Hoofdstukken
1. Inleiding.
2. Wie was Maarten Luther?
3. Wat was zijn kritiek op het christendom?
4. Wat was zijn bedoeling met het oprichten van de Lutherse/protestantse kerk?
5. Wat was het gevolg van zijn kritiek?
6. Wat was de reactie van koning en adel?
7. Wat zijn de verschillen tussen het Lutheranisme en het Calvinisme?
8. De Lutherroos
9. De 95 stellingen
1. Inleiding
De 16e eeuw staat in de Nederlandse geschiedenis bekent als een onrustige eeuw. De mensen gingen anders denken, niet meer volgens de regels van de Kerk. Er kwam een Duitse monnik (Maarten Luther) die iets deed wat niet de normaalste zaak van de wereld was in die tijd. Hij gaf kritiek op de Kerk, waardoor er een nieuw geloof ontstond: ‘Het Lutheranisme’ (Protestantisme).
2. Wie was Maarten Luther?
Maarten Luther werd op 10 november 1483 te Eisleben geboren als de zoon van een mijnbouwer. Kort daarop verhuisde het gezin naar Mansfeld waar zijn vader een smeltoven runde. Zijn nieuwe zaak liep al snel heel goed en binnen de tien jaar was hij zo rijk dat hij tot raadslid werd gekozen. Luthers moeder, Margaretha, gaf Luther een strenge opvoeding. In 1479 ging Luther naar de Magdeburgse school van de "Broeders des Gemenen Levens" en daarna naar Eisenach. Omdat hun het zo goed hadden werd Luther in1501 naar de Erfurtse5 universiteit gestuurd om rechten te studeren. Om op deze universiteit te komen moest men eerst ‘de zeven vrije kunsten‘ leren. Hierin slaagde Luther en behaalde het volgende jaar het baccalaureaat (VWO). Nu was hij klaar voor de rechtenstudie, maar in 1505 gebeurde er iets waardoor zijn leven een compleet andere wending kreeg. Luther zou hebben beloofd om monnik te worden. Dit deed hij, maar zijn vader was het er niet mee eens. Hij wou graag dat Maarten jurist werd. Nog datzelfde jaar meldde hij zich aan bij het Augustijnenklooster in Erfurt.
In 1507 werd hij tot priester benoemd en begon hij studies in theologie aan de Wittenbergse universiteit. Hij bestudeerde het onderwijs waarbij hij in aanraking kwam met het Humanisme. Luther begon de Griekse en Hebreeuwse versies van de bijbel te bestuderen. Het toppunt van zijn studies kwam er in 1512 wanneer hij doctor in de theologie werd. Vanaf dat moment hield hij zich vooral bezig met het geven van les op de universiteit. Tijdens deze tijd dacht Luther veel na over de echte betekenis van het geloof. Toen hij Paulus’ brief ging bestuderen, kwam hij tot het besef dat je op Gods schenkende gerechtigheid moet geloven en niet Gods eisende gerechtigheid. Je kan dus niks van God eisen, je kan er alleen maar op vertrouwen dat god je die gerechtigheid zal schenken. Door het onbegrip van de Kerk voelde Luther zich gedwongen om zelfstandig een eigen geloof te ontwikkelen. Hij werkte 1 jaar aan 3 grote reformatorische geschrifte en hij scheidde zijn geloof af van die van Rome.
Toen begon het ketterproces opnieuw. Luther kreeg een bul (pauselijke brief) waarin er met een ban gedreigd werd. Luther moest afstand doen van zijn geloof. Luther reageerde niet blij. Hij was zo boos dat hij definitief brak met de Kerk. Hij gooide de bul rechtstreeks in het vuur. Hij verbrandde de bul samen met het kerkelijke wetboek. De paus sprak op 3 januari 1521 de banvloek uit.
Onder druk van sommige vorsten en vele Lutheraanhangers in zijn land, zag keizer Karel V zich gedwongen om te gehoorzamen aan het Lutheranisme. Waarop hij op Rijksdag opgeroepen werd.
