Nederlands-Indie

1 Wat deden de Nederlanders in Nederlands-Indië ? In 1595 lukte het Nederlandse zeevaarders om het uiterste puntje van Afrika (Kaap de Goede Hoop) te ronden. Eenmaal om Kaap de Goede Hoop lag de handel met Indië open. Omdat Nederland nog steeds in oorlog was met de Spanjaarden, konden ze het geld van de winst met de handel van Indië goed gebruiken. De eerste Nederlanders kwamen in 1597 aan in Indonesië. Met het gebied Midden- en Oost Java kregen ze meteen te maken. Nederland ging Indonesië besturen; het werd een kolonie. Ze gingen daar naar toe vanwege de specerijen die er verbouwd werden. Peper, kruidnagelen, nootmuskaat, foelie en kaneel; de Europeanen betaalden er veel voor. Omdat de kooplieden zelf winst wilden maken en elkaar dan dwars zouden zitten, werd in 1602 de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) opgericht. Bovendien waren ze nu met één compagnie sterker tegen de andere concurrenten zoals de Engelsen en Portugezen. De VOC was een handelsvereniging die tot stand is gekomen door voornamelijk Johan van Oldenbarnevelt(een goede advocaat uit die tijd). De winst van de VOC kon goed gebruikt worden daarom vond Van Oldenbarnevelt dat alles goed geregeld moest worden. De compagnie bestond uit zes "kamers". Dat waren afdelingen in Amsterdam, Middelburg, Delft, Rotterdam, Hoorn en Enkhuizen. Iedere afdeling bracht één miljoen bij elkaar, dus samen zes miljoen gulden, om schepen te bouwen
De VOC werd bestuurd door een groep rijke Nederlanders, het was verspreid over heel Nederland. Het waren zeventien heren en daarom werden ze de "Heren XVII" genoemd. Ze lieten schepen bouwen en namen ambtenaren en scheepslui in dienst. Ze gaven opdracht wat er geïn- en geëxporteerd moest worden. Iedereen kon investeren in de VOC, je kon zelf weten hoeveel geld je er in stak. Voor het bestuur van Indië kozen ze een gouverneur-generaal. In 1623 werd Jan P. Coen hoofd van de handelskantoren van de VOC. Die zocht naar een centrale hoofdvestiging voor de VOC, hij vond de stad Jacarta een geschikte plek. Maar de inwoners verzetten zich tegen de bouw van het fort. Bij de strijd die volgde werd Jacarta verwoest. Jan P. Coen stichtte naast de verwoeste stad een nieuw Nederlands hoofdkwartier, dat hij Batavia noemde. Deze naam zou blijven tot 1949. De VOC breidde haar gezag verder over Java uit. Ondanks veel opstanden gingen de veroveringen van de VOC verder: na Java volgden de Kleine Sunda-eilanden, enkele kustgebieden van Kalimanten en Sumatra, en Sulawesi. De VOC was er niet op uit om grote gebieden te veroveren want dat kostte te veel geld en ging ten koste van de winst. Maar toch was het nodig om stukken land te kopen of te veroveren om handel kunnen te drijven. In 1798 ging het erg slecht met de VOC ze zaten diep in de schulden en gingen ten onder. Dat had verschillende oorzaken: een ervan was dat het aantal Nederlandse bemanningsleden terug liep. Daardoor kwamen er veel Duitsers zonder enige zee-ervaring aan. Dit leidde tot ongeslaagde zeereizen. De Nederlandse staat nam alle bezittingen en schulden van de VOC over. Omdat de opbrengsten tegen vielen voerden de Nederlanders in 1830 het cultuurstelsel in: de bevolking van Java werd gedwongen 20 procent van hun grond met handelsgewassen te bebouwen, de opbrengst was voor de Nederlandse staat. Het cultuurstelsel ging ten koste van de rijstbouw, er kwamen hongersnoden voor en de bewoners moesten vaak méér dan een vijfde deel van hun grond verbouwen. Maar voor Nederland leverde het cultuurstelsel in 35 jaar 800 miljoen gulden op. Vanaf 1870 kreeg het cultuurstelsel steeds meer kritiek van de bevolking en werd het stelsel geleidelijk afgeschaft. Vanaf 1870 gaat ook het cultuurstelsel plaats maken voor een ander stelsel: het ethisch stelsel (het welzijn van de kolonie) onder invloed van het opkomend socialisme en de jong liberalen. De