Module 8: Memodossier de rol van propaganda in totalitaire systemen

Inleiding

In dit memodossier worden de totalitaire staten onderzocht en bekeken. De twee totalitaire staten die behandeld worden zijn Rusland toen het communisme de macht had en Duitsland in de tijd dat Hitler de macht had. Er wordt bij beide systemen op verschillende punten ingegaan en tot slot zal er een conclusie gegeven worden. De onderzoekervraag luidt: Wat is de rol van de propaganda in een totalitair systeem en wat waren de verschillen en overeenkomsten tussen de propaganda van het nationaal-socialisme in Duitsland en die van het communisme in Rusland? Eerst ga ik me verdiepen in de begrippen totalitaire staan en propaganda. Dan ga ik uitzoeken hoe de macht in handen is gekomen van Hitler en Stalin en hoe ze te werk gingen. Dan ga ik nog even in het kort na wat het nationalisme en het communisme inhoudt en tot slot ga ik uitzoeken wat de overeenkomsten en verschillen zijn in hun manier van machtsuitoefening.

Wat is een totalitaire staat?

In een totalitaire staat is het individu volledig ondergeschikt aan de gemeenschap: de staat gaat voor alles en het belang van de groep (volk, ras, partij) staat altijd boven het belang van de enkeling. De rol van de leider is allesoverheersend en wordt tot idool gemaakt; hij is een substituut voor God. Een dergelijke staat kent een eenpartijstelsel en heeft een afkeer van parlementaire democratie. Verkiezingen worden vaak wel gehouden, maar dit alleen om te demonstreren hoe "eensgezind" het volk is. Symbolen als het hakenkruis en sikkel met hamer onderstrepen nog eens dat het gaat om een soort cultuur. De geheime politie zorgt door middel van willekeurige arrestaties, geheime processen, deportaties en concentratiekampen voor een ijzeren handhaving van de orde. Hierdoor leven de onderdanen in permanente angst en gedragen zij zich zo onopvallend mogelijk. Een totalitaire staat hoeft niet perse fascistisch te zijn, maar het fascisme heeft wel alles in zich om een staat totalitair te maken.

Wat is Propaganda?

Met de opkomst van de massamedia als belangrijke factor in de politiek, is vanaf het einde van de 19e eeuw ook de propaganda een voorname rol gaan spelen. Nadat hiervan tijdens de WOI al op grote schaal gebruik was gemaakt, werd deze politieke vorm van manipulatie tijdens de WOII nog gespecialiseerder toegepast. Niet alleen werden er speciale afdelingen - in nazi-Duitsland zelfs een apart ministerie - opgericht, die zich alleen met de voorbereiding van de propaganda bezighielden, maar ook paste men de modernste technieken en wetenschappen - zoals de psychologie - toe om zo het meest doeltreffende effect te bereiken. Het gebruik van propaganda door beide strijdende partijen, had zo'n intensief karakter, dat terecht gesproken kan worden van een propagandastrijd. Propaganda is een goed doordachte beïnvloeding van mensen. Het doel van propaganda is om overtuigingen op te dringen en mensen tot bepaalde handelingen aan te zetten. Het Duitse nationaal – socialisme en het Russische communisme maakten er gebruik van. Via de pers, radio, film en affiches werden het Russische en het Duitse volk overspoeld door de ideeën van de staat. Propaganda kun je zien als een deel van het systeem van de totalitaire staat. Andere delen zijn bijvoorbeeld de economie, het bestuurssysteem, de ideologie, de opvoeding, het onderwijs, de massamedia en het leger. De machthebbers in totalitaire staten willen dat hun ideologieën in alle bevolkingsgroepen doordringt. Hun ideologie heeft betrekking op alle onderdelen van de maatschappij. Daarbij vormt propaganda een belangrijk hulpmiddel.