Toen Luther op de Rijksdag kwam, werd hem gevraagd zijn geloof op te heffen, maar Luther zag geen enkele reden om dat te doen. Na dat hij de zaal verliet, riep hij opgelucht ‘’Ik ben erdoor!’’. Na zijn vertrek sprak de keizer de Rijksban uit; hij was vrij! Op de terugreis liet Luther zich ontvoeren door de vorst Frederik de Wijze, zodat hij veilig was.
Luther werd ondergebracht in Wartburg om hem zo onopvallend mogelijk te maken. Onder de naam Jonker Jörg ging Luther door het leven. Luther storten zich op een nieuwe opgave: het vertalen van het Nieuwe Testament. In 1522 verscheen de ‘’Septemberbijbel’’. Deze bijbel sloeg enorm aan bij de Duitse bevolking. Later volgde delen van het Oude Testament en in 1534 verscheen de hele bijbel. De vertaling van de hele bijbel was een enorm succes. Zelfs al was hij verbannen, Luther hield contact met de medestanders die zijn geloof verder verspreidden.
3. Wat was de kritiek van Luther op het Christendom?
Rond het jaar 1500 hebben de meeste pausen veel meer belangstelling voor macht en politiek dan voor hun gelovigen. Ze gedragen zich als vorsten en doen alles wat ze willen. Vele bisschoppen misbruikte kerkelijke straffen tegen hun tegenstanders. Om schulden af te lossen handelde de Kerk in zogenaamde ‘aflaatbrieven’. Door zo’n aflaat te kopen zou je van al je zonden zijn verlost of zou je eerder in de Hemel kunnen komen. Steeds meer gelovige verzetten zich tegen deze misstanden. In plaats van te luisteren naar de Protestanten, vervolgt de Kerk iedereen die kritiek heeft. Duizenden ketters worden door de kerkelijke rechtbank voor de meest verschrikkelijke manieren ten dood veroordeeld. In de 1e helft van de 16e eeuw protesteerde vele lagere geestelijke, maar ook vorsten tegen de misstanden van de Kerk. Vooral het protest van de Duitse Monnik Maarten Luther slaat aan. In 1517 vat hij al zijn bezwaren samen in 95 stellingen die hij op de deur van de slotkapel in Wittenberg spijkerde. Veel mensen herkende hun eigen bezwaren in die van Luther. Die mensen begon men protestanten te noemen. Door de boekdrukkunst verspreidde de protestantse ideeën zich over heel Europa. De paus en de keizer eiste dat Luther zijn woorden terug nam, maar Luther gooide de pauselijke brief in het vuur. Er brak een burgeroorlog uit in Duitsland tussen de voor en tegenstanders van Luther. Sommige gebieden worden protestants, andere gebieden bleven trouw aan de Katholieke geloof.
4. Wat was zijn bedoeling met het oprichten van de Lutherse/protestantse kerk?
Rond 1514 was Luther niet alleen hoogleraar maar ook predikant in de Stadskerk van Witterberf. Hij merkte dat veel mensen niet meer bij hem kwamen biechten maar in plaats daarvan aflaatbrieven kochten in de steden. Deze handel, waarmee je eerder in de Hemel zou kunnen komen of je zonden kon aflossen d.m.v. betaling, was Luther het helemaal niet mee eens. Vooral in 1507 nam de verkoop van de aflaatbrieven toe, want de Kerk kwam steeds meer in geldnood te zitten. Voor 31 oktober 1517 had Luther al in verschillende preken zijn mening uitgesproken tegen de Kerk. Maar op een dag stuurde Luther al zijn kritiek over de Kerk op in een brief aan verschillende kerken. Hiermee hoopte hij dat deze toestanden uit de wereld zouden verdwijnen. In die brief schreef hij ook de 95 stellingen op.
Ondanks dat Luther zijn stellingen niet veel verspreidde, gingen er al eind 1517 gedrukte exemplaren rond.
Doordat de belangstelling alleen maar groter werd moest Luther zijn stellingen beter toelichten, maar het was niet zijn bedoeling het hele pausdom om ver te gooien.
