Vlaams-nationalisme

Inleiding 1) Wat is nationalisme? Nationalisme is het grote voorkeur voor alles wat met je eigen land te maken heeft. Nationalisme is eigenlijk het streven van een groep mensen die het gevoel heeft bij elkaar te horen naar een eigen grondgebied en een eigen bestuurlijke organisatie. Het kan ook betekenen dat die groep mensen zichzelf het beste vindt van alle andere naties. (Een natie is een volk horend bij een eigen staat.) Het nationalisme is in te delen in twee soorten. Het staatsnationalisme en het volksnationalisme. Staatsnationalisme is het nationalisme waarbij de staat centraal staat. Bij dit soort nationalisme is het volk actief in deelname aan de macht zonder dat ze een gezamenlijke achtergrond hebben. Dus geen natie. Volksnationalisme is het nationalisme waarbij een natie een eigen staat wil hebben. Nationalisme is dus een heel moeilijk begrip. Het is wel mogelijk een paar kenmerken bij elkaar te zetten: - het streven van een natie naar een eigen staat. - Het behouden van een eigen staat door een natie. - Nationalisten zien hun eigen natie als de beste natie 2) wanneer is het positief en wanneer is het negatief? Negatief: Nationalisme kan negatieve uitwerkingen hebben. Het idee dat de eigen natie boven andere naties staat kan de verkeerde kant opgaan. Het kan het idee laten ontstaan dat andere naties uitgeroeid moeten worden. De mensen krijgen een afkeer tegen andere volken, daarvan is racisme een voorbeeld. Een ander goed voorbeeld hiervan is Hitler. Hij vond dat zijn natie het beste was en het enige wat mocht bestaan. Hij deed er ook alles aan om dat te laten zien. Positief: De mensen in een land voelen zich een, ze hebben dezelfde geschiedenis, godsdienst en cultuur.
3) Wat heb ik waarom onderzocht en op welke manier? Dit werkstuk gaat over nationalisme in deze tijd. Het onderwerp kon varieëren van nationalisme in Friesland tot nationalisme van de Koerden. Wij hebben onderzocht hoe het nationalisme zich uit in België. Dat hebben wij gedaan omdat het ons wel een interessant onderwerp leek en aangezien wij alletwee in België op vakantie zijn geweest leek het ons wel leuk om er wat meer over te weten te komen. Wij hebben op Internet gezocht en in boeken in de mediatheek en thuis. Ook hebben we cd-roms gebruikt. Hieronder volgen onze hoofd- en deelvragen: Hoofdvraag: Hoe uit het nationalisme zich nu in België? Deelvragen: Hoe is België ontstaan? Hoe werkt het bestuur in België? En wat is het Vlaams Blok? Hoe is het Vlaams nationalisme ontstaan? Hoe ontwikkelde het Vlaams nationalisme zich? Deelvraag 1: Hoe is België ontstaan? Toen in de zestiende eeuw het noordelijke, protestante deel van Nederland zich afsloot van het zuidelijke en katholieke, kan je zeggen dat het Nederland en Vlaanderen zich al los van elkaar aan het ontwikkelen waren. In 1792, nadat de Fransen de Zuidelijke Nederlanden binnentrokken, werd op een congres besloten dat dit noordelijke en zuidelijke deel van Nederland weer samen moesten. Het bleek dat deze twee gebieden zich eigenlijk te ver hadden losgeweekt dat het niet samen ging. Na er in 1830 een opstand was gekomen kwamen er twee aparte landen: Nederland en België. Het moderne België werd geboren in de zomer en de herfst van 1830, toen onze gewesten in opstand kwamen tegen de Nederlandse koning Willem I, en zich afscheurden van het in 1815 gevormde Koninkrijk der Nederlanden Deelvraag 2: Hoe werkt het bestuur in België? En wat is