Macht van Stalin en Hitler:

Na Lenin kwam Stalin aan de macht. Hij had een veel harder regime en regeerde alleen. Er ontstond een dictatuur, een totalitaire staat. Mensen die het niet met hem eens waren werden gevangen gezet of zelfs gedood. Er kwam een snelle industrialisatie zodat Rusland zich tegen andere landen zou kunnen verdedigen. Dit houdt in dat je ervan uitgaat dat andere landen je vijand zijn.De Duitsers waren als volk natuurlijk gekwetst na het verlies in de Eerste Wereldoorlog. Men had nog wel nationale gevoelens, maar daar kon je natuurlijk niet erg trots op zijn, je had immers een oorlog verloren. Hierdoor was men niet erg uitbundig in het vieren en er trots op zijn dat men Duitser was. Hitler praatte op zo’n manier op de mensen in dat ze weer in hun volk gingen geloven. Het was niet alleen maar zo dat de Duitsers er weer openlijk voor uit durfden te komen dat ze Duitser waren, maar ze begonnen zichzelf ook goed te vinden. Maar Hitler bleef op de mensen inpraten en daar had hij een bijzonder talent voor. Het duurde niet lang of hij had de Duitsers zo ver gekregen dat ze ook nog de overtuiging hadden dat ze beter waren dan andere volkeren. Vanaf dat moment ging het mis. Hij wist ze aan te praten dat Joden slecht waren. Hij had de in arme mensen eerst als het ware een beetje gehersenspoeld en kon ze vervolgens makkelijk aanpraten dat het allemaal de schuld was van de Joden, bejaarden, homo’s, zigeuners en gehandicapten. Het lukte Hitler dus om het nationalisme bij de mensen om te buigen tot fascisme.

Communisme en nationalisme:

Bij het communisme waren de productiemiddelen in handen van de gemeenschap, er was dus geen individueel bezit. Er heerste een klassenloze maatschappij, het had voor je stand geen zin, en was zelfs verboden, om individueel bezit te hebben.
De klassenmaatschappij was in Duitsland niet uit den boze. Het was dus niet verboden individueel bezit te hebben, in dat opzicht verschilt het communisme dus van het nationalisme. Van nationalisme in Rusland was weinig sprake ten tijde van Lenin. Het communisme gaat er immers vanuit dat alle arbeiders uit welk land dan ook elkaars vrienden zijn. De natie waarin je dan leeft doet er totaal niet toe. De verbondenheid als mensen ging over de landsgrenzen heen. Onder leiding van Stalin kwam er wel weer meer nationalisme op. Hij zag andere landen als vijanden waar Rusland zich tegen moest beschermen. Dit deed hij door het leger uit te breiden. Het eigen land moest zich verdedigen tegen andere landen, oftewel er ontstond een vorm van nationalisme.
In Duitsland was er natuurlijk een extreme vorm van nationalisme. De hele Tweede Wereldoorlog is eigenlijk voortgekomen uit het nationalisme dat Hitler bij de Duitsers naar boven bracht. Er heerste een echte ideologie: alle 'echte' Duitsers behoorden tot het ‘top’ ras. Het gevolg was dat deze een samenhorigheidsgevoel kregen en zichzelf beter vonden dan andere volkeren zoals bijvoorbeeld de Joden. Hitler voerde dit ver door en wist de mensen zo gek te krijgen dat ze ook bereid waren oorlog te voeren voor hun vaderland.

Hoe Hitler de macht naar zich toe trok:

Na de Eerste Wereldoorlog ontstond de democratie in Duitsland. In 1929 ontstond een economische crisis in de Verenigde Staten, die al gauw oversloeg naar Europa. Veel Duitse ondernemingen hadden leningen uitstaan bij Duitse bedrijven. Toen de bedrijven uit de VS hun schulden wilden innen om hun eigen bedrijf te redden, betekende dat de ondergang voor veel Duitse bedrijven. Het ging vanaf dat moment zeer slecht met Duitse economie, en er was veel werkeloosheid.
De bestaande politieke partijen slaagden er niet in het eens te worden over het oplossen van de economische problemen. De mensen waren teleurgesteld in hun partij en de bestaande regering en velen zochten hun heil bij andere partijen. Sommige kozen voor de communistische partij, maar veel meer mensen voor de NSDAP, de extreem rechtse partij van Hitler. De partij kreeg veel aanhang van de conservatieven onder de bevolking die zich sterk aangetrokken voelde door de belofte van Hitler om van Duistland weer een machtig land te maken. De partij was verreweg de grootste in Duitsland. Toen Hitler de grootste partij had, had hij nog niet het alleenheerschappij. Hij ging verder met extreemrechts en de communisten werden uit het parlement gezet. Er ontstond een totalitaire staat, een dictatuur onder leiding van de slechte Adolf Hitler. Toch is de economische crisis niet de enige reden dat extreem rechts opkwam. Extreem rechts werd in die tijd sowieso wat populairder bij de bevolking in Europa. Andere redenen waarom de NSDAP zo enorm opkwam in Duitsland zijn dat de partij bij het campagne voeren gebruik maakte van de modernste communicatie middelen zoals radio, film en grammofoonplaten. Er werden ook indrukwekkende massabijeenkomsten georganiseerd, wat op de mensen een enorme indruk maakte. Ook reisde Hitler het hele land af om het volk persoonlijk toe te spreken. Hitler had een bijzondere gave in het redevoeren, hij wist de mensen volledig voor zich te winnen en het volk geloofde hem onvoorwaardelijk. Aangezien Duitsland in zo'n crisis verkeerde had de bevolking eigenlijk wel behoefde aan een zondebok; de Joden. Zij kregen de schuld van alle ellende. Het was dus eigenlijk een gunstige samenloop van omstandigheden voor Hitler, wat maakte dat hij aan de macht kwam. Hitler’s partij hield staande tot en met de Tweede wereldoorlog waarna de partij alle aanhang verloor. Dit is natuurlijk ook erg begrijpelijk als je nagaat dat Duitsland de oorlog onder leiding van Hitler verloor.