Toch kon het nu niet meer ongedaan gemaakt worden. De Curie trad op: in 1518 werd een kerkelijk proces tegen deze ketter geopend. Dit bleef rusten tot in 1520 toen Karel V keizer werd.
5. Wat was het gevolg van zijn kritiek?
De Nederlanden vielen in de 16e eeuw onder leiding van koning Karel V, die het bestuur wilde ’centraliseren’. Hij wilde de godsdienstige grenzen gelijk leggen aan de landgrenzen. Toen hij dit wilde uitvoeren, was er maar 1 geloof in heeel Europa : het Christendom.
Vanaf 1520 kwamen de eerste reformatorische stromingen in de Nederlanden. Karel V was een Christen, en dat vond hij dus niet zo leuk. Daarom richtte hij een rechtbank op die ketters strafte (Kerkelijke rechtbank).
Mensen met een ander geloof dan het Christendom konden daardoor zelfs de doodstraf krijgen. Dat is de zogenaamde ‘godsdienstpolitiek’ van Karel V.
In 1566 werden in een Belgisch stadje alle beelden in de kerk vernield, dit breidde zich uit over de Nederlanden en werd de Beeldenstorm genoemd.
Het gevolg hiervan was dat Margaretha van Parma had beloofd aan Filips II de Staten-Generaal bijeen te roepen en de edelen beloofde de orde in hun gebied te hertstellen, wat niet lukte.
De reactie van Filips II was dat hij een leger naar de Nederlanden stuurde o.l.v. Alva, om de orde te herstellen. Alva’s komst was te laat, want Margaretha van Parma had de orde eigenlijk al hersteld. Door zijn komst voelde Margaretha van Parma zich aangetast inhaar gezag waardoor ze snel ontslag nam. Alva had twee belangrijke doelen toen hij de macht van de Nederlanden overnam, Protestantisme bestrijden en het centralisatieproces voortzetten. Hij had twee manieren gevonden om zijn doelen waar te maken.
1. De Raad van Beroerte, dat was een instelling die ketters veroordeelde.
2. De Tiende Penning, dat is een belastingsmaatregel om zo huurlegers te betalen. Het volk had er voor gezorgd dat die Tiende Penning pas later werd ingevoerd. Ze hadden er geld voor betaald. Maar het volk had het in die tijd al zo geregeld dat die maatregel geen nut meer had.
Dan komt er een opstand van het Nederlandse volk tegen de werkwijze van Alva. De Nederlanders woorden geleid door Willen van Oranje, die ook een groot leger had opgezet en daardoor wordt het een bloedige strijd. De Nederlandse gewesten Holland en Zeeland waren grotendeels protestant en waren onder leiding van Willem van Oranje de strijd aangegaan met het Spaanse leger van Alva.
Door het falen van Alva stuurde Filips II een nieuwe landbestuurder naar de Nederlanden: Requesens. Hij moest de oorlog tegen de protestantse gewesten voortzetten en de vijand ontmoeten, dat hield in dat de Tiende Penning werd afgeschaft en de Raad van Beroerte een veel meer ingehouden beleid voerde.
Er worden allerlei pogingen gedaan om de orde te herstellen Bijvoorbeeld de Pacificatie van Gent. De gewesten Holland en Zeeland wilden het Calvinisme
als geloof hebben, maar Filips II ging daar niet meer akkoord.
De gevolgen van de ideeën van Luther waren de belangrijkste redenen voor het beginnen van de 80 jarige oorlog. Vooral doordat de gewesten Holland en Zeeland zo protestants waren geworden dat ze onhandelbaar waren geworden voor de Spanjaarden, is een belangrijke reden voor het ontstaan van een onrustige periode in de Nederlandse geschiedenis.
6. Wat was de reactie van de adel en de koning?
Door het centralisatiepolitiek die Filips II voerde, raakte veel edelen hun posities kwijt. De edelen waren dus in het nadeel dat Luther kritiek had over de Kerk en dat Filips II daarop reageerde. De volgende regelingen zorgden ervoor dat de edelen er slechter op werden.
