Nozems

NOZEMS
Toen de Tweede Wereldoorlog bijna al afgelopen was, zag het er even naar uit dat Nederland geheel vernieuwd was en als een geheel zou gaan veranderen.
De druk van de bezetting onder het volk was van Nederland heel sterk geworden. Er ontstonden allerlei organisaties die de politieke en godsdienstige verschillen probeerde te ontdekken en ook te overtuigen. Ook de jeugd probeerde bij elkaar onderling te komen.

Dit was al heel snel niet goed gelopen. De verschillen van voor de oorlog keerden weer terug. Uiteindelijk bleek dat er jeugdculturen ontstonden. De eerste culturele stappen werden herkenbaar. Er ontstonden bewegingen die het land geheel op zijn kop zette.
Hoorde je niet bij deze mensen, dan was je volgens de samenleving een probleem en werd je al snel ‘tuig’ genoemd. De grote kenmerken van de nozems waren agressie, seks en avontuur een grote rol. In die tijd werden de nozems niet voor niks ‘Zondaars in Spijkerbroeken’ genoemd, omdat ze door de samenleving niet werden geaccepteerd.

Nozems waren meestal dus hardwerkende jongeren die uit de steden
Deze jongerengroep had ook zijn eigen leefstijl, kleding, haardracht, houding en muziekvoorkeur.
Deze groep luisterde meestal naar de rock-´n-roll muziek die in die tijd ook erg populair waren!
In de jaren 50 is de rock en roll scène tot ontwikkeling gekomen deze muziek stroming bestaat uit verschillende muziekstromen waaronder blues.

Op een gegeven moment begonnen de country zangers country met blues te mixen.
Hierdoor werd Rock en Roll geboren. Dit komt, omdat deze woorden erg veel voorkwamen in de muziek. Eigenlijk stonden deze woorden voor dansen. Maar veel mensen lagen de link met seks niet alleen door de teksten maar ook door de sexy bewegingen die werden gemaakt. Veel ouders vonden dit maar niks en vonden dat deze muzieksoort en slechte invloed op hun kinderen maakten.

Maar de Rock en roll overleefde dit en werd tot eind jaren 60 de grootste muziek stroming van de wereld.
Met grote helden als Elvis maar Chuck Berry en little Richard deden het erg goed.
Als zwarte mannen in een nog steeds vrij discriminerende wereld.

De meest grootste idolen waren ook Marlen Brando en ook James Dean die vooral bekend werd van zijn “windjack” die hij droeg, de jongerengroep Nozems dedn dit na en zo werd deze “windjack” wereldwijd bekend.
De drie bekendste jongeren groepen waren de Nozems, Provo´s en de Hippies.

Maar de Nozems waren weer verdeeld in Bullen en Kikkers en Pleiners en Dijkers, elk met een eigen kledingstijl. Dit waren nozemjongeren die een andere naam krijgen, omdat deze weer bij een ander nozemgroepering hoorde.
De Bullen staken zich in leren jasjes of vliegerjacks, spijkerbroeken met smalle pijpen, puntlaarzen, een veterdasje en een vetkuif la Elvis.

Hun meisjes droegen jurken met petticoats, pumps met naaldhakken en een bol kapsel, de ‘suikerspin’. De Kikkers waren herkenbaar aan halfhoge bruin suède Clarks schoenen, groene legerparka’s of oude PTT-capes en ‘wijdpijpers’.
Niet alle jongelui kleedden zich in de jaren zestig zo extreem als de nozems. Het groepje kermisgangers (een bijnaam voor Nozem, omdat nozemjongeren veel op straat rondhingen) doet stoer genoeg, maar hun kleding jasje, overhemd, stropdas wijkt niet veel af van die van de oudere generatie kledingmodellen. Zelfs de scooter mochten ze van hun ouders hebben, want dat ging nog wel.

Een belangrijke van die bewegingen waren dus de nozems uit de jaren vijftig. Zij zetten zich af tegen het saaie en brave Nederland dat ideaal was voor rustige en hardwerkende mensen.

Zij volgden niet vanzelf sprekend de tradities van hun ouders op. Deze jongeren waren meestal de naoorlogse jeugd. Voor het eerst nam de jeugd in Nederland het bezit van de openbare ruimte.