Hoe het communisme de macht naar zich toe trok:

Karl Marx had veel gezegd en geschreven over het communisme, maar het was tijdens zijn leven nooit daadwerkelijk ingevoerd. Lenin lukte dat wel. Lenin werd in Rusland geboren. Hij deed tijdens zijn studie vaak mee met protestmarsen tegen de bestaande regering. De universiteit vond dit niet kunnen, en hij werd van de universiteit gezet. Hij werd lid van een organisatie, die officieel verboden was. Dit leidde tot arrestatie, hij moest in Siberië naar een werkkamp. Toen hij weer vrij kwam kende veel mensen zijn naam Vladimir Oeljanov in negatieve zin en hij besloot een schuilnaam aan te nemen; vanaf dat moment heette hij Lenin.
.Lenin vond dat maar niks en hij richtte een geheime organisatie op en deze was antitsaar en voor een revolutie. In 1903 begon de partij van Lenin zich af te vragen wat ze moesten doen. De partij bestond nu al enige tijd, maar ze wilden graag tot daad overgaan, want er gebeurde nog niets. Lenin wilde het communisme in Rusland invoeren, maar het eerst aanpassen aan de situatie.
Er kwam in 1905 weer een oorlog tussen Rusland en Japan. Dit was alleen een bijzondere, aangezien Rusland voor het eerst verloor. Er ontstond een crisis in Rusland en Lenin waagde een poging in de wanorde een revolutie op gang te brengen. Hij faalde echter en de opstand werd door het leger gestaakt. In de Eerste Wereldoorlog verloor het zwakke Rusland zeer snel van Duitsland De communisten wilden de oorlog stoppen, omdat de mensen die vochten de arbeiders waren en die zouden juist elkaars vrienden moeten zijn. De communisten kregen door dit streven veel aanhang en Lenin kwam terug uit Zwitserland om de revolutie te leiden. De communisten veroverde de macht in twee stappen.
1. In Februari 1917 zorgde een opstand ervoor dat de tsaar aftrad en er een regering ontstond met communisme.
2. In Oktober 1917 bestormde het Rode Leger (leger dat de communisten steunde) het parlement en kregen de communisten alleenmacht. In 1918 maakten de communisten hun beloftes ook waar en sloten ze vrede met Duitsland. Toen kwam er echter toch nog een burgeroorlog, omdat er toch nog veel mensen waren die het niet met het communisme eens waren. Lenin en de communisten (Bolsjewieken) wonnen echter gemakkelijk. Rusland had nu een regering van Lenin en de staat. In 1924 overleed Lenin. Er kwam een machtsstrijd tussen de communisten Trotski en Stalin over wie de opvolger van Lenin zou worden. Stalin won en werd de nieuwe leider van Rusland. Zijn leiderschap zag er alleen wel anders uit dan dat van Lenin. Hij nam namelijk het alleenleiderschap en de staat speelde dus geen rol meer. Er ontstond een dictatuur, een totalitaire staat.

Hoe gingen Hitler en Stalin te werk?