het Vlaams Blok? December 1970 werd België in drie gewesten ingedeeld: Vlaanderen, Wallonië en Brussel. De gewesten kregen elk een eigen regering, een eigen parlement, een eigen begroting en (eerder beperkte) eigen inkomsten. Ze kregen ook eigen bevoegdheden en ze konden hun eigen wetten over bepaalde bevoegdheden maken. Die bevoegdheden werden aan het nationale parlement onttrokken. Daarnaast werden er drie gemeenschappen opgericht: de Duitstalige, de Franstalige en de Nederlandstalige gemeenschap. Een gemeenschap is een deelstaat die de Nederlandstalige, de Franstalige of de Duitstalige bevolking bestuurt: de Vlaamse gemeenschap bestuurt de hele bevolking van het Vlaams Gewest plus de Nederlandstalingen van het Brussels Gewest. De gemeenschappen zijn verantwoordelijk voor alles wat met taal en cultuur te maken heeft, bijvoorbeeld het onderwijs. Maar niet iedere gemeenschap heeft precies dezelfde bevoegdheden. De één is bevoegd voor werkgelegenheid, economie, en milieu, de ander is weer bevoegd voor wegen. Het verschilt dus per gemeenschap. Sinds 1980 zijn de gewestelijke raden (parlementen) zelfstandige deelparlementen; ze zijn gescheiden van het nationaal parlement. Het Vlaamse parlement telt 124 Vlaamse volksvertegenwoordigers die om de vijf jaar worden verkozen. De laatste verkiezing is op 13 juni 2004 geweest. Toen was het Vlaams Blok de winnaar. De Vlaamse regering wordt benoemd door het Vlaamse parlement. Elke fractie kiest een fractievoorzitter, die optreedt als woordvoerder van de partij. Een fractie wordt erkend als ze minstens 7 leden telt. Momenteel telt het Vlaams Parlement ook 18 commissies, die gespecialiseerd zijn in een bepaalde kanten (zo is er bijvoorbeeld de Commissie voor Cultuur, Media en Sport). Zetelverdeling na 13 juni 2004
Fractie Aantal zetels
Vlaams Blok 32
CD&V 29
VLD-Vivant 25
sp.a-spirit 25
Groen! 6
N-VA 6
UF 1
Totaal 124
Dan is er natuurlijk ook nog één ´ hoofdregering ` in België. Het wordt de Belgische federale (= centraal) regering of nationale regering genoemd. In 1993 werd België een federale staat, samengesteld uit de gemeenschappen en de gewesten. Samen met de Kamer van Volksvertegenwoordigers vormt de Senaat het federale parlement. De Kamer heeft als opdracht een regeringsmeerderheid te vormen, het regeringsbeleid en de financiën te controleren, wetten te maken en de Belgische burger over het beleid informeren. Er zijn 150 Kamerleden, die in principe om de vier jaar verkozen worden. Zij stemmen over de wetten, keuren de begrotingen en stellen vragen. De bevoegdheden van de nationale regering en de deelregeringen worden vastgelegd door middel van overleggen tussen de verschillende gemeenschappen. De bevoegdheden veranderen nog steeds. Voor de nationale regering werd gelijkheid besloten. De regering moet uit evenveel Nederlandstalingen als Franstaligen bestaan. Met behulp van een alarmbelprocedure kan driekwart van een taalgroep elk wet verhinderen. Door de indeling van België in drie gemeenschappen en drie gewesten zou België niet