Deze jongeren protesteerden met brommers, leren jassen, sigaretten in hun mondhoeken en een transistorradio waaruit rock 'n' roll muziek klonk, op straathoeken en stadspleinen. Ze hadden genoeg van de toen heersende wijze lessen en kleinburgerlijkheid, zij wilden meer vrijheid krijgen. Ze wilden helemaal niet meer lid zijn van een jeugdvereniging, politieke partij of kerk. Ze waren op zoek naar vrijheid en de nieuwe mogelijkheden die de maatschappij hen aanbood.
Dit gebeurde niet soepel. Er verschenen dan ook regelmatig onvriendelijk berichten in kranten en tijdschriften over deze jongeren. Nederland was dus bezig met grote veranderingen onder de bevolking.

NOZEMS IN AMSTERDAM

In 1955 verschenen in Vrij Nederland 3 artikelen van Jan Vrijman over de nozems van de Nieuwendijk in Amsterdam. Dit was de een van bekendste verzamelplek en 's avonds een druk uitgaansplek voor de Nozems groepen. Het woord nozem kreeg door reportages een grote bekendheid in Nederland.
Een reportage
'Deze nozems', schreef hij, 'waren uitgekookte jongens die iets anders verwachten dan een keurige betrekking, een degelijk huwelijk en fatsoenlijk aanlanden bij Drees ("Drees" betekende de AOW). Zij leefden in het Nederland van de verzorgingsstaat. Zij wilden de maatschappij niet veranderen; zij wilden alleen het moment dat ze zouden worden ingelijfd in de tredmolen, nog een paar jaar uitstellen. Ze staan op de hoeken van de Nieuwendijk, ze schreeuwen en tieren, ze gooiden en smijtten met spullen, ze bemoeien zich met iedereen. Maar wie bemoeide zich met de nozems, niemand durfde dat.
Het 'nozemdom' in Amsterdam bleef niet bij de bekendste plek “Nieuwendijk” voor de Nozems jongeren. Overal in de stad, tot ver in West en Zuid Amsterdam, vormden cafetaria's en cafés hun belangrijke plekken waar zij bleven. Het politierapport verscheen vaak in de krantenberichten over deze 'agressieve brutale jongeren', die door de politie met de gummistok verwijderd moesten worden.

In de jaren vijftig kwam er een nieuw probleem.
In Nederland kwamen voor het eerst die door deze jongeren veroorzaakt werden.

DE OPKOMST VAN PLEINERS EN DIJKERS

Rond 1960 vormde zich op het Leidseplein een culturele groep nozems, de 'pleiners' genoemd. Ze kozen cafés als hun voornaamste trefpunt. Een nog jeugdiger groep, in hoofdzaak bestaande uit middelbare scholieren, verzamelde zich in de poffertjeskraam op de hoek van de Weteringschans en de Vijzelgracht. De inwoner van de stad werden helemaal geschrikt toen de politie bekendmaakte dat de Leidsepleinjeugd, maar vooral de 'poffertjeskraamgroep' een enorm aantal winkeldiefstallen had gepleegd.
Het was het begin van de welvaartsmaatschappij: de welvaartsaanbod was groter geworden, dan het tempo waarmee de ouders het zakgeld verhoogden. Het geld dan ook besteedt aan een nieuwe mode: marihuana en het veel geheimzinniger lsd. Dat er ook geld besteed werd aan brommers, blijkt wel uit de foto hiernaast.
De jongeren die de Nieuwendijk als ontmoetingsplek hadden, werden nu de 'dijkers' genoemd. De bijnaam zoals de gewone inwoner en de kranten deze beide groepen noemden, bleef gewoon de 'nozem'. Nederlands-Onderdaan-Zonder-Enig-Moraal. Een naam die vaak niet graag werd uitgesproken.