Hitler als Stalin hebben veel gebruikt gemaakt van propaganda. Het was voor hen erg makkelijk om het volk te beïnvloeden met propaganda. Ze konden op deze manier het volk makkelijk bereiken en het is denk ik de meest efficiënte manier om je zin door te drijven zonder dat het volk argwaan krijgt.Hitler en Stalin liet het volk alles van de zonnige kant zien. Zo leken al hen daden goed. Eigenlijk waren Hitler en Stalin gewoon dictatoren. Hitler en Stalin hebben het volk als het ware gemanipuleer. Ze hebben het volk eigenlijk helemaal gehersenspoeld zodat ze zelf niet meer wisten wat goed en slecht was. Op deze manier kregen Hitler en Stalin eigenlijk complete macht over het volk. Het was in die tijd natuurlijk ook
erg moeilijk om je hoofd erbij te houden want het waren slechte tijden. En als je wel gewoon normaal bleef nadenken en niet de leider wilde volgen werd je met alle gemak naar een concentratiekamp gestuurd. Als je dus eigenlijk nog een beetje nadacht in die tijd kwam je al gauw tot de conclusie dat wanneer je niet vermoord wilde worden of naar een concentratie kamp wilde worden gestuurd. Gewoon naar de leider(dictator)moest luisteren. Hitler en
Stalin dwongen met hun propaganda eigenlijk het volk, het volk moest gehoorzamen.
Het is zo dat je iets gemakkelijker van iemand aanneemt als er voor jouw ook
iets gunstigs uit voortkomt. Een pakkende tekst uit die tijd is bijvoorbeeld: ‘Bij de SA ontwikkelt u kameraadschap, taaiheid en kracht!’

Wat zijn de overeenkomsten in de propaganda tussen Stalin en Hitler?

Er zijn natuurlijk ook overeenkomsten in propaganda in de twee totalitaire staten. Zo wordt door beide leiders gestreefd naar een eenheid en samenhorigheid. Ook doen ze zichzelf allebei voor als echte helden en goden en ze laten het volk geloven dat ze de verlossers zijn. Als standpunt gebruiken ze vaak hun volk/land. Ze gebruikten alle bij totale censuur en alles werd via de media wegen aangepakt, alles wat ze wilde laten horen lieten ze horen en wat ze niet graag publiceerde lieten ze weg. Zo zag het volk alleen de positieve kanten. Ook riepen beide propagandabeleidsvoeringen jonge mannen op om te vechten voor het vaderland.Stalin en Hitler richtte zich allebei op het stellen van een zekere overwinning voor het desbetreffende land. Alles samengevat richtten ze zich allebei op het verheerlijken van de leider: Hitler in Duistland en Stalin in Rusland.

En wat zijn de verschillen in gebruik van propaganda tussen Stalin en Hitler?

Doordat het analfabetisme in Rusland groot was werden er daar minder teksten gebuikt dan door Hitler. In Rusland werd meer gebruik gemaakt van afbeeldingen.Stalin maakte bijna/of geen gebruik van individuele beloftes. Stalin probeerde het volk in te palmen door te zeggen dat alles wat ze deden voor het land/vaderland was. Stalin zorgde dat het volk erg chauvinistisch werd ingesteld waardoor ze eigenlijk onderhypnose kwamen en wanneer Stalin zei dat het goed voor het vaderland was dat het volk meteen bereid was om datgene te doen.Stalin richtte zich ook vooral tot de arbeider. Stalin zei dat de arbeiders het beter zouden krijgen gevolg, iedereen wil arbeider worden. Dit was een bewuste keuze van Stalin want het communistische systeem van Karl Marx was ontwikkeld voor een industrieel land en geen boeren staat zoals Rusland. Stalin moest dus heel snel heel erg veel arbeiders zien te vergaren. Dan was de beste manier propaganda. Tegen de arbeiders werd gezegd dat je het land moesten dienen en daar dan later wat voor terug kreeg. Op posters van Stalin stonden dan teksten die de arbeiders erg aansprak zoals: "Volg het voorbeeld van de arbeider" De Russische propaganda richtte zich, in tegenstelling tot de Duitse Propaganda, op: Het vechten voor de rijken nu en het vechten voor jezelf en je toekomst. Het oproepen van de soldaten om zich te laten inspireren door hun heldhaftige voorvaderen, de tsaren. Het oproepen van de bevolking om mee te werken aan de (oorlogs) industrialisatie die erg belangrijk was voor het communisme. Stalin hield zich ook bezig met propagandatreinen waarin filmzalen en drukkerijen zaten. De treinen waren speciaal ontwikkeld om de analfabeten en de alfabeten te bereiken met hun propaganda. Hitler richt zich vaak op uitbreiding van grond en oorlog en probeerde niet alleen eigen land in te palmen maar hield zich ook meer bezig met andere delen van Europa. Hitler gebruikte het Duitse ras als uitgang punt. Dat wil zeggen alleen Duits en de rest van het volk hoort er niet bij. Stalin zijn had zijn volk als uitgangspunt. Dit omvatte meerdere ‘rassen’.