Hoge adel;
· Hun zonen werden niet meer geaccepteerd als bisschop, dus hadden ze minder inkomsten.
· Ze hoopten op functies die zich bezig hielden met het samenwerken met de vijand; deze krijgen ze, maar jusristen zijn meestal in meerderheid, dus werden ze boos.
Lage adel;
· Ze raken hun functies kwijt, dus ook hun inkomsten.
· Zij zijn geen lid van de raad die zich bezig hield met het samenwerken met de vijand.
Voorbeelden van Raden die zich met het samenwerken van de vijand bezig hielden (Collaterale raden) zijn: Raad van State, de Geheime Raad en de Raad van Financiën.
Deze collaterale hadden veel invloed op het bestuur van het land, dus als je daar in zou zitten had je veel macht en een goed inkomen. Daarom waren veel edelen boos dat ze er niet meer in konden komen.
7. Wat zijn de verschillen tussen het Lutheranisme en het Calvinisme?
In de 16e eeuw waren er twee protestantse geloven: het Lutheranisme en het Calvinisme. Wat Lutheranisme is heb ik net al gezegd. Wat Calvinisme is ga ik nu even kort uitleggen.
Het Calvinisme werd opgericht door Calvijn, een Zwitserse theoloog die rechten had gestudeerd. Zijn ideeën hebben een grote rol gehad in de Protestantse Kerk.
Calvijn had een paar aanpassingen aan de ideeën van Luther, dit zijn er een paar :
· Mensen moeten God eer bewijzen in levenswijze en dagelijks werk.
· Men moest sober en eenvoudig leven.
Een paar bestuurlijke veranderingen zijn:
· de Kerk moet van onderaf georganiseerd worden, geen Paus, aartsbisschoppen en bisschoppen meer.
· Zelfstandigheid van plaatselijke gemeente kreeg grote nadruk.
· Vorsten en koningen probeerden veel macht uit te oefenen op die Kerk, Calvijn was het hier ook niet mee eens, want een vorst mag niet ingaan op het gezag van God.
· Als de koning een echte onderdrukker wordt mag volk de koning afzetten, volgens Calvijn.
Luther en Calvijn hadden verschillen in leefstijlen, maar ze waren het er allebei mee eens dat het niet zo verder kon zoals het nu ging met het katholicisme. Bijvoorbeeld dat de schulden van de Kerk en van de Staat moesten worden afbetaald door de burgers.
8. De Lutherroos
De Lutherroos of Lutherzegel is een wereldwijd herkenbaar symbool voor het Lutheranisme. Het was oorspronkelijk een persoonlijk zegel ontworpen door Maarten Luther als een uitdrukking van zijn theologie en geloof.
Betekenis:
In een brief van 8 juli 1530 aan Justus Jonas beschreef Luther zijn wapen:
"Het eerste zal een kruis zijn - zwart - in een hart, dat zijn natuurlijke kleur heeft. Omdat men zo van het hart gelooft, dat het gerechtvaardigd wordt.
Zo'n hart zal midden in een witte roos staan, teken, dat het geloof vreugde, troost en vrede geeft. Daarom zal de roos wit en niet rood zijn; de witte kleur is van de Geest en van alle engelen de kleur. Zo'n roos staat in een hemelsblauw veld, omdat zulke vreugde in Geest en geloof het begin is van de toekomstige hemelse vreugde. En om zo'n veld een gouden ring, omdat zo'n zaligheid in de hemel eeuwig is en geen einde kent en kostbaarder is, dan alle vreugde en goederen, zoals goud de edelste en kostbaarste erts is."
9. De 95 stellingen
Ik doe er 10, want anders was het te veel.
21. Die aflaatpredikers dwalen dan ook, die zeggen, dat een mens door de pauselijke aflaten van alle straf verlost en gevrijwaard wordt.
26. De paus doet er zeer goed aan, dat hij niet krachtens de sleutelmacht (die hij helemaal niet heeft), maar bij wijze van "akkoord" vergiffenis schenkt aan de zielen.