minder dan zeven parlementen en zeven regeringen moeten hebben: een parlement en een regering voor de federale staat, en een parlement en een regering voor elk van de drie gewesten en voor elk van de drie gemeenschappen. Maar al in 1980 besliste Vlaanderen om de Vlaamse Gemeenschap en het Vlaamse Gewest samen te voegen, waardoor we maar één Vlaams Parlement en één Vlaamse Regering hebben, die zowel de gemeenschaps- als de gewestbevoegdheden uitoefenen. De politiek is in Vlaanderen daardoor eenvoudiger dan in Wallonië, waar er zowel een parlement en een regering voor de Franse Gemeenschap als een parlement en een regering voor het Waalse Gewest en een parlement en een regering voor de Duitstalige Gemeenschap bestaan. Bovendien maakt Vlaanderen door de fusie duidelijk dat de Vlaamse Brusselaars wel degelijk deel uitmaken van de Vlaamse deelstaat. De nationale regering (evenals de deelregeringen) bestaan uit partijen. In Nederland heb je het CDA en de VVD enz. Belgische grote partijen zijn de CD&V, VLD-Vivant en het Vlaams Blok. Over het Vlaams Blok ga ik het nu hebben. Het Vlaamse Blok is een rechtse Vlaams-nationalistische partij in België. Het treedt voor het eerst op de voorgrond bij de verkiezingen van 17 december 1978. De huidige voorzitter van het Vlaams Blok is Frank Vanhecke. Andere belangrijke politici zijn onder meer Filop DeWinter en Gerolf Annemans. De belangrijkste onderwerpen van de partij zijn de vreemdelingen en vooral de onafhankelijkheid van Vlaanderen. (Het Vlaams Blok is zelfs een aantal keer voor de rechtbank gedaagd wegens racisme.) Andere onderwerpen zijn de problemen van een opvoedersloon voor thuiswerkende ouders. Het is dus een partij die niet alleen sterk Vlaams- nationalistisch is, maar ook een zekere racistische opvatting heeft over minderheden en meedoet aan verkiezingen met kreten als: “Baas in eigen land’’ ( doelend op overheersende Walen, buitenlanders?, Vol= vol’’ Het Vlaamse Blok wordt door zowat alle andere politieke parijen in België verafschuwd en aangevallen, vanwege de standpunten tegenover illegale vreemdelingen, asielzoeker, migranten en niet-Vlamingen in het algemeen. Daarbij worden helaas niet alleen argumenten gebruikt, maar ook beledigingen. Toch is het Vlaams Blok nu de grootste partij. Je ziet dus dat het Vlaams Blok erg nationalistisch is. Het komt op voor de belangen van de Vlamingen.
Deelvraag 3: Hoe is het Vlaams nationalisme ontstaan? De eerste Vlaamse nationalisten ontstonden tussen 1815 en 1830, onder de regering van Willem I, koning van de Verenigde Nederlanden. Het was het gevolg van de Opstand in de zestiende eeuw, die de Nederlanden in een noordelijk en zuidelijk deel had verdeeld. In die tijd wilden de Fransen veel gebieden in Europa gaan overheersen en om die plannen te voorkomen werd op het Congres van Wenen besloten het noordelijke deel (het Koninkrijk der Nederlanden) en het zuidelijke deel (Zuidelijke Nederlanden), op dat moment nog in handen van het Oostenrijkse vorstenhuis Habsburg, samen te voegen tot 1 grote staat. Het probleem was dat deze twee staatjes in de tijd na de scheiding teveel uit elkaar gegroeid waren; denk dan bijvoorbeeld aan politiek en taal. Het Franstalige deel was het niet eens met het feit dat er een Nederlandse taalpolitiek werd gevoerd. In 1830 brak er een opstand uit, waaruit Nederland en België werden geboren. Wat was nou het probleem: het Franstalige deel (de Walen), die de opstand hadden ingezet, overheerste het Nederlandse deel (de Vlaamsen). Het Nederlands werd uit het officiële leven verbannen, om iets te kunnen bereiken in België moest je Frans spreken, en ook de politiek was overheersend Frans gericht, terwijl een groot deel van het gewone volk Vlaams was. De Vlaamsen voelden dat hun taal, cultuur en alles wat hun Vlaams maakte, onder grote druk stond, en net als een hond die in het nauw wordt