Conclusie:

Het is dus duidelijk geworden dat de propaganda voor totalitaire staten zoals Rusland en Duitsland en erg grote rol hebben gespeeld. Zo zouden Hitler en Stalin zonder propaganda nooit zo'n grote druk uitgeoefend kunnen hebben. Want zonder de media zou het nooit gelukt zijn zoveel mensen van hun ideeën te overtuigen. Ik ben van mening dat propaganda het belangrijkste middel is om mensen van iets te overtuigen of iets met te delen. Hitler en Stalin hebben de propaganda heel erg goed gebruikt. Ze wisten hierdoor veel mensen te overtuigen dat hun gedachtegangen correct waren. Door middel van propaganda in een totalitaire staat kan men mensen overtuigen of mensen aanzetten tot bepaalde handelingen, waarbij deze propaganda slechts één kant van een probleem laat zien. Bij propaganda wordt de ideologie van de staat voorgesteld als absoluut juist. Behalve vereenvoudiging spelen herhaling, het gebruik van stereotiepen en vijandbeelden, kenmerkende symbolen/woorden, specifieke kleding/gebaren/muziek/vlaggen of symboliserende monumenten en afbeeldingen vaak een grote rol in propaganda. Het doel van propaganda in een totalitair systeem is het bereiken van maatschappelijke hervorming, of als deze al hervormd is, het handhaven van het politieke stelsel.

Propaganda in Duitsland:
Het doel van propaganda in Duitsland was het beïnvloeden van de Duitse bevolking als die van de bezette gebieden en van de tegenstander. Vooral in Duitsland zelf had deze vorm van manipulatie effect. De propaganda beheerste het gehele maatschappelijke en culturele leven en werd middels radio, film en pers gevoerd. Door uitsluiting van al datgene, wat niet voldeed aan de nationaal-socialistische maatstaven kreeg het publiek een sterk eenzijdig gekleurd beeld van de werkelijkheid. Propaganda kon ook door middel van korte films of imponerende symbolentaal. De verbondenheid met partij en leider, maar ook met ras en vaderland werd benadrukt door het scheppen van een voorbeeldig type Duitser. Propaganda werd onder andere verspreid door middel van bladen, radio, kranten, brochures, affiches en pamfletten.

Propaganda in Rusland:
De propaganda in Rusland werd met de modernste middelen gevoerd en daarbij werd een groot aantal kunstenaars ingeschakeld. De propaganda tijdens de Tweede Wereldoorlog leek in opzet en structuur op die van de Duitsers. De propaganda werd op de modernste wijze gevoerd hierbij was het sleutelwoord “vrede”. Daarbij werd de tegenstander steeds afgeschilderd als de eigenlijke boosdoener. Dit was een vorm van propaganda die na 1945 zou worden voortgezet. De propaganda drong door in het hele maatschappelijk leven en had in de twintig jaar voor de Tweede Wereldoorlog bij de gehele bevolking een buitengewone vaderlandsliefde opgewekt.

Evaluatie:

Nu ik klaar ben met het maken van dit memodossier kan ik zeggen dat ik er vrij veel werk aan heb gehad maar het onderwerp interesseerde me wel. Ik heb vooral veel informatie gehaald uit het Memo Basisboek en uit de bronnen. Ook heb ik nog wat extra informatie gezocht op het internet. Waar ik wel een beetje mee zat was de manier van verwerken. Ik wist niet zo goed hoe ik de informatie neer moest zetten. Kortom: het was een interessant onderwerp om iets meer over te weten te komen maar het kost wel veel tijd. De bronnen in het basisboek waren wel moeilijk om te analyseren, je moest er veel over opzoeken in de tekst van de rest van de module. Plaatjes waren moeilijk te vinden op internet dus daar ben ik verder niet meer aan toegekomen.