27. Naar de mens prediken zij, die zeggen, dat, terstond als de munt in de geldkist klinkt, een ziel vrij uitvliegt.
30. Niemand is zeker van de oprechtheid van zijn eigen berouw, laat staan van de volkomen vergeving die er het gevolg van is.
38. Toch is de vergiffenis, die de paus uitdeelt, geenszins te versmaden, want zij is (zoals ik gezegd heb) een verklaring betreffende de goddelijke vergiffenis
43. Men moet de christenen Ieren, dat wie geeft aan de arme of deelt met een behoeftige, beter doet, dan wanneer hij aflaatbrieven zou kopen,
62. De ware schat der kerk is het hoogheilig evangelie van de glorie en genade van God.
69. Bisschoppen en pastoors zijn verplicht, de vertegenwoordigers in pauselijke aflaten met alle eerbied toe te laten.
93. Gezegend al die profeten, die tegen het volk van Christus zeggen: Het kruis, het kruis en het is geen kruis.
92. Daarom: Weg met al die profeten, die tegen het volk van Christus zeggen: Vrede, vrede, en het is geen vrede.
1. Inleiding.
2. Wie was Maarten Luther?
3. Wat was zijn kritiek op het christendom?
4. Wat was zijn bedoeling met het oprichten van de Lutherse/protestantse kerk?
5. Wat was het gevolg van zijn kritiek?
6. Wat was de reactie van koning en adel?
7. Wat zijn de verschillen tussen het Lutheranisme en het Calvinisme?
8. De Lutherroos
9. De 95 stellingen
1. Inleiding
De 16e eeuw staat in de Nederlandse geschiedenis bekent als een onrustige eeuw. De mensen gingen anders denken, niet meer volgens de regels van de Kerk. Er kwam een Duitse monnik (Maarten Luther) die iets deed wat niet de normaalste zaak van de wereld was in die tijd. Hij gaf kritiek op de Kerk, waardoor er een nieuw geloof ontstond: ‘Het Lutheranisme’ (Protestantisme).
2. Wie was Maarten Luther?
Maarten Luther werd op 10 november 1483 te Eisleben geboren als de zoon van een mijnbouwer. Kort daarop verhuisde het gezin naar Mansfeld waar zijn vader een smeltoven runde. Zijn nieuwe zaak liep al snel heel goed en binnen de tien jaar was hij zo rijk dat hij tot raadslid werd gekozen. Luthers moeder, Margaretha, gaf Luther een strenge opvoeding. In 1479 ging Luther naar de Magdeburgse school van de "Broeders des Gemenen Levens" en daarna naar Eisenach. Omdat hun het zo goed hadden werd Luther in1501 naar de Erfurtse5 universiteit gestuurd om rechten te studeren. Om op deze universiteit te komen moest men eerst ‘de zeven vrije kunsten‘ leren. Hierin slaagde Luther en behaalde het volgende jaar het baccalaureaat (VWO). Nu was hij klaar voor de rechtenstudie, maar in 1505 gebeurde er iets waardoor zijn leven een compleet andere wending kreeg. Luther zou hebben beloofd om monnik te worden. Dit deed hij, maar zijn vader was het er niet mee eens. Hij wou graag dat Maarten jurist werd. Nog datzelfde jaar meldde hij zich aan bij het Augustijnenklooster in Erfurt.
Toen begon het ketterproces opnieuw. Luther kreeg een bul (pauselijke brief) waarin er met een ban gedreigd werd. Luther moest afstand doen van zijn geloof. Luther reageerde niet blij. Hij was zo boos dat hij definitief brak met de Kerk. Hij gooide de bul rechtstreeks in het vuur. Hij verbrandde de bul samen met het kerkelijke wetboek. De paus sprak op 3 januari 1521 de banvloek uit.
Onder druk van sommige vorsten en vele Lutheraanhangers in zijn land, zag keizer Karel V zich gedwongen om te gehoorzamen aan het Lutheranisme. Waarop hij op Rijksdag opgeroepen werd.
