Operatie barbarossa

Op 10 mei 1941 was Rudolf Hess, de plaatsvervanger van Hitler, aan een parachute neergedaald in Schotland. Spanden de Britten en de Duitsers in het geheim samen? Als dat zo was dan kon hij de informatie over een Duitse invasie wel vergeten. Misschien probeerden de Britten de Sovjet-Unie te dwingen tot een domme aanval op Duitsland, om zelf veilig te blijven. Stalin wist dat hij dan Duitsland echt boos zou maken. Hij twijfelde er niet aan dat er een oorlog zou komen, alleen dacht hij op zijn vroegst in 1942/1943. Stalin geloofde dat de Sovjet-Unie een aanval zou kunnen vermijden door Hitler te vriend te houden.

Het verhaal dat de Sovjets niets deden om zich voor te bereiden en volledig verrast waren, is niet waar.(op de meeste internetsites staat dat rusland volledig verrast was) De leiders van het Rode Leger bestudeerde goed hoe zij hun troepen het beste in kunnen zetten, het enige probleem was dat zij ze op de verkeerde manier inzetten. In plaats van de nazi’s het grote Rusland in te lokken, vond Stalin dat hij grote delen van zijn leger vlakbij de grens op te stellen, klaar voor een tegenaanval op vijandelijk gebied.

Operatie Barbarossa begint Oorspronkelijk was men van plan om Operatie Barbarossa in te zetten met een aanval in mei 1941, maar deze datum kon niet gehaald worden omdat in maart de nazi-bondgenoot Prins Paul in Belgrado van de troon werd gestoten door een militaire staatsgreep. Als gevolg daarvan vielen de Duitse troepen op 6 april Joegoslavië binnen. Hitler beval hen om strategische redenen door te trekken naar Griekenland. Joegoslavië en Griekenland vielen al snel in de Duitse Blitzkrieg, (opgezocht: de Duitse tactiek, zo snel mogelijk alles overrompelen, zo snel mogelijk gebied te winnen) en eind mei was de oorlog al weer voorbij. Vanwege dit kon Operatie Barbarossa pas in Juni starten. Duitsland trok met drie grote groepen de Sovjet-Unie in: Legergroep Noord onder leiding van von Leeb trok in de richting van de Oostzeestaten en Leningrad. Legergroep Centrum onder leiding van von Bock trok naar Minsk, Smolensk, om uiteindelijk in Moskou aan te komen. Legergroep Zuid trok onder leiding van von Runstedt Oekraïne in.(zie fig. 1) Hoewel de sovjetverdediging uit ongeveer evenveel manschappen bestond als de Duitse aanvallers, waren ze nauwelijks partij voor de Duitsers. Stalins troepen vormden een makkelijke prooi voor de omsingelingen van de Duitsers. De Duitse troepen waren erg goed georganiseerd: eerst bommenwerpers, dan kleine groepjes soldaten om te verkennen, dan de tanks de vrachtwagens met de soldaten. Toen de pantservoertuigen eenmaal door de vijandige linies waren gebroken, drongen zij verder naar binnen, zodat de rest van het leger de verwarde tegenstander konden omsingelen. In de eerste dagen had legergroep Centrum het meeste succes. Ze trokken al snel op naar Smolensk.

Stalin werd op 22 juni ’s morgens gewekt in zijn kasteel net buiten Moskou, toen maarschalk Zjoekov, chef van de generale staf, hem belde met het nieuws van de invasie. Stalin kon het niet geloven, het moest wel een vergissing zijn. In de eerste dagen van de oorlog begreep niemand wat er aan de hand was. De communicatie was verbroken en het was onduidelijk waar het Russische leger was en waar het Duitse.

Drie dagen en drie nachten werd er gevochten aan de grens. “Op de vierde dag begon mijn eenheid zich terug te trekken, de chaos in. Het was een ellendig gezicht. Overdag wierpen de vliegtuigen voortdurend bommen op terugtrekkende soldaten. Toen het bevel werd gegeven om terug te trekken gingen enorme aantallen mensen alle kanten uit.” Verteld de ooggetuige Georgi Semenjak.

Stalins optreden in de begindagen van de oorlog had weinig verband met de werkelijkheid op het slagveld. Hij eiste aanvallen in vijandelijk gebied. Dit kon helemaal niet, omdat de Duitsers op de eerste dag van Operatie Barbarossa al 60 kilometer ver waren op Russisch grondgebied.

Door het geweldige succes van de Duitse troepen was Hitler ervan overtuigd dat het Rode Leger binnen enkele weken vernietigd zou zijn. Op de radio sprak Stalin zijn volk de moed in. Ondanks dat het Rode Leger dapper terugvocht, slaagden Hitlers troepen er in om Litouwen, een groot deel van Letland, het westelijk deel van Wit-Rusland en een deel van westelijk Oekraïne in te nemen. Maar Hitler onderschatte weer de Sovjetlegers, hij had niet verwacht dat Rusland zoveel reservesoldaten wist op te roepen, nadat velen in kampen gevangen zaten. (zie fig. 2)

In juli en augustus 1941 hadden Hitler en de Duitse generaals een onenigheid over hoe de troepen verder moesten trekken. Het Duitse front werd gesplitst door de Pripjetmoerassen. Legergroep Centrum was nu boven de Pripjetmoerassen, samen met Legergroep Noord, dus daaronder moest Legergroep Zuid het alleen doen. Ze kregen dan ook veel tegenstand. Hitlers generaals vonden nog steeds dat Legergroep Centrum naar Moskou moesten trekken. Hitler was het daar niet mee eens want hij was bang voor aanvallen aan de zijkanten van Legergroep Centrum. Daarom bleef Legergroep Centrum gebied veroveren en de vijand vernietigen.

Oktober 1941 was het hoogtepunt van Operatie Barbarossa. In Oekraïne had Legergroep Zuid Kiev bezet. Legergroep Noord was bezig de bewoners van leningrad uit te hongeren.(fig. 3) Tijdens de winter 1941/1942 zouden daar in de omgeving een half miljoen mensen omkomen. De Duitsers vierden feest, want ze hadden de oorlog eigenlijk al gewonnen. Stalin werd bang en wilde vluchten, maar hij bedacht zich omdat ze misschien nog een kans hadden. Als hij zou vertrekken, dan had het Rode Leger veel minder kans op een overwinning. Uiteindelijk besluit Stalin toch te blijven.

Terwijl in December het winterse weer begon, bereidden de Duitsers buiten de stadsmuren van Moskou de laatste aanval voor. Het enige probleem was dat zij volgens het plan de oorlog al gewonnen hadden moeten hebben. Er was niet gerekend op het winterse weer. Wapens werden onbruikbaar en voertuigen konden niet meer rijden. Dit werd fataal voor de Duitsers.

Op 16 December beval Hitler de Duitse troepen stand te houden, want terugtrekking kon fataal worden. De bevelhebber van het tankleger, Heinz Guderian, maakte hevig bezwaar tegen Hitlers bevel. Wat heeft het voor zin om die soldaten de dood in te sturen? Op 22 December 1941 trekken toch de Duitse troepen terug. Operatie Barbarossa is eigenlijk mislukt. De sovjets hebben nog steeds Moskou in bezit en zijn niet teruggedreven naar Siberië. Later zal Duitsland nog afgestraft worden en zal er zelfs meer gebied door de Russen worden teruggewonnen, dan de Duitsers met operatie Barbarossa hadden bereikt.