Marloes

Analyseren van de beeldbronnen in het basisboek:

Bron 1:

De afbeelding is door iemand in Duitsland gemaakt in de tijd dat Hitler regeerde dus zo rond 1939. Je ziet een foto van 2 Duitse jongetjes van een jaar of 5 die een Duits uniform dragen met een hakenkruis erop. De afbeelding is gemaakt om de mensen in Duitsland te laten zien dat het nooit te vroeg is om het nationaal-socialisme door te laten dringen. Hoe vroeger hoe beter. Dat je kinderen alleen mag opvoeden volgens Duitse normen en waarden. De boodschap is dus duidelijk bedoeld voor het Duitse volk. Ook is bij deze foto niet erg veel kleur gebruikt, sterker nog het is een zwart wit foto. Door dit zwart-wit contrast valt de afbeelding wel erg op want de kleuren zullen de aandacht niet trekken.

Bron 2:

Een voorbeeld van propaganda. De poster is uit 1919 en is verdeeld in 2 delen. Namelijk “het oude en het nieuwe”. Op de poster wordt afgebeeld waar de Russen vroeger voor vochten en waar ze nu voor vochten.

Bron 3:

Je ziet een poster afgebeeld waar soldaten met zijn allen aan een touw lopen te trekken.Het is een werving poster. Dat wordt duidelijk door de tekst die erbij staat geschreven:"Bij SA ontwikkeld u kameraadschap, taaiheid en kracht." De poster is gemaakt in 1914 en is bedoeld om meer Duitsers als soldaat aan te trekken.Omdat in deze poster lichte kleuren zijn gebruikt krijgt het een best wel mooi en vrolijk uiterlijk. Daardoor zullen veel Duitsers wel hebben gedacht dat het erg aantrekkelijk zou zijn om als soldaat het land te dienen. Ook wordt door de poster duidelijk dat als soldaat de samenhorigheid en de liefde voor het volk erg versterkt wordt. Hitler hield in die tijd ook vaak toespraken dat je als soldaat het Duitse volk goed kon dienen."Wordt soldaat en help Duitsland weer gezond te maken" zei hij in één van zijn toespraken in 1940.

Bron 4:

Een poster uit 1930 gemaakt door een Russische kunstenaar: Gustav Klutsis. De tekst die erop stond was als volgt: ‘Onder Lenins vaandel voor de opbouw van het socialisme.

Bron 5:

Op de poster zie je een student afgebeeld met een vlag met een hakenkruis erop. De poster is gemaakt om de studenten te laten zien dat Hitler ook de studenten nodig had. En dat zij ook naar hem moesten luisteren en zijn bevelen moesten opvolgen. Er wordt ze opgeroepen te vechten voor Volk en Führer. De poster is in de jaren 30 gemaakt en is ontwikkeld door Hitler.
Hitler wilde graag dat de studenten hem gehoorzaamden omdat hij
intellectuelen als een bedreiging zag. Als er namelijk mensen waren die veel nadachten dan zouden zij ook wel eens kunnen zien dat Hitler helemaal niet zulke vaderlandslievende gedachtes had maar veel meer fascistische. Ook zouden mensen met meer verstand Hitler niet als Führer kunnen zien maar als dictator. Als dat eenmaal zover was dan was Hitler niet meer zo zeker van zijn zaak. De studenten zouden dan misschien andere mensen kunnen overhalen en in opstand kunnen komen. Natuurlijk zou Hitler ze wel meteen laten onderbrengen in een concentratie kamp maar hij liep dan toch weer risico.

Bron 6:

Een poster van V. Ivanov en O. Burova :’Moge het voorbeeld van onze voorvaderen u inspireren en deze oorlog.’ Met deze poster wil men duidelijk maken dat je moet vechten voor je eigen vaderland.

Bron 7:

Je ziet een afbeelding van een soldaat met achter zich een vlag waar een hakenkruis op staat.
Er staat een tekst bij geschreven: "Wij zullen overwinnen". De afbeelding is dus gemaakt om het Duitse volk aan te moedigen, Hitler probeerde hiermee duidelijk te maken dat de Duitsers het sterkste zijn. Het kan ook zijn dat de poster gemaakt is om de vijand af te schrikken. De tekenaar heeft dat effect goed bereikt door de soldaat zwarte kleding aan te doen en een dreigende blik in zijn ogen te geven.