gedreven, beten ze flink van zich af. Er ontstonden Vlaamse bewegingen die vaak sterk nationalistisch waren. Vaak hadden deze bewegingen wel succes als het ging om taalwetgevingen maar ze werden zo slecht nageleefd dat het effect bijna niks was. België was in 4 taalgebieden verdeeld: Nederlands, Frans, Duits en de Belgisch/Nederlandse hoofdstad. En hoewel het leek alsof het allemaal goed geregeld was, was het nationalisme onder Vlaamsen en Walen al zo diep geworteld dat er vijandigheid bleef. Na het ontstaan van het Vlaams nationalisme volgde er nog vele ontwikkelingen. Dat kunt u lezen in het volgende hoofdstukje. Deelvraag 4: Hoe ontwikkelde het Vlaams nationalisme zich? Het Vlaams nationalisme is niet zomaar geworden zoals het nu is. Het heeft zich ontwikkeld. Hieronder ga ik vertellen hoe het Vlaams nationalisme zich ontwikkeld heeft. Een soort levensloop dus. In het vorige hoofdstukje heeft u kunnen lezen hoe het Vlaams nationalisme is ontstaan. Er gebeurde na het ontstaan nog veel meer: België werd een land met twee volken, namelijk de Vlamingen en de Walen. Natuurlijk waren er stokers bij onder de nationalisten. Zij schreven stukken in kranten en blaadjes om het nationalisme nog verder op te doen waaien. Achteraf is het maar goed dat deze mensen er waren, want zonder hen was Vlaanderen nooit zo ver gekomen in zijn emancipatie. Met de emancipatie bedoelen we het vrijmaken van achterstelling. Situatie van het Vlaams nationalisme voor de Eersten Wereldoorlog: Frans werd als hoofdtaal van België uitgeroepen. Daardoor moesten de Vlamingen Frans leren om niet achtergesteld te worden. (Zo is het Vlaamse nationalisme ontstaan.) De Vlamingen vonden dat zij het echte België waren en dat de Walen Frans spraken door invloed van andere landen. Vlaanderen wilde dat het Vlaams gelijkgesteld werd met het Frans. Door de taal werd België in tweeën gesplitst: Vlaanderen en Wallonië. Tijdens de Eerste Wereldoorlog, toen heel Wallonië en een groot stuk van Vlaanderen werden bezet door de Duitsers, maakten zij van de tegenstelling tussen Vlamingen en Walen goed gebruik, om zelf maar meer vrienden te krijgen. Ze schonken bijvoorbeeld de Vlamingen een Hogeschool, terwijl ze vrienden werden met de Walen. Vlaanderen wist niet zo goed wat zij ermee moest. Vrienden worden met de Duitsers, of vijand blijven. Ze bleven vijand en gaven zich aan de andere oever van de IJzer niet over. Toch werden ze na de oorlog door de Walen er toch nog op aangekeken dat vervlaamsing van een school met medewerking van de Duitsers fout was. De Walen kregen een nog grotere hekel aan de Vlameningen, waardoor het Vlaams nationalisme weer groeide. Dus: doordat de Vlamen aan het begin van WO I ‘’ onderdrukt’’ werden door de Walen, besloten de Duisters de Vlamen voorrechten te geven die de Walen ze de jaren daarvoor hadden ontnomen. Dit vonden de Walen natuurlijk niet tof en het feit dat de Vlamen en Walen ook echt in 2 ‘’staatjes’’ werden verdeeld maakte de kloof tussen de 2 groepen steeds groter. Het Vlaams nationalisme groeide, wat nog eens werd versterkt doordat de Vlamen opnieuw in de underdog-positie kwamen, doordat ze als landverraders werden aangezien na de zogenaamde samenwerking met Duitsland. Situatie van het Vlaamse nationalisme na de 1e wereldoorlog: Na de Eersten Wereldoorlog ontstonden er Vlaamse bewegingen. Zij zetten zich in voor emancipatie voor de Vlamingen, waardoor uiteindelijk de gelijkstelling van het Vlaams werd