Toen Luther op de Rijksdag kwam, werd hem gevraagd zijn geloof op te heffen, maar Luther zag geen enkele reden om dat te doen. Na dat hij de zaal verliet, riep hij opgelucht ‘’Ik ben erdoor!’’. Na zijn vertrek sprak de keizer de Rijksban uit; hij was vrij! Op de terugreis liet Luther zich ontvoeren door de vorst Frederik de Wijze, zodat hij veilig was.
Luther werd ondergebracht in Wartburg om hem zo onopvallend mogelijk te maken. Onder de naam Jonker Jörg ging Luther door het leven. Luther storten zich op een nieuwe opgave: het vertalen van het Nieuwe Testament. In 1522 verscheen de ‘’Septemberbijbel’’. Deze bijbel sloeg enorm aan bij de Duitse bevolking. Later volgde delen van het Oude Testament en in 1534 verscheen de hele bijbel. De vertaling van de hele bijbel was een enorm succes. Zelfs al was hij verbannen, Luther hield contact met de medestanders die zijn geloof verder verspreidden.
3. Wat was de kritiek van Luther op het Christendom?
Rond het jaar 1500 hebben de meeste pausen veel meer belangstelling voor macht en politiek dan voor hun gelovigen. Ze gedragen zich als vorsten en doen alles wat ze willen. Vele bisschoppen misbruikte kerkelijke straffen tegen hun tegenstanders. Om schulden af te lossen handelde de Kerk in zogenaamde ‘aflaatbrieven’. Door zo’n aflaat te kopen zou je van al je zonden zijn verlost of zou je eerder in de Hemel kunnen komen. Steeds meer gelovige verzetten zich tegen deze misstanden. In plaats van te luisteren naar de Protestanten, vervolgt de Kerk iedereen die kritiek heeft. Duizenden ketters worden door de kerkelijke rechtbank voor de meest verschrikkelijke manieren ten dood veroordeeld. In de 1e helft van de 16e eeuw protesteerde vele lagere geestelijke, maar ook vorsten tegen de misstanden van de Kerk. Vooral het protest van de Duitse Monnik Maarten Luther slaat aan. In 1517 vat hij al zijn bezwaren samen in 95 stellingen die hij op de deur van de slotkapel in Wittenberg spijkerde. Veel mensen herkende hun eigen bezwaren in die van Luther. Die mensen begon men protestanten te noemen. Door de boekdrukkunst verspreidde de protestantse ideeën zich over heel Europa. De paus en de keizer eiste dat Luther zijn woorden terug nam, maar Luther gooide de pauselijke brief in het vuur. Er brak een burgeroorlog uit in Duitsland tussen de voor en tegenstanders van Luther. Sommige gebieden worden protestants, andere gebieden bleven trouw aan de Katholieke geloof.
4. Wat was zijn bedoeling met het oprichten van de Lutherse/protestantse kerk?
Rond 1514 was Luther niet alleen hoogleraar maar ook predikant in de Stadskerk van Witterberf. Hij merkte dat veel mensen niet meer bij hem kwamen biechten maar in plaats daarvan aflaatbrieven kochten in de steden. Deze handel, waarmee je eerder in de Hemel zou kunnen komen of je zonden kon aflossen d.m.v. betaling, was Luther het helemaal niet mee eens. Vooral in 1507 nam de verkoop van de aflaatbrieven toe, want de Kerk kwam steeds meer in geldnood te zitten. Voor 31 oktober 1517 had Luther al in verschillende preken zijn mening uitgesproken tegen de Kerk. Maar op een dag stuurde Luther al zijn kritiek over de Kerk op in een brief aan verschillende kerken. Hiermee hoopte hij dat deze toestanden uit de wereld zouden verdwijnen. In die brief schreef hij ook de 95 stellingen op.
Ondanks dat Luther zijn stellingen niet veel verspreidde, gingen er al eind 1517 gedrukte exemplaren rond.
Toch kon het nu niet meer ongedaan gemaakt worden. De Curie trad op: in 1518 werd een kerkelijk proces tegen deze ketter geopend. Dit bleef rusten tot in 1520 toen Karel V keizer werd.