Bron 8:

Je ziet een poster gemaakt door Toidze zo rond 1942
Op de poster zie je soldaten met geweren en zwaarden afgebeeld.
De kunstenaar heeft goed duidelijk gemaakt dat het er hier om de Witte en de Roden gaat. De Witte en de Roden verenigen elkaar om voor het vaderland te vechten. Er staat ook een tekst bij: " voor het Vaderland".
De kunstenaar wil met deze poster duidelijk maken dat de Russen erg vaderlandslievend waren ingesteld. De Witte en de Roden gingen dus samen tegen de Duitsers vechten.

Bron 9:

Je ziet Hitler afgebeeld als een machtig en zelf bewust persoon,
Iemand die weet wat hij doet. Door de houding op de poster komt
hij heel erg zelfverzekerd over.
De poster is gemaakt in 1938 met de bedoeling Hitler om meer mensen te winnen voor Hitlers partij de NSDAP. Dit wordt nog eens extra benadrukt door de tekst: "Één volk, één rijk, één leider."
Het wordt dus duidelijk dat Hitler naar een totalitaire staat streeft.

Bron 10:

Een poster gemaakt door G.Klutsisin 1932.
Op de poster is het hoofd van Stalin groot afgebeeld
met op de voorgrond veel bedrijven en fabrieken.
Op de achtergrond zie je veel mensen die naar een toespraak van Stalin luisteren. Er zijn niet erg veel kleuren voor deze poster gebruikt. Alleen het gezicht van Stalin is in kleur afgebeeld wat dus voor een echt heel goed effect zorg. Stalin zijn hoofd springt er echt meteen bovenuit.
Er staat onder de poster de volgende tekst geschreven: "De zege van het socialisme". Er wordt met deze tekst bedoeld dat Stalin Rusland erbovenop zou helpen en dat de mensen hem zouden zien als een held. De mensen kregen op deze manier weer vertrouwen in het communistische systeem.

Bron 11:

Poster uit 1927 over de industrialisatie van het communisme. Het is waarschijnlijk de bedoeling geweest om te laten zien dat het allemaal veel beter kan als het communisme maar aan de macht komt. Veel mensen waren arm en hoopte op een betere toekomst en daardoor zagen veel mensen het communisme wel zitten.

Bron 12:

Kokorekin maakt in 1942 een poster met daarop de tekst: ‘Volg het voorbeeld van deze arbeider.’ Het doel was dat alle arbeiders hem zouden volgen waardoor de theorie van Karl Marx verleden tijd zou worden.

Bron 13:

K. Stauber maakt deze poster in de jaren dertiger voor Hitler. Het laat de macht die Hitler had duidelijk zien. Veel publiek achter zich die allen in hem geloofde. Hitler was voor het Duitse ras en beschouwde alle andere rassen als minderwaardig.

Bron 11:

Een poster gemaakt in 1927. De poster is gemaakt om het industrialisatie in Rusland perspectief te geven.
Omdat er veel felle kleuren zijn gebruikt creëert het een heel
erg goed en positief beeld. Zo lijkt het alsof de industrialisatie alleen nog maar positief kan ontwikkelen en dat niets meer in de weg kan staan. De poster is bedoeld om het volk weer vertrouwen in het land te geven en ook natuurlijk ook het communistisch systeem.
Op de poster is een grote hal te zien met waar heel erg veel mensen aan het werk zijn. Ook zijn er veel transportmiddelen te zien en een helboel machines. Wel is er een leider die is ook duidelijk afgebeeld. De leider staat op een verhoging en die wijst aan naar wat er moet gebeuren.

Bron 12:

Een poster gemaakt door Kokorekin in 1942.
Op de poster zie je een arbeider afgebeeld die een vlag in de lucht steekt. Op die vlag is het gezicht van Stalin afgebeeld en ook die van Lenin. De vlag valt in een oogopslag op omdat Kokorekin op de achtergrond erg veel geel heeft gebruikt en de vlag rood is. De arbeider is op een vliegveld afgebeeld met op de achtergrond een aantal fabrieken.
Onder de poster staat de tekst: " Volg het voorbeeld van de arbeid." Er wordt hier mee bedoeld dat het volk Stalin moet volgen als arbeider.
Dus iedereen moest eigenlijk voor de staat gaan werken.
Ook wordt met deze poster duidelijk gemaakt dat de arbeider blij met het communisme moet zijn en Lenin en Stalin dankbaar moet zijn.

