Mao Zedong, een nieuwe keizer?

Sinds 221 v. C. is China een keizerrijk dat centraal bestuurd wordt door een keizer met zijn ambtenaren. Er waren een aantal verschillende regeerfamilies, die dynastieën werden genoemd. Deze families leverden om beurten verschillende keizers die het rijk bestuurden. In iedere dynastie bleef het confucianisme, de leer van Confucius of meester Kong, centraal staan. Confucius onderscheidde vijf soorten relaties tussen mensen. De lagergeplaatste persoon moest gehoorzamen aan de hogergeplaatste persoon. Zo dacht Confucius onrust en rellen te kunnen laten verdwijnen die toen in het oorlogvoerende China heersten. In het confucianisme heerst er orde in de samenleving als er een rechtvaardige vorst heerst. Iedereen respecteert zijn plaats in de samenleving en gehoorzaamt daaraan. Aan het einde van de laatste dynastie, in 1912, stond de Qing- ynastie - die China 250 jaar met strenge hand had geregeerd - op instorten. Ze had nauwelijks de macht het land goed te regeren. Jarenlang hadden de Qing-vorsten geprobeerd hun zee- en landmacht te reorganiseren en uit te rusten met moderne westerse wapens. In 1894 werd hun nieuwe oorlogsvloot vernietigd door de Japanners in een korte, bloedige oorlog waarin ook de Chinese landkrijgsmachten zware verliezen leden. Hierdoor bezweek in 1912 in China de laatste dynastie en werd er een republiek gesticht. Dit betekende dat er geen vorst meer regeerde, maar een door de volksvertegenwoordiging gekozen persoon. Mao Zedong was een van de twaalf mannen die in juli 1921 de Chinese Communistische Partij oprichtte. Deze partij geloofde dat de boeren de leiding zouden nemen in de komende communistische revolutie. Mao werd in 1935 partijleider van de C.C.P. Sinds deze tijd zijn de ideeën van het marxisme of het maoïsme de officiële partijlijn. Mao was sinds 1 oktober 1949 president van de Chinese Volksrepubliek. Hij regeerde met strenge hand en beperkte de vrijheid van meningsuiting. Kunnen we hierdoor zeggen dat Mao Zedong een nieuwe keizer was? Mao werd geboren op 26 december 1893 en was de oudste zoon uit een arme boerenfamilie. Mao had zich als student ingeschreven bij het leger en haatte het westerse imperialisme. Hij schreef soms stukjes voor een blad of krant en leidde studentendemonstraties tegen de Japanners die van China een kolonie probeerden te maken. In 1918 kreeg Mao een baantje als bibliotheekassistent aan de universiteit van Peking. Zijn chef was professor Li Ta-tsjao, die als China’s eerste marxist wordt gezien. Hij leerde Mao veel
over het marxisme. Mao besloot in 1919 het verzet tegen de toenmalige regering te organiseren. In deze periode bekeerde Mao zich voorgoed tot het marxisme. In juli 1921 begon hij met het oprichten van de C.C.P. Mao bleef in het begin in de schaduw van de andere communistische leiders, maar op de conferentie van Tsoen-i in 1935 werd Mao Zedong als partijleider gekozen. Op 1 oktober 1949 riep Mao de volksrepubliek China uit. Mao Zedong was altijd al geïnteresseerd in de Chinese geschiedenis. Hij wilde China een gedaanteverwisseling laten ondergaan en China welvarender en machtiger maken. Om te leren hoe hij moest heersen keek hij naar het verleden, naar wrede en meedogenloze leiders die geen tegenspraak duldden. “We moeten leren van het verleden door er in het heden profijt van te trekken,” en “Zonder afbraak geen opbouw, zonder opstopping geen stroming en zonder versperring geen beweging,” zei hij in zijn toespraak ‘Laat honderd bloemen