5. Wat was het gevolg van zijn kritiek?
De Nederlanden vielen in de 16e eeuw onder leiding van koning Karel V, die het bestuur wilde ’centraliseren’. Hij wilde de godsdienstige grenzen gelijk leggen aan de landgrenzen. Toen hij dit wilde uitvoeren, was er maar 1 geloof in heeel Europa : het Christendom.
Vanaf 1520 kwamen de eerste reformatorische stromingen in de Nederlanden. Karel V was een Christen, en dat vond hij dus niet zo leuk. Daarom richtte hij een rechtbank op die ketters strafte (Kerkelijke rechtbank).
Mensen met een ander geloof dan het Christendom konden daardoor zelfs de doodstraf krijgen. Dat is de zogenaamde ‘godsdienstpolitiek’ van Karel V.
In 1566 werden in een Belgisch stadje alle beelden in de kerk vernield, dit breidde zich uit over de Nederlanden en werd de Beeldenstorm genoemd.
Het gevolg hiervan was dat Margaretha van Parma had beloofd aan Filips II de Staten-Generaal bijeen te roepen en de edelen beloofde de orde in hun gebied te hertstellen, wat niet lukte.
De reactie van Filips II was dat hij een leger naar de Nederlanden stuurde o.l.v. Alva, om de orde te herstellen. Alva’s komst was te laat, want Margaretha van Parma had de orde eigenlijk al hersteld. Door zijn komst voelde Margaretha van Parma zich aangetast inhaar gezag waardoor ze snel ontslag nam. Alva had twee belangrijke doelen toen hij de macht van de Nederlanden overnam, Protestantisme bestrijden en het centralisatieproces voortzetten. Hij had twee manieren gevonden om zijn doelen waar te maken.
1. De Raad van Beroerte, dat was een instelling die ketters veroordeelde.
Dan komt er een opstand van het Nederlandse volk tegen de werkwijze van Alva. De Nederlanders woorden geleid door Willen van Oranje, die ook een groot leger had opgezet en daardoor wordt het een bloedige strijd. De Nederlandse gewesten Holland en Zeeland waren grotendeels protestant en waren onder leiding van Willem van Oranje de strijd aangegaan met het Spaanse leger van Alva.
Door het falen van Alva stuurde Filips II een nieuwe landbestuurder naar de Nederlanden: Requesens. Hij moest de oorlog tegen de protestantse gewesten voortzetten en de vijand ontmoeten, dat hield in dat de Tiende Penning werd afgeschaft en de Raad van Beroerte een veel meer ingehouden beleid voerde.
Er worden allerlei pogingen gedaan om de orde te herstellen Bijvoorbeeld de Pacificatie van Gent. De gewesten Holland en Zeeland wilden het Calvinisme
als geloof hebben, maar Filips II ging daar niet meer akkoord.
De gevolgen van de ideeën van Luther waren de belangrijkste redenen voor het beginnen van de 80 jarige oorlog. Vooral doordat de gewesten Holland en Zeeland zo protestants waren geworden dat ze onhandelbaar waren geworden voor de Spanjaarden, is een belangrijke reden voor het ontstaan van een onrustige periode in de Nederlandse geschiedenis.
6. Wat was de reactie van de adel en de koning?
Door het centralisatiepolitiek die Filips II voerde, raakte veel edelen hun posities kwijt. De edelen waren dus in het nadeel dat Luther kritiek had over de Kerk en dat Filips II daarop reageerde. De volgende regelingen zorgden ervoor dat de edelen er slechter op werden.
Hoge adel;
· Hun zonen werden niet meer geaccepteerd als bisschop, dus hadden ze minder inkomsten.
· Ze hoopten op functies die zich bezig hielden met het samenwerken met de vijand; deze krijgen ze, maar jusristen zijn meestal in meerderheid, dus werden ze boos.
Lage adel;
· Ze raken hun functies kwijt, dus ook hun inkomsten.
Voorbeelden van Raden die zich met het samenwerken van de vijand bezig hielden (Collaterale raden) zijn: Raad van State, de Geheime Raad en de Raad van Financiën.