RELLEN

De kranten konden er geen genoeg van krijgen. Het woord 'nozem' kwam met grote keren in elk dagblad voor. Het kwam vaak ook voor dat op de Dam de politie door luidruchtige, en deels op brommers rondscheurend, de nozems wegjaagden.
De politie vond het nogal eens nodig om hardhandig in te grijpen. De eerste zet was een buiten gewone agent en later ook een karabijnbrigade in, die naast de gummiknuppel ook met de sabel de boel wegveegde. De inwoners gebruikte hun eigen spullen om vaak de honderden nozems van 'hun' territorium weg te jagen, dit deden zij met: ijzeren pijpen, ploertendoders, knuppels en latten met spijkers erin.
De politie had de gewoonte om, als de inwoners tekeer gingen, de andere kant op te kijken. Het spreekt voor zich zeiden de agenten meestal. Dat daar dan ook onschuldige tussen zaten, was niet zo belangrijk. De pers vond het prachtig enverdiende er zelf aan. Er werd veel aandacht besteed aan dat het vroeger rustiger was.

Alle berichten zorgden ervoor dat er veel nieuwsgierigen gingen kijken in afwachting van een relletje. Op sommige dagen waren er naar schatting 50 toeschouwers op 1 nozem aan het vechten! In de periode 15 augustus tot 4 september '59 stonden er 78 berichten in de dagbladen.
Verder was er in de eerste helft van de jaren zestig tussen de pleiners en dijkers een grote ruzie. Telkens werd er ruzie uitgezocht. Steeds en weer vielen er rake klappen en gewonden. Dit kwam natuurlijk in de krant. De Pleiners van alle wijken vormden samen min of meer een grote groep. De dijkers hadden meer contact tussen elkaar. In Amsterdam Oost had je bijvoorbeeld de K.P.O. (Kreidler Ploeg Oost), waaruit later de Hells Angels werden gevormd. De foto, waarop je agenten bezig ziet met hun favoriete gummistick de jongeren probeerden weg te krijgen, is genomen tijdens de vele relletjes die er in Amsterdam ontstonden.

VERSCHILLEN TUSSEN DIJKERS EN PLEINERS

Algemeen, waren de verschillen tussen deze groepen: de pleiners waren artistiek (of lieten dat blijken te zijn), hielden over kunst praten. Ze waren redelijk goed opgeleide jongeren. Ze droegen vaak 'bordeelsluipers' (suide schoenen), luisterden naar jazz, later ook de beatmuziek. Ze reden bij voorkeur op een Puch (of een Thomos), deze brommer wordt nu vaak nog steeds gezien als 'het' symbool van de vrijgevochten jaren '60.
De dijkers hielden van rock 'n' roll muziek, hadden vetkuiven, droegen puntschoenen, witte t-shirts en geen colbert of leren jasje. Ze waren meestal wat lager geschoold dan de Pleiners. Ze reden vooral op opgevoerde 'buikschuivers' van allerlei merken, zoals DKW, Royal Nord, Eysink, Kreidler, en Zundapp.

PLEIKERS EN DIJNERS

Halverwege de jaren '60 vertrok langzaam de tegenstelling tussen deze twee groepen. Pleiners en dijkers konden beter met elkaar opschieten. Er was geen behoefte meer om op elkaar te meppen of zelfs te schelden. Gezamenlijk werden beat concerten bezocht. Een bekende uitgaansplek was de dancing 'Las Vegas' op de Korte Nieuwendijk. Hier speelden de Outsiders en Short 66 vaak.

Wally Tax (zanger van de Outsiders) zegt over deze periode in de Panorama van 18 februari 1967 het volgende: "...Wij wilden nergens bijhoren, we dachten allemaal hetzelfde, over alle mogelijke dingen. Wij waren allemaal wat men noemde: pleinjeugd.
Het was duidelijk genoeg, de strijd was onbeslist geëindigd tussen deze twee groepen.

Conclusie:
De nozems leefden in redelijke grote groepen op bepaalde plekken en in bepaalde straten. Elke groep had zijn eigen plek of straat. Deze groepen werden gevormd door bijvoorbeeld mensen uit de wielerclub of de boksclub. De nozems waren alleen nozems samen met hun groep meestal niet alleen. Verdween die groep, dan werden de nozems uit die groep meestal geen nozem meer, omdat nozems meestal in een groep waren en ook alles vanuit een groep deden.
Nozems waren meestal dus hardwerkende jongeren die uit de steden kwamen deze groep jongeren hadden natuurlijk ook een eigen levenswijze.