bloeien’ op 12 maart 1957 te Peking. Deze toespraak is een mooi voorbeeld van het soort toespraken dat Mao in z’n beginperiode hield. Hij bracht zijn ideeën zó onder woorden dat heel veel mensen hem steunden. Hij kraakte de voormalige regering af en beloofde beterschap en vrijheid van meningsuiting. Burgers geloofden hem graag, want het was erg slecht gesteld met China. Zo kreeg Mao veel aanhangers. In de bovengenoemde toespraak zei hij ook: “We moeten leren om verkeerde ideeën d.m.v. debat en beredenering eruit te krijgen,” en ”De waarheid ontwikkelt zich door het debat tussen mensen met verschillende zienswijzen.” Hij vond lichamelijke fitheid en een sterke wilskracht erg belangrijk. “Ten einde een echt houvast aan het marxisme te hebben, moet men niet alleen uit boeken leren, maar hoofdzakelijk door klassenstrijd, door praktisch werk en nauw contact met de massa’s van arbeiders en boeren. We behoren grote aantallen intellectuelen te hebben die aldus handelen.” Later zou hij zijn ideeën aan banden leggen. Als gevolg van de groeiende tegenstelling tussen China en de voormalige Sovjet-Unie kwam Mao met een nieuwe slogan: “De oostenwind zegeviert over de westenwind.” Ook bedacht hij een nieuw plan, de Grote Sprong Voorwaarts. Hij wilde de landbouwproductie sterk vergroten, zodat China op den duur Groot-Brittannië voorbij zou streven. Mao zette Chinese regeringsleiders onder druk om met de Grote Sprong Voorwaarts in te stemmen. Regeringsleiders stemden toe, omdat ze bang waren hun positie kwijt te raken. Tijdens de Grote Sprong Voorwaarts werd duidelijk hoe sterk Mao leek op de wrede en meedogenloze keizers die hij zo bewonderde. “Volksvijanden moeten op boerentribunalen terechtstaan.” Zo hebben twintig miljoen mensen de dood gevonden, omdat ze Mao’s ideeën niet steunden of omdat hij dacht dat zij die niet steunden. Bij deze aantallen zijn ook de mensen die door honger zijn gestorven opgeteld. Tijdens de periode van de Grote Sprong Voorwaarts richtte de Chinese bevolking al hun aandacht op het produceren van staal, de voedselproductie werd verwaarloosd. Zo ontstonden er vele hongers-noden. De maatschappij functioneerde niet meer, omdat al het andere werk werd verwaarloosd. Kinderen leerden op school bijna niet meer, ze moesten staal zoeken of de staaloventjes aan het werk houden. Overal hingen spandoeken met teksten als: “Laat iedereen staal maken!” en “Lang leve de Grote Sprong Voorwaarts!” Ondanks dit was de bevolking tevreden, omdat ze weer trots waren op hun Chinese nationaliteit. Mao Zedong gebruikte veel propaganda om mensen achter zijn standpunten te krijgen. Hij liet de bevolking denken dat het heel erg goed ging met het land door hele hoge omzetcijfers bekend te maken. Ook de ‘betrouwbare’ kranten publiceerden die cijfers en stonden vol met leugens om de burgers tevreden te houden. De kranten berichtten echter niet de fouten die Mao had gemaakt of de wijze waarop hij mensen die hem niet steunden uit de weg ruimde. De kranten en Mao zelf maakten de bevolking volledig blind voor de buitenwereld en de fouten in de Chinese maatschappij. De bevolking kon Mao dus ook niet vergelijken met andere communistische leiders. De kranten belichtten Mao alleen van de goede kant, er was maar beperkte informatie doordat de democratie was verdwenen. De Chinese bevolking geloofde de kranten en bleef Mao dus steunen omdat de mensen tevreden over hem waren. Dingen waar Mao in zijn beginperiode nog voor pleitte waren nu helemaal verdwenen, zoals