Deze collaterale hadden veel invloed op het bestuur van het land, dus als je daar in zou zitten had je veel macht en een goed inkomen. Daarom waren veel edelen boos dat ze er niet meer in konden komen.
7. Wat zijn de verschillen tussen het Lutheranisme en het Calvinisme?
In de 16e eeuw waren er twee protestantse geloven: het Lutheranisme en het Calvinisme. Wat Lutheranisme is heb ik net al gezegd. Wat Calvinisme is ga ik nu even kort uitleggen.
Het Calvinisme werd opgericht door Calvijn, een Zwitserse theoloog die rechten had gestudeerd. Zijn ideeën hebben een grote rol gehad in de Protestantse Kerk.
Calvijn had een paar aanpassingen aan de ideeën van Luther, dit zijn er een paar :
· Mensen moeten God eer bewijzen in levenswijze en dagelijks werk.
· Men moest sober en eenvoudig leven.
Een paar bestuurlijke veranderingen zijn:
· de Kerk moet van onderaf georganiseerd worden, geen Paus, aartsbisschoppen en bisschoppen meer.
· Zelfstandigheid van plaatselijke gemeente kreeg grote nadruk.
· Vorsten en koningen probeerden veel macht uit te oefenen op die Kerk, Calvijn was het hier ook niet mee eens, want een vorst mag niet ingaan op het gezag van God.
· Als de koning een echte onderdrukker wordt mag volk de koning afzetten, volgens Calvijn.
8. De Lutherroos
De Lutherroos of Lutherzegel is een wereldwijd herkenbaar symbool voor het Lutheranisme. Het was oorspronkelijk een persoonlijk zegel ontworpen door Maarten Luther als een uitdrukking van zijn theologie en geloof.
Betekenis:
In een brief van 8 juli 1530 aan Justus Jonas beschreef Luther zijn wapen:
"Het eerste zal een kruis zijn - zwart - in een hart, dat zijn natuurlijke kleur heeft. Omdat men zo van het hart gelooft, dat het gerechtvaardigd wordt.
Zo'n hart zal midden in een witte roos staan, teken, dat het geloof vreugde, troost en vrede geeft. Daarom zal de roos wit en niet rood zijn; de witte kleur is van de Geest en van alle engelen de kleur. Zo'n roos staat in een hemelsblauw veld, omdat zulke vreugde in Geest en geloof het begin is van de toekomstige hemelse vreugde. En om zo'n veld een gouden ring, omdat zo'n zaligheid in de hemel eeuwig is en geen einde kent en kostbaarder is, dan alle vreugde en goederen, zoals goud de edelste en kostbaarste erts is."
9. De 95 stellingen
Ik doe er 10, want anders was het te veel.
21. Die aflaatpredikers dwalen dan ook, die zeggen, dat een mens door de pauselijke aflaten van alle straf verlost en gevrijwaard wordt.
26. De paus doet er zeer goed aan, dat hij niet krachtens de sleutelmacht (die hij helemaal niet heeft), maar bij wijze van "akkoord" vergiffenis schenkt aan de zielen.
27. Naar de mens prediken zij, die zeggen, dat, terstond als de munt in de geldkist klinkt, een ziel vrij uitvliegt.
30. Niemand is zeker van de oprechtheid van zijn eigen berouw, laat staan van de volkomen vergeving die er het gevolg van is.
43. Men moet de christenen Ieren, dat wie geeft aan de arme of deelt met een behoeftige, beter doet, dan wanneer hij aflaatbrieven zou kopen,
62. De ware schat der kerk is het hoogheilig evangelie van de glorie en genade van God.
69. Bisschoppen en pastoors zijn verplicht, de vertegenwoordigers in pauselijke aflaten met alle eerbied toe te laten.
93. Gezegend al die profeten, die tegen het volk van Christus zeggen: Het kruis, het kruis en het is geen kruis.
92. Daarom: Weg met al die profeten, die tegen het volk van Christus zeggen: Vrede, vrede, en het is geen vrede.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden
U.
U.
Waarom halen ze zulke lage cijfers
5 jaar geleden
Antwoorden