inheemse bevolking kreeg onderwijs. Het onderwijs heeft geleid tot het toenemen van het streven naar onafhankelijkheid. Ze leerden namelijk over de Nederlandse geschiedenis en hoe Nederland zich in de 80-jarige oorlog had losgemaakt van Spanje. Hierdoor leerden ze nationalisme kennen. Ze leerden ook "liberté, egalité en fraternité (vrijheid, gelijkheid en broederschap). Ze kwamen dus ook in aanraking met het socialisme. Zo groeide het streven naar onafhankelijkheid. Maar door financiële problemen in het moederland bereikten deze veranderingen niet het verwachte resultaat. Pas in het begin van de 20ste eeuw breidde de Nederlandse overheersing zich uit over heel Indonesië (behalve Nieuw-Guinea en de binnen landen van Kalimanten). Eigen conclusie: In antwoord op de vraag: "Wat deden de Nederlanders in Nederlands-Indië?" kan ik zeggen dat de Nederlanders daar kwamen om handel te drijven en winst te maken. De VOC speelde hier een belangrijke rol in. De VOC was een handelsvereniging opgericht in 1602, die werd bestuurd door de "Heren XVII". Nadat de VOC ten onder ging nam de Nederlandse staat haar over. Doordat de Nederlandse staat toen het cultuurstelsel in had gevoerd werd er veel winst gemaakt. Maar vanaf 1870 kwam er een ander stelsel, het ethisch stelsel. Door dit nieuwe stelsel leerde men het nationalisme kennen. 2 Hoe werd Nederlands-Indië onafhankelijk ? In de 20ste eeuw heeft Indonesië zich verder ontwikkeld. Er kwamen sociaal-economische groepen en in 1917 lieten de eerste nationalisten zich horen. Nationalisten streven naar onafhankelijkheid, Soekarno (1901-1970) was ook een nationalist. In 1927 richtte hij de PNI (Partij Nationaal Indonesië) op. De PNI kwam onder de leuze "Indonesië Merdeka" (Vrij Indonesië) te staan. De aanhangers streden voor; één natie, één taal, één vaderland. Nederlands-Indië moest een zelfstandig land worden en dat Indonesië zou moeten heten. Maar het Nederlandse bestuur voelde hier niets voor. Toch hadden ze, maar niet van harte, hier al aan meegewerkt. Ze hadden de Indische eilanden onder een bestuur gebracht en het ethisch stelsel ingevoerd. De inwoners kregen onderwijs, leerden het nationalisme en kwamen in aanraking met het socialisme. In 1941 kwam Nederlands-Indië in oorlog met Japan, een bondgenoot van Duitsland. Het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger en de Nederlandse marine werden verslagen door Japan. Op 17 augustus 1945 riep Soekarno de onafhankelijkheid uit van zijn land (hij werd president en door een noodgrondwet kreeg hij veel macht). Hij had een goed moment uitgekozen omdat Japan zich over gaf aan de geallieerde landen; Nederland hoorde hier bij, samen met de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Frankrijk. De eerste jaren na de Tweede Wereldoorlog (Nederland 1940-1945) was er een chaotische toestand, vooral op Java. Na een tijd onderhandelen en vechten erkende Nederland de onafhankelijkheid aan Indonesië. En onder druk van vooral Engeland en de Verenigde Staten droeg Nederland op 27 december 1949 de soevereiniteit(=oppermacht) over aan de RIS. De Republik Indonesia Serikat was een bond van 16 samenwerkende deelstaten. Indonesië was vrij ! Eigen conclusie: Hoe werd Nederlands-Indië vrij ? De weg naar onafhankelijkheid heeft niet lang geduurd. Soekarno heeft een belangrijke rol gespeeld maar zonder Japan hadden ze het niet gered. Japan heeft Soekarno bevrijd toen hij door Nederland was verbannen naar een concentratiekamp. Toen de Nederlanders in Nederlands-Indië waren verslagen door Japan heeft Soekarno zijn kans gegrepen en de onafhankelijkheid uitgeroepen. Nederland stond machteloos(er was geen leger meer op Nederlands-Indië) maar liet het er niet bij zitten. Nederlandse soldaten kwamen pas maanden later, maar de situatie voor 1941 konden ze niet meer terug draaien en ze moesten zich overgeven aan Soekarno.