De nozems leefden dan wel in aparte groepen, toch hadden ze over het algemeen dezelfde ideeën. Ze hadden andere verwachtingen van het leven dan een keurig baantje, een goede huwelijk en daarna uiteindelijk met pensioen gaan. Ze hadden het idee dat het leven meer te bieden had dan dat. Ze geloofden niet wijze les of een goede huwelijk en jeugdverenigingen waren kinderachtig en zieltjeswinnerij van een partij of de kerk. Alle mooie woorden waren volgens hen allemaal verzonnen en daar klopte niks van.

Werken was ook verveling. Maar toch moet je leven en je gezin in leven houden en je brood verdienen. Veel nozems weigerden dat. Ze werkten precies zoveel als nodig was om te kunnen leven. De meeste waren dus ongeschoolde arbeiders. Ze verdienden hun geld overal en nergens, en als het baantje niet meer beviel nam men gewoon de benen. Als hun geld op was vonden ze meteen een andere baas.

De nozems probeerden hun eigen levensvervulling, sensatie, en hun eigen avontuur te vinden. Bijvoorbeeld motorrijden of een vechtsport. Vechten met andere nozems of met de politie. Dat is avontuur. Volgens hen is de rest verveling, maar geen leven.

De nozem werd in het algemeen beschreven als mensen met leren jacks, rijdend op zo hard mogelijk knallende brommers (buikschuivers). Ze hadden een vetkuif en luisterden naar Rock ‘n Roll.

Door de jaren heen is de jeugd steeds vrijer geworden. In de jaren 50 moest men echt strijden voor die vrijheid en dit werd dan ook gedaan, maar de rest van de bevolking van Nederland was ‘geschokt’ door de levenswijzen van deze jongeren.

Zomer 1966: de eerste nozems duiken op op de Antwerpse Groenplaats. En worden prompt opgepakt door de politie.

Dit zijn krantenberichten over de nozems

 Parool, 19-8-59:
De 'Osservatore Romano', het blad van het Vaticaan, heeft maandag aandacht gewijd aan het verschijnsel nozem. Het noemt het nozemfenomeen een 'invasie van menselijke termieten, waardoor de maatschappelijke structuur wordt aangevreten en vernietigd kan worden'. De nozems zijn de erfgenamen van de catastrofe van beide wereldoorlogen en de daaruit voortvloeiende ideologie en filosofie, aldus het blad.

Parool, 31-8-59:
Strijd tegen nozems in Milaan, Parijs en New York
Milaan/Parijs, maandag, - De politie van Milaan heeft in de nacht van vrijdag op zaterdag voor de derde maal een grootscheepse razzia op nozems gehouden, waarbij honderden jongelui werden aangehouden. De meesten werden na ondervraging vrijgelaten. Ongeveer honderd jongelui worden echter nog in hechtenis gehouden. De acties maken deel uit van het plan der regering om met kracht tegen straatschenderijen op te treden.
-Ook in Parijs en omgeving is een campagne tegen de nozems aan de gang. In totaal zijn tot dusver ruim 800 jongelui aangehouden.
-Bij een bloedig gevecht tussen twee New Yorkse jeugdbenden zijn in een park twee 16-jarige jongens met messteken om het leven gekomen, terwijl een derde levensgevaarlijk gewond werd.
-In Kopenhagen werden politieagenten door de jeugdige nozems met stenen bekogeld.

Volkskrant, 1-9-59:
New York speurt naar nozem 'Dracula jr.'
New York, 1 sept.-De New Yorkse politie is een uitgebreide drijfjacht begonnen naar 'Dracula Junior'. De leider van een jeugdbende die zondag met messen twee zestienjarige jongens vermoordde en een derde ernstig verwondde. De leidende nozem dankt zijn bijnaam aan een zwarte cape die rond zijn schouders fladdert, zwarte zilveren schoengespen en een ebbenhouten wandelstok.

