Het Pantheon

Beoordeling 6.5
Foto van een scholier
  • Werkstuk door een scholier
  • 5e klas vwo | 1489 woorden
  • 18 mei 2003
  • 110 keer beoordeeld
Cijfer 6.5
110 keer beoordeeld

Taal
Nederlands
Vak
Inhoudsopgave

Inhoudsopgave
Inleiding
De geschiedenis van het Pantheon
Het uiterlijk van het Pantheon
Waarom is het Pantheon zo bijzonder?
Literatuurlijst

Inleiding

Als onderwerp voor mijn schriftelijke KCV-referaat heb ik het Pantheon gekozen omdat het een van de best bewaarde gebouwen van het oude Rome is. Ook vond ik het een van meest mooie gebouwen in Rome die ik daar gezien heb. Het collosseum viel tegen, de zuil van troje stond ik de steigers en van kerken ben ik ook niet een erge liefhebber. Daarom ben ik ook achteraf blij dat ik dit onderwerp gekozen heb. Het Pantheon hebben we op de laatste dag vlak voor ons vertrek nog bezocht en we zijn er ook niet zo lang geweest, maar wel lang genoeg om een goede indruk van het gebouw te kunnen krijgen en om mooie foto’s te maken. Ik heb mijn referaat onderverdeeld in een paar gedeeltes: De geschiedenis van het Pantheon, het uiterlijk van het Pantheon en waarom is het Pantheon zo bijzonder? Hiermee heb ik denk ik wel over het algemeen de wetenswaardigheden en bijzonderheden mbt. het Pantheon vermeldt.

De Geschiedenis van het Pantheon

Laat ik allereerst met wat algemene informatie over het pantheon beginnen, pantheon komt oorspronkelijk uit het grieks; pan staat voor “alle” en theos is te vertalen als “god” of “goden” Uit de naam blijkt dus al dat deze tempel eigenlijk niet speciaal bedoeld is voor een godheid.

Het Pantheon is aanvankelijk door Marcus Agrippa (geboren in 63 v. Chr.) laten bouwen in 27, voor zijn toenmalige schoonvader en keizer, Augustus. De tempel was dus gewijd aan alle goden, maar eigenlijk lag de nadruk op Mars en Venus (dat waren de zgn. “beschermgoden” van het Julisch-Claudische geslacht). Het pantheon heeft in de loop der eeuwen heel wat te verduren gehad: In 80 na Christus sloeg de bliksem in met als gevolg dat het Pantheon tot de grond to afbrandde. Domimitianus (de toenmalige keizer) heeft het laten bouwen, maar vergeefs: in 110 stond de tempel weer in brand. Daarop heeft Hadrianus hem weer laten herbouwen, alleen het ontwerp was iets anders. De plaats waar de tempel stond was ook verschillend aan de eerste 2 (iets zuidelijker) en de richting ook (180 graden naar het Noorden gedraaid). Hadrianus wijdde de tempel aan de planeetgoden; vanaf toen stond de tempel ook pas bekend als het Pantheon. De koepel in de tempel wijst ook weer op de planeetgoden, het stelt namelijk het heelal voor.
Maar daarna heeft het Pantheon nog meer geweld moeten doorstaan; vele aardbevingen en overstromingen. Ook de mensen hadden het op het Pantheon gemunt: Keizer Constantinus heeft in 356 de dakpannen van het Pantheon (die van brons waren gemaakt) naar Constantinopel laten brengen. Ook de paus Gregorius III (731-741) heeft dit gedaan. Ook is het Pantheon enige malen geplunderd door onder andere de Westgotenkoning Alarik en de plunderaars van het Sacco di Roma (in 1527).
Met betrekking tot het Pantheon is er ook nog een spreuk bekend:
“Quod non fecerunt barbari, fecerunt Barberini” - “Wat de barbaren niet hebben gedaan hebben de Barberini gedaan”. De toenmalige Barberini-paus Urbanus VIII gaf in 1632 opdracht om de dakbedekking (wederom van brons) om te laten smelten voor 80 kanonnen voor de Engelenburg en voor de Baldakijn van Bernini in de St. Pieter. Dit heeft Urbanus gedaan op advies van, hoe kan het ook anders, Bernini zelf. Bernini heeft niet veel goede dingen gedaan met het Pantheon; hij heeft ooit aan weerskanten van de ingang van de tempel twee torens gebouwd, die in de volksmond de naam “De ezelsoren van Bernini” kregen. Niet erg positief dus. De mensen ergerden zich zó aan de lelijke torens dat deze in 1883 werden afgebroken. Het zelfde jaar overigens, waarin het graf van de beroemde kunstenaar Rafaël werd ontdekt. Dat graf werd bijgezet in een sarcofaag in het Pantheon.
Het uiterlijk van het Pantheon

Het Pantheon wijkt in zijn aparte vorm af van andere Romeinse tempels; het Pantheon is namelijk rond; terwijl de meeste klassieke Romeinse tempels rechthoekig van vorm waren. Het pantheon is omringd door gebouwen, waar ook thermen te vinden waren. Zoals ik eerder zei stonden eerst naast de ingang van het Pantheon twee groten torens die “De ezelsoren van Bernini” werden genoemd omdat iedereen ze zo lelijk vond, en ze niet bij het gebouw vond passen. Bovenop het gebouw zit een koepel, die op het eerste gezicht veel “platter” uitziet dan hij eigenlijk is.

