Italiaanse bodem? En het is ons toegelaten door het lot buitenlandse koninkrijken te zoeken.