New York

INLEIDING Ik hou mijn werkstuk over New York. In dit werkstuk wil ik de geschiedenis van New York gaan vertellen. Ik vertel onder andere hoe New York ontstaan is en hoe het verder is verlopen. Dat wil ik doen aan de hand van de volgende deelvragen: 1 Hoe is New York ontdekt? 2 Waardoor is het gekomen dat de Indianen New York niet meer bezitten? 3 Hoe is Nieuw Amsterdam ontstaan? 4 Hoe is Washington de hoofdstad van de Verenigde Staten geworden? 5 Hoe komt het dat New York zo’n grote stad is geworden? Aan het eind van dit werkstuk ga ik op deze vragen een goed antwoord proberen te geven. GESCHIEDENIS Columbus was niet de eerste die in Amerika kwam, dat waren de indianen. Hun voorvaderen zijn afkomstig uit Mongolië. Zij liepen van 38.000 tot 14.000 jaar v.Chr. letterlijk van Azië naar Amerika. Dit was tijdens de ijstijd. Door de lagere temperatuur daalde het waterpeil van de oceanen zo’n 91 meter. Daardoor kwam een lange strook, vol rotsen, droog te liggen tussen het noordoosten van Siberië en het noordwesten van Alaska. Op deze landbrug groeiden grassen en struiken en hier trokken Aziatische dieren heen. Dit merkten de jagers in de buurt op. Al jagend op mammoeten, bizons en herten werden ze steeds nieuwsgieriger naar waar de landbrug heen leidde. Een groepje verkenners bereikte het beloofde land. Vervolgens kwamen er grote volksverhuizingen op gang naar Alaska. Toen ze waren aangekomen veranderden de Mongolen van naam: ze werden ‘Paleo-Indianen’. Een groot deel van hen trok langzaam het zuiden in. Geschiedkundigen denken dat een aantal van hun rond 10.000 jaar v.Chr. New York bereikte. De tijd verstreek. Er kwamen verschillende stammen, met een eigen cultuur. De grootste stam was lange tijd de Algonquin. Deze werd in het begin van de 17e eeuw verslagen door de indianenstam de Iroquois, die geweren van de Hollanders hadden geruild tegen berenvellen. Ze overheersten een gebied dat zich uitstrekte van de Mississippi tot aan New Engeland. Binnen zo’n twee eeuwen nadat de eerste pioniers de noordoostkust van de Verenigde Staten betraden, waren er nog maar enkele tientallen Iroquois overgebleven. Heel weinig Indianen uit de oostelijke helft van de Verenigde Staten konden ontsnappen aan de Europese ziektes en de volkerenmoord die vooral in de 19e eeuw op hen werden gepleegd.
HOLLANDSE PIONIERS Giovanni da Verrazano was de eerste die in New York is aangekomen. Dat was in 1524. Deze Italiaan was een collega van Christobal Columbus, die in 1492 de Bahama-eilanden ontdekte. Verrazano was verrukt over het gebied bij de uitmonding van de Hudson, vanwege de mooie heuvels en de vriendelijke Indianen. Hij ging snel weer weg, want hij wilde meer ontdekken. Het zou tot 1609 duren voordat Europeanen weer Hudson binnenvoeren. Hun schip stond onder leiding van de Engelse ontdekkingsreiziger Henry Hudson, die in dienst van de Hollandse West-Indische Compagnie zou uitzoeken hoe het gebied winst opleverend kon zijn. Ook hij was positief over de Indianen en hun handelswaar. Vier jaar later ging de Amsterdamse zakenman Adriaen Block, als een van de eerste Nederlandse avonturiers, op eigen houtje naar het latere New York. Hij was aangelokt door het vele bont dat de Indianen hadden. Al snel laadde hij het schip The Tiger hiermee vol, maar hij had de pech dat het zonk. Block overwinterde vervolgens op het eiland Manhattan waar de indianen hem hielpen bij het bouwen van een nieuwe boot. Deze kreeg de naam ‘De Onrust’ en had de zegen van de zeegoden. Pas in 1624 verschenen de eerste pioniers op het nieuwe Nederlandse grondgebied. Deze dertig families waren geen Nederlanders, maar protestantse Belgen, die naar Holland waren gevlucht. Zij woonde eerst in het fort Nassau, maar verhuisden al snel naar het meest zuidelijke puntje van Manhattan, dat tegenwoordig het hart is van de Verenigde Staten: Wall Street en omgeving. Zij gaven het de naam ‘Nieuw Amsterdam’. In 1626 woonden er al 300 families toen Peter Minuit gouverneur werd. Hij kocht voor een paar tientjes heel Manhattan van de Indianen. Zij begrepen niet wat hun handtekening op het contract betekende. Ze