vrijheid van meningsuiting en democratie. Mao liet langs de treinroutes rijstvelden aanleggen. In werkelijkheid waren die maar een paar meter breed. Dit was bedoeld om de illusie te wekken dat het goed ging met de Chinese economie, wat niet waar was. Een andere vorm van propaganda was het Rode Boekje dat in 1965 verscheen en dat volstond met citaten over het goede leven volgens Mao. Dit boekje werd in 22 talen over de hele wereld verspreid. Nog nooit waren er zoveel oplages van één boek verkocht. Iedere Chinees had het boekje bij zich en kinderen leerden op school uit het boekje. Het motto van het boekje was: “Bestudeer de geschriften van voorzitter Mao, gehoorzaam de woorden van voorzitter Mao en handel volgens de aanwijzingen van voorzitter Mao.” Burgers behoorden te leven volgens het Rode Boekje. Mao liet de bevolking vaak zien dat hij lichamelijke fitheid belangrijk vond door bijvoorbeeld een flink stuk in de rivier de Jang-tsekiang te zwemmen of de grond van arbeiders te bewerken. Doordat de media hierover berichtten werd Mao nog populairder: hij had laten zien ook de armen te respecteren. Volgens de oude Chinese traditie was de keizer niet degene die fouten maakte, maar zijn adviseurs of hoffunctionarissen. De keizer was een soort heilige die door iedereen aanbeden werd zoals in een ander land een god. Mao was een nieuwe keizer geworden. Zonder hem zou de maatschappij ineenstorten, er zou geen samenleving kunnen heersen. Mao dacht zelf dat hij een grote naam zou krijgen in de Chinese geschiedenis. Hij was ervan overtuigd dat hij een grote rol speelde in de opbouw van China. Hij was volgens zichzelf de beste keizer die China ooit gekend had. Hij zou China weer één maken zoals het keizerrijk China vroeger was. Toen Mao’s plan van de Grote Sprong Voorwaarts mislukte trad Mao, de Grote Roerganger, af als staatshoofd, maar bleef wel partijleider. Hij bleef echter zeer populair. Dit blijkt vooral in de jaren van de Culturele Revolutie waarin iedereen in opstand kwam tegen zijn of haar baas. Mao werd erg gesteund door de burgers in deze jaren. Na 1970 liet Mao zich vanwege zijn slechte gezondheid nog maar zelden zien. Op 9 september 1976 overleed Mao. De strijd om zijn opvolging werd o.a. gevoerd door de radicale ‘Bende van vier’, onder leiding van Mao’s vrouw. Het nieuwe staatshoofd van China werd echter Deng Xiaoping. Mao werd door de Chinese bevolking gezien als de leider van een boerenopstand in het hele land die de bevolking de slechte dynastieën liet vergeten. Hij was de man die uitgroeide tot een nieuwe keizer met absolute macht. Hij had een einde gemaakt aan de burgeroorlog en had voor vrede en stabiliteit gezorgd. De Chinese bevolking waardeerde dit enorm, ze aanbaden hem. Mao maakte van China weer een machtig land. Chinezen schaamden zich niet meer voor hun nationaliteit, wat in de Chinese cultuur erg belangrijk is. Status speelt een grote rol. De nationale trots was zo belangrijk voor de Chinese bevolking dat ze meededen aan de persoonsverheerlijking van Mao Zedong. Ook de media deden mee aan de persoonsverheerlijking en dus kreeg de bevolking Mao’s fouten niet te zien. Mao kon een nieuwe keizer worden genoemd doordat de democratie was verdwenen en hij regeerde zoals zijn wrede voorgangers dat hadden gedaan voor 1912. Hijzelf en de bevolking zagen Mao Zedong als een nieuwe keizer. Wij denken dat iemand die zo veel steun van en zo veel gezag had over de Chinese bevolking als Mao Zedong, een nieuwe keizer genoemd mag worden.