Trouw, 31-8-59:
Ook in buitenland
Ook uit het buitenland wordt een golf van nozemterreur gemeld:
-Een rock and roll-feest is zondag in de Kopenhaagse voorstad Bellahoj uitgelopen op een rel. De 'zang' van de Scandinavische rock and roll kampioen, Ronald Stensby, en de Deense kampioen Ib Jensen, deed zulk een drang naar activiteit onder de jongelui ontstaan, dat zij met stenen naar auto's begonnen te gooien, verkeersborden uit de straatstenen rukten en voorbijgangers lastig gingen vallen. De politie liet versterkingen aanrukken en arresteerde een tiental van de grootste raddraaiers.
-De Parijse politie, die kortgeleden een campagne tegen de nozems is begonnen, heeft in de omgeving van de Franse hoofdstad tijdens het weekeinde niet minder dan achthonderd jongelui, die de straten onveilig maakten, gearresteerd.
-De politie van drie Engelse graafschappen in de buurt van Londen is zondag op jacht geweest op ongeveer tachtig nozems, die uit een opvoedingsgesticht braken, na eerst de boel kort en klein geslagen te hebben. Zestig jongelui zijn inmiddels aangehouden. De andere twintig, de meeste gewapend met messen, lopen nog vrij rond.

parool, 19-8-59
Nozems in Zweden gaan het te bont maken
Stockholm, woensdag,- Ook in Zweden baart het nozemprobleem de betrokken instanties de nodige zorgen. Sedert een jaar ongeveer blijken steeds meer jongelui in Zweden zich in benden te verenigen met het enige doel om het publiek op straten en wegen te terroriseren door roekeloos autorijden, waarbij alle verkeersregels worden genegeerd en om bij gelegenheid van sportevenementen e.d. wanorde te veroorzaken. Aanvankelijk waren de betrokkenen jongelui die niets om handen hadden of alsloopjongen of in soortgelijke baantjes werkten. Zodra zij kans hadden gezien het geld voor de aankoop van een oude auto bijeen te krijgen, verenigen zij zich in clubs met namen als: 'de wegduivels', 'De auto engelen', enz. Nu hebben zij versterking gekregen van nozems, die over veel geld beschikken en in grote Amerikaanse sleeen rondrijden.
Auto- en motorsportwedstrijden genieten de speciale belangstelling van de nozembenden. Kortgeleden, bij de wedstrijden om de Zweedse grote motorprijs in Kristianstad (Zuid-Zweden) kwam het tot zulke ernstige botsingen met de politie, dat de vraag naar voren kwam of deze wedstrijden in de toekomst gehouden zouden kunnen worden. De autoriteiten beraden zich over krachtige maatregelen tegen de nozem-activiteit. De politie mag nu in bepaalde gevallen jongelui vasthouden totdat zij onder toezicht zijn gesteld. Voorheen moest men ze na een voorlopig verhoor weer laten gaan.

Volkskrant, 27-8-59
Nozems in Italie
Rome, 26 aug.- Italiaanse parlementsleden hebben er bij de regering op aangedrongen strengere maatregelen te nemen tegen de plaag van de nozems, die ook in Italie snel om zicj heen grijpt. Onlangs kreeg de politie in het gehele land opdracht met alle middelen de toenemende straatschenderij te bestrijden, maar dit heeft nog weinig succes gehad. De kwestie kwam in het parlement ter sprake, nadat zondag een negentienjarig meisje, dat aangevallen werd door vijf nozems, een mes trok en een van de knapen doodstak.
Het meisje werd gearresteerd hetgeen in geheel Italië grote beroering verwekte. Er werd een comité gevormd, dat gelden voor haar verdediging bijeenbracht en vooraanstaande juristen boden belangeloos hun hulp aan. Na twee dagen werd zij vrijgelaten, een opzienbarend snel besluit van het parket, dat anders wekenlang dergelijke zaken onderzoeken. Het parket motiveerde de snelle vrijlating met de verklaring, dat het meisje inderdaad uit zelfverdediging gehandeld heeft en geen enkele reden bestaat tot strafvervolging.
....en in Rusland
Moskou, 26 aug.- Een strafrechtbank in Leningrad heeft zes nozems tot de dood door de kogel veroordeeld wegens moord op een fabrieksarbeider en schaking van diens vrouw. In zijn requisitoir verklaarde de openbare aanklager 'kamaraad arbeider G. Ivanof', dat er in Rusland 'jongelui bestaan, die niet wensen te werken, noch eerlijk wensen te leven'. Drie andere jeugdige beklaagden kregen gevangenisstraffen van tien tot vijftien jaar.