vonden het raar dat een iemand of een groep mensen een land konden bezitten. Daarbij kwamen de Indianen erachter dat ze ook met andere dingen belazerd werden. Ze kregen vaak minder dan het afgesproken bedrag voor hun bontpelzen. Het gevolg was een bloedige oorlog tussen de Nederlanders en de Indianen die zo’n twee en een half jaar duurde. De West-Indische Compagnie zag dat de opbrengst van de kolonie terug liep, want de Indianen leverden geen huiden meer aan. Zij had belang bij een stabiele situatie, waarbinnen de allochtonen en nieuwkomers samenwerkten. Om dit te bereiken stuurde de Compagnie Hollandse Peter Stuyvesant. Deze nieuwe gouverneur trof landgenoten aan die verwilderd waren door de wildwest-toestanden. Dagelijks zaten zij in cafés en ze woonden in hutten. Stuyvesant zorgde ervoor dat de mensen in stenen hu izen gingen wonen, beschaafder werden en minder dronken. Verder richtte hij de eerste banken op, vlak bij Wall Street. In de zeventien jaar dat Peter Stuyvesant gouverneur was, bloeide de handel en groeide het aantal inwoners tot 500. Er werden achttien verschillende talen gesproken. De pioniers waren afkomstig uit verschillende landen. Allen waren ze naar Nederland gevlucht. Rondom Nieuw Amsterdam werd een verdedegingsmuur gebouwd tegen de aanvallen van de Indianen. Later verscheen hier Wall Street. DE ENGELSEN Ondanks de verwerende maatregelen van de Hollanders was het een fluitje van een cent om Nieuw Amsterdam en het verdere Nederlandse gebied te bezetten. De veroverde kolonie werd vernoemd naar de broer van de Engelse koning, de hertog van York. De Nederlandse bewoners konden hun bezittingen houden, de meeste bleven. In 1672 heroverde de Nederlandse regering de stad, die daardoor hernoemd werd in ‘Nieuw Oranje’. Vanaf 1674 luidde de naam voor altijd New York. De Engelsen hadden er veel voor over om New York opnieuw in hun bezit te krijgen vanwege de waarde van de natuurlijke haven, de beste langs de oostkust De Britten bezaten inmiddels al koloniën in het gehele oostelijke deel van de Verenigde Staten. In 1607 werd aan de oostkust de eerste Engelse kolonie gesticht te Jamestown in Virginia. Twaalf jaar later verschenen hier de eerste Engelse vrouwen en de negerslaven. Daarna kwamen er jaarlijks tienduizenden immigranten naar Amerika. Nadat de Engelsen New York weer hadden veroverd en de situatie weer normaal was, groeide het inwoneraantal naar 20 000 in het jaar 1700. Naast de Nederlanders en de Engelsen woonden er veel Franse, Duitse, Zweedse en Ierse immigranten. In de loop van de 18e eeuw kregen de Engelse koloniën in Noord-Amerika steeds meer genoeg van de hoge belastingaanslagen en de besturing vanuit het Europese moederland. In 1775 besloten Amerikaanse politieke vertegenwoordigers de Engelse staatskas niet meer te voorzien van geld. Ze richtten gezamenlijk het Continental Congress op. Dat was het begin van de Amerikaanse Revolutie, die fel losbarstte nadat het congres in 1776 de onafhankelijkheidsverklaring aannam. Kort daarna verschenen 200 Engelse oorlogschepen in de New Yorkse haven. Er kwam een bloedige strijd waarbij half New York werd verwoest. Hierin moest generaal George Washington overwonnen worden. Pas tegen het eind van de oorlog in 1783 kon hij de stad bevrijden. New York werd in 1784 de hoofdstad van gelijknamige staat en een jaar later van de Verenigde Staten. George Washington, de generaal, kreeg als eerste president zijn zetel in de Federal Hall in dezelfde stad. Al snel verhuisde hij naar Washington, dat de nieuwe hoofdstad werd. TWINTIGSTE EEUW Aan het eind van de vorige eeuw is New York niet alleen de grootste stad van de wereld vanwege zijn drie miljoen inwoners, maar ook de stad met de hoogste economische groeipercentages. Net na de eeuwwisseling verschijnen de eerste wolkenkrabbers en word de metro aangelegd. De sterk groeiende welvaart, die duidelijk zichtbaar was aan de straten vol