Voor de ingang van het Pantheon ligt een trap van 5 treden, daarachter ligt het 33 meter brede portiek. Dit portiek is ook met brons beslagen. Voor het Pantheon staan 60 ton wegende zuilen, die samen (20 in totaal) een schip met zijbeuken vormen. Daarachter zijn twee nissen waar ooit standbeelden stonden van de aanvankelijke bouwer; Marcus Agrippa en degene voor wie het ooit gebouwd is: Augustus.
De koepel is erg zwaar, en het gewicht daarvan wordt verdeeld over de muren van het gebouw. De muren zijn elk ongeveer 6 meter dik (6,20 m om precies te zijn). Nog iets bijzonders, de afmetingen van het Pantheon zijn ook heel precies: de muren zijn precies half zo hoog als de lengte van de vloer tot aan de bovenkant van de koepel; 43 meter. De hoogte van de muren is weer gelijk aan de diameter van de koepel. De koepel van het Pantheon is lange tijd niet in grootte geëvenaard; het is tot de 20ste eeuw de grootste koepel van beton geweest. In de 20ste eeuw is het gelukt om een grotere koepel te bouwen (maar wel van gewapend beton!). De binnenkant van de koepel is ook erg belangrijk, hij is bekleed met 5 ringen en onderverdeeld in 28 vakken. Bovenin de koepel zit een gat; de oculus. Hierdoor komt al het ligt binnen. De oculus is 9 (!) meter breed, dit is veel groter dan het van binnen lijkt. De vakken waar ik het net over had zijn onderaan de koepel groter dan bovenaan, zodat de koepel groter lijkt. Verder is de vloer van het Pantheon uiteraard van marmer, maar ook nog eens prachtig versierd.
Op de fries van de tempel staat de volgende tekst; naar zijn maker:
M. AGRIPPA L.F. COS TERTIUM FECIT
Dit betekent: “Marcus Agrippa, zoon van Lucius, voor de derde keer consul, heeft deze tempel laten bouwen”. Het Pantheon staat er om bekend dat het uiterlijk ervan erg goed bewaard is gebleven. Dit komt vooral doordat paus Bonifatius IV in 609 het Pantheon als “De Kerk van Maria en alle Martelaren” in gebruik nam, de oorsprong van Aller Heiligen. Als hij dit niet had gedaan hadden christelijke barbaren het bouwwerk waarschijnlijk vernield.

Waarom is het Pantheon zo bijzonder?

Het Pantheon was vroeger al een plaats van grote importantie, maar ook later was het nog een erg belangrijke tempel. De koningen Victor Emmanuel II en Umberto I zijn er bijvoorbeeld begraven, en zoals ik eerder al zei ligt ook de beroemde Italiaanse schilder Rafaël er begraven (op de steen werd zijn geliefde Maria da Bibiena vermeldt). Al deze voorname personen hebben een aparte nis gekregen in het Pantheon. Alleen hierom is het dus al een heel bijzonder bouwwerk, maar dit is niet het enige. Ook de architectuur is erg afwijkend, want het gebouw is rond. De koepel is lange tijd de grootste (betonnen) koepel van de wereld geweest, het getuigt dus van een zeer sterk staaltje bouwkunst.

Ook de hele precieze afmetingen en de verhoudingen tussen de afmetingen van de diameter van de koepel, de lengte van de vloer, de hoogte van de muren kloppen precies. Als je er over nadenkt is het onvoorstelbaar dat mensen zó vroeg al in staat waren om zo precies te bouwen.
Veel kunstenaars en architecten hebben zich laten inspireren door het Pantheon, het komt bijvoorbeeld ook in het boek / de film “Discovery of Heaven” (de ontdekking van de Hemel, van Harry Mulisch) voor. Ook het capitool, een belangrijk gebouw in de hoofdstad van de V.S. Washington is geïnspireerd door het Pantheon. Maar het interieur is net zo bijzonder als de buitenkant. Van buiten doet het pantheon met zijn dikke muren en forse zuilen heel ruw en robuust aan, maar van binnen is alles tot in de puntjes uitgewerkt. Michelangelo, een beroemde Italiaanse schilder, zei ooit over het Pantheon: “Desegno angelico e non umano” dat betekent “Geen menselijk, maar een engelachtig ontwerp”. Daaruit blijkt toch wel de waardering die heel veel mensen hadden en nog steeds hebben voor dit bijzondere bouwwerk.
Daarbij komt nog dat het Pantheon uitzonderlijk goed bewaard is gebleven, omdat het zo vaak gerestaureerd is en veel (natuur)rampen heeft doorgemaakt. Andere voorname gebouwen in Rome, die ongeveer net zo oud zijn zijn vaak minder goed bewaard gebleven, daarom springt het Pantheon zo in het oog.
Literatuurlijst

Ik heb veel gebruik gemaakt van het internet, daarvoor heb ik onder andere deze sites gebruikt, daarnaast nog www.scholieren.com.

www.grundel.nl/romeboek/rom_pantheon.htm
home-3.worldonline.nl/~wr1644/pantheon.html
http://www.xs4all.nl/~wiebeko/kt/italie/rome/panth.htm

Ook heb ik nog gebruikt gemaakt van ons KCV-boek; Forum.

REACTIES

L.

L.

goed verslag, heeft me enorm geholpen! (:

13 jaar geleden

W.

W.

thanks dude

13 jaar geleden

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.