bereikt. De Vlaamse Bewegingen wilde dat het Vlaams evenveel waard was als het Waals. De Vlaamse Bewegingen waren nationalistisch. Toch lukten het de bewegingen niet helemaal om hun eisen door te drukken. Dat heeft vele redenen. Ten eerste had België een hoge kiesbelasting: slechts zeer rijken, meestal overtuigd Fransgezinden, mochten hun stem uitbrengen. De nationalistische gevoelens tussen Vlaanderen en Wallonië zijn nooit helemaal verdwenen. Uiteindelijk is het nationalisme in België iets afgenomen o.a. door de gelijkstelling van de Vlaamse taal met het Frans. Dat komt omdat er taalgrenzen en taalwetten zijn opgenomen in de grondwet. Maar het nationalisme in België is nooit helemaal verdwenen. Er is bijvoorbeeld een toren, genaamd de IJzertoren, gebouwd in België om de slachtoffers van de 1e wereldoorlog te herdenken. Dit wordt jaarlijks gedaan door middel van bedevaarttochten naar de toren toe. (IJzerbedevaart). Vlaanderen doet dit nog steeds, apart van de landelijke dodenherdenking, omdat ze vinden dat ze ook alleen in de oorlog hebben gestaan en hun eigen bedenkingen over de oorlog hebben. Een eigen dodenherdenking is nationalistisch. Hier is weer dat gevoel van één zijn. Je zou zeggen dat ze nu een gelijkwaardige behandeling hebben. Nu liggen de percentages van Vlaams sprekende mensen in België op 58%, De Franstalige Belgen 32%, de Duitsers 1,0% en de overige op 9%. Doordat de Vlamingen gezamenlijk Vlaams spreken, hebben ze het gevoel bij elkaar te horen. Toch geldt de gelijkwaardigheid in de praktijk niet helemaal. Als je in Brussel Nederlands praat, kijken de Franstalige toch wel op je neer. In zeker opzicht heeft de Vlaamse beweging dus z’n doel bereikt. Na 1945 waren er geen uiterst rechte partijen meer. Tot in 1954 de partij ‘’ de Volksunie’’ werd opgericht. Deze bestond uit Vlamingen die wel bij België wilden horen en Vlamingen die niet bij België wilden horen. Een onhoudbare situatie en de partij viel uiteindelijk in 1979 als het ware uiteen. Uit de harde rechtse kern van de partij ( de ‘’flamiganten’’) ontstonden er twee partijen die later samengevoegd werden tot Het Vlaams Blok. (In het één van de andere hoofdstukjes heeft u kunnen lezen wat dit is.) Het Vlaams Blok is erg belangrijk geweest in de ontwikkeling van het Vlaams nationalisme. Conclusie Nu gaan we de hoofdvraag, “Hoe uit het Vlaams nationalisme zich nu in België”, beantwoorden. Er is nog steeds Vlaams nationalisme in België. Ten eerst speelt de geschiedenis van België een rol. Doordat Vlaanderen tijdens de Eerste Wereldoorlog in contact was met de vijandelijke Duitsers, is er nu nog altijd een soort afgunst tussen de Walen en Vlamingen. Ten Tweede is de taal nog altijd een discussie in België. De Vlamingen zien het Vlaams toch als een betere taal dan het Waals. Dat is nationalisme, nu in België. Ten derde speelt de dodenherdenking, de IJzerbedevaart, van de Vlamingen een rol. Deze dodenherdenking wordt los van de landelijke dodenherdenking gehouden, omdat de Vlamingen zich tijdens de oorlog één voelde. Daarom hebben ze, om te laten zien dat ze nu nog steeds één zijn, een eigen dodenherdenking. Dan is er ook nog de bekende nationalistische partij: het Vlaams Blok. Door de standpunten van deze partij wordt het Vlaams nationalisme zeker niet vergeten. Gelukkig zijn de nationalistische gevoelens wel al minder dan vroeger, mede dankzij de Vlaamse Bewegingen. Zij wilden dat het Frans en het Vlaams gelijk werden.