Het woord 'nozem' stamt uit het Hebreeuws en is Bargoens voor 'penoze'. In het buitenland hadden ze hen eigen namen:
Amerika: Hipsters, hooligan.
Australie: Widgies, Bodgies.
China: Tai pau.
Duitsland: Halbstarken.
Denemarken: Laederjakken.
Frankrijk: Zazous, Blousons noirs.
Italie: Vitelloni, Raggiari.
Japan: Tatyo zoku, Tiao zoka.
Oostenrijk: Schlurf.
Rusland: Stiljaki, Choeligani.
Spanje: Camberros.
Zuid-Afrika: Ducktail Boys, Eendsterte, Skollies, Tsotsi.
Zweden: Dixies, Lederjacken.

Ook zijn er in Nederland Nozemclubs een bekende daarvan is de Puch Nozems Amsterdam.

De Puch Nozems Amsterdam clubs

De Puch Nozems Amsterdam zijn begin 2001 opgericht uit onvrede met de door de apc aangeboden activiteiten. Ze konden zich niet vinden in het feit dat er zo weinig gebeurde. Ook op het vlak van de inhoud van het aangebodene (voornamelijk korte ritjes door de omgeving), ontbrak het nogal eens aan hun wensen. Enige verandering zat er niet aan te komen. Daarom hebben ze het heft in eigen hand genomen en ontstonden de 'Puch Nozems Amsterdam'. Dat het aansloeg blijkt wel uit het feit, dat begin 2002 het ledenbestand uitgroeide tot over de 30 leden. Ze bezoeken regelmatig landelijke meetings, houden regionale ritten, hebben een eigen clubblad (de Nozembode: dat zo'n 5-6 keer per jaar verschijnt), er is een eigen clubsite, en elke maand is er een Puchkroeg. Verder organiseren ze in 2002 voor de 2e maal een landelijke 'Puchnozem meeting'. De Puchnozems staan klaar om elkaar (en anderen) te helpen, er is ook een onderdelenvoorraad.

MENING

Mijn mening over de nozems is dat ik de kleding die deze groepering draagt wel leuk vind, maar hun manier van leven waardeer ik niet, want ik niet zon jongen die op straat blijft hangen en veel shag rook.
Deze jongeren waren meestal ook niet hoog opgeleid, deze jongeren wilden meer vrijheid in hun leven en daardoor raakten deze slaags met de politie.
Hierdoor ontstonden er ook vele relletjes die zich in verschillende steden voortdeden, want de nozems komen meestal uit de stad en gingen in die tijd ook veel uit.
Ik ben niet zon opstandeling ik wel juist wel veel studeren en hoog opgeleid zijn.
De Nozems volgden niet de traditionele aanwijzingen van hun ouders op, zij wilden niet meer als de nog vroegere jeugd lid zijn van een jeugdvereniging, partij of kerk.
Ik volg wel de aanwijzingen van mijn ouders op en wil juist wel lid zijn van een vereniging, omdat dit me erg leuk lijkt en je een betere sociale contact kan krijgen onder de jongeren van mijn leeftijd en jezelf algemeen goed verder ontwikkelt, wat erg belangrijk voor je is.
De Nozems waren echte uitgaansjongeren en door de stijgende welvaart in Nederland konden de jongeren meer dingen kopen en werden ook vrijer en mobieler, ze konden vanzelf een avondje uitgaan en luisterden niet naar hun ouders.
De Nozems waren ook erg populair om hun brommers die zij hadden, meestal hadden deze jongeren ook een bepaalde ontmoetingplek waar ze veel herrie maakte de dingen op straat vernielden en daardoor weer slaags met de politie kwamen.
Ik vind de brommers die de Nozems hebben erg leuk en mooi, maar ze vernielden en maakten veel herrie en daar ben ik het niet mee eens dat zou ik zelf niet doen.
De Nozems bestonden ook uit andere groeperingen de Pleiners en de Dijkers deze maakten veel ruzie met elkaar later was het onbekend wat er verder met deze groepen verder gebeurde.
Ik ben het met veel punten het niet met deze groepering eens dat ze slaags met de politie kwamen of dingen op straat vernielden en veel relletjes veroorzaakten.
Maar de manier waarop ze zich kleedden vond ik erg leuk maar ik zou niet in zulke kleding willen rondlopen of zon haarstijl hebben.