T-Fords, werd plotseling afgebroken door de Wall Street Crash van oktober 1929, die de grote economische inzinking aankondigde. Vervolgens gingen 1326 banken failliet en nog heel veel bedrijven. Een kwart van de New Yorkers verloor zijn werk en de tienduizenden armste onder hen verloor ook hun huis. In 1932 ontstond er weer hoop door de komst van burgemeester LaGuardia, die indrukwekkende werkgelegenheidsprogramma startte in de publieke groep. Werklozen kregen een werkloosheidsuitkering, die wel laag was, maar toen tenminste wel op hetzelfde niveau lag als in West Europa. Ook de artiesten in de stad kregen overheidssteun. Dit lokte kunstenaars uit Europa aan. Vele belangrijke schilders, zoals de Nederlandse Piet Mondriaan en Willem de Kooning, verhuisden naar New York, dat vanaf eind jaren dertig het wereldcultuurcentrum was geworden. In 1941 werd Amerika in de Tweede Wereldoorlog betrokken door het bombardement op Pearl Harbour. Vervolgens vertrokken zestien miljoen Amerikaanse soldaten grotendeels vanuit de haven van New York naar het front. Opnieuw werd Europa door de Amerikanen bevrijd. De fifties waren de jaren van de grote nieuwe welvaart in de Verenigde Staten en vooral in New York. Bijna ieder Amerikaans gezin bezat minstens een auto, TV en bandrecorder. In 1959 werd een ruimtevaartprogramma gelanceerd, dat er voor zorgde dat tien jaar later de eerste mens op de maan liep. De sixties waren niet alleen de jaren van de grote dromen, maar vooral ook van geweld. In 1963 werd president John F. Kennedy vermoord en vijf jaar later zijn broer Robert. Ook werd, in 1968, de leider van de zwarte beweging voor gelijke rechten, Martin Luther King vermoord. Eind jaren zestig en begin jaren zeventig werd niet alleen in Washington, maar vooral in New York door honderdduizenden jongeren geprotesteerd tegen de Amerikaanse betrokkenheid bij de oorlog in Vietnam. Halverwege de jaren 70 ging New York, het trotse centrum van de wereld, bijna failliet. Er was zelfs geen geld meer om het vuilnis op te halen. Burgemeester Ed Koch verbeterde de economische situatie door een aantal plannen, waardoor veel bedrijven in de stad investeerden. Om deze te lokken kreeg de middle-class belastingverlaging en werd er gekort op de uitkeringen voor werklozen en daklozen. Er zijn in geen westerse stad zoveel daklozen te zien als in New York. Dat dit veel inwoners van de stad te ver gaat blijkt uit de uitslag van de verkiezingen van 1989, waarbij David Dinkens de eerste zwarte burgemeester werd van de stad. SLOTWOORD Dit was mijn werkstuk over New York. Nu ga ik antwoord geven op de deelvragen die ik aan het begin gesteld heb. 1. New York is ontdekt door de Indianen. Dat was tijdens de ijstijd. Toen kwam er een landbrug vrij tussen het noordoosten van Siberië en het noordwesten van Alaska. Toen een groepje verkenners het land erachter hadden ontdekt verhuisde de hele bevolking daar naar toe. Zo trok een groot deel naar het zuiden waar zij New York bereikte. 2. Peter Minuit werd in 1626 gouverneur. Hij kocht voor een paar tientjes heel Manhattan van de Indianen. De Indianen wisten niet wat hun handtekening op een contract betekende. Dus zo bezaten de Indianen New York niet meer. 3. Dertig families, protestantse Belgen, woonden eerst in het fort Nassau, maar verhuisden al snel naar het meest zuidelijke puntje van Manhattan. Zij gaven het de naam ‘Nieuw Amsterdam’. 4. In 1784 was New York de hoofdstad van de Verenigde Staten. George Washington, de generaal, kreeg als eerste president zijn zetel in Federal Hall in dezelfde stad. Maar al snel verhuisde hij naar Washington, en dat werd toen de nieuwe hoofdstad van de Verenigde Staten. 5. Nadat de Engelsen New York weer hadden veroverd en de situatie weer normaal was, groeide het inwoneraantal naar 20.000 in het jaar 1700. Dus New York werd steeds verder uitgebreid. Net na de eeuwwisseling bouwden ze de eerste wolkenkrabbers en werd de metro aangelegd. Zo werd New York eind jaren dertig het wereldcultuurcentrum. Ik hoop dat ik de vragen goed heb beantwoord. Dit was mijn werkstuk. BRONVERMELDING Titel Schrijver

1. New York Marjo Visser reisgids
2. New York Ton Boender
gids voor de andere wereldreiziger Jos Frijters
3. New York Sean Sheehan
4. New York Lester Brooks
reisgids
5. De Verenigde Staten Chantal Deltenre Martine Noblet