Bron 13:

Een poster gemaakt in de jaren 30 door K. Stauber.
Je ziet op de voorgrond Hitler afgebeeld in een Duits uniform met een vlag in de hand met een hakenkruis erop. De kunstenaar heeft niet echt veel kleur gebruikt. Het geeft een nogal somber uiterlijk. Op de achtergrond zie je de zon doorkomen dat geeft wel een mooi effect. Ook zie je op de achtergrond heel veel mensen die hetzelfde uniform en ook een vlag in de hand hebben waar een hakenkruis op staat. Bij de poster staat de tekst: " Leve Duitsland". Hiermee wordt bedoeld dat Duitsland één volk is. Hitler probeert met deze poster het nationalisme te stimuleren. Ook lijkt Hitler de held die Duitsland naar de overwinning leidt. En dat kan alleen maar als het hele Duitse volk bereid is voor het land te vechten en helemaal achter Hitler staat.

Analyseren van de beeldbronnen in het werkboek:

Bron 15:

Een prentbriefkaart uit de jeugd van Hitler. Door de vlag met het hakenkruis erop is al meteen duidelijk dat hij al van jongs af aan een jongen voor het eigen volk is geweest.

Bron 16:

Een propagandatrein genaamd: ‘Red Kozak’. Dit soort treinen zag je vaker in Rusland want veel Russen waren in die tijd analfabeet en konden lezen. Door afbeeldingen probeerde ze de mensen toch de beïnvloeden. Veel mensen reisde in die tijd met het openbaar vervoer en treinen werden daardoor vaak gezien. Radio’s e.d. hadden ze toen nog haast niet.

Bron 17:

Een bron uit 1941 en getekend door Kukriniksi. Uit deze bron kan ik moeilijk informatie halen. Hij is moeilijk te analyseren.

Bron 18:

Rond de jaren dertig was Stalin erg geliefd bij het volk. Hij beloofde veel goede dingen voor het eigen land en kreeg daardoor veel aanhang. Zonder propaganda en zonder het volk was hij waarschijnlijk niet zo ver gekomen.

Bron 19:

De Bolsjewieken waren de aanhang van Lenin en dus van het communisme. Deze poster laat zien dat er ook veel haat was tegen Lenin en zijn aanhang. Een anti-bolsjewistische tentoonstelling laat zien dat niet iedereen in de plannen van Lenin geloofde. Deze poster komt uit de jaren dertig

Bron 20:

Lenin en Stalin waren erg geliefd in Rusland. Door heel Rusland stonden beelden van Lenin en Stalin. Dit beeld is een beeld van Lenin in het Kremlin uit 1939 en is gemaakt door Sergei Merkurov. Dit is een teken van de vele aanhang die beide leiders hadden.

Bron 21:

Een poster voor de verkiezingscampagne. De mensen worden gestimuleerd om te gaat stemmen. Deze poster komt uit 1930 en is gemaakt duur Gustav Klutsis.

Bron 22:

Een verkiezingsposter voor het nationaal-socialisme waarop staat: ‘De georganiseerde wil van het volk’. Deze poster komt uit 1032 en is gemaakt door Mjolnir. De mensen op de poster kijken streng en er staat een groot hakenkruis op de achtergrond.

Bron 25:

De mannen op de poster laten zien dat je alles moet geven wat je in je hebt vandaar ook de ondertitel: ‘Toon wat je kan!’ Poster komt uit 1928

Bron 26:

Poster uit ongeveer 1942. Het laat Duitslands overwinning en Europa’s vrijheid zien. De soldaat zit op een soort bliksem en de bliksem staat voor macht en kracht. Het beeld uit dat Duitsland macht heeft en ook kracht heeft.

Bron 24:

Een ontwerp voor een textielpatroon. Het moet het nieuwe dorp voorstellen. Ik zie een schip en een auto maar ook werkende arbeiders. Het laat zien dat er in die tijd hard gewerkt werd en dat mensen er veel voor moesten doen om goed te kunnen leven. Ik denk dat dit textielpatroon moet laten zien dat als men allemaal hard werkt dat er dan later een nieuw